بارداری پنهان چیست؟ علائم، دلایل و نحوه تشخیص!

 

زنان از لحظه تشخیص بارداری، باید تحت نظارت دقیق پزشکی قرار گرفته و آزمایشات لازم را به موقع انجام دهند. همچنین لازم است تا تغییراتی را در سبک زندگی و رژیم غذایی خود به وجود آورند؛ اما در صورت بارداری پنهان، ممکن است این مراقبت‌ها تا ماه‌ها به تاخیر افتد. این پدیده لزوما به معنای بی‌توجهی فرد به بارداری خود نیست، بلکه می‌تواند نتیجه مجموعه‌ای از عوامل فیزیولوژیکی و روانشناختی باشد که موجب پنهان ماندن باردای می‌شوند. بنابراین، تصمیم داریم تا در این مقاله، به طور مفصل به معرفی این پدیده، علائم، دلایل و نحوه تشخیص و پیشگیری از آن بپردازیم.

منظور از بارداری پنهان چیست؟

بارداری پنهان (بارداری کریپتیک) به شرایطی گفته می‌شود که فرد با وجود بارداری، از آن اطلاع ندارد. این پدیده که با نام‌های بارداری نهان یا بارداری انکارشده نیز شناخته می‌شود، ممکن است باعث شود فرد تا مراحل بسیار پیشرفته بارداری یا حتی تا شروع دردهای زایمان از حاملگی خود بی‌خبر بماند.

تجربه بارداری پنهان تقریبا نادر است؛ بر اساس مطالعات، از هر ۴۰۰ یا ۵۰۰ زن، یک نفر تا هفته بیستم بارداری (حدود ۵ ماه) متوجه وضعیت خود نمی‌شود. همچنین از هر ۲۵۰۰ زن، یک نفر تا لحظه زایمان از بارداری خود بی‌خبر می‌ماند. جالب این که احتمال وقوع این پدیده، حدود سه برابر بیشتر از احتمال به دنیا آوردن سه قلو است!

مقاله‌ای در سایت معتبر پزشکی Verywellhealth گزارش کرده است:

«احتمال وقوع بارداری پنهان در زنانی که سیکل قاعدگی منظم و قابل پیش‌بینی ندارند، بیشتر است؛ زیرا کسی که چند ماه پریود نداشته است، ممکن است تا زمان بسیار طولانی‌تری، متوجه نشود که قطع پریود به دلیل بارداری است.»

متن انگلیسی:

A hidden pregnancy is mre likely t ccur in smene wh des nt have regular, predictable menstrual cycles. Fr smene wh is used t ging several mnths withut a perid, it may take lnger t realize that the lack f a perid is due t pregnancy

مقایسه بارداری عادی و بارداری پنهان

در جدول زیر می‌توانید مهمترین ویژگی‌های بارداری پنهان را با بارداری عادی مقایسه کنید:

عامل مقایسه	بارداری عادی	بارداری پنهان
آگاهی فرد	فرد از بارداری خود مطلع است (توسط آزمایش‌ها و علائم تایید می‌شود).	فرد گاهی حتی تا لحظه زایمان از بارداری خود بی‌خبر است.
علائم	قطع قاعدگی، حالت تهوع، حساسیت پستان‌ها و افزایش وزن	علائم ظاهر نمی‌شوند یا خفیفند؛ یا اینکه با شرایط دیگر اشتباه گرفته می‌شوند
سطح هورمون‌ها	هورمون hCG (هورمون بارداری) به صورت قابل تشخیصی افزایش می‌یابد.	سطح hCG ممکن است به طور غیرعادی پایین باشد و نتیجه آزمایش را به اشتباه منفی کند.
رشد شکم	تا میانه بارداری، برآمدگی قابل توجهی ایجاد می‌شود.	به دلیل موقعیت جنین یا فرم بدن، حداقل برآمدگی یا عدم برآمدگی قابل مشاهده وجود دارد.
حرکت جنین	پس از ۱۸ تا ۲۰ هفته به عنوان لگد تشخیص داده می‌شود.	با گاز معده یا پرش عضلات اشتباه گرفته می‌شود.
تشخیص با سونوگرافی	تا هفته ۶ تا ۸ بارداری، جنین را به وضوح نشان می‌دهد.	ممکن است به دلیل ساختار رحم یا تخمک‌گذاری دیررس، جنین را در مراحل اولیه تشخیص ندهد.

