هفته هفدهم بارداری + وضعیت مادر و جنین در هفته هفدهم بارداری

اگر در هفته هفدهم بارداری قادر به دیدن فرزند خود بودید، مشاهده می‌کردید که ابروها و مژه‌های او در حال شکل گرفتن هستند. هرچند که پلک‌های او بسته است و تا هفته بیست و ششم هم باز نمی‌شوند اما او می‌تواند مردمک چشمان خود را تکان دهد. در این هفته شما احساس بهتری نسبت به سه‌ماهه اول بارداری خود خواهید داشت. اشتهای شما بیشتر شده و می‌توانید راحت‌تر غذا بخورید.

فهرست مطالب

جنین در هفته هفدهم بارداری

وزن جنین در هفته هفدهم بارداری حدود ۱۵۰ گرم و قد آن حدود ۱۲ سانتی‌متر است. جفت در حال بزرگ‌تر شدن است تا بتواند پاسخگوی نیازهای تغذیه‌ای جنین باشد. وزن جفت در این هفته حدود ۵۰۰ گرم است. در این هفته مقداری به حجم عضلات و چربی‌های جنین افزوده می‌شود.

در این هفته، در زیر پوست فرزند شما یک لایه چربی قهوه‌ای ایجاد می‌شود و با پیشرفت بارداری، لایه‌های بیشتری به آن اضافه خواهد شد. این چربی قهوه‌ای به گرم نگه داشتن نوزاد پس از تولد کمک می‌کند. همچنین غدد تولید کننده چربی در پوست جنین شروع به تولید یک روکش چربی بر روی پوست به نام ورنیکس می‌کند که وظیفه آن حفاظت از پوست و تنظیم دمای بدن است.

در هفته هفدهم، جنین در داخل کیسه آمنیوتیک کمی فعال‌تر می‌شود البته ممکن است هنوز قادر به احساس هیچ یک از این حرکات نباشید اما به زودی و در هفته‌های آینده متوجه این جنب و جوش خواهید شد. شاید برایتان جالب باشد که در این هفته ناخن‌های پای جنین به تدریج ظاهر می‌شوند و تا پایان ماه ناخن‌ها تا نوک انگشتان کشیده می‌شوند. در هفته هفدهم بارداری، دهان جنین توانایی مکیدن پیدا می‌کند و می‌تواند از مایع آمنیوتیک بنوشد. این مکانیسم برای شکل دادن و عملکرد صحیح دستگاه گوارش او ضروری است. جنین در این هفته به صداها واکنش نشان می‌دهد. چشمان او حرکت می‌کند اما همچنان بسته است.

علائم مادر در هفته هفدهم بارداری

در هفته ۱۷ بارداری بیشتر علائمی که بروز می‌کند به دلیل رشد سریع جنین است. شایع‌ترین علائم بارداری در این هفته به صورت زیر است.

افزایش مایعات بدن

ترشحات واژن، تعریق بیشتر و ترشح مخاط به دلیل افزایش جریان خون در بدن از علائم هفته ۱۷ به شمار می‌روند.

دیدن خواب‌های عجیب

دیدن خواب‌های عجیب و غریب در این هفته‌ها موضوع نگران کننده‌ای نیست. با تغییرات هورمونی و فکر و خیالاتی که شما در این روزها دارید دیدن چنین خواب‌هایی طبیعی است.

خارش سینه و شکم

همانطور که جنین رشد می‌کند پوست شما نازک‌تر و حساس‌تر می‌شود. در برابر میل به خاراندن بدن مقاومت کنید و از کرم تسکین دهنده پوست برای کاهش این مشکل استفاده نمائید.

افزایش وزن

ممکن است تا هفته هفدهم حدود ۲ تا ۴ کیلوگرم به وزن شما اضافه شده باشد. افزایش وزن حدود نیم کیلوگرم در هفته در سه ماهه دوم طبیعی است. افزایش وزن ناگهانی یا بیش از حد می‌تواند نشانه یک مشکل باشد، از این‌رو چنین مواردی را به پزشک خود اطلاع دهید.

