علائم سرطان روده بزرگ و تمام آنچه باید راجع‌به آن بدانید!
سرطان یکی از بیماری‌های مزمنی است که می‌تواند در هر کدام از بخش‌های بدن ایجاد شود. سرطان روده یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است که اگر به‌موقع تشخیص داده شود، می‌توان آن را درمان کرد. بسیاری از ما با علائم بیماری‌ها آشنا نیستیم و همین باعث می‌شود که به‌موقع برای درمان اقدام نکنیم. آشنایی با علائم سرطان روده بزرگ به تشخیص زودهنگام این بیماری و افزایش احتمال موفقیت درمان آن کمک می‌کند. در این مقاله تمام آنچه را که باید درباره علائم این سرطان بدانید، مرور می‌کنیم.
فهرست مطالب
چه کسانی بیشتر به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند؟
سرطان روده بزرگ معمولاً افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بااین‌حال احتمال بروز آن در هر سنی وجود دارد. به‌طورکلی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با افزایش سن افراد افزایش می‌یابد. سرطان کولورکتال بیشتر بزرگ‌سالان جوان و نوجوانان را درگیر می‌کند، اما سرطان روده بزرگ بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد. میانگین سنی در زمان تشخیص برای سرطان روده بزرگ، در مردان ۶۸ سال و در زنان ۷۲ سال است. درحالی‌که میانگین سنی در زمان تشخیص سرطان رکتوم یا راست‌روده، سن ۶۳ سال برای مردان و زنان است.
از طرفی میزان بروز سرطان روده کولورکتال در بزرگ‌سالان کمتر از ۵۵ سال، ۲ درصد افزایش یافته که این افزایش تا حدود زیادی به دلیل افزایش تعداد سرطان رکتوم است. همچنین آمارها نشان می‌دهد که حدود ۱۱ درصد از تمام تشخیص‌های سرطان کولورکتال مربوط به افراد زیر ۵۰ سال است. با توجه به افزایش میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ و کولورکتال، شناخت علائم سرطان روده بزرگ و سرطان کولورکتال در تشخیص و اقدام به‌موقع برای درمان آن‌ها موثر است.
علائم زودهنگام و هشداردهنده سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ اغلب در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، اما علائم ممکن است با پیشرفت بیماری بیشتر شوند. همان‌طور که گفتیم پولیپ‌ها توده‌های سلولی خوش‌خیم در طول روده بزرگ هستند که در ابتدا اندازه کوچکی داشته و علائم بسیار کم و نامشخصی را ایجاد می‌کنند. با این حال این پولیپ‌ها می‌توانند باعث بروز یک سری علائم در فرد شوند که عبارت‌اند از:
- کم‌خونی فقر آهن به دلیل خونریزی روده
- خونریزی به رنگ قرمز روشن از ناحیه راست‌روده
- وجود خون در مدفوع
- تغییر رنگ مدفوع به قهوه‌ای تیره و یا سیاه
- شل و باریک شدن اندازه مدفوع
- ایجاد حالت تنسموس (اصرار مداوم برای اجابت مزاج علی‌رغم عدم دفع مدفوع)
- احساس درد در ناحیه شکم
توجه داشته باشید که تنها مشاهده این علائم نشانه ابتلا به سرطان روده بزرگ در فرد نیست. این علائم در اثر ابتلا به سایر بیماری‌های گوارشی مثل بواسیر و یا بیماری‌های التهابی روده هم ایجاد می‌شوند. نکته‌ای که اهمیت دارد، نادیده نگرفتن این علائم و مراجعه به پزشک است. هرگاه این علائم را در خود مشاهده کردید، به‌جای نگرانی بیهوده و روی آوردن به درمان‌های گیاهی و خانگی، سریعاً به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های غربالگری سرطان روده بزرگ را انجام دهید.
علائم سرطان روده بزرگ به‌صورت لوکال
منظور از علائم لوکال یا موضعی، علائمی است که فقط بر روده بزرگ و راست‌روده تأثیر می‌گذارند. این علائم به سایر اجزای دستگاه گوارش مثل روده باریک منتشر نمی‌شوند و عبارت‌اند از:
- تغییر در دفعات یا نوع حرکات روده، مانند اسهال و یبوست
- مدفوع باریک و نوار مانند
- احساس عدم تخلیه روده بزرگ بعد از اجابت مزاج
- مشاهده خون در مدفوع
- احساس درد، گرفتگی یا نفخ در شکم که همیشه با غذا خوردن ایجاد می‌شود
توجه داشته باشید که گاهی خونریزی وجود دارد، اما قابل‌مشاهده نیست. به این حالت خون مخفی (پنهان) گفته می‌شود. خون مخفی تا زمانی که آزمایشات غربالگری انجام نشوند، قابل‌تشخیص نیست. آزمایش خون و آزمایش مدفوع به تشخیص خون مخفی در سرطان روده بزرگ کمک می‌کنند.
