سرطان خون CLL + آیا بیماری CLL درمان دارد؟

دلیل ایجاد سرطان خون CLL چیست؟ بهترین درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن کدام است؟  علائم بیماری CLL چیست؟ تشخیص سرطان در مراحل اول سرطان باعث می‌شود که درمان بهترین بازدهی را داشته باشد و سالانه هزاران نفر از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ اما روش‌های تشخیص سرطان خون چیست؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به پاسخ این سؤالات برسید.

فهرست مطالب

سرطان خون چیست؟

سرطان خون یا لوسمی، یکی از انواع سرطان است که در سلول‌های خون‌ساز مغز استخوان روی می‌دهد. هنگامی‌که این سلول‌ها تغییر می‌کنند و تبدیل به سلول لوسمی می‌شوند، دیگر آن‌طور که لازم است بالغ نمی‌شوند و خارج از کنترل رشد می‌کنند. این سلول‌های سرطانی‌شده سریع‌تر از حد معمول تقسیم می‌شود. سلول‌های لوسمی زمانی که باید بمیرند، نمی‌میرند. در برخی مواقع، سلول‌های سرطان خون از مغز استخوان خارج‌شده و وارد جریان خون می‌شوند. سلول‌های لوسمی پس از ورود به خون می‌توانند به اندام‌های دیگر بروند و از عملکرد طبیعی سایر سلول‌های بدن جلوگیری کنند.

در لوسمی مزمن، سلول‌ها می‌توانند تا حدودی بالغ شوند (این سلول‌ها بیشتر شبیه گلبول‌های سفید طبیعی هستند). آن‌ها به ‌اندازه گلبول‌های سفید معمولی با عفونت مبارزه نمی‌کنند. سلول‌های لوسمی بیشتر از سلول‌های طبیعی زنده می‌مانند و تجمع می‌یابند و سلول‌های طبیعی در مغز استخوان را از بین می‌برند. ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا سرطان خون مزمن مشکلاتی ایجاد کند و بیشتر افراد می‌توانند سال‌ها با آن‌ها زندگی کنند؛ اما درمان لوسمی مزمن نسبت به لوسمی حاد دشوارتر است.

لوسمی لنفوسیتی و لوسمی لنفوسیتی مزمن چیست؟

سرطان خون بسته به اینکه سرطان در کدام سلول‌های مغز استخوان شروع می‌شود، میلوئید یا لنفوسیتی است. لوسمی لنفوسیتی (همچنین به‌عنوان لوسمی لنفوئیدی یا لنفوبلاستیک شناخته می‌شوند) در سلول‌هایی شروع می‌شوند که به لنفوسیت تبدیل می‌شوند. سرطان خون CLL زمانی شروع می‌شود که سلول‌ها شروع به رشد خارج از کنترل کنند.

سلول‌های هر قسمت از بدن می‌توانند به سرطان تبدیل شوند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) شایع‌ترین لوسمی در بزرگ‌سالان است. این نوعی سرطان است که در سلول‌هایی شروع می‌شود که به گلبول‌های سفید خاصی (به نام لنفوسیت‌ها) در مغز استخوان تبدیل می‌شوند.

سرطانی شدن سلول‌های خون (لوسمی) از مغز استخوان شروع می‌شود سپس وارد خون می‌شود. در سرطان CLL، سلول‌های لوسمی به‌آرامی ساخته می‌شوند. بسیاری از افراد حداقل برای چند سال هیچ علامتی ندارند؛ اما باگذشت زمان، سلول‌ها رشد می‌کنند و به سایر قسمت‌های بدن ازجمله غدد لنفاوی، کبد و طحال گسترش می‌یابند.

انواع بیماری خونی CLL

سرطان خونی CLL می‌تواند رشد کندی داشته باشد و نیازی به درمان فوری ندارد. شکل دیگر آن می‌تواند با سرعت بیشتری رشد کند و نیاز به درمان فوری دارد. سرطان خون CLL با رشد کندتر دارای تعداد افزایش‌یافته لنفوسیت‌ها (نوع دیگری از گلبول‌های سفید) است اما گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و نوترون‌ها در خون طبیعی یا کمی کمتر از حد طبیعی است. این فرم می‌تواند برای سال‌ها پایدار بماند.

