۱۲ تا از بیماری های شایع زنان؛ تشخیص، پیشگیری و درمان

تشخیص بیماری‌ها در مراحل اولیه، نقش بسیار مهمی در درمان موثر و کم هزینه آن‌ها دارد؛ اگرچه بیماری‌ها گوناگونی بسیار بالایی دارند، اما بعضی از آن‌ها شایع‌تر بوده و معمولا با معاینه بالینی و انجام یک یا چند تست پزشکی ساده قابل تشخیص هستند. بیماری های شایع زنان، علی رغم اینکه نام‌های آشنایی بوده و معمولا علائم شناخته‌شده‌ای دارند، اما در صورت سهل انگاری و تشخیص دیرهنگام، بعضا می‌توانند عوارض بسیار نامطلوبی ایجاد کنند. به همین دلیل تصمیم داریم تا در این مقاله، شما را با انواع بیماری های شایع زنان و روش‌های تشخیص و درمان آن‌ها آشنا کنیم.

لیست بیماری های شایع زنان

اگرچه بسیاری از بیماری‌ها بین زنان و مردان مشترک هستند؛ اما برخی از آن‌ها در زنان شایع‌تر بوده یا اینکه در اثر بحرانی شدن، عوارض خطرناک‌تری دارند. با این حال، اغلب این بیماری‌ها به راحتی با یک مراجعه به پزشک قابل تشخیص هستند.

 به طور کلی، رایج‌ترین بیماری های شایع زنان عبارتند از:

• بیماری‌های قلبی: بعضی مطالعات در آمریکا نشان می‌دهد که بیماری‌های قلبی زنان اصلی‌ترین عامل مرگ و میر آن‌ها است؛ علاوه بر این، زنان پس از علائم سکته قلبی و بروز آن شانس کمتری برای نجات از مرگ دارند.
• سکته مغزی: شانس سکته مغزی در زنان بیشتر از مردان است؛ زیرا علاوه بر عوامل مشترک مانند فشار و چربی خون، عواملی مانند بارداری، مصرف قرص‌های ضدبارداری و درمان‌های هورمونی خطر سکته مغزی را در زنان افزایش می‌دهند.
• سرطان سینه: یکی رایج‌ترین نوع سرطان‌ها در زنان، سرطان سینه یا پستان است. عواملی مانند افزایش سن، ژنتیک، مصرف الکل، فرزنددار نشدن و… از عواملی هستند که شانس این بیماری را افزایش می‌دهند.
• دیابت: اگرچه بروز انواع دیابت فقط مختص زنان نیست، اما ریسک بیماری‌های قلبی را تا ۴ برابر افزایش می‌دهد. زنان دیابتی بیشتر از مردان در معرض عوارض دیابت مانند اختلالات بینایی، بیماری‌های کلیوی و افسردگی قرار می‌گیرند.
• سلامت باروری: مشکلات باروری و سایر مسائل مربوط به سلامت جنسی به قدر گسترده‌اند که حدود یک سوم از کل مشکلات سلامت زنان در سنین ۱۵ تا ۴۴ سالگی را شامل می‌شوند. رابطه جنسی غیر ایمن، کیست، بیماری‌های مقاربتی، مشکلات ژنتیکی و… اصلی‌ترین عامل‌های این بیماری هستند.
• مشکلات ادراری: مشکلات ادراری نیز در لیست بیماری های زنان قرار می‌گیرد. طول مجرای ادراری در زنان کوتاه‌تر از مردان است و همین مسئله باعث می‌شود باکتری‌ها برای آلوده کردن مثانه مسیر راحت‌تری داشته باشند. این موضوع، زنان را بیشتر مستعد عفونت ادراری و بی‌اختیاری ادرار می‌کند.
• سندروم تخمدان پلی کیستیک: شیوع تنبلی تخمدان در زنان بین ۱۵ تا ۲۵ درصد است؛ این بیماری می‌تواند مانع تخمک‌گذاری، ناباروری و مشکلات قاعدگی گردد. پس توجه به علائم تنبلی تخمدان بسیار مهم است.
• افسردگی: زنان در سنین ۱۴ تا ۲۵ سالگی، دو برابر مردان در معرض افسردگی هستند؛ هرچند این اختلاف با افزایش سن کاهش می‌یابد.
• پوکی استخوان: علت پوکی استخوان این است که فرایند ساخت استخوان در حدود ۳۰ سالگی متوقف می‌شود و پس از آن تمرکز بدن بر حفظ استخوان‌های قدیمی است. فرسودگی تدریجی بدن در اثر افزایش سن، میزان رابطه جنسی، اندام کوچک و لاغر، قومیت (پوست سفید)، هورمون‌های جنسی و… از دلایل افزایش احتمال این بیماری در زنان هستند؛ این فرایند بعد از یائسگی در زنان شدت می‌یابد.
• سرطان دهانه رحم: این سرطان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در سنین باروری است که اصلی ترین عامل آن، ویروس HPV است که برخی گونه‌های آن می‌تواند باعث زگیل تناسلی نیز گردد. پس انجام آزمایش HPV برای تشخیص این بیماری مهم است. همچنین شما می‌توانید خرید واکسن گارداسیل را از هومکا انجام دهید تا با خیال راحت خیال خود را از بوز این بیماری راحت کنید.
• آرتروز: پس از ۴۵ سالگی، شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان می‌شود.
• بیماری‌های خود ایمنی: بیماری‌های خودایمنی باعث می‌شوند سیستم ایمنی بدن به بخشی از آن حمله کرده و آن را از بین ببرد. ام اس، دیابت نوع ۱، لوپوس و… از این بیماری‌ها هستند. حدود ۷۵ درصد بیماری‌های خودایمنی در زنان رخ می‌دهند.

