ندول تیروئید + علائم بروز گره‌های تیروئیدی چیست؟
غده تیروئید بخشی از سیستم هورمونی بدن است و چندین هورمون را برای تنظیم متابولیسم بدن به خون ترشح می‌کند. هورمون‌های تیروئیدی در تنظیم دمای بدن، هضم غذا و عملکرد قلب تأثیرگذار هستند. تیروئید چیست؟ یک غده پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. برخی اوقات به دلیل رشد غیر طبیعی سلول‌های غده تیروئید یک یا تعدادی زائده یا گره در بافت غده تیروئید ایجاد می‌شود. معمولاً سایز این گره‌ها کوچک است و خود فرد قادر به تشخیص آن‌ها نیست اما پزشکان قادرند در معاینات بالینی به وجود گره پی ببرند. برای آشنایی با ندول تیروئید با مجله هومکا همراه باشید.
فهرست مطالب
علت بروز ندول تیروئید چیست؟
این گره‌ها بیشتر در افرادی بروز می‌کنند که سابقه خانوادگی ابتلا به گره تیروئید دارند. درواقع این عارضه دارای یک زمینه ژنتیکی است که منجر به بروز اختلال در رشد سلول‌های غده می‌شود. عوامل مختلفی در بروز گره در غده تیروئید دخیل هستند که به شرح زیر است.
کمبود ید
کمبود ید در رژیم غذایی می‌تواند زمینه را برای بروز گره‌های تیروئید فراهم کند.
رشد بیش‌ازحد بافت تیروئید
گاهی اوقات رشد بیش‌ازحد تیروئید (آدنوم تیروئید) باعث ابتلا به گره تیروئید می‌شود. علت این رشد غیرطبیعی تاکنون مشخص نشده است اما سرطانی نیست و عارضه جدی به دنبال ندارد. البته بعضی از آدنوم‌های تیروئید منجر به پرکاری تیروئید می‌شوند.
کیست تیروئید
حفره‌ها و کیسه‌های کوچک پر از مایع (کیست‌ها) در تیروئید از دیگر عوامل دخیل در بروز ندول‌های تیروئیدی محسوب می‌شوند. کیست‌ها معمولاً غیر سرطانی هستند اما در موارد نادری احتمال سرطانی بودن کیست وجود دارد.
التهاب مزمن تیروئید
بیماری هاشیموتو یک اختلال تیروئیدی است و باعث التهاب و بزرگ شدن گره‌های تیروئید می‌شود. این بیماری اغلب با کم‌کاری تیروئید مرتبط است.
گواتر چند ندولار
اصطلاح گواتر برای توصیف هرگونه بزرگ شدن غده تیروئید ناشی از کمبود ید یا سایر اختلالات به کار می‌رود. در گواتر چند ندولار، چندین ندول مجزا در داخل تیروئید رشد می‌کنند.
سرطان تیروئید
احتمال سرطانی شدن یک ندول یا گره کم است. بااین‌حال، ندولی که متورم و سفت است یا دردناک و ملتهب شده، نگران‌کننده‌تر است. بعضی از عوامل مانند سابقه خانوادگی سرطان تیروئید یا سایر سرطان‌های غدد درون‌ریز و قرار گرفتن در معرض تشعشعات رادیواکتیو خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می‌دهند.
از سایر عوامل دخیل در بروز ندول تیروئیدی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به گره لنفاوی بیشتر می‌شود
- جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض ابتلا به گره تیروئیدی هستند
- تماس با پرتوهای رادیواکتیو: سابقه تماس با پرتوهای رادیواکتیو به دلایل درمانی، مثل پرتودرمانی تومورها احتمال ابتلا به گره تیروئیدی را افزایش می‌دهد
ندول خوش‌خیم تیروئید
بیش از ۹۵٪ گره‌های تیروئید خوش‌خیم و غیر سرطانی هستند اما یک گره خوش‌خیم هم می‌تواند علائم ایجاد کند. اگر ندول تیروئید باعث مشکلات صوتی، تنفسی یا بلع شود پزشک ممکن است برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید را مدنظر داشته باشد. اگر پزشک برداشتن تیروئید (تیروئیدکتومی) را تشخیص دهد نگران زخم روی گردن نباشید چراکه امروزه جراحی تیروئید طوری انجام می‌شود که اثر چندانی از عمل بر روی گردن به‌جا نمی‌ماند.