نوعی که سریع‌تر رشد می‌کند دارای تعداد زیادی سلول CLL در خون است که تولید سلول‌های طبیعی را مسدود می‌کند. درنتیجه، تعداد گلبول‌های قرمز و پلاکت‌های کارآمد کمتر از حد طبیعی می‌شود. افرادی که سرطان خون CLL سریع‌تر دارند ممکن است با مشکلات زیر روبه‌رو شوند.

بزرگ شدن غدد لنفاوی

 گره‌های لنفاوی می‌توانند به اندام‌های مجاور فشار بیاورند و باعث عملکرد نامناسب آن‌ها شوند. به‌عنوان‌مثال، یک گره لنفی بزرگ‌شده که روی معده فشار می‌آورد می‌تواند در عملکرد دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری اختلال ایجاد کند.

کمبود شدید ایمونوگلوبولین

 ایمونوگلوبولین‌ها پروتئین‌هایی در خون هستند که با عفونت مبارزه می‌کنند. سطوح پایین ایمونوگلوبولین، همراه با سطوح پایین نوتروفیل، می‌تواند منجر به عفونت‌های مکرر شود.

طحال بزرگ‌شده

 طحال می‌تواند به معده فشار وارد کند و باعث سیری زودرس هنگام خوردن غذا و همچنین ناراحتی در قسمت فوقانی چپ شکم شود. اگر درمان نشود، شکل سریع‌تر رشد CLL می‌تواند درنهایت منجر به کم‌خونی شود.

علائم سرطان خون CLL

بسیاری از افراد مبتلابه لوسمی لنفوسیتی مزمن در ابتدا هیچ علائمی ندارند. علائم ممکن است با پیشرفت سرطان ایجاد شوند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تورم غدد لنفاوی، اما بدون درد
• خستگی
• تب
• درد در قسمت سمت چپ بالای شکم که ممکن است به دلیل بزرگ شدن طحال ایجاد شود.
• تعریق شبانه
• کاهش وزن
• عفونت‌های مکرر
• کم‌خونی
• تنگی نفس
• رنگ‌پریدگی پوست
• خونریزی و کبودی راحت‌تر از حد معمول
• غدد متورم در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
• تورم و ناراحتی در شکم

علت سرطان خون CLL

پزشکان مطمئن نیستند که علت سرطان خون چیست و چه عواملی باعث بروز سرطان خون CLL می‌شود. آنچه ثابت‌شده این است که اتفاقی می‌افتد که تغییراتی (جهش) در DNA سلول‌های تولیدکننده خون ایجاد می‌کند؛ که باعث می‌شود بدن لنفوسیت‌های غیرطبیعی و بی‌اثر تولید می‌کند. این لنفوسیت‌های غیرطبیعی علاوه بر بی‌اثر بودن، به حیات خود ادامه می‌دهند و زمانی که لنفوسیت‌های سالم می‌میرند، تکثیر می‌شوند. لنفوسیت‌های غیرطبیعی در خون و اندام‌های خاصی تجمع می‌یابند و در آنجا عوارض ایجاد می‌کنند. آن‌ها ممکن است سلول‌های سالم را از مغز استخوان خارج کنند و در تولید سلول‌های خونی اختلال ایجاد کنند.

