انواع سرطان آلت تناسلی در مردان و زنان
سرطان آلت تناسلی به مجموعه‌ای از سرطان‌ها گفته می‌شود که در اندام‌های واقع و نزدیک به بافت تناسلی ایجاد می‌شوند. از شایع‌ترین سرطان‌های آلت تناسلی در مردان و زنان به ترتیب می‌توان به سرطان کیسه بیضه، کارسینوم سنگفرشی، ملانوم، سرطان ولوار و سرطان واژن اشاره نمود. اگر قصد انجام آزمایش در منزل را دارید، برای ثبت درخواست در منزل کلیک کنید.
فهرست مطالب
منظور از سرطان آلت تناسلی در مردان چیست؟
منظور از سرطان تناسلی در مردان مجموعه عارضه‌های سرطانی بدخیمی هستند که در آلت تناسلی مردانه، کیسه بیضه و مجرای ادرار ایجاد می‌شوند. این سرطان‌ها از سرطان‌های بدخیم شایع دیگر در مردان همچون سرطان پروستات، سرطان مثانه و سرطان کلیه به‌صورت جداگانه طبقه‌بندی می‌شوند. سرطان‌های آلت تناسلی می‌توانند قابل‌درمان و گاهی نیز غیرقابل درمان باشند. میزان درمان‌پذیری سرطان آلت تناسلی در مردان بستگی به زمان تشخیص و نوع عارضه دارد. از شایع‌ترین انواع سرطان آلت تناسلی در مردان می‌توان به ملانوما، سارکوم، کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی یا اپیدرموئید اشاره نمود.
علائم سرطان دستگاه تناسلی مردان
رایج‌ترین علائم ابتلا به سرطان دستگاه تناسلی عبارت‌اند از:
- ایجاد بثورات و برآمدگی‌‌های کوچک و پوسته‌ای روی دستگاه تناسلی
- تورم بخش انتهایی آلت تناسلی
- تغییر ضخامت و رنگ پوست آلت تناسلی
- رشد بافت‌های به رنگ قهوه‌ای یا آبی
- رشد یک تا چند توده زیر پوست کشاله ران
- خارج شدن ترشحات بدبو از زیر پوست ختنه‌گاه
- رشد یک توده غیرطبیعی روی آلت تناسلی
- ایجاد زخم و خونریزی روی آلت تناسلی
ازآنجایی‌که بسیاری از نشانه‌های یادشده در انواع سرطان آلت تناسلی و سایر شرایط سلامتی مشترک هستند، بنابراین نمی‌توانیم بگوییم نشانه‌ها همیشه به معنای ابتلا به سرطان هستند. ممکن است مردان در اثر ابتلا به یک نوع عفونت و بروز یک نوع آلرژی دیگر دچار علائم رایج شوند؛ اما توصیه می‌کنیم حتماً در صورت بروز علائم غیرطبیعی و مشکوک به پزشک مراجعه کنید و در مورد نشانه‌هایی که دارید پزشک را مطلع سازید.
دلیل ابتلا مردان به سرطان آلت تناسلی چیست؟
کاملاً مشخص نیست که چرا مردان درگیر سرطان آلت تناسلی می‌شوند؛ اما بر اساس مطالعاتی که انجام گرفته برخی از شرایط و موارد خاص می‌توانند زمینه ابتلا به این عارضه را فراهم کنند. ابتلا به ویروس HPV و HIV ازجمله علل موثر در ابتلا به سرطان آلت تناسلی شناخته می‌شوند. بهترین راه برای تشخیص ابتدا به این ویروس‌ها انجام آزمایش HPV و تست ایدز است.
همچنین مردانی که بالای ۶۰ سال سن دارند در مقایسه با گروه‌های سنی دیگر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی قرار دارند. در مردانی که ختنه نشدند این احتمال وجود دارد مایع اسمگما زیر پوست ختنه‌گاه تجمع کرده و ریسک ابتلا به سرطان را تقویت کند.
