قرص آزیترومایسین نوعی آنتی بیوتیک است که برای درمان بعضی عفونتهای باکتریایی استفاده میشود. از این دارو می‌توان برای درمان عفونتهای گلو، سینوس، ذات الریه و… استفاده کرد؛ با این حال، مصرف این دارو و تنظیم دوز آن باید تحت نظر پزشک انجام شود؛ زیرا مصرف آن برای بعضی گروه‌های خاص مجاز نیست و می‌تواند با برخی داروها و مکمل‌ها نیز تداخل داشته باشد. این دارو همچنین می‌تواند به صورت کپسول یا شربت خوراکی نیز عرضه شود. در این مقاله قصد داریم به معرفی کامل این دارو، نحوه مصرف، موارد منع و نکات احتیاطی مصرف آن بپردازیم.
آزیترومایسین برای چیست؟
آزیترومایسین در دسته گروهی از آنتی‌بیوتیک‌ها به نام ماکرولید قرار می‌گیرد که با کشتن باکتری‌های عامل عفونت عمل می‌کنند. در پاسخ به این سوال که قرص آزیترومایسین برای چیست؟ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونتهای ریه مثل ذات الریه
- عفونتهای گوش، بینی و گلو مانند عفونت سینوس (سینوزیت)
- عفونتهای پوستی
- بیماری لایم (عفونتی که از طریق نیش نوعی کنه منتقل میشود)
- برخی از عفونتهای مقاربتی: البته برای اطمینان در ابتدا باید آزمایش بیماری های مقاربتی بدهید تا مطمئن شوید.
همچنین می‌توان از قرص آزیترومایسین به صورت طولانی مدت برای پیشگیری از عفونتهای قفسه سینه در افرادی که به طور مکرر به این عفونت‌ها مبتلا می‌شوند، استفاده کرد؛ با این حال، هیچ یک از آنتی بیوتیک‌ها برای عفونتهای ویروسی کاربرد ندارند.
در مقاله‌ای در سایت پزشکی MedlinePlus در مورد این دارو چنین ذکر شده است:
«آنتی بیوتیک‌هایی مانند آزیترومایسین برای سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونتهای ویروسی موثر نخواهند بود. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در مواقع غیرضروری، خطر ابتلا به عفونتی را که در برابر درمان آنتی‌بیوتیکی مقاوم است، افزایش می‌دهد.»
اطلاعات شناسنامه‌ای آزیترومایسین
در جدول زیر می‌توانید مشخصات آزیترومایسین را به طور خلاصه مشاهده نمایید:
| نام دارو | آزیترومایسین (Azithromycin) |
| نام‌های تجاری | Zithromax, Zmax |
| رده دارویی | آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید |
| اشکال دارویی | قرص (۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌گرم)، کپسول آزیترومایسن (۲۵۰ میلی‌گرم)، شربت (۲۰۰ میلی‌گرم در ۵ میلی لیتر)، تزریق |
| موارد مصرف آزیترومایسین | درمان عفونتهای باکتریایی مانند برونشیت، ذاتالریه، عفونتهای گوش، گلو، سینوس‌ها، پوست، بیماریهای مقاربتی، بیماری لایم و پیشگیری از عفونتهای ریوی در بیماران HIV |
| مکانیسم اثر | از تولید پروتئین‌های مورد نیاز بعضی از باکتری‌ها برای رشد و تکثیر جلوگیری می‌کند |
| دوز معمول بزرگسالان | آزیترومایسین ۵۰۰ میلی‌گرم یک بار در روز به مدت ۳ تا ۱۰ روز |
| تداخل‌های دارویی | نلفیناویر، وارفارین، دیگوکسین، کلشیسین، فنی‌توئین و آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم |
| عوارض جانبی شایع | اسهال، حالت تهوع، استفراغ، درد معده، سردرد |
نحوه مصرف آزیترومایسین
قرص و کپسول آزیترومایسین باید به همراه مقدار کافی آب و مطابق با دستور پزشک مصرف شوند. دوز مصرفی این دارو بسته به سن و شدت عفونت متفاوت است؛ با این حال به طور کلی، قرص آزیترومایسین با دوز زیر مصرف میشود:
برای درمان عفونت‌ها:
- بزرگسالان: ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز که به صورت یک دوز واحد مصرف میشود. بسته به نوع عفونت، ممکن است مصرف قرص آزیترومایسین ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم به طور روزانه و تا چند روز ادامه یابد.