به گفته‌ی وب‌سایت mayoclinic عواملی که ممکن است خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن را افزایش دهند عبارت‌اند از:

• سن: این بیماری اغلب در افراد مسن رخ می‌دهد. سرطان خون CLL بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد و در افراد زیر ۴۰ سال نادر است. کودکان تقریباً، هرگز به این نوع مبتلا نمی‌شوند
• نژاد: افراد سفیدپوست بیشتر از سایر نژادها در معرض ابتلا به سرطان خون CLL هستند
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: برخی از علف‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها و … با افزایش خطر ابتلا سرطان خون CLL مرتبط است
• وضعیتی که باعث لنفوسیت‌های اضافی می‌شود: تکثیر لنفوسیت سلول B مونوکلونال (MBL) باعث افزایش تعداد یک نوع لنفوسیت (سلول‌های B) در خون می‌شود. برای تعداد کمی از افراد مبتلابه MBL، این بیماری ممکن است به لوسمی لنفوسیتی مزمن تبدیل شود. اگر MBL و سابقه خانوادگی سرطان خون‌دارید، احتمال ابتلا به این سرطان بیشتر است. برای این افراد غربالگری و چکاپ واجب‌تر است چون بیشتر در معرض ابتلا به سرطان خون هستند
• سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به CLL : بستگان درجه اول (والدین، خواهر و برادر یا فرزندان) افراد مبتلا به CLL بیش از دو برابر خطر ابتلا به این سرطان را دارند

عوارض سرطان خون CLL

تغییر به شکل تهاجمی‌تر سرطان

تعداد کمی از افراد مبتلا به سرطان خون CLL ممکن است به نوع تهاجمی‌تری از سرطان به نام لنفوم سلول B بزرگ مبتلا شوند. پزشکان گاهی اوقات از آن به‌عنوان سندرم ریشتر یاد می‌کنند.

عفونت‌های مکرر

 اگر لوسمی لنفوسیتی مزمن دارید، ممکن است عفونت‌های مکرری را تجربه کنید که می‌توانند جدی باشند. گاهی اوقات عفونت‌ها به این دلیل اتفاق می‌افتند که خون شما آنتی‌بادی‌های ضد میکروب (ایمونوگلوبولین‌ها) کافی ندارد. پزشک ممکن است تزریق منظم ایمونوگلوبولین را توصیه کند.

افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های دیگر

افراد مبتلابه سرطان خون CLL در معرض خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان ازجمله سرطان پوست و سرطان‌های ریه و دستگاه گوارش هستند.

مشکلات سیستم ایمنی

تعداد کمی از افراد مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن ممکن است دچار مشکل سیستم ایمنی شوند که باعث می‌شود سلول‌های مبارزه کننده با بیماری به ‌اشتباه به گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی همولیتیک خود ایمنی ایجاد کنند) یا پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی خود ایمنی ایجاد کنند) حمله کنند.

طول عمر بیماران مبتلا به سرطان خون CLL چقدر است؟

طول عمر کسانی که به این نوع سرطان خونی دچار هستند به سن، سلامتی و مرحله بیماری بستگی دارد. اینکه در چه مرحله‌ای از سرطان درمان آغاز می‌شود نقش مهمی در طول عمر بیمار دارد. افراد جوان‌ و سالم‌تر که از این بیماری در مراحل اولیه که هنوز علائم آشکارنشده با رفتن به غربالگری آگاه می‌شوند بهترین بازدهی درمانی را دارند.

تشخیص سرطان خون CLL

تشخیص این بیماری ازآنجا مهم است که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود درمان بهترین بازدهی را خواهد داشت.

معاینه فیزیکی و تاریخچه سلامت

معاینه بدن برای بررسی علائم کلی سلامت، ازجمله بررسی علائم بیماری، مانند بزرگ شدن غدد لنفاوی یا هر چیز دیگری که غیرعادی به نظر می‌رسد.

آزمایش CBC

 روشی که در آن نمونه خون‌ گرفته می‌شود و ازنظر موارد زیر بررسی می‌شود:

• تعداد گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها
• نوع گلبول‌های سفیدو بررسی بالا یا پایین بودن WBC در آزمایش خون
• مقدار هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را حمل می‌کند) در گلبول‌های قرمز خون

نمونه خون‌گرفته شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها شمارش می‌شود. CBC برای تشخیص و نظارت بر بسیاری از شرایط مختلف استفاده می‌شود.