هموروئید

هموروئید یا بواسیر در اصل سیاهرگ‌هایی در ناحیه راست روده هستند که به دلیل افزایش حجم و جریان خون بارداری بیش از حد متسع و پرحجم شده‌اند. اگرچه بواسیر در اواخر بارداری شایع‌تر است اما منطقی است که از هفته هفدهم و یا پیش از آن اقداماتی مانند پیروی از رژیم غذایی با فیبر بالا، نوشیدن مقدار زیادی آب و ورزش منظم جهت پیشگیری از هموروئید انجام دهید.

اگر اکنون دچار هموروئید شده‌اید و به دنبال راهی برای تسکین آن هستید، سعی کنید از نشستن طولانی مدت خودداری کنید. اگر درد و خونریزی دارید به پزشک مراجعه کنید تا داروها و دستورات پزشکی لازم را تجویز نماید. از غذاهای غنی از فیبر مانند لوبیا قرمز، عدس، انواع سبزیجات و میوه‌های خشک مخصوصاً آلو مصرف کنید.

برای جبران کمبود آب و تسهیل حرکات روده‌ای مایعات بیشتری بنوشید. توصیه پزشکان بر این است که صبح هنگام برخاستن از خواب یک لیوان آب بنوشید و در طول روز نیز مصرف آب و سایر نوشیدنی‌ها همواره مدنظر باشد. انواع نرمش‌ها و یا پیاده‌روی ساده می‌تواند در بهبود عملکرد روده‌ها کمک بزرگی باشد. فعالیت‌های توصیه‌شده توسط پزشکان می‌تواند راه گشا باشد.

خارش و حساس شدن پوست

در هفته هفدهم بارداری، شکم و سینه‌های شما همچنان در حال رشد هستند و پوست در حال کشیدگی است و گاهی اوقات منجر به ترک‌های پوستی و خارش می‌شود. اگرچه نمی‌توان به طور کامل از ظاهر شدن ترک‌های پوستی جلوگیری کرد اما نوشیدن مقدار زیادی آب و استفاده از مرطوب‌کننده‌های پوستی به کاهش خارش کمک می‌کند.

سوزش سر دل و سوء هاضمه

در هفته هفدهم احتمال بروز سوزش سر دل و سوء هاضمه وجود دارد. برای کاهش این علائم سعی کنید تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و در هر وعده مقدار غذای کمتری مصرف کنید تا دستگاه گوارش تحت فشار قرار نگیرد. علاوه‌بر این، آهسته غذا خوردن و اجتناب از دراز کشیدن بلافاصله پس از صرف غذا، به کاهش مشکلات گوارشی کمک می‌کند.

گرفتگی عضلات پا

در سه ماهه دوم و هفته هفدهم گرفتگی عضلات پا یکی از علائم شایع مادران است که ممکن است در حین خواب نیز این مشکل بروز کند و باعث کاهش کیفیت خواب شبانه گردد. علت این گرفتگی‌ها مشخص نیست اما در صورت بروز گرفتگی می‌توان با ماساژ دادن عضلات ساق پا آن را تسکین داد. نوشیدن آب کافی، فعالیت بدنی و پوشیدن کفش‌های راحت نیز در کاهش این نوع شکلات عضلانی موثر است.

التهاب مخاط بینی

از دیگر علائم هفته هفدهم می‌توان به التهاب مخاط بینی همچون آبریزش بینی، گرفتگی بینی، خارش و حساسیت گلو اشاره نمود. این علائم در حدود ۳۹% از مادران باردار در این هفته قابل‌مشاهده است. علت چنین واکنش‌هایی افزایش هورمون‌ها و نیز افزایش حجم خون در بدن مادر است. برای حل این مشکلات با دستور پزشک از اسپری‌ها یا قطره‌های بینی استفاده کنید. محیط اطراف را مرطوب نگه داربد. از یک دستگاه مرطوب‌کننده برای مرطوب شدن هوای منزل استفاده نمائید.

