درمان کبد چرب با چند روش ساده + آیا کبد چرب درمان دارد؟

کبد چرب یا NAFLD انباشته شدن بیش از حد چربی در بافت کبد است. این عارضه را تحت عنوان استئاتوز نیز معرفی می‌کنند. کبد چرب در موارد جدی سبب سیروز کبدی و از دست رفتن کامل کبد می‌شود. با کنترل فشارخون بالا، کاهش وزن، کنترل قند خون و … می‌توان تا حدود زیادی این عارضه را کنترل نمود. برای آشنایی با روش‌های درمان کبد چرب با مجله سلامت هومکا همراه باشید.

فهرست مطالب

درجات مختلف کبد چرب

به‌طورکلی بیماری کبد چرب را در سه دسته طبقه‌بندی می‌کنیم. این طبقه‌بندی در آزمایشات رادیولوژی در قالب کبد چرب گرید ۱، ۲ و ۳ طبقه‌بندی می‌شود. در ادامه مختصراً در مورد هریک از گریدهای کبد چرب توضیح می‌دهیم و به روش درمان هرکدام نیز اشاره خواهیم کرد.

درمان کبد چرب گرید ۱

منظور از کبد چرب گرید ۱ این است که بیمار در مراحل اولیه ابتلا به کبد چرب است. در این وضعیت چربی‌های اضافه در بخش خارجی بافت کبد رسوب کرده‌اند، اما هنوز کبد دچار اختلال در عملکرد نشده است. البته در این گرید اختلالی در عملکرد کبد ایجاد نمی‌شود اما برای جلوگیری از پیشروی کبد چرب به مراحل خطرناک‌تر باید از همین مراحل ابتدایی به فکر درمان کبد چرب بود.

افرادی که درگیر کبد چرب گرید ۱ هستند، هیچ علامت و عوارضی را تجربه نمی‌کنند و یا اینکه به نشانه‌های آن مشکوک نمی‌شوند. کبد چرب گرید یک در معاینات تصادفی سلامت و سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. بنابراین خیلی اوقات فرد جهت بررسی وضعیت یک مورد پزشکی خاص آزمایش انجام می‌دهد، اما پزشک متوجه شروع عارضه کبد چرب در فرد می‌شود.

به دلیل اینکه گرید ۱ حالت خفیف کبد چرب است و هیچ علامت و عوارضی نیز ایجاد نمی‌کند، توصیه درمانی پزشکان به افراد در این مرحله افزایش  فعالیت بدنی، قرار دادن ورزش منظم در برنامه روزانه، خودداری از مصرف الکل و بهبود رژیم غذایی است. بنابراین تا زمانی که بیمار در این مرحله قرار دارد، امکان بهبود سلامت کبد فراهم است.

رژیم غذایی سرشار از فیبر برای درمان کبد چرب در تمامی گریدها بسیار مفید است. رژیم غذایی پرفیبر شامل گنجاندن سبزیجات، میوه‌های تازه و سالاد در رژیم غذایی و حذف مواد غذایی تصفیه‌شده مانند قند و شکر، برنج سفید و آرد تصفیه شده و محصولات مرتبط آن مثل نان لواش و جایگزین کردن آن‌ها با کربوهیدرات‌های کامل مانند آرد سبوس‌دار و محصولات مرتبط (مثل نان سنگک)، برنج قهوه‌ای، حبوبات و خشکبار است. علاوه بر موارد ذکر شده نکات زیر نیز از راه‌های درمانی کبد چرب گرید یک به شمار می‌آیند.