آزمایش شیمی خون

روشی که در آن نمونه خون برای اندازه‌گیری مقدار مواد خاصی که توسط اندام‌ها و بافت‌های بدن در خون آزاد می‌شود، بررسی می‌شود. مقدار غیرمعمول (بیشتر یا کمتر از حد طبیعی) یک ماده می‌تواند نشانه بیماری باشد.

آزمایش لاکتات دهیدروژناز

افزایش مقدار لاکتات دهیدروژناز در خون ممکن است نشانه‌ای از آسیب بافتی و سرطان یا بیماری‌های دیگر باشد.

آزمایش بتا-۲-میکروگلوبولین

بتا-۲-میکروگلوبولین، پروتئینی کوچک که به‌طورمعمول در سطح بسیاری از سلول‌ها، ازجمله لنفوسیت‌ها و به مقدار کم در خون و ادرار یافت می‌شود. افزایش مقدار در خون یا ادرار ممکن است نشانه‌ای از برخی بیماری‌ها مانند سرطان خون باشد.

فلوسیتومتری

آزمایشی که در آن درصد سلول‌های زنده و ویژگی‌های خاص سلول‌ها مانند اندازه، شکل و وجود نشانگرهای تومور را در خون اندازه‌گیری می‌کند.

FISH

آزمایشی برای بررسی و شمارش ژن‌ها یا کروموزوم‌ها در سلول‌ها و بافت‌ها استفاده می‌شود.

آزمایش جهش ژن

آزمایشی که در آن سلول‌ها یا بافت‌ها برای بررسی تغییرات در ژن TP۵۳ یا IgVH تجزیه‌ و تحلیل می‌شوند. این تغییرات ممکن است برای پیش‌آگهی سرطان خونی مؤثر باشد.

آزمایش ایمونوگلوبولین

آزمایشی که انواع خاصی از ایمونوگلوبولین‌‌ها (آنتی‌بادی‌ها) را در خون اندازه‌گیری می‌کند.

آیا بیماری سرطان خون CLL درمان دارد؟

بله؛ درمان سرطان خون CLL بسته به مرحله‌ای که این سرطان در آن قرار دارد و سن ممکن است متفاوت باشد اما بهترین درمان سرطان خون مانند هر سرطان دیگری تشخیص در مراحل اولیه آن است. شما می‌توانید با غربالگری و آزمایش خون در مراحل اولیه از وجود آن باخبر شوید و آن را به بهترین شکل ممکن درمان کنید. این بیماری اگر در مراجل اول تشخیص داده شود، درمان آن خیلی ساده است. درمان سرطان خون CLL به موارد زیر بستگی دارد:

• شمارش گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت خون
• این‌که آیا کبد، طحال یا غدد لنفاوی بزرگ‌تر از حد طبیعی هستند
• سن و سلامت بیمار در زمان تشخیص
• این‌که آیا علائمی مانند تب، لرز یا کاهش وزن وجود دارد
• پاسخ به درمان اولیه
• اینکه آیا CLL عود کرده است یا نه (برمی‌گردد)
• این‌که آیا تغییرات ژنی خاصی مانند جهش TP۵۳ یا IgVH وجود دارد
• اینکه آیا لنفوسیت‌ها در سراسر مغز استخوان پخش‌شده‌اند یا خیر

انواع مختلفی از درمان برای بیماران مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) در دسترس است. برخی از درمان‌ها استاندارد هستند (درمان‌هایی که در حال حاضر استفاده می‌شود) و برخی در حال آزمایش هستند. ۶ نوع درمان برای سرطان سلول خون استفاده می‌شود:

• انتظار مراقب

انتظار مراقب، نظارت دقیق بر وضعیت بیمار بدون انجام هیچ درمانی است تا زمانی که علائم ظاهر شوند یا تغییر کنند. به این کار مشاهده نیز می‌گویند. انتظار مراقب برای درمان CLL بدون علائم یا پیش‌رونده استفاده می‌شود.