علائم بیماری های شایع زنان

در جدول زیر، می‌توانید برخی علائم رایج بیماری‌های زنان و اختلال احتمالی متناظر با آن را ملاحظه کنید:

تشخیص بیماری های شایع زنان

برای تشخیص زودهنگام بیماری های شایع زنان، روش‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند:

• آزمایش خون و ادرار: آزمایش خون و آزمایش ادرار یکی از اولین و مهمترین روش‌های تشخیصی هستند که می‌توانند برای تشخیص مشکلاتی مانند عفونت، کم خونی، نارسایی کلیه، مشکلات کبد، برخی سرطان‌های زنان، بیماری‌های هورمونی در زنان و… مورد استفاده قرار گیرند. از این رو انجام آزمایش
• تست پاپ اسمیر: این آزمایش غربالگری برای تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود. در این روش، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم برداشته شده و از نظر وجود سلول‌های غیرطبیعی بررسی می‌شود. تشخیص به موقع تغییرات پیش سرطانی می‌تواند به درمان موثرتر منجر شود.
• تست HPV: این آزمایش برای شناسایی ویروس پاپیلومای انسانی (عامل اصلی سرطان دهانه رحم) انجام می‌شود. با تعیین نوع ویروس، می‌توان خطر ابتلا به سرطان را ارزیابی کرد.
• سونوگرافی: با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از رحم و تخمدان‌ها تهیه می‌شود. این روش برای تشخیص کیست‌ها، فیبروم‌ها و سایر ناهنجاری‌های ساختاری مفید است.
• ام‌آر‌آی (MRI): این روش تصویربرداری اطلاعات دقیقی از بافت‌های نرم مانند رحم، تخمدان‌ها و پستان ارائه می‌دهد و به پزشکان در تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک می‌کند.
• بیوپسی(نمونه‌برداری): در این روش، نمونه‌ای از بافت‌های مشکوک برداشته و بررسی می‌شود. انواع مختلفی مانند بیوپسی دهانه رحم یا پستان وجود دارد که در تشخیص نهایی و تعیین روش درمان نقش مهمی دارد.

سایت پزشکی Healthline درباره اهمیت معاینات منظم برای تشخیص بیماری های شایع در خانم ها می‌نویسد:

«به غیر از معاینات سینه، زنان باید حتما به طور منظم برای معاینات و آزمایش‌های غربالگری به پزشک مراجعه کنند. باید آزمایش چکاپ خون را انجام داده و سایر علائم مهم مانند فشار خون و وزن و سایر اقدامات پیشگیرانه را در معاینه سالانه خود انجام دهند. این آزمایش‌ها می‌توانند مشکلات احتمالی را در همان ابتدا از بین ببرند.»

متن انگلیسی

Other than breast exams and gynecological visits, you should make sure to visit your doctor regularly for checkups and screening exams. You should have blood work, biometric data such as blood pressure and weight, and other preventive testing measures done at your yearly physical. These tests can nip potential issues in the bud.