کمردرد در هفته هفدهم بارداری

رحم در حال انبساط است و این روند باعث ایجاد تغییراتی در ستون فقرات می‌شود که ممکن است باعث فشار بیشتر به کمر و بروز کمر درد شود. به دلیل افزایش وزن جنین هر از گاهی ممکن است کمردرد را تجربه کنید اما انجام نرمش و حرکات مناسب کششی با مشورت پزشک به تسکین بخشی از این ناراحتی کمک می‌کند. استفاده از یک پد گرم کننده در ناحیه دردناک نیز در تسکین درد مفید است. از نکات خودمراقبتی دیگر می‌توان به اجتناب از ایستادن طولانی مدت و نپوشیدن کفش‌های پاشنه بلند اشاره کرد.

هر چه به هفته‌های پایانی بارداری نزدیک‌تر می‌شویم درد کمر افزایش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهد که از هر سه خانم باردار در این هفته دو نفر از درد کمر و لگن شکایت دارند. توصیه می‌شود که در این هفته و هفته‌های پیش‌رو، در صورت احساس درد در ناحیه کمر، با رعایت تدابیر زیر از بدتر شدن آن جلوگیری کنید:

•  روزانه دقایقی را به انجام حرکات کششی اختصاص دهید تا عضله‌های بدنتان قوی‌تر شود
• از ایستادن طولانی‌مدت اجتناب کنید
• از گن‌های بارداری برای محافظت از ستون مهره‌ها و مفاصل استفاده نمائید
• برای برداشتن اجسام از زمین از ناحیه کمر خم نشوید بلکه از زانو برای خم شدن کمک بگیرید
• از کفش‌های مناسب طبی استفاده کنید و کفش پاشنه‌بلند نپوشید

غربالگری در هفته ۱۷ بارداری

در هفته هفدهم در حال نزدیک‌تر شدن به نیمه راه بارداری هستید.  شرکت در کلاس های بارداری و ارتیاط با سایر مادران باردار از این هفته به بعد می‌تواند هم از نظر روحی و هم از نظر انجام اقدامات خودمراقبتی بسیار مفید باشد. از این هفته به بعد ممکن است آزمایش‌های ژنتیکی و یا غربالگری به شما توصیه شوند. انجام این آزمایشات به تمایل خود و همسرتان بستگی دارد و می‌تواند یکی از موضوعاتی باشد که این هفته به آن فکر کنید. در خصوص معایب و مزایای هر آزمایش با پزشک خود مشورت کنید تا بتوانید تصمیمات روشن و منطقی اتخاذ کنید.

آزمایشات هفته هفدهم بارداری

یکی از آزمایشات خونی که از هفته ۱۶ بارداری تا هفته ۱۸ بارداری به بانوان باردار پیشنهاد می‌شود تست سه گانه است. در سه ماهه دوم، انجام تست سه گانه که به غربالگری نشانگر چندگانه نیز معروف است به اکثر زنان باردار زیر ۳۵ سال پیشنهاد می‌شود. در طول آزمایش خون، برای سه ماده زیر مورد آزمایش قرار می‌گیرد:

• اندازه‌گیری مولکول AFP (آلفافیتوپروتئین) در خون مادر که توسط جنین تولید می‌شود
• بررسی مولکول hCG هورمونی که از جفت تولید می‌شود
• بررسی استریول که نوعی استروژن است و توسط جفت و نوزاد تولید می‌شود

در تست‌های غربالگری سطوح مولکول‌های ذکر شده در خون بررسی می‌شوند. آزمایش‌های سه‌گانه می‌توانند ناهنجاری‌های جنینی مانند سندرم داون، سندرم تریزومی ۱۸ و اسپینا بیفیدا را تشخیص دهند. نتایج غیرعادی در این آزمایش همیشه به معنی وجود مشکل در جنین نیست بلکه نشان دهنده بالاتر بودن احتمال بروز عارضه است.