علائم سرطان روده بزرگ به‌صورت سیستمیک
سرطان روده بزرگ هم مانند سایر سرطان‌ها چه در مراحل اولیه و چه در مراحل پیشرفته، بر سایر اندام‌ها تأثیر گذاشته و باعث بروز یک سری علائم سیستمیک در فرد می‌شود. به‌این‌ترتیب اگر سرطان روده بزرگ به مکان جدیدی در بدن مانند کبد گسترش یابد، باعث بروز علائمی مانند زردی می‌شود. برخی از علائم سیستمیک سرطان مانند ضعف و بی‌حالی در تمام انواع سرطان‌ها مشاهده می‌شوند. حالا به سراغ معرفی علائم سیستمیک سرطان روده بزرگ می‌رویم:
- احساس خستگی
- احساس ضعف و بی‌حالی مداوم
- کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
- استفراغ و تهوع
- زردی و یرقان
- بی‌اشتهایی
علائم سرطان روده بزرگ و انسداد روده
در برخی موارد، سرطان روده بزرگ از عبور مواد زائد گوارشی از روده جلوگیری می‌کند. این حالت به‌عنوان انسداد روده شناخته می‌شود که یک موقعیت اورژانسی پزشکی است. اگر مشکوک به علائم انسداد روده هستید، فوراً به بیمارستان مراجعه کنید. انسداد روده ممکن است علائم زیر را به همراه داشته باشد:
- درد شکمی متناوب و گاهی شدید که با غذا خوردن ایجاد می‌شود
- کاهش وزن ناخواسته همراه با درد مداوم شکم
- تورم دائمی شکم
علائم سرطان روده بزرگ در مردان
علائم سرطان روده بزرگ معمولاً در مردان و زنان به‌صورت یکسان ظاهر می‌شوند. بنابراین مردان هم در اثر ابتلا به سرطان روده بزرگ علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- درد شکمی
- خستگی و بی‌حالی
- تنگی نفس
- مشاهده خون در مدفوع
- احساس عدم تخلیه کامل روده‌ها
- گرفتگی و نفخ شکم
علائم سرطان روده بزرگ در زنان
زنان هم در اثر ابتلا به سرطان روده بزرگ، همان علائم ذکرشده در بالا را تجربه می‌کنند. علاوه بر این زنان غیر یائسه که دچار کم‌خونی ناشی از سرطان روده بزرگ هستند، چرخه قاعدگی نامنظمی دارند.
به گفته‌ی وب‌سایت medicalnewstoday برای تشخیص سرطان روده بزرگ پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد سوابق پزشکی فرد و خانواده او سوال می‌پرسد. همچنین ممکن است آزمایشات زیر را برای بررسی بیشتر تجویز کند:
- کولونوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی
- اشعه ایکس باریم
مراحل سرطان روده بزرگ و علائم آن
سرطان روده بزرگ بر اساس میزان گسترش سرطان و اندازه تومورها به مراحل مختلفی تقسیم می‌شود. اولین مرحله ابتلا به سرطان روده بزرگ، مرحله ۰ است. در این مرحله سرطان تنها در لایه داخلی روده بزرگ رشد کرده و معمولاً درمان آن آسان است. این مرحله علائم واضح و مشخصی ندارد. در مرحله ۱ سرطان روده بزرگ، سلول‌های سرطانی به لایه بعدی روده بزرگ منتشر می‌شوند. سرطان روده بزرگ در مرحله ۱ دارای علائم زیر است:
- یبوست
- اسهال
- ضعف و بی‌حالی
- تغییر در شکل و رنگ مدفوع
- وجود خون در مدفوع
- خونریزی از ناحیه رکتوم یا راست‌روده
- درد شکمی
- گرفتگی‌های شکمی
- نفخ و ایجاد گازهای روده‌ای
در مرحله ۲ سرطان روده بزرگ سرطان به لایه‌های بیرونی روده بزرگ رسیده است اما به خارج از روده بزرگ منتشرنشده است. علائم سرطان روده بزرگ در مرحله ۲، مشابه با علائم سرطان روده بزرگ در مرحله ۱ است. سرطان روده بزرگ در مرحله ۳ از لایه‌های بیرونی روده بزرگ فراتر رفته و به یک تا سه غدد لنفاوی می‌رسد. علائم سرطان روده بزرگ در مرحله ۳ و ۴ بیشتر بروز پیدا می‌کنند و در صورت مشاهده آن‌ها باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. علائم این مرحله از سرطان روده بزرگ عبارت‌اند از:
- خستگی مفرط
- ضعف و بی‌حالی غیرقابل توضیح
- کاهش وزن بدون دلیل و ناخواسته
- تغییرات در مدفوع که بیش از یک ماه طول بکشد
- احساس عدم تخلیه کامل روده‌ها در هر بار اجابت مزاج
- استفراغ و تهوع
با پیشرفت مرحله ۴، سلول‌های سرطانی روده بزرگ به نقاط دورتر بدن و دیگر اندام‌هایی مثل ریه هم می‌رسند. علائم مرحله ۴ سرطان روده بزرگ به شرح زیر است:
- زردی
- دست‌وپاهای متورم
- مشکلات تنفسی
- سردردهای مزمن
- تاری دید
- شکستگی و ناهنجاری‌های استخوانی
سرطان عودکننده روده بزرگ چیست؟
گاهی اوقات ممکن است سرطان روده بزرگ پس از درمان کامل دوباره ایجاد شود که به آن سرطان عودکننده روده بزرگ می‌گویند. به‌طورکلی قبل از تشخیص عود سرطان روده بزرگ بیمار باید حداقل یک سال بدون سرطان روده بزرگ زندگی کرده باشد. اگر سرطان چند ماه پس از درمان پیدا شود، معمولاً شکل پیشرفته سرطان اصلی است که با درمان به‌طور کامل از بین نرفته است و نمی‌توان به آن سرطان عودکننده روده بزرگ گفت. سرطان عودکننده روده بزرگ را می‌توان به‌صورت زیر طبقه‌بندی کرد:
- عود موضعی
- منطقه‌ای
- متاستاتیک
علائم عود سرطان روده بزرگ
علائم سرطان کولون عودکننده به محل عود بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- یبوست
- اسهال
- کاهش اشتها
- خون در مدفوع
- خستگی
- درد لگن
- کمردرد
- دشواری در تنفس
سرطان متاستاتیک روده بزرگ چیست؟
وقتی می‌گوییم یک سرطان متاستاز داده، یعنی سلول‌های سرطانی فراتر از اندام درگیر (در اینجا روده بزرگ) رفته‌اند و باعث اختلال در عملکرد دیگر سیستم‌های بدن شده‌اند. سلول‌های سرطان روده بزرگ در مرحله چهار، متاستاز می‌دهند و می‌توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به دیگر نواحی بدن منتشر شوند.
علائم سرطان متاستاتیک روده بزرگ
- وجود خون در مدفوع و تغییر رنگ آن به قهوه‌ای، قرمز یا سیاه
- خونریزی راست‌روده
- عدم تخلیه کامل روده‌ها بعد از دفع مدفوع
- تغییر در عادات روده مانند یبوست، برای مثال کمتر از سه بار دفع مدفوع در هفته. یا رفع مدفوع شل و آبکی سه مرتبه یا بیشتر در روز
- گرفتگی یا درد مداوم شکم
- کاهش وزن بی‌دلیل
- از دست دادن حافظه
- افزایش سطح کلسیم بدن
- سرفه
- خستگی یا ضعف بدن
- کم‌خونی و کاهش میزان هموگلوبین
علائم سرطان کولورکتال متاستاتیک همچنین به ناحیه گسترش سرطان و اندازه تومور بستگی دارد. این علائم عبارت‌اند از:
- زردی و تغییر رنگ مایل به زرد در پوست و چشم، تورم شکم در اثر متاستاز و گسترش سلول‌های سرطان روده بزرگ به کبد
- تنگی نفس، سرفه و مشکل در تنفس به دلیل انتشار سلول‌های سرطانی روده بزرگ به ریه‌ها
- درد استخوان و شکستگی‌های بدون دلیل در هنگام انتشار سلول‌های سرطانی روده بزرگ به مغز استخوان
- سردرد، سرگیجه، مشکل حافظه یا تشنج در اثر متاستاز سرطان روده بزرگ به مغز
- نفخ، ایجاد گازهای شکمی و بی‌اشتهایی در اثر متاستاز سرطان روده بزرگ به غدد لنفاوی
سخن پایانی از هومکا
سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه علائم مشخصی ندارد و علائم آن هنگام پیشرفت بیماری مشاهده می‌شوند. در این مقاله از مجله سلامت هومکا علائم سرطان روده بزرگ را بررسی کردیم. شناخت علائم بیماری، باعث آگاهی بیشتر شما نسبت به این بیماری و مراجعه زودهنگام به پزشک می‌شود. انجام به موقع‌غربالگری‌ها به پیشگیری و درمان این بیماری کمک می‌کند.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