مطالعه بیشتر: علائم بارداری عادی چیست؟

علائم بارداری پنهان

برای درک علائم بارداری پنهان، ابتدا باید با نشانه‌های یک بارداری عادی در مراحل اولیه آشنا شوید. به طور معمول، اکثر افراد بین هفته ۵ تا ۱۲ پس از لقاح، از بارداری خود مطلع می‌شوند. در بارداری عادی، پس از اینکه پریود به تاخیر می‌افتد، تست بارداری خانگی معمولا نتیجه «مثبت» را نشان می‌دهد. سپس آزمایش‌های تکمیلی ادرار، آزمایش خون و سونوگرافی نیز این بارداری را تایید می‌کنند. همچنین بیشتر افراد علائمی مانند حساس و متورم شدن پستان‌ها، نوسانات خلقی، خستگی و حالت تهوع را در سه ماهه اول تجربه می‌کنند.

اما در حاملگی پنهان، هیچ یک از این مراحل به طور واضحی رخ نمی‌دهد تا فرد متوجه بارداری شود! به طور کلی، در این نوع بارداری ممکن است شرایط زیر را تجربه کنید:

• منفی شدن تست: ممکن است آزمایش بارداری حتی پس از عقب افتادن پریود، نتیجه منفی نشان دهد.
• لکه بینی: ممکن است لکه بینی را با پریود اشتباه بگیرید
• تفسیر اشتباه قطع پریود: ممکن در است در سنین بالا (۴۵ تا ۵۰) قطع پریود به یائسگی نسبت داده شود.
• خفیف بودن علائم بارداری: سطح پایین هورمون‌های بارداری می‌تواند منجر به علائم بسیار خفیف یا تقریبا غیرقابل تشخیص شود. اگر سابقه ناباروری یا پریودهای نامنظم دارید، ممکن است احتمال بارداری را اساسا در نظر نگیرید.
• حالت تهوع: احتمال دارد حالت تهوع اولیه بارداری با ناراحتی معده یا سوء هاضمه اشتباه گرفته شود.
• افزایش کم حجم شکم: زنان چاق، ممکن است متوجه افزایش وزن و برآمدگی شکم نشوند.

در صورت بی‌اطلاعی از بارداری، علائم زیر می‌توانند به راحتی نادیده گرفته شوند:

• حرکت جنین ممکن است با گاز معده اشتباه شود.
• افزایش وزن جزئی می‌تواند به تغییرات تغذیه‌ای نسبت داده شود.
• خستگی می‌تواند به سبک زندگی شلوغ نسبت داده شود.
• در صورت مصرف قرص ضدبارداری، ممکن است علائم بارداری را جدی نگیرید (یک پژوهش نشان داده که ۷۵ درصد از بارداری‌های پنهان هنگام استفاده از قرص‌ اورژانسی رخ داده است)

علت بارداری پنهان

بارداری نهان می‌تواند از عوامل مختلفی تاثیر بپذیرد؛ اما به طور کلی، موارد زیر به عنوان دلیل بارداری پنهان شناخته می‌شوند:

• عوامل ژنتیکی: اگر فردی در خانواده شما سابقه حاملگی پنهان داشته است، احتمال وقوع آن در شما بیشتر از سایرین خواهد بود.
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCS): این شرایط می‌تواند باعث کاهش باروری، ایجاد عدم تعادل هورمونی و قطع یا نامنظم شدن پریود شود.
• دوران پیش از یائسگی: این دوره بین شروع نامنظم شدن پریود تا توقف کامل آن (که با یائسگی مشخص می‌شود) قرار دارد. علائم بارداری مانند افزایش وزن و نوسانات هورمونی می‌توانند شبیه علائم پیش از یائسگی باشند.
• قرص‌های پیشگیری و دستگاه آی‌یودی: این روش‌ها ممکن است این اطمینان کاذب را ایجاد کنند که بارداری شما غیرممکن است. با وجود اثربخشی بالا این روش‌ها، در موارد نادری امکان بارداری حتی با مصرف قرص یا وجود آی‌یودی وجود دارد.
• بارداری پشت سر هم: امکان بارداری مجدد بلافاصله پس از زایمان و قبل از بازگشت پریود وجود دارد. از آنجا که شیردهی و عوامل هورمونی می‌توانند تخمک‌گذاری و پریود را برای چند ماه به تاخیر بیندازند، ممکن است علائم جدید را به سازگاری بدن با شرایط پس از زایمان نسبت دهید در حالی که مجددا باردار هستید.
• چربی بدن کم و فعالیت ورزشی شدید: این عوامل می‌توانند باعث توقف پریود برای ماه‌ها شوند. افرادی که در ورزش‌های سنگین شرکت می‌کنند ممکن است سطح برخی هورمون‌ها در بدنشان پایین باشد که تشخیص بارداری را دشوارتر می‌کند.
• اولین بارداری: دختران جوانی که قبلا هرگز باردار نشده‌اند، ممکن است با علائم و احساسات بارداری آشنا نباشند. این ممکن است باعث شود بارداری تا مدت طولانی‌تری پنهان بماند.