روش جدیدتری که برای درمان گره‌های غیربدخیم تکامل یافته است، روش فرسایش رادیوفرکانسی (RFA) نام دارد. در روش RFA از یک پروب برای دسترسی به گره خوش‌خیم استفاده می‌شود. پس از رسیدن پروب به محل، ندول با جریان الکتریکی و حرارت از بین خواهد رفت. اکثر افرادی که با RFA درمان می‌شوند روز بعد بدون هیچ مشکلی به فعالیت‌های روزمره خود بازمی‌گردند.
علائم ندول تیروئید
در بسیاری از ندول‌های تیروئیدی علائمی ظاهر نمی‌شود اما اگر تعداد گره‌ها زیاد و یا اندازه آن‌ها بزرگ باشد قادر به لمس کردن آن خواهید بود. زمانی که گره بزرگ باشد علائم زیر ظاهر می‌شود (این علائم به‌ندرت رخ می‌دهند):
- دشوار شدن بلعیدن و تنفس
- تغییر تن صدا
- درد گردن
- بزرگ شدن غده تیروئید
بعضی از گره‌های ایجادشده باعث پرکار شدن غده تیروئید می‌شوند به این معنی که تیروئید هورمون‌های بیشتری نسبت به حالت طبیعی به خون آزاد می‌کند. علائم پرکاری تیروئید به شرح زیر است:
- عصبانیت و زودرنجی
- ضعف عضلانی و رعشه دست
- پریود سبک
- کاهش وزن
- ریزش مو
- اختلالات خواب
- اختلالات بینایی
- حساسیت به گرما
- افزایش اشتها
- ضربان قلب نامنظم و سریع
در مقابل، برخی گره‌ها باعث بروز کم‌کاری تیروئید می‌شوند. علائم کم‌کاری تیروئید به شرح زیر است:
- خستگی و بی‌حالی
- پریودهای سنگین
- فراموش‌کار بودن
- افزایش وزن و چاقی
- خشکی پوست
- احساس سرمای مداوم
- یبوست
- افسردگی
روش‌های تشخیص ندول تیروئیدی
اگر غده بزرگ باشد خود فرد قادر به لمس کردن آن است اما در بیشتر موارد این گره‌ها طی معاینه بالینی توسط پزشک تشخیص داده می‌شوند. پس از تشخیص گره، پزشک یکی از آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند.
آزمایشات تیروئیدی
در آزمایش تیروئید سطح هورمون‌های تیروئیدی مانند:T3،T4 و TSH سنجیده می‌شود. معمولاً با وجود گره‌ها، تفسیر آزمایش TSH و سایر فاکتورها اعداد نرمالی را ممکن است نشان دهد. البته گاهی ممکن است سطح هورمون‌های تیروئیدی به‌واسطه ایجاد شدن گره دستخوش تغییر شده و فرد دچار کم‌کاری و یا پرکاری تیروئید گردد.
سونوگرافی تیروئید
در این آزمایش از تصاویر به‌دست‌آمده مشخص می‌شود که آیا گره حالت جامد دارد یا به‌صورت مایع و کیستی است. در سونوگرافی تیروئید اندازه دقیق گره‌ها و تعداد آن‌ها نیز مشخص می‌شود.
تست بیوپسی
در آزمایش بیوپسی با استفاده از یک سوزن باریک مقداری از گره تیروئید برای بررسی در آزمایشگاه برداشته می‌شود. این آزمایش به‌منظور بررسی خوش‌خیم و یا بدخیم بودن گره است و خوشبختانه در ۹۵ درصد موارد جواب آزمایش خوش‌خیم است.