در حاملگی‌های پرخطر، اگر نتیجه آزمایش سه‌گانه غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را تجویز نماید. در بعضی موارد، آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی انجام می‌شود. این تست‌ها دقیق‌تر از تست سه گانه هستند، اما معمولا عوارض بیشتری دارند. گاهی اوقات از سونوگرافی‌های آنومالی برای بررسی شرایط غیرنرمال بهره گرفته می‌شود.

اگر نتایج تست آمنیوسنتز مبهم باشد و شما تمایل به دریافت نتایج قطعی‌تری داشته باشید تست کوردوسنتز از آزمایش‌های احتمالی خواهد بود. در روش کوردوسنتز خون بند ناف برای علائم ناهنجاری‌های کروموزومی آزمایش می‌شود. از سونوگرافی برای تشخیص محل اتصال بند ناف با جفت استفاده می‌شود. این محل تلاقی جایی است که خون از آن گرفته می‌شود.اگر تصمیم به انجام کوردوسنتز داشته باشید بنابراین انجام سونوگرافی هفته هفده بارداری لازم می‌شود.

تعیین جنسیت در هفته هفدهم بارداری

طبیعتا در هفته هفدهم مشتاق هستید که بدانید که آیا فرزندتان پسر است یا دختر. البته هنوز کمی زود است که به این موضوع پی ببرید اما در صورت تمایل در یک آزمایش سونوگرافی که احتمالاً در حدود هفته ۱۸ تا ۲۰ انجام می‌شود، جنسیت جنین قابل تشخیص است. البته در بیشتر موارد امکان تعیین جنسیت در غربالگری اول یعنی از هفته یازدهم تا هفته چهاردهم با سونوگرافی واژینال پیشرفته وجود دارد اما توصیه بر این است که خانم‌های باردار تا زمان غربالگری دوم یعنی هفته هفدهم الی بیست و دوم صبر کنند تا جنسیت جنین قطعی تعیین شود.

به گفته‌ی verywellfamily بیماری‌های مزمن در مادر می‌تواند یکی از دلایل سقط جنین در سه ماهه دوم باشد. در بسیاری از موارد، اگر بیماری با داروها یا اصلاح سبک زندگی به خوبی کنترل نشود، خطر سقط جنین افزایش می‌یابد.

بیماری‌های مزمنی که با خطر از دست رفتن بارداری مرتبط هستند، عبارتند از بیماری‌های خود ایمنی مانند اسکلرودرمی و سندرم آنتی فسفولیپید، دیابت، فشار خون بالا، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و بیماری‌های مربوط به تیروئید. مشکلات ذکر شده در زنان سیگاری، چاق یا دارای مشکلات هورمونی تاثیر بیشتری بر جنین دارند.

سقط جنین در هفته هفدهم

سقط جنین در سه ماهه دوم معمولا بین‌ هفته ۱۳ و هفته ۲۰ بارداری اتفاق می‌افتد. علل سقط جنین در سه ماهه دوم متفاوت است اما در بیشتر موارد، سقط جنین دلیل بیرونی ندارد و ناشی از تغییرات ژنتیکی در خود جنین است. اصلی‌ترین دلایل سقط جنین در سه ماهه دوم به شرح زیر است.

• ناهنجاری‌های کروموزومی
• نقایص مادرزادی: منظور از نقایص مادرزادی مشکلاتی در حین رشد و تکامل جنین است که معمولا جنبه مادرزادی و ارثی دارند اما گاهی ممکن و در اثر عفونت در دوران بارداری یا قرار گرفتن در معرض بعضی از داروهای مضر ایجاد شوند. بسته به نوع و شدت نقص مادرزادی، پزشکان قادرند از طریق سونوگرافی‌های غربالگری نقص تکاملی را تشخیص دهند
• مشکلات جفت: یکی از این مشکلات جفت، جداشدن آن از جایگاه اولیه خود است. اگر جفت که مواد مغذی را از طریق بند ناف به کودک انتقال می‌دهد قبل از زایمان به طور ناگهانی از دیواره رحم کنده شود، می‌تواند مانع از رسیدن مواد مغذی و اکسیژن به جنین شود. علائم جداشدگی جفت شامل خونریزی واژینال، درد شکم، انقباضات رحمی، گرفتگی عضلات و کمردرد است.
• نارسایی دهانه رحم: علائم نارسایی دهانه رحم شامل کمردرد، خونریزی واژینال، گرفتگی شکم، فشار لگن و ترشحات واژن است که گاهی بین هفته‌های ۱۴ تا ۲۰ بارداری ظاهر می‌شود
• ابتلا به عفونت‌های تناسلی
• بیماری‌های مزمن