پیشگیری از ابتلا به بیماری های شایع زنان

سبک زندگی سالم و پرهیز از عادات پرخطر، مهمترین و مفیدترین روش پیشگیری از بیماری های شایع زنان است. اجتناب از سیگار و دوری از دود دست دوم (دود سیگار در محیط خانه یا محل کار) اولین قدم مهم برای حفظ سلامتی است؛ زیرا که دود غیرمستقیم هم به اندازه مصرف مستقیم آن خطرناک است. مواد مخدر و الکل از عوامل شناخته‌شده تهدید سلامت هستند و می‌توانند باعث بروز بسیاری از سرطان‌ها و اختلالات گردند.

لازم است تغذیه کاملی از همه ویتامین‌ها، پروتئین‌ها، فیبر و مواد معدنی داشته داشته باشید تا سیستم ایمنی بدن شما تضعیف نشود؛ زیرا بیماری‌های گوارشی بانوان خود می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های دیگر گردد. در صورت نیاز و با مشورت پزشک مکمل‌های خوراکی را مصرف نموده و از مصرف زیاد مواد مضر مانند چربی‌های ناسالم، غذاهای فرآوری شده، شکر و نمک پرهیز کنید. دقت کنید که اضافه وزن، عامل مهمی در ایجاد بسیاری از بیماری های شایع در خانم ها است.

همچنین جالب است بدانید سلامت دهان و دندان هم چیزی فراتر از ظاهر زیبا و دندان‌های سالم است؛ مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه نه تنها از پوسیدگی و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند، بلکه تحقیقات نشان داده سلامت دهان می‌تواند حتی خطر بیماری‌های قلبی را هم کاهش دهد. پس این عادات ساده روزانه را دست کم نگیرید! در آخر، مراجعه منظم به پزشک برای انجام معاینات دوره‌ای مانند انجام چکاپ کامل زنان، کنترل فشار و قند خون و تست‌های زیر برای آگاهی از بیماری‌های زنان در مراحل اولیه ضروری است:

• چکاپ لگن و معاینه پستان
• تست پاپ اسمیر و HPV
• سنجش تراکم استخوان
• ماموگرافی برای غربالگری سرطان پستان
• مشاوره غربالگری سرطان روده
• واکسیناسیون متناسب با سن
• ارزیابی سبک زندگی و عوامل خطر
• آزمایش هورمونی و تست یائسگی
• انجام آزمایش بیماری های مقاربتی

درمان بیماری های شایع زنان

بسته به اینکه فرد به کدام یک از انواع بیماری های شایع زنان مبتلا شده باشد، روشی درمانی نیز متفاوت خواهد بود. همچنین شدت و مرحله بیماری نیز بر انتخاب روش درمانی موثر است. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

۱- دارودرمانی

پزشکان برای بسیاری از مشکلات زنان صرفا دارو تجویز کنند؛ مثلا قرص‌های ضدبارداری هورمونی برای مشکلات قاعدگی، داروهای ضدافسردگی برای مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب یا آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌های ادراری و مقاربتی از این موارد هستند.

۲- فیزیوتراپی

فیزیوتراپی برای درمان بیماری‌هایی مثل آرتروز، اندومتریوز یا اختلالات کف لگن، فیزیوتراپی می‌تواند مفید باشد. تمرینات تخصصی باعث تقویت عضلات و بهبود تحرک زنان می‌شوند.

۳- مشاوره روانشناسی

پزشک ممکن است برای مسائلی مانند استرس، افسردگی پس از زایمان یا مشکلات روابط زناشویی، بیمار را به روانشناسان متخصص در سلامت روان ارجاع دهد.

۴- جراحی

در موارد شدید بیماری های شایع بانوان مانند کیست رحم، اندومتریوز، سندروم تخمدان پلی کیستیک پیشرفته و… ارجاع به متخصص زنان برای جراحی ضروری است.

۵- روش‌های کم تهاجمی

برخی روش‌های کم تهاجمی مانند جراحی لاپاراسکوپی، یکی از این تکنیک‌های نوین است که فقط با چند برش کوچک انجام می‌شود. این تکنیک نه تنها تهاجم کمتری نسبت به جراحی‌های سنتی دارد، بلکه دوره نقاهت را نیز به طور چشمگیری کوتاه می‌کند و بیماران سریع‌تر به زندگی عادی بازمی‌گردند.