• کاهش وزن

یافته‌های تحقیقاتی بیانگر این است که کاهش وزن حتی به میزان ۱۰ درصد می‌تواند به طور قابل توجهی التهاب و چربی کبد را کاهش دهد

• درمان دیابت

افرادی که به دیابت مبتلا هستند در صورتی‌که بتوانند به خوبی این بیماری را کنترل کنند کبد چرب آنان نیز تا حدود زیادی درمان می‌شود. اصلاح سبک زندگی به شیوه‌ای که در مدیریت دیابت موثر باشد بر درمان کبد چرب هم بسیار مفید است

درمان کبد چرب گرید دو

کبد چرب گرید ۲ را تحت عنوان استئاتوهپاتیت غیرالکلی نیز می‌شناسیم. از این عارضه پزشکان و محققین تحت عنوان NASH یاد می‌کنند. کبد چرب غیرالکلی باعث نمی‌شود که بیمار از انجام فعالیت‌های خود بازبماند یا دچار علائمی جدی شود. اما به‌هرحال درمان و کنترل آن فوق‌العاده حائز اهمیت است. در گرید ۲ خطر پیشرفت به سمت مشکلات جدی‌تر مانند فیبروز کبد، سیروز و سرطان کبد افزایش می‌یابد.

تحقیقات بالینی ثابت کرده است که التهاب مزمن و با درجه پایین می‌تواند به یک قاتل خاموش تبدیل شود که به بیماری‌های کبدی، قلبی و عروقی و دیابت نوع ۲ منجر شود. برای درمان کبد چرب گرید ۲ همچنان پزشک متخصص به بیمار توصیه می‌کند سبک زندگی خود را تغییر دهد. اگر شما درگیر این عارضه هستید می‌توانید جهت کنترل و مهار علائم کبد چرب گرید ۲ اقدامات مؤثری انجام دهید. در غیر این صورت به عوارض کبد چرب دچار می‌شوید.

تاکنون دارویی که اختصاصی درمان کبد چرب گرید ۲ باشد توسط FDA (سازمان غذا و داروی ایالات متحده) تایید نشده است اما از بهترین گزینه‌های درمانی برای کاهش التهاب می‌توان ویتامین E (آنتی اکسیدان) و پیوگلیتازون (داروی درمان دیابت) را نام برد. البته مصرف این داروها باید کاملا تحت نظر پزشک باشد زیرا دوزهای نامناسب آن‌ها باعث بروز عوارض جانبی می‌شوند. در ادامه به چند نکته در مورد درمان و کنترل کبد چرب غیرالکلی یا گرید ۲ اشاره خواهیم کرد.

• کاهش وزن

درصورتی‌که چاق هستید یا اضافه وزن دارید، حتماً باید از شر آن و عوارض چاقی خلاص شوید. برای کاهش وزن یک راه حل خیلی آسان وجود دارد، کالری مصرفی را کاهش دهید و در مقابل بیشتر ورزش کنید. درصورتی‌که روند کاهش وزن شما با شکست مواجه شده حتماً برای یافتن یک راه‌حل موثر با پزشکتان صحبت کنید.

• به رژیم غذایی سالم احتیاج دارید

رژیم غذایی سالم دومین کلید درمان و کنترل کبد چرب گرید ۲ است. سعی کنید از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل بیشتر استفاده کنید. همچنین در این رژیم باید شمارش و کنترل کالری‌هایی که دریافت می‌کنید را نیز جدی بگیرید.

• کنترل دیابت را جدی بگیرید

اگر هم کبد چرب دارید و هم به دیابت مبتلا هستید، بنابراین هرگز دستورالعمل‌های پزشک درباره کنترل دیابت را سرسری تلقی نکنید. حتماً داروهایی که تجویزشده را در ساعتی مشخص مصرف کنید، قند خونتان را مرتباً چک کنید و در فواصل زمانی که پزشک توصیه کرده غربالگری قند خون را انجام دهید.

• کاهش چربی LDL

کاهش کلسترول خون بد یکی از مهم‌ترین کارهایی است که در مقابله با عارضه کبد چرب باید انجام دهید. با ورزش کردن، مصرف غذاهای گیاهی و کنترل وضعیتتان به‌وسیله آزمایش خون می‌توانید چربی خون را تحت نظر داشته باشید و از افزایش کلسترول LDL جلوگیری کنید.