مردانی که مبتلا به پسوریازیس هستند و با داروی پسورالن و اشعه ماوراء بنفش تحت درمان قرار می‌گیرند، نیز در معرض خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی قرار دارند. مردانی که مبتلا به فیموزیس هستند هم ممکن است درگیر سرطان آلت تناسلی شوند. منظور از فیموزیس بیماری است که سبب سفت شدن پوست ختنه‌گاه می‌شود. همچنین این عارضه می‌تواند منجر به تجمع مایعات در ناحیه ختنه‌گاه شود.
تشخیص سرطان آلت تناسلی مردان
برای تشخیص سرطان آلت تناسلی اولین کاری که انجام می‌گیرد، معاینه فیزیکی است. همچنین پزشک درباره علائمی که تجربه کردید از شما سوال می‌پرسد. در ادامه اگر علائم و نتیجه معاینات برای پزشک مشکوک باشند، لازم است چند آزمایش دیگر نیز انجام دهید:
- بیوپسی: در این روش پزشک یک نمونه کوچک از بافتی که دارای ضایعه پوستی است برمی‌دارد. این نمونه به آزمایشگاه فرستاده شده و سلول‌های آن به لحاظ سرطانی و غیر سرطانی بودن مورد بررسی قرار می‌گیرند
- تصویربرداری: تصویربرداری به روش‌های مختلف سی‌تی‌اسکن، اشعه ایکس، تصویربرداری رزوناس مغناطیسی (MRI) و سونوگرافی انجام می‌گیرد. معمولاً تصویربرداری زمانی انجام می‌گیرد که نشانه‌های توسعه یافتن سرطان آلت تناسلی در بیمار رویت شوند
انواع سرطان دستگاه تناسلی مردان
شایع‌ترین انواع سرطان دستگاه تناسلی مردان عبارت‌اند از:
- کارسینوم سلول سنگفرشی یا اپیدرموئید: این سرطان از رو یا زیر پوست در بخش ختنه‌گاه شروع می‌شود. این احتمال که کارسینوم سلول سنگفرشی از نقطه دیگر در آلت تناسلی شروع شود وجود دارد. کارسینوم سلول سنگفرشی شایع‌ترین نوع سرطان آلت تناسلی در مردان به شمار می‌رود
- سارکوم: منظور از سارکوم سرطانی است که از رگ‌های خونی، چربی‌ها و ماهیچه‌های موجود در آلت تناسلی و بافت‌های نزدیک به آن نشأت می‌گیرد
- ملانوما: سرطان ملانوم از سلول‌های پوستی به نام ملانوسیت شروع می‌شود. ملانوسیت‌ها وظیفه تولید رنگ‌دانه در پوست را بر عهده دارند
- کارسینوم سلول بازال: سرطان کارسینوم سلول بازال از عمق پوست شروع می‌شود. سرعت رشد این سرطان کُند است و ریسک اینکه به دیگر بافت‌ها سرایت کند خیلی ضعیف است
درمان سرطان آلت تناسلی مردان
درصورتی‌که سرطان آلت تناسلی از نوع اولیه باشد و خیلی پیشرفت نکرده باشد، گزینه‌های درمانی به شکل زیر خواهند بود:
- داروهایی کرمی
- کرایوتراپی: در این روش با استفاده از مایعی بسیار سرد و یا ابزار کرایوتراپی بافت سرطانی را تخریب می‌کنند
- لیزر درمانی: از لیزر درمانی برای برش دادن و حذف بافت‌های درگیر به سلول‌های سرطان استفاده می‌شود
- ختنه: این جراحی روی بخش ختنه‌گاه انجام می‌گیرد و فقط زمانی انجام می‌گیرد که سرطان محدود به این ناحیه از پوست آلت تناسلی باشد
- جراحی Mohs: در این روش جراحی، جراح هر بار یک لایه از پوست درگیر به سرطان را حذف می‌کند. زمانی این جراحی به پایان می‌رسد که بافت سالم رویت شود
درصورتی‌که سرطان وارد مراحل پیشرفته‌تری شده باشد و احتمال متاستاز آن نیز وجود داشته باشد، امکان دارد روش‌های درمانی زیر تجویز شده و انجام بگیرند:
جراحی
برای حذف بخشی یا تمام غدد لنفاوی که در کشاله ران وجود دارند از این روش جراحی استفاده می‌شود. البته زمانی جراح اقدام به تخلیه غدد لنفاوی می‌کند که سرطان به این بافت‌ها رسیده باشد.