مطالعه بیشتر: بارداری بدون دخول

تشخیص بارداری پنهان

تشخیص بارداری پنهان می‌تواند سخت باشد؛ زیرا علائم بارداری غالبا خفیف بوده یا به عوامل دیگر نسبت داده می‌شوند. پزشکان در صورت شرایط زیر ممکن است به حاملگی پنهان مشکوک شوند:

• تست بارداری منفی همراه با قطع پریود برای چندین ماه
• وجود علائم غیرمعمول مانند حالت تهوع، تغییرات پستان و خستگی
• احساس حرکت جنین در شکم
• افزایش وزن ناگهانی و غیرقابل توضیح و بزرگ شدن محسوس شکم

در صورت وجود شرایط بالا، پزشکان برای تایید بارداری‌های پنهان از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:

• تشخیص بارداری پنهان با آزمایش خون حساس: استفاده از تست‌های خون با حساسیت بالا برای شناسایی هورمون‌های بارداری
• سونوگرافی: انجام سونوگرافی شکمی یا واژینال برای مشاهده مستقیم جنین
• معاینه فیزیکی: بررسی اندازه رحم و شنیدن ضربان قلب جنین از طریق معاینه بالینی

بارداری پنهان و پریود

شاید تصور کنید که بعضی افراد به دلیل ادامه چرخه پریود متوجه بارداری خود نمی‌شوند؛ اما این یک تصور اشتباه است. پریود در بارداری پنهان هیچ تفاوتی با بارداری عادی ندارد و فرد پریود واقعی را تجربه نمی‌کند. با این حال، ممکن است خونریزی لانه‌گزینی یا خونریزی غیرطبیعی مرتبط با بارداری رخ دهد که با پریود اشتباه گرفته شود.

همچنین ممکن است بعضی افراد به دلیل مختلفی مانند اختلالات هورمونی، سندروم تخمدان پلی کیستیک و… دچار بی‌نظمی در پریود شده باشند و به همین دلیل، قطع پریود خود را به بارداری نسبت ندهند.

اندازه شکم در بارداری پنهان

در بارداری‌های معمولی، تغییرات فیزیکی قابل توجهی مانند بزرگ شدن شکم، افزایش وزن و دگرگونی در فرم بدن رخ می‌دهد؛ اما در بارداری‌های پنهان، این تغییرات یا بسیار جزئی هستند یا اصلا وجود ندارند. در نتیجه، نشانه‌های رایج و قابل مشاهده بارداری در این موارد ظاهر نمی‌شوند. حتی اگر با افزایش حجم شکم مواجه شوید، ممکن است آن را به مصرف غذای خاص یا تفخ شکم نسبت دهید.

خطرات بارداری پنهان

بی‌اطلاعی از بارداری حتی برای مدت کوتاه می‌تواند برای شما و جنین خطرناک باشد؛ برخی از رایج‌ترین خطرات و عوارض بارداری پنهان عبارتند از:

• عدم دریافت مراقبت‌های دوران بارداری: اگر فرد از بارداری خود مطلع نباشد، مراقبت‌های ضروری برای یک بارداری ایمن و سالم را دریافت نمی‌کند. بدون انجام آزمایش‌های دوره بارداری، عوارض جدی مانند فشار خون بالا، دیابت و مسمومیت بارداری ممکن است بدون تشخیص باقی بمانند.
• افزایش خطرات برای نوزاد: مطالعات نشان می‌دهند نوزادان متولد شده از بارداری‌های پنهان، بیشتر در معرض خطر کم وزنی و تولد زودرس (قبل از هفته سی و هفتم بارداری) قرار دارند.
• مواجهه با مواد مضر: اگر فردی که از بارداری خود بی‌خبر است، موادی مانند الکل، تنباکو یا داروهای خاص مصرف کند، این موارد می‌تواند منجر به آسیب‌های ساختاری یا عملکردی در جنین شود.
• افزایش خطر بیماری‌های مادرزادی: در حاملگی پنهان جنین در معرض خطر بسیاری از بیماری‌های مادرزادی است؛ زیرا آزمایش‌های ژنتیکی یا سایر غربالگری‌هایی که به تشخیص این بیماری‌ها کمک می‌کنند، انجام نمی‌شود.
• محدودیت در انتخاب‌ها: در صورت وجود بیماری‌هایی مانند سندروم داون در جنین، ممکن است نیاز به سقط جنین باشد؛ اگرچه سقط جنین پس از سه ماهه اول با روش‌های پزشکی نیز معمولا ایمن محسوب می‌شود، اما با گذشت زمان، احتمال بروز خطرات مرتبط با آن نیز افزایش می‌یابد.