• فعالیت بدنی را افزایش دهید

بهتر است هر روز به مدت حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید. درصورتی‌که همزمان با رعایت رژیم غذایی ورزش کردن را نیز در برنامه روزانه خود بگنجانید، خیلی سریع‌تر به هدف کاهش وزن و کاهش علائم کبد چرب گرید ۲ دست پیدا می‌کنید.

• به کبد استرس وارد نکنید

منظور از استرس کبد این است که از محرک‌ها دوری کنید. یعنی الکل ننوشید، داروهای گیاهی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید و بدون توصیه و اجازه پزشک اقدام به درمان دیگری جز درمان دارویی نکنید.

درمان کبد چرب گرید ۳

کبد چرب گرید ۳ یا همان فیبروز زمانی پدید می‌آید که التهاب به طور مداوم و در طی چندین سال باعث ایجاد بافت اسکار در کبد و رگ‌های خونی مجاور آن ‌شود. اگرچه کبد در این مرحله همچنان به عملکرد طبیعی خود ادامه می‌دهد اما آثاری از زخم و چروکیدگی در حال ظاهر شدن است. تاکنون دارویی که بتواند به طور اختصاصی کبد چرب گرید ۳ را درمان کند طراحی و تولید نشده است اما ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند به طور قابل توجهی در ارتقای سلامت کبد و کاهش التهاب مفید باشد. برای مثال:

• اجتناب از مصرف الکل
• تلاش برای کاهش وزن
• مصرف داروهای تجویز شده برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای و اختلالات ناشی از عملکرد نادرست کبد
• کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید (چربی خون)

درمان سیروز کبدی

سیروز شدیدترین مرحله کبد چرب است که با عنوان کبد چرب گرید ۴ شناخته می‌شود. پس از سال‌ها ابتلا به کبد چرب و التهاب کبد بافت کبد دچار انقباض و چروکیدگی شده و بخش‌هایی از آن دچار زخم و آسیب دیده‌گی می‌شود. این آسیب دائمی است و می‌تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان شود.

ایجاد تغییرات در سبک زندگی برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بسیار مهم بوده و همچنین درمان مشکلات زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت و چربی خون بالا ضروری است. در روند درمان سیروز جلسات منظم معاینه و ویزیت پزشکی برای بررسی عملکرد کبد حائز اهمیت است. همان‌گونه که برای گرید ۱ تا ۳ کبد چرب اصلاح سبک زندگی اهمیت دارد برای گرید ۴ نیز آن نکات مراقبتی کلیدی است. اگر سیروز شدید باشد و کبد به درستی کار نکند، ممکن است پیوند کبد یکی از گزینه‌های درمانی باشد.

به گفته‌ی mayoclinic درصورتی‌که مبتلا به سیروز کبدی هستید نباید زمان را از دست بدهید و در مورد درمان سهل‌انگاری کنید. در بسیاری از موارد پزشکان برای کنترل بیماری ضمن اعمال روش‌های درمانی موثر به بیماران پیروی از نکات زیر را توصیه می‌کنند:

• مصرف الکل را متوقف کنید: اگر متوجه شدید که مبتلا به سیروز کبدی هستید و یا اینکه در آستانه ابتلا به آن قرار دارید، لازم است مصرف مشروبات الکلی را کاملاً متوقف کنید
• از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنید: بهترین رژیم غذایی برای شما که مبتلا به کبد چرب گرید ۳ هستید، رژیم گیاهی است. بشقاب شما بیشتر باید حاوی سبزیجات و میوه‌ها باشد و اگر پروتئین مصرف می‌کنید، انواع بدون چربی را میل کنید. غلات کامل نیز دیگر گروه غذایی هستند که به شما توصیه می‌شوند. یادتان باشد که در پروسه درمان کبد چرب گرید ۳ باید غذاهای چرب و سرخ‌کردنی را فراموش کنید
• وزنتان را کاهش دهید: اگر اضافه‌وزن دارید باید چربی‌های اضافه را حذف کنید. در مورد دریافت و پیروی از یک برنامه کاهش وزن حتماً با پزشکتان صحبت کنید
• واکسن هپاتیت را تزریق کنید و از ریسک فاکتورهای ابتلا به هپاتیت B و هپاتیت C دوری کنید