تغذیه در هفته هفدهم بارداری

بر اساس توصیه پزشکان، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل با غذاهای متنوع و مغذی و مصرف مولتی ویتامین‌های بارداری به طور قابل توجهی بر سلامت شما و کودکتان تأثیر می‌گذارد. در هفته هفدهم مصرف پروتئین و بعضی از ریزمغذی‌ها که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود از اهمیت زیادی برخوردار هستند:

• پروتئین: موجود در گوشت گاو بدون چربی، مرغ، بوقلمون، لوبیا، توفو
• آهن: گوشت قرمز بدون چربی، مرغ، بوقلمون، ماهی و نان‌های سبوس‌دار غنی‌شده با آهن
• کلسیم: شیر، ماست، پنیر و محصولات سویا بدون چربی یا کم چرب غنی‌شده با کلسیم
• اسید فولیک: سبزیجات پهن برگ، بروکلی و نان و غلات غنی‌شده با اسید فولیک
• ویتامین A: مرکبات، کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای، توت فرنگی، گوجه فرنگی، انبه، سیب زمینی
• ویتامین C: آب پرتقال، مرکبات، فلفل دلمه‌ای
• روی: گوشت، غذاهای دریایی، لوبیا خشک، نخود و غلات صبحانه غنی‌شده با روی
• ویتامین D: یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های موردنیاز مادر و جنین در این هفته است. بافت اسکلتی جنین در حال سخت‌تر شدن است و برای تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از نرمی استخوان به مقادیر بالاتری ویتامین D نیاز خواهد بود
• امگا سه: این نوع اسید چرب برای سلامت قلب و عروق مادر و تکامل بهتر سیستم عصبی-نخاعی جنین بسیار بااهمیت است. انواع ماهی‌ها، گردو، لوبیا قرمز و تخم‌مرغ سرشار از امگا ۳ هستند

علاوه‌بر مواد مغذی بیان شده، ویتامین B۱۲ نیز از ویتامین‌های ضروری در بارداری است چراکه ویتامین B۱۲ برای تکثیر صحیح ماده ژنتیکی در سلول‌ها و تشکیل اندام‌های جنین نقش کلیدی دارد. ویتامین B۱۲ فقط در غذاهای با منشاء حیوانی یافت می‌شود بنابراین گیاهخواران باید مطمئن شوند که مقادیر کافی از ویتامین B۱۲ غذایی را دریافت می‌کنند. مقدار توصیه‌شده روزانه ویتامین B۱۲ برای زنان باردار ۲٫۶ میکروگرم و در دوران شیردهی ۲٫۸ میکروگرم در روز است.

جمع‌بندی

در سه‌ماهه دوم بارداری سعی کنید بیشتر استراحت کنید، مایعات فراوان بنوشید و تحرک کافی داشته باشید. کارهای موردعلاقه‌تان را انجام دهید. ورزش ‎های هوازی، یوگا، رقص، شنا و پیاده روی می‌تواند به شما کمک کند که احساس بهتری داشته باشید و همچنین باعث می‌شود که زایمان راحت‌تری داشته باشید. از یکی از افراد خانواده بخواهید که سر و گردن شما را ماساژ دهد. این کار استرس‌های شما را کم‌‌تر می‌کند.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.