اسکن غده تیروئید
در این روش مقداری ید رادیواکتیو به‌صورت نوشیدنی به فرد داده می‌شود. در آزمایش ید رادیواکتیو مشخص می‌شود که چه مقدار از ید توسط گره و چه مقدار توسط بافت نرمال تیروئید جذب‌شده است. این اطلاعات جهت تعیین نوع سلول‌ها و سرعت تکثیر آن‌ها به پزشک کمک می‌کند.
درمان ندول تیروئید خوش‌خیم
مراقبت و زیر نظر داشتن
اگر آزمایش بیوپسی نشان دهد که فرد دچار یک گره غیرسرطانی است، ممکن است پزشک مراقبت و زیر نظر گرفتن گره را در پیش بگیرد. در این حالت انجام معاینات بالینی، آزمایشات خونی تیروئید در فواصل منظم و سونوگرافی در دستور کار خواهد بود. اگر گره تیروئید خوش‌خیم و بدون تغییر باقی بماند، ممکن است هرگز نیاز به درمان نداشته باشید.
هورمون درمانی
اگر آزمایش تیروئید نشان دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، ممکن است پزشک هورمون درمانی را توصیه کند.
عمل جراحی
ندول غیرسرطانی اگر آنچنان بزرگ باشد که نفس کشیدن و بلعیدن را دشوار کند درمان آن مستلزم انجام جراحی است. پزشکان همچنین ممکن است برای افرادی که مبتلا به گواترهای چند ندولار هستند به ویژه زمانی که گواتر مجاری تنفسی، مری یا رگ‌های خونی را منقبض کرده باشد، جراحی را در نظر بگیرند.
درمان ندول‌های عامل پرکاری تیروئید
اگر ندول هورمون‌های تیروئیدی تولید می‌کند و به همین دلیل سطح تولید هورمون‌ها بیش‌ازحد معمول شده است، در چنین حالتی پزشک داروهای پرکاری تیروئید را برای شما تجویز می‌کند. درمان پرکاری تیروئید به صورت زیر است.
ید رادیواکتیو
پزشکان از ید رادیواکتیو برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌کنند. ید رادیواکتیو به صورت کپسول یا مایع مصرف شده و در بدن توسط غده تیروئید جذب می‌شود. ید رادیواکتیو غال با در عرض ۲ تا ۳ ماه باعث کوچک شدن تدریجی گره‌ها و در نتیجه کاهش علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید می‌شود.
داروهای ضد تیروئید
در بعضی موارد، پزشک ممکن است یک داروی ضد تیروئید مانند متیمازول را برای کاهش علائم پرکاری تیروئید تجویز کند. به‌طورکلی این درمان طولانی‌مدت است و گاهی نیز عوارض جانبی بر روی کبد دارد، بنابراین مهم است که در مورد خطرات و مزایای این نوع درمان با پزشک خود صحبت کنید.
عمل جراحی
اگر درمان با ید رادیواکتیو و داروهای ضد تیروئید اثربخش نباشد، جراحی برای حذف گره پرکار از گزینه‌های روی میز است.
وب‌سایت mayoclinic عوارض مرتبط با ندول تیروئید را اینگونه معرفی می‌کند:
- مشکلات بلع یا تنفس: گره‌های بزرگ یا گواتر چند ندولار می‌توانند در بلع یا تنفس اختلال ایجاد کنند
- پرکاری تیروئید: زمانی که یک ندول هورمون تولید کند منجر به افزایش سطح هورمون‌های تیروئید در بدن می‌شود
- مشکلات مربوط به جراحی ندول: اگر پزشک جراحی را برای برداشتن ندول پیشنهاد دهد، ممکن است نیاز باشد که به‌صورت مادام‌العمر از داروهای تیروئید استفاده کنید
آیا ندول تیروئیدی سرطانی قابل‌درمان است؟
در بیشتر موارد گره سرطانی با عمل جراحی به‌طور کامل قابل‌درمان است. ممکن است در کودکان برای اطمینان از حذف تمام سلول‌های سرطانی، کل غده تیروئید برداشته شود. در موارد دیگری نیاز است که علاوه بر گره، برخی از غدد لنفاوی پیرامون تیروئید نیز برداشته شوند. در صورت لزوم، درمان با ید رادیواکتیو نیز برای از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده انجام می‌شود.