درمان فیبروز کبد

منظور از فیبروز کبدی همان کبد چرب گرید ۲ است. این وضعیت برگشت‌پذیر است و می‌توان با رعایت مواردی و همچنین درمان دارویی نشانه‌هایش را کاهش داد. بیشتر مبتلایان به کبد چرب گرید ۲ می‌توانند با تشخیص زودهنگام سلامت را به بافت کبد برگردانند و زخم‌های کبدی را کاهش دهند. خوب است بدانید که کبد یک بافت با قابلیت خود ترمیمی است. بنابراین اگر بتوانیم با تغییر سبک زندگی از مضرات دوری کنیم تا حدود زیادی در این مورد موفق خواهیم شد.

آیا درمان فوری کبد چرب امکان‌پذیر است؟

تقریباً هیچ راه درمان فوری برای کبد چرب وجود ندارد، چراکه کبد به‌تدریج دچار این وضعیت می‌شود و برای درمان آن نیاز است که سبک زندگی را تغییر دهید. اما برخی از مواد غذایی می‌توانند به شما در سرعت بخشیدن روند درمان کبد چرب کمک کنند. میوه‌ها و سبزیجات یکی از گروه‌های غذایی موثر در درمان فوری کبد چرب به شمار می‌روند. آووکادو، سیب، چغندر، سیر، انواع توت، انجیر، انگور، لبو، گردو و کلم بروکلی ازجمله میوه‌ها و سبزیجاتی هستند که لازم است برای درمان سریع کبد چرب میل کنید.

برای درمان کبد چرب چی بخوریم؟

 به‌طورکلی به افرادی که درگیر عارضه کبد چرب هستند توصیه می‌شود، مواد غذایی زیر را به برنامه غذایی خود اضافه کنند:

• ماهی‌ و گوشت بدون چربی
• تخم‌مرغ بدون زرده
• گوشت مرغ و بوقلمون بدون پوست
• غلات کامل همچون برنج قهوه‌ای و گندم کامل
• پاستا سبوس‌دار
• انواع روغن فرابکر و سالم همچون روغن زیتون، آووکادو و آجیل
• حبوبات همچون نخودفرنگی و لوبیا
• انواع توت‌ها
• سیب‌زمینی شیرین، بادمجان و گوجه‌فرنگی
• سیب و پرتقال
• کلم بروکلی و فلفل
• انواع توت و انجیر
• نوشیدنی‌های کافئین دار

درمان کبد چرب با خاکشیر

خاکشیر به دلیل طبع گرمی که دارد می‌تواند به بهبود وضعیت کبد کمک کند. کبد ما به علت مواد غذایی که مصرف می‌کنیم همچون ترشیجات و خوراکی‌های سرد همچون خیار دچار سردی می‌شود، در حالی‌که مزاج کبد گرم است. زمانی که کبد سرد شود قابلیت تجزیه چربی‌ها را از دست می‌دهد، بنابراین با مصرف خاکشیر می‌توانید مزاج کبد را اصلاح کنید و عملکرد آن را بهبود ببخشید.

غذاهای مفید برای کبد چرب گرید ۲

بهترین رژیم غذایی برای کبد چرب!

برای دریافت فایل راهنما، کافیست اطلاعات زیر را وارد نمایید.

دانلود فایل

در صورت نیاز میتوانید برای دریافت فایل به صورت دستی از اینجا دانلود کنید.