پنکتومی
پنکتومی نوعی جراحی سرطان آلت تناسلی است که طی آن قسمتی یا تمام آلت تناسلی حذف می‌شود.
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی دو روش مجزا درمان عارضه‌های سرطانی هستند. در روش شیمی‌درمانی برای مهار و از بین بردن سلول‌های سرطانی از داروهای شیمی‌درمانی استفاده می‌شود. در روش پرتودرمانی از اشعه‌های قوی جهت از بین بردن دقیق سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. گاهی این دو تکنیک درمانی با هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آیا درمان سرطان آلت تناسلی بر توانایی جنسی تأثیرگذار است؟
اغلب روش‌های درمانی سرطان آلت تناسلی اگر در مراحل نخست بروز عارضه مورد استفاده قرار بگیرند، تأثیر در توانایی مردان برای رابطه جنسی ندارند. ولی برخی از روش‌های درمانی همچون پرتودرمانی و شیمی‌درمانی ممکن است عوارض جانبی مختلفی برجای بگذارند که در این خصوص پیش از شروع درمان پزشک بیمار را مطلع خواهد کرد.
به گفته‌ی webmd هنوز هیچ راهی برای اینکه مردان بتوانند خود را ۱۰۰ درصد در برابر انواع سرطان آلت تناسلی ایمن کنند، وجود ندارد. ولی برخی از موارد می‌توانند ریسک ابتلا به سرطان از هر نوعی را کاهش دهند:
- مصرف تنباکو را محدود و متوقف کنید
- ختنه کنید، مراقبت از آلت تناسلی زمانی که مردان پوست ختنه‌گاه ندارند خیلی آسان‌تر است
- روابط جنسی ایمن داشته باشید
- همیشه برای جلوگیری از ابتلا به HIV و HPV هنگام روابط جنسی از ابزار مراقبتی استفاده کنید
- درصورتی‌که هنوز ختنه نکردید، مرتباً زیر آن را تمیز نگه دارید
سرطان دستگاه تناسلی زنان
منظور از سرطان دستگاه تناسلی زنان تنها یک عارضه سرطانی نیست. به‌طورکلی به تمام سرطان‌هایی که در ناحیه تناسلی زنان ایجاد می‌شوند، سرطان دستگاه تناسلی زنان گفته می‌شود. در زنان ۵ نوع اصلی سرطان دستگاه تناسلی رایج است که عبارت‌اند از:
- سرطان دهانه رحم
- سرطان تخمدان
- کنسر واژن
- سرطان رحم
- کنسر فرج یا ولوار
البته برخی از زنان دچار سرطان لوله فالوپ می‌شوند که این گونه بسیار نادر است و به همین خاطر به صورت گسترده به آن پرداخته نمی‌شود. تنها سرطان دستگاه تناسلی در زنان که غربالگری خاص خود را دارد، سرطان دهانه رحم است. به تمام زنان توصیه می‌شود، آزمایش سرطان دهانه رحم را انجام دهند.