مطالعه بیشتر: تپش قلب در بارداری

آیا با وجود بارداری، ممکن است نتیجه تست منفی باشد؟

در بارداری پنهان، ممکن است حتی نتیجه تست‌های بارداری و سونوگرافی نیز منفی باشد. دلایل این امر در هر فرد متفاوت است، اما معمولا یکی از موارد زیر است:

۱- شرایط خاص جسمانی

اگر مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCS) هستید، پریودهای نامنظم یا قطع شده دارید، فعالیت ورزشی سنگین انجام می‌دهید یا به تازگی زایمان کرده‌اید:

• در این شرایط احتمال نوسانات هورمونی بیشتر است.
• اگر رحم شما حداقل به صورت جزئی به خونریزی ادامه دهد یا پریودهای نامنظم داشته باشید، هورمون hCG (هورمون بارداری) ممکن است به اندازه‌ای تجمع نیابد که نتیجه تست بارداری خانگی مثبت شود.

شرایط زیر نیز می‌توانند باعث نتیجه منفی کاذب آزمایش شوند:

• انجام خیلی زود آزمایش قبل از افزایش میزان hCG
• انجام نادرست آزمایش یا تفسیر اشتباه نتایج
• اختلالات هورمونی که بر تولید hCG اثر می‌گذارد

۲- خطا در سونوگرافی

گاهی بارداری پنهان در سونوگرافی نیز ممکن است خطا داشته و نتواند جنین در حال رشد را تشخیص دهد اگر:

• کارشناس سونوگرافی مهارت کافی نداشته باشد و جستجو در ناحیه مناسب انجام نشود.
• اگر آزمایش‌های قبلی بارداری را تایید نکرده باشند؛ ممکن است تکنسین سونوگرافی زمان زیادی را به جستجوی جنین اختصاص ندهد.

۳- محدودیت‌های سه ماهه اول

در صورت تایید سونوگرافی با وجود تست بارداری منفی، ممکن است بارداری در سه ماهه اول به دلایل زیر قابل احساس نباشد:

• تشکیل شدن جنین در ناحیه غیرمعمول
• ساختار و شکل خاص رحم فرد

پیشگیری از بارداری پنهان

اگرچه نمی‌توان از تمام موارد بارداری پنهان جلوگیری کرد، اما زنان می‌توانند با راهکارهای زیر خطر وقوع آن را کاهش دهند:

• پیگیری سیکل قاعدگی: ثبت منظم دوره‌های پریود و انجام تست بارداری در صورت تاخیر پریود
• آگاهی از علائم اولیه بارداری: شناخت نشانه‌های احتمالی بارداری و توجه به تغییرات بدن
• حفظ وزن سالم و مدیریت شرایط پزشکی: کنترل وزن و درمان اختلالاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
• رسیدگی به عوامل روانشناختی: بررسی و درمان مسائل روانی که ممکن است منجر به انکار بارداری شوند.
• مراجعه منظم به پزشک: انجام معاینات دوره‌ای به ویژه در صورت احتمال بارداری

زنان که سابقه قبلی این پدیده را دارند یا دارای عوامل خطر هستند، باید هوشیاری بیشتری در مورد نظارت بر نشانه‌های بارداری داشته باشند.

اقدامات ضروری در صورت تشخیص دیرهنگام بارداری

مدیریت و درمان بارداری پنهان بر تضمین سلامت مادر و نوزاد متمرکز است. در صورتی که بارداری شما دیرتر از زمان نرمال تشخیص داده شود، پزشک اقدامات زیر را انجام خواهد داد:

• مراقبت جامع دوران بارداری: شروع معاینات منظم، آزمایش‌های ضروری و سونوگرافی‌های دوره‌ای
• پایش رشد و تکامل جنین: نظارت دقیق بر روند رشد جنین و اطمینان از سلامت آن
• تغذیه مادر و مکمل‌های ویتامین: تامین مواد مغذی ضروری و تجویز مکمل‌های لازم مانند اسید فولیک
• اصلاح عوامل ناسالم سبک زندگی: ترک مصرف سیگار، الکل یا هر ماده مضر دیگر
• آماده‌سازی برای زایمان: برنامه‌ریزی برای فرآیند زایمان، غالبا با نظارت و پایش‌های تکمیلی
• مداخله روانشناختی: بررسی و درمان عوامل روانی مانند انکار بارداری یا افسردگی

اگرچه شروع دیرهنگام مراقبت‌های بارداری ایده‌آل نیست، اما شروع سریع این مراقبت‌ها بلافاصله پس از تشخیص بارداری پنهان بسیار مهم است. با مدیریت صحیح، بسیاری از زنان مبتلا به حاملگی پنهان همچنان می‌توانند نوزادی سالم به دنیا آورند.