متوجه شدم

برای کنترل عارضه کبد چرب گرید ۲ توصیه می‌شود از رژیم غذایی مدیترانه‌ای پیروی کنید. این رژیم ضمن کاهش اثرات کبد چرب سبب کاهش وزن و تناسب اندام نیز می‌شود. همچنین رژیم مدیترانه‌ای می‌تواند به کنترل شرایط پزشکی مرتبط با فیبروز یعنی فشارخون بالا، دیابت نوع ۲ و بالا بودن کلسترول LDL کمک کند.

در رژیم مدیترانه‌ای لازم است چربی‌های سالم غیراشباع و غذاهای گیاهی مصرف کنید. شما می‌توانید از انواع میوه‌ها و سبزیجات همچون خربزه، سیب، انواع توت، انجیر، پرتقال، کلم بروکلی، فلفل، موز، سیب زمینی شیرین، خیار، بادمجان و گوجه‌فرنگی در رژیم درمان کبد چرب استفاده کنید.

انواع حبوبات ازجمله نخود، لوبیا، نخودفرنگی و عدس برای کاهش علائم کبد چرب مفید هستند. حبوبات سرشار از مواد مغذی هستند و ویتامین‌ها و فیبرها را به بدنتان می‌رسانند. چربی‌های سالم دیگر مواد غذایی هستند که می‌توانید مصرف کنید. روغن زیتون فرابکر، روغن آجیلی و روغن آووکادو ازجمله چربی‌های سالمی هستند که می‌توانید در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.

داروی کبد چرب

خوب است بدانید که در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان کبد چرب گرید ۱ وجود ندارد، چراکه افراد می‌توانند با رعایت چند نکته ساده و تغییر سبک زندگی خود کاملاً از این وضعیت خارج شوند. اما کبد چرب درجه ۲ و درجه ۳ با نظارت پزشک تحت درمان دارویی و دیگر روش‌های موثر قرار می‌گیرند. کبد چرب گرید ۲ و گرید ۳ دو مرحله جدی و همراه با عوارض جدی شناخته می‌شوند، ازاین‌رو باید حتماً تحت درمان دارویی و سایر درمان‌های مؤثر پزشکی قرار بگیرند.

درمان خانگی کبد چرب

درصورتی‌که مبتلا به کبد چرب گرید ۱ باشید نسبت به دیگر مبتلایان به کبد چرب با گرید‌های ۲ و ۳ شانس درمان بیشتری دارید، بنابراین این فرصت را از دست ندهید! تغذیه مناسب بهترین و موثرترین اقدام جهت کنترل کبد چرب گرید ۱ است. یک رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی حبوبات و سبزیجات همان چیزی است که شما برای درمان عارضه کبد چرب در خانه نیاز دارید. سعی کنید به‌تدریج غذاهای مفید و سالم را جایگزین غذاهای چرب و ناسالم کنید. تمرکز بر رژیم و عجله نکردن در رسیدن به هدف تأثیر بیشتری دارد.

توصیه می‌شود روغن‌های سالم را به برنامه غذاییتان اضافه کنید و در مقابل چربی‌های ناسالم را کاملاً حذف کنید. مثلاً مصرف روغن خردل را متوقف کنید، در مقابل می‌توانید از روغن زیتون استفاده کنید. اسنک‌های ناسالم همچون چیپس سیب‌زمینی را از میان وعده خود حذف کنید، در مقابل آجیل و میوه‌ مصرف کنید، بیشتر سیر بمانید، چربی خون را کنترل کنید و علائم بهبود عملکرد کبد را تجربه کنید.