علائم سرطان دستگاه تناسلی زنان
نمی‌توان برای سرطان دستگاه تناسلی زنان نشانه‌های مشخصی را عنوان کرد. چون همان‌طور که اشاره کردیم سرطان دستگاه تناسلی دربرگیرنده چند نوع سرطان است؛ بنابراین برحسب نوع سرطان نشانه‌های یک بیمار با بیمار دیگر متفاوت خواهد بود. اما به‌صورت مجزا شایع‌ترین نشانه‌های هر نوع سرطان دستگاه تناسلی زنان به‌قرار زیر است:
رایج‌ترین علائم سرطان دهانه رحم: احساس درد هنگام رابطه جنسی، درد لگن، خونریزی واژینال پس از رابطه جنسی، بعد از یائسگی و مابین دو قاعدگی، خروج ترشحات خونی و آبکی از واژن که بد بو هم هستند.
علائم سرطان تخمدان: خستگی، کمردرد، یبوست، تکرر ادرار، تورم و نفخ شکم، کاهش وزن، سیر زودهنگام، درد لگن.
علائم سرطان رحم: انقباض لگن و درد زیر شکم، خونریزی واژینال بین دو قاعدگی، خونریزی واژینال پس از یائسگی، خروج ترشحات شفاف و سفید رقیق از واژن پس از یائسگی، خونریزی مکرر و طولانی واژینال پس از ۴۰ سالگی.
رایج‌ترین علائم سرطان واژن: توده در واژن، درد لگن، یبوست، ترشحات بدبو و رقیق، درد حین مقاربتی جنسی، تکرر ادرار و سوزش ادرار.
علائم سرطان ولوار یا فرج: خونریزی بعد از قاعدگی یا غیر از قاعدگی، خارش غیرقابل‌کنترل، درد و حساسیت فرج، ضخیم شدن فرج، تغییر رنگ فرج، توده و برآمدگی شبیه به زگیل روی فرج، ایجاد زخم باز.
علائم سرطان لوله فالوپ: خونریزی از واژن غیر از دوره قاعدگی، خروج ترشحات سفید، صورتی و شفاف از واژن پس از یائسگی، احساس توده در بخش پایین شکم، احساس درد در قسمت پایین شکم.
سرطان واژن چه علائمی دارد؟
معمولاً سرطان واژن در مراحل ابتدایی بی علامت است و طی یک تست پاپ اسمیر به‌صورت تصادفی تشخیص داده می‌شود. اما شایع‌ترین نشانه‌های ابتلای زنان به سرطان واژن عبارت‌اند از:
- یبوست
- احساس درد حین رابطه جنسی
- خروج ترشحات بدبو و آبکی از واژن
- خونریزی غیرطبیعی واژن
- احساس درد در لگن
- احساس درد هنگام دفع ادرار
- افزایش حجم ادرار
- احساس یک توده در واژن
لازم به ذکر است که این علائم گاهی در مواجهه با شرایط پزشکی دیگر نیز رخ می‌دهند، بنابراین همیشه چنین نشانه‌هایی به معنای بروز سرطان واژن نیست. درصورتی‌که این علائم را دارید، بهتر است جهت معاینه و اطمینان از سلامت واژن به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
سرطان ولوار یا فرج
این سرطان در سطح خارجی و قابل‌مشاهده دستگاه تناسلی بانوان به وجود آمده و توسعه پیدا می‌کند. منظور از ولوار یا فرج بخشی از پوست است که واژن و مجرای ادراری را در برمی‌گیرد. این ناحیه شامل دو بخش لابیا و کلیتوریس می‌شود. از نشانه‌های شاخص سرطان ولوار می‌توان به ایجاد توده یا یک زخم روی فرج یا ولوار اشاره نمود. این توده معمولاً همراه با خارش است. اغلب بانوان مسن ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان ولوار دارند، اما نمی‌توان گفت که دیگر زنان و دختران ۱۰۰ درصد از ابتلا به این بیماری در امان هستند.