• درمان هدفمند در سرطان خون CLL

درمان هدفمند نوعی درمان است که از دارو یا مواد دیگر برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی خاص استفاده می‌کند. درمان‌های هدفمند معمولاً نسبت به شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی آسیب کمتری به سلول‌های خونی وارد می‌کنند. انواع مختلفی از درمان هدفمند برای درمان CLL استفاده می‌شود:

درمان با مهارکننده تیروزین کیناز (TKI)

 این درمان آنزیم تیروزین کیناز را که باعث می‌شود سلول‌های بنیادی بیش از نیاز بدن به گلبول‌های سفید تبدیل شوند، مهار می‌کند.

درمان با مهارکننده BCL۲

این درمان پروتئینی به نام BCL۲ را که در برخی از سلول‌های سرطان خون یافت می‌شود، خنثی می‌کند

درمان آنتی‌بادی مونوکلونال

آنتی‌بادی‌های مونوکلونال پروتئین‌های سیستم ایمنی هستند که در آزمایشگاه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها ازجمله سرطان ساخته می‌شوند

• شیمی‌درمانی و سرطان خون CLL

شیمی‌درمانی ذوشی برای درمان سرطان خون CLL است که از داروها برای متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی، یا از طریق کشتن سلول‌ها یا با جلوگیری از تقسیم آن‌ها استفاده می‌کند. هنگامی‌که داروی شیمی‌درمانی از طریق دهان مصرف می‌شود یا به ورید و عضله تزریق می‌شود، وارد جریان خون می‌شوند و می‌توانند به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن برسند (شیمی‌درمانی سیستمیک).

• پرتودرمانی

این روش یکی از انواع درمان بیماری CLL است که از اشعه‌ی پرانرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌کند. پرتودرمانی خارجی از دستگاهی در خارج از بدن برای ارسال پرتو به ناحیه سرطانی بدن استفاده می‌کند. این درمان ممکن است برای کاهش درد مربوط به تورم طحال یا غدد لنفاوی استفاده شود.

• ایمونوتراپی

 این درمان بیولوژیک سرطان خون از سیستم ایمنی بدن بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. مواد ساخته‌شده توسط بدن یا ساخته‌شده در آزمایشگاه برای تقویت، هدایت و بازیابی دفاع طبیعی بدن در مبارزه با سرطان استفاده می‌شود

• عامل تعدیل‌کننده ایمنی

لنالیدومید سلول‌های T را برای کشتن سلول‌های سرطان خون تحریک می‌کند وبرای درمان استفاده شود.

• درمان با CAR T-cell

این درمان سلول‌های T بیمار (نوعی سلول سیستم ایمنی) را تغییر می‌دهد بنابراین آن‌ها به پروتئین‌های خاصی در سطح سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند.

• شیمی‌درمانی با پیوند مغز استخوان در سرطان خون CLL

شیمی‌درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. سلول‌های سالم، ازجمله سلول‌های خون‌ساز، با شیمی‌درمانی از بین می‌روند. پیوند مغز استخوان درمانی برای جایگزینی سلول‌های خون‌ساز هستند. سلول‌های بنیادی (گلبول‌های خون نابالغ) از خون یا مغز استخوان بیمار یا اهداکننده خارج می‌شوند و منجمد و ذخیره می‌شوند. پس از اتمام شیمی‌درمانی، سلول‌های بنیادی ذخیره‌شده، ذوب‌شده و از طریق انفوزیون به بیمار تزریق می‌شوند این درمان بهترین درمان سرطان خون است.

جمع‌بندی

علل ایجاد این سرطان تغییر در DNA است که باعث می‌شود سلول‌های لنفوسیت خون خارج از کنترل رشد و تولید پیدا کنند. علائم این سرطان متنوع هستند که می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف و عفونت ایجاد کنند. بهترین درمان برای بیماری CLL تشخیص در مراحل اولیه سرطان است این کار باعث می‌شود درمان‌های سرطان بهترین بازدهی را داشته باشند. تجربیات و نظرات خود را در قسمت پرسش و پاسخ با ما به اشتراک بگذارید تا دیگران نیز از آن استفاده کنند.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.