جمع بندی

بارداری پنهان، شرایطی است که فرد تا مراحل پیشرفته یا حتی تا لحظه زایمان از بارداری خود بی‌خبر می‌ماند. این پدیده اگرچه نادر است، اما مطالعات نشان می‌دهد از هر ۵۰۰ زن، یک نفر تا ماه پنجم بارداری و از هر ۲۵۰۰ نفر، یک نفر تا زمان زایمان از وضعیت خود اطلاع ندارد. علت این موضوع می‌تواند عواملی چون قاعدگی نامنظم، تخمدان پلی کیستیک، سطح پایین هورمون hCG، ساختار خاص رحم یا استفاده از روش‌های پیشگیری باشد که می‌توانند علائم بارداری را پنهان کرده یا باعث تفسیر اشتباه نتایج شوند.

حاملگی پنهان می‌تواند باعث تشخیص دیرهنگام حاملگی و در نتیجه مراقبت‌های ناکافی شود که می‌تواند با خطراتی مانند زایمان زودرس یا کم وزنی نوزاد را به وجود آورد. آگاهی از این پدیده و توجه به تغییرات بدن، حتی در صورت منفی بودن تست‌های خانگی، می‌تواند به تشخیص زودهنگام بارداری کمک کند. در صورت تردید، انجام آزمایش خون و سونوگرافی دقیق‌ترین روش برای تایید بارداری است.

همچنین شما می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل هومکا برای تشخیص بیماری‌ها  یا تحت عنوان چکاپ سایانه استفاده کنید.

سوالات متداول

۱- بارداری پنهان چیه؟

به شرایطی گفته می‌شود که فرد تا هفته ۲۰ بارداری (ماه پنجم) یا حتی تا زمان زایمان از بارداری خود مطلع نشود.

۲- کیا بارداری پنهان داشتن؟

افراد با سابقه خانوادگی حاملگی پنهان، سندروم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، بی‌نظمی قاعدگی و نزدیک به سنین یائسگی بیش از سایرین در معرض این نوع از بارداری هستند.

۳- آیا با وجود بارداری پنهان می‌توان زایمان طبیعی داشت؟

بله، زایمان سالم امکان‌پذیر است؛ با این حال، به دلیل شروع دیرهنگام مراقبت‌های بارداری، خطرات سلامت افزایش می‌یابد.

۴- آیا ممکن است سه ماهه باردار باشید و تست منفی نشان دهد؟

بله، اگر سطح هورمون hCG پایین باشد یا به کندی افزایش یابد، تست‌های خانگی ممکن است نتیجه منفی کاذب نشان دهند. آزمایش خون و سونوگرافی پزشکی در چنین مواردی قابل اطمینان‌تر هستند.

۵- چگونه ممکن است فردی باردار باشد و نداند؟

حاملگی پنهان زمانی رخ می‌دهد که علائم بسیار کم باشند یا با شرایط دیگر اشتباه گرفته شوند. عوامل روانی مانند انکار نیز می‌توانند مانع از درک بارداری شوند.

۶- بارداری پنهان چه علائمی دارد؟

ممکن است علائم بارداری با شدت خفیفی رخ دهند؛ حالت تهوع، قطع پریود، تغییرات ظاهری و… می‌توانند رخ دهند؛ اما به اشتباه به دلایل دیگری نسبت داده می‌شوند.

۷- ایا بارداری پنهان در سونوگرافی مشخص میشود؟

به طور رایج بله؛ اما در صورت خطای تکنیسین، تشکیل جنین در محل نادرست و شکل خاص رحم فرد ممکن است خطا داشته باشد.

۸- بارداری پنهان چگونه مشخص میشود؟

پزشکان معمولا پس از بررسی علائم فرد، از آزمایش خون، سونوگرافی و معاینه فیزیکی برای تشخیص آن استفاده می‌کنند.

۹- آیا در بارداری پنهان پریود می‌شوم؟

پریود به طور واقعی رخ نمی‌دهد؛ اما ممکن است لکه بینی یا خونریزی لانه‌گزینی اتفاق بیفتد که با پریود عادی اشتباه گرفته شود.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.