معمولاً سرطان ولوار با جراحی تحت درمان قرار گرفته و طی آن توده سرطانی و همچنین کمی از بافت‌های سالم اطراف آن حذف می‌شوند. درصورتی‌که سرطان پیشرفته باشد، جراح کل فرج یا ولوار را برمی‌دارد؛ بنابراین تشخیص زودهنگام می‌تواند تأثیر چشمگیری در حفظ بافت سالم آلت تناسلی داشته باشد.
آیا سرطان واژن درمان دارد؟
بله. سرطان واژن ازجمله عارضه‌های سرطانی است که در صورت تشخیص زودهنگام تا حدود زیادی شانس درمان دارد. اغلب سرطان واژن با یک جراحی کوچک تحت درمان قرار می‌گیرد و تنها توده از دستگاه تناسلی بیمار خارج می‌شود. سرطان واژن به دو روش واژینکتومی و هیسترکتومی تحت درمان قرار می‌گیرد.
جراحی سرطان واژن
جراحی سرطان واژن و برداشتن تومور و مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن در طول یک پروسه چند ساعته انجام می‌گیرد. بسته به میزان پیشرفت عارضه مدت جراحی و همچنین تکنیک انجام آن تفاوت خواهد داشت. جراحی سرطان واژن توسط انکولوژیست زنان که در کنترل و درمان عارضه سرطان واژن تخصص دارد، انجام می‌گیرد. به‌طورکلی برای جراحی سرطان واژن دو گزینه وجود دارد:
واژینکتومی: در این تکنیک جراحی تمام یا تنها قسمتی از واژن برداشته می‌شود. این جراحی اگر گسترده باشد می‌تواند غدد لنفاوی لگن را نیز در بر بگیرد. باوجوداینکه طی این جراحی ممکن است بخش قابل‌توجهی از بافت‌های نزدیک به واژن از دست بروند، اما جراح زنان یا زیبایی می‌تواند با پیوند بافت این نقص را برطرف کند.
هیسترکتومی: دومین روش جراحی سرطان واژن هیسترکتومی است. هیسترکتومی در مواردی که جراحی خیلی وسیع است ایده‌آل خواهد بود. در طول هیسترکتومی رحم و دیگر اندام‌های داخلی تولیدمثل حذف می‌شوند تا سرطان واژن از بین برود. در این روش درمانی احتمال برداشتن غدد لنفاوی، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز وجود دارد.
آیا سرطان واژن کشنده است؟
سرطان واژن درصورتی‌که در مراحل خوش‌خیم و توسعه‌نیافته تشخیص داده شود و تحت درمان قرار بگیرد تا حدود زیادی ریسک مرگ برطرف می‌شود؛ اما برای اینکه تعیین کنیم میزان کشندگی سرطان واژن چقدر است باید عوامل مختلفی همچون سطح بیماری و زمان تشخیص آن را در نظر بگیریم.
به‌طور متوسط زنانی که درگیر به سرطان واژن از نوع اولیه هستند و توده سرطانی در آن‌ها به بیرون از واژن منتشرنشده تا ۶۶% بقای ۵ ساله خواهند داشت. همچنین اگر توده سرطانی به دیگر اندام‌ها و غدد لنفاوی سرایت کند، بیمار تا ۵۵% شانس بقای ۵ ساله خواهد داشت. به‌طورکلی هرچه سرطان واژن از مرحله اول فاصله بگیرد میزان کشندگی آن بیشتر خواهد بود. بدترین و شدیدترین مرحله سرطان واژن IVb است. در این مرحله سرطان به ریه‌ها و استخوان‌ها نیز متاستاز می‌کند.
اگر علائم شایع سرطان آلت تناسلی را در خود مشاهده می‌کنید و یا مشکوک به بروز عارضه در دستگاه تناسلی هستید، توصیه می‌شود به پزشک متخصص مراجعه نمایید. درصورتی‌که شرایط حضور در آزمایشگاه را ندارید، می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. برای ثبت درخواست کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