چگونه دوباره دچار کبد چرب نشویم؟

اگر عارضه کبد چرب در مراحل اول تشخیص داده شود، امکان درمان آن نیز فراهم است. به دستورالعمل‌های پزشک پس بهبود کامل عمل کنید. پس از درمان لازم است جهت ثبات این وضعیت مواردی را رعایت کنید:

• در هفته چند روز ورزش کنید و هر جلسه تمرینات ورزشی‌تان حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه باشد
• رژیم مدیترانه‌ای و دیگر رژیم‌هایی که بر پایه غذاهای گیاهی هستند را بیشتر دنبال کنید
• مصرف میوه‌ها و سبزیجات را بیشتر کنید و غذاهای سرخ کردنی و حاوی چربی‌های ترانس را مصرف نکنید
• قهوه بنوشید، چراکه قهوه مزیت‌های محافظتی زیادی برای کبد دارد
• چربی خون بد را کاهش دهید و مصرف گوشت‌های پرچرب، محصولات لبنی پرچرب را به حداقل برسانید
• از خوردن غذاهای حاوی قندهای اضافه خودداری کنید. انواع نوشیدنی ورزشی، غلات قندی، بستنی و آب‌نبات که حاوی قندهای اضافه هستند برای کبد مضرند
• مکمل امگا۳ مصرف کنید. شما می‌توانید برای تأمین امگا ۳ مورد نیاز کبد و بدنتان از ماهی‌های چرب و دانه‌ها و آجیل‌ها استفاده کنید
• برخی ویتامین‌ها، داروهای بدون نسخه و الکل محرک کبد هستند، بنابراین بدون تجویز پزشک آن‌ها را مصرف نکنید

درمان کبد چرب با میوه

کبد وظیفه مهم پردازش چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها را بر عهده دارد از این‌رو رژیم غذایی به طور مستقیم بر عملکرد و سلامت کبد تاثیر مستقیم دارد. کبد اگر قادر نباشد به درستی وظایف خود را انجام دهد دچار اختلالات متابولیک و بیماری کبد چرب می‌شود. اگرچه کنترل همه عوامل خطر کبد چرب غیرممکن است اما مصرف بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها به ارتقای سلامت کبد کمک می‌کند. در این بخش از  مقاله به موثرترین میوه‌ها برای سلامت کبد اشاره شده است.

انواع بری‌ها

بسیاری از میوه‌های خانواده بری از جمله زغال اخته، تمشک، توت سیاه و کرن‌بری حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام پلی‌فنول هستند که تاثیر مفیدی در محافظت از سلول‌های کبد دارند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ روی موش‌ها نشان داد که آب زغال اخته برای کبد خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. یافته‌های این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که آب زغال اخته به کاهش فیبروز کبد کمک می‌کند.

انگور

یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که دانه‌های انگور و همچنین پوست و پالپ آن حاوی مقدار قابل توجهی آنتی اکسیدان است. چنین به نظر می‌رسد که این آنتی اکسیدان‌ها از اثر حفاظتی قابل توجهی در برابر آسیب‌های کبدی برخوردار هستند.

گریپ فروت

این میوه از گروه مرکبات حاوی دو آنتی اکسیدان اصلی نارینجین و نارینجنین است. این دو ماده موثره به کاهش التهاب و محافظت از سلول‌های کبد کمک می‌کنند. یافته‌های یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که نارینجین با کاهش استرس اکسیداتیو در برابر استئاتوز کبدی (کبد چرب گرید ۱) موثر است.

کلام آخر از هومکا

مهم‌ترین کاری که برای درمان کبد چرب در خانه باید انجام دهید تغییر سبک زندگی است. شما مجبور نیستید یک شبه تمام عادات غلط را ترک کنید اما در ترک آن ثابت قدم باشید و یک هدف درمانی را دنبال کنید. درصورتی‌که درگیر بیماری کبد چرب هستید، حتماً برای کنترل شرایط سلامت کبدتان جدیت نشان دهید. اگر برای انجام غربالگری‌های دوره‌ای نمی‌توانید به آزمایشگاه مراجعه کنید، از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. برای دریافت نوبت و انجام آزمایش کبد چرب با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ هومکا تماس بگیرید. برای  تفسیر جواب آزمایش کبد چرب کلیک کنید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.