برداشته شدن غده تیروئید در کودکان چه پیامدهایی دارد؟
پس از عمل برداشتن تیروئید، پزشک داروهایی را برای جبران شدن هورمون‌های تیروئیدی و نیز تنظیم سطح کلسیم بدن تجویز می‌کند. با مصرف درست داروها، معمولاً علائم مشهودی در کودک بروز نمی‌کند. یک هفته پس از عمل جراحی لازم است که فوق تخصص بیماری‌های غدد و جراح سر و گردن کودک را معاینه کنند. معمولاً یک تا دو هفته پس از جراحی، آزمایش خونی ارزیابی سطح کلسیم توسط پزشک تجویز می‌شود. ارزیابی سطح هورمون‌های تیروئیدی نیز چهار هفته بعد از جراحی انجام می‌شود.
کلام آخر از هومکا
در بیشتر موراد شما متوجه ایجاد ندول تیروئیدی نمی‌شوید. اکثر ندول‌های تیروئید توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات گره‌های تیروئیدی به حدی بزرگ هستند که در تنفس و بلع هم مشکل ایجاد می‌کنند. با وجود این بهتر است با مشاهده علائمی مانند تپش قلب، کاهش وزن ناگهانی، ضعف ماهیچه، مشکل در خواب و تغییر خلق‌وخو به پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم صورت گیرد.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام فقط تیروئید پرکار باعث بروز گره تیروئیدی میشه؟
سلام مریم عزیز
خیر.گره‌های تیروئید معمولا ارتباطی با کم کاری یا پرکاری تیرویید ندارن.
سلام من پرکاری تیروئید دارم و مدتیه پزشک گره تیروئیدی رو برام تشخیص داده و گفته باید غده تیروئیدمو بردارم
جراحیش خطرناک نیست؟
سلام دوست عزیز
خطر جراحی با توجه به سایز گره‌ها و تعداد و ماهیتشون متفاوته. تبحر جراح هم در نتیجه عمل حائز اهمیت هستش.
به پزشکتون اعتماد کنید.
سلام پرکاری تیروئید باعث ندول میشه یا ندول باعث پرکاری تیروئید؟
سلام به شما
ندول تیروپید ربطی به پرکاری یا کم‌کاری تیروپید نداره.
بعضی مواقع ندول‌های متعدد می‌تونن منجر به پرکاری تیروئید بشن.
سلام من ندول تیروئید دارم و تیروئید پرکار. مدتیه غدد لنفاویم باد کرده. اگه ندول تیروئید داشته باشیم غدد لنفاوی باد میکنه؟
سلام مبینای عزیز
در ناحیه گردن ندول لنفاوی متعددی وجود داره که معمولا در واکنش به عفونت‌ها متورم میشن.
اگر تورم غدد لنفاوی دارین حتما با پزشکتون مشورت کنین.
سلام جراحی گره تیروئیدی چه عوارضی داره؟ چه مدت طول میکشه تا دوره نقاهت بعد عمل طی بشه؟
سلام مریم عزیز
به تعداد و اندازه ندول، شرایط بدنی شما، تبحر جراح و مراقبت‌های بعد از عمل بستگی داره.
اگه ندول تیروئید بدخیم باشن ممکنه خطر مرگ وجود داشته باشه؟
هر بدخیمی در صورت درمان نشدن به‌موقع میتونه تهدید کننده زندگی باشه.