۶- تغییر سبک زندگی

پزشکان در اغلب بیماری های شایع زنان، درباره تغذیه سالم، ورزش منظم، مدیریت وزن و کاهش استرس نیز راهنمایی می‌کنند. این توصیه‌ها نقش مهمی در پیشگیری و بهبود بسیاری از مشکلات دارد.

۷- غربالگری

انجام تست‌هایی مانند پاپ اسمیر (برای سرطان دهانه رحم)، ماموگرافی (برای سرطان پستان) و سنجش تراکم استخوان به تشخیص زودهنگام بیماری‌ها کمک می‌کند.

چرا دیابت نوع ۲ در زنان شایع‌تر است؟

در واقع باید گفت این تصور که دیابت نوع ۲ در زنان شایع‌تر است خیلی درست نیست و حتی مردان تا حدودی بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند؛ اما چیزی که این بیماری را در زنان مهمتر می‌کند این است که عوارض دیابت روی بدن زنان، می‌توان سریع‌تر و شدیدتر باشد.

تحقیقات نشان می‌دهد اگرچه زنان در مدیریت دیابت نوع ۲ فعال‌تر از مردان عمل می‌کنند، اما به دلایل بیولوژیکی ممکن است بیشتر در معرض عوارض این بیماری قرار بگیرند. یکی از این عوامل مهم، نقش هورمون‌های جنسی است. هورمون‌های زنانه مانند استروژن اثر محافظتی در برابر بیماری‌های قلبی و کلیوی دارند؛ اما قند خون بالا در دیابت کنترل‌نشده، تولید استروژن را مختل می‌کند و این حفاظت را کاهش می‌دهد.

زنان دیابتی بیشتر از مردان دچار افسردگی می‌شوند که خود می‌تواند عوارض دیابت را ۵۰ درصد تشدید کند. همچنین گردش خون ضعیف و قند خون بالا، خطر عفونت‌های ادراری و واژینال را افزایش می‌دهد. به طور کلی، زنان دیابتی بیش از مردان دیابتی در معرض خطرات زیر هستند:

• بیماری‌های قلبی عروقی
• نارسایی کلیوی
• سکته مغزی
• اختلالات اضطرابی و افسردگی

آیا بیماری‌های قلبی در زنان بیشتر از مردان است؟

بیماری‌های قلبی عروقی در زنان با وجود بروز دیرتر (۷ تا ۱۰ سال دیرتر از مردان)، همچنان مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر در زنان بالای ۶۵ سال محسوب می‌شوند. آمارهای نگران‌کننده نشان می‌دهند که در دو دهه اخیر، برخلاف روند کاهشی سکته قلبی در مردان میانسال (۳۵ تا ۵۴ سال)، این رقم در زنان همین گروه سنی افزایش یافته است.

اگرچه در صورت وجود عوامل یکسان (فشار خون بالا، مصرف سیگار، چربی خون و…) هر دو جنس در معرض خطر هستند، اما تشخیص مشکلات قلبی در زنان دشوارتر است و همین مسئله می‌تواند خطر را برای آن‌ها جدی‌تر کند. عواملی مانند علائم غیرمعمول، نوسانات هورمونی و… می‌توانند باعث خطا در تشخیص مشکلات قلبی زنان شده و درمان لازم صورت نگیرد.

جمع بندی

زنان ممکن است در طول زندگی خود به بیماری‌های مختلفی دچار شوند که بعضی از آن‌ها مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، سرطان پستان، سرطان دهانه رحم، مشکلات باروری، سندروم تخمدان پلی کیستیک، دیابت و… شیوع قابل توجهی دارند. خوشبختانه، اغلب بیماری های شایع زنان در مراحل اولیه و با معاینات و آزمایش‌های ساده قابل تشخیص هستند.

چنانچه پزشک شما انجام هرگونه آزمایش پزشکی را تجویز کرده است، می‌توانید با هومکا تماس گرفته و از خدمات آزمایش در منزل استفاده کنید. همکاران ما در ساعت هماهنگ شده به منزل یا محل کار شما مراجعه کرده و نمونه آزمایش را در شرایط بهداشتی دریافت می‌کنند. نتایج این آزمایشات نیز به صورت آنلاین در اختیار شما قرار خواهد گرفت و امکان مشاوره تصویری با پزشک نیز فراهم است. برای اطلاعات بیشتر با هومکا تماس بگیرید.

منابع

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.