اما به‌طو کلی اکثر سرطان‌های تیروئید شانس درمان کامل دارن.
سلام آیا تیروئیدیت هم همون ندول تیروئیده؟
سلام عطیه‌ی عزیز
خیر. به التهاب غده تیروئید تیروئیدیت گفته میشه.
سلام من زیر گلوم خیلی بزرگ شده و شبا دچار گرفتگی صدا میشم. ممکنه که ندول تیروئید داشته باشم؟
سلام شیدای عزیز
حتما باید توسط پزشک معاینه بشین. نمیشه در این مورد بدون معاینه اظهار نظر کرد.
خسته نباشید خیلی عالی
ممنون از شما دوست عزیز
ندول تیروئید بیماری ارثی محسوب میشه؟ من مادرم ندول تیروئیدی داشته که عمل کرده و الان قرص میخوره ممکنه منم مبتلا شم به ندول تیروئید؟
مشکلات تیروئید می‌تونن ارثی باشن و اگر سابقه فامیلی داشته باشین بیشتر از بقیه در معرض هستین اما الزاما اینطور نیست که شما هم حتما دچار ندول بشید.
سلام ید درمانی شرایط خاصی نیاز داره؟ محدودیت سنی نداره؟
سلام به شما
این مورد بر اساس شرایط فرد باید توسط پزشک قرد تصمیم‌گیری بشه.
سلام من پرکاری تیروئید دارم که الان ندول تیروئیدی هم دارم. دکتر بهم گفته جراحی کنم اما خیلی میترسم. اگه جراحی نکنم چی میشه؟ جور دیگه نمیشه درمانش کرد؟
سلام به شما
اگر نمونه رداری سوزنی انجام دادین و یا به هر دلیلی پزشک صلاح دونسته باید جراحی بشی قطعا عدم جراحی به ضرر سلامتیتونه.
سلام من ندول در سمت چپ تیروئیدم دارم ،الان نزدیک سه روزه د سمت چپ گلو وگوشم موقع بلع اب دهنم ،خمیازه کشیدن وغذا خوردن به شدت درد میکنه ،خاستم بپرسم این دردا امکان داره مال ندول باشه ؟ یا ربطی نداره
من قبلا دردی نداشتم موقعی که نمونه برداری کردم تا یک هفته دوباره همین گلو وگوش درد رو تجربه کردم ،الان بعد یکسال همون مدل گلو درد و گوش درد رو دارم
سلام به شما
به نمونه‌برداری ربطی نداره و احتمالأ برای خود ندول یا عوارض مرتبط هست. اگر طی این یکسال مراجعه به پزشک نداشتین، باید معاینه و بررسی مجدد انجام بشه.
سه ماه پیش سونو وآزمایش دادم ،الان هم هفته دیگه باید انجام بدم ممکنه ندول تیرویید بزرگتر شده باشه یا نیاز بع عمل داشته باشم
سوال شما در زمره پیش‌بینی جا میگیره که واقعا ممکن نیست. هر اتفاقی ممکنه بیفته. صرفا مهم اینه طبق دستور پزشک معالج تحت نظر باشین و امورات تشخیصی رو در زمان مشخص انجام بدین.
سلام من ۳۲ساله هستم قبلا تیرویید پر کار داشتم تقریبا پنج سال تحت نظر پزشک متخصص دارو نمی‌خورم،ولی سه سال نودل تیرویید دارم ،هنوز هم تحت نظر پزشک سونو وآزمایش میدم،سه ماه پیش که سونو دا دم‌دستی گفت گلو حساس شده چیکار کنم ،الان هن داد میزنم تن صدام عوض میشه هم بلعیدن و تنفس برام سخته خیلی عرق میکنم ،تپش قلب هم دارم
سلام به شما
آیا پزشک معالج در جریان تغییر علایم شما هستن؟ حتما باید بهشون اطلاع بدین تا بررسی بیشتر و معاینات دقیق تر انجام بشه.