- کودکان ۶ ماهه و بالاتر: دوز دارو بر اساس وزن بدن تعیین میشود و باید توسط پزشک محاسبه گردد. معمولا دوز تجویزی ۱۰ تا ۳۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن کودک بوده و یک بار در روز است. بسته به نوع عفونت، ممکن است ادامه درمان با دوز ۵ تا ۱۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن به طور روزانه و تا چند روز ادامه یابد.
- کودکان زیر ۶ ماه: مصرف دارو و تعیین دوز آن باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
مطالعه بیشتر: همه چیز در مورد قرص مترونیدازول
برای درمان فارنژیت (التهاب گلو) یا التهاب لوزه‌ها:
- بزرگسالان: در روز اول یک قرص آزیترومایسین ۵۰۰ میلی گرمی، سپس در روز دوم تا پنجم رزوانه یک آزیترومایسین ۲۵۰ میلی گرمی.
- کودکان ۲ ساله و بالاتر: دوز دارو بر اساس وزن بدن تعیین میشود و باید توسط پزشک محاسبه گردد. معمولا دوز تجویزی ۱۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن به طور روزانه و به مدت ۵ روز است.
- کودکان زیر ۲ سال: مصرف دارو و دوز آن باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
موارد احتیاط مصرف آزیترومایسین
پیش از مصرف قرص آزیترومایسین، به نکات زیر دقت نمایید تا اثرگذاری دارو به حداکثر رسیده و از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری شود:
- اگر قبلا به آزیترومایسین، کلاریترومایسین، دیریتروما‌یسین، اریترومایسین و تلیترومایسین حساسیت نشان داده‌اید، حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
- در مورد همه داروهای مصرفی خود اعم از داروهای نسخه‌دار و بدون نسخه، ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر داروی ضد اسید معده حاوی هیدروکسید آلومینیوم یا هیدروکسید منیزیم مصرف می‌کنید، باید بین مصرف این داروها و مصرف آزیترومایسین، حداقل دو ساعت فاصله باشد.
- اگر سابقه زردی (یرقان)، بیماریهای کبدی، بیماریهای قلبی، پایین بودن سطح منیزیم یا پتاسیم خون داشته‌اید، پیش از مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید پیش از مصرف این قرص با پزشک خود مشورت کنید.
- داروهای آنتی‌بیوتیک گاهی می‌توانند باعث اسهال گردند؛ چنانچه در طول مصرف دارو اسهال آبکی یا خونی دارید، با پزشک خود مشورت کنید و بدون تجویز پزشک از داروهای ضد اسهال استفاده نکنید.
- در طول مصرف دارو از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید یا سولاریوم اجتناب کنید؛ زیرا پوست شما در این مدت در برابر آفتاب سوختگی حساس‌تر است.
عوارض قرص آزیترومایسین
بعضی عوارض آزیترومایسین که معمولا شایع‌تر هستند شامل موارد زیر است:
- اسهال
- حالت تهوع، استفراغ، درد معده
- سردرد
با این حال، در برخی افراد ممکن است عوارض حساسیت نیز ظاهر شود که باید فورا به پزشک مراجعه شود. این عوارض عبارتند از:
- خارش، کهیر، تورم در صورت یا گلو
- درد شدید معده، اسهال آبکی یا خونی
- ضربان قلب سریع یا کوبنده، تپش قلب، تنگی نفس و سرگیجه ناگهانی (احساسی اینکه ممکن است غش کنید)
- احساس خستگی و از دست دادن اشتها
- ادرار تیره، مدفوع به رنگ خاک رس
- زردی پوست یا چشم‌ها
موارد منع مصرف قرص آزیترومایسین
مصرف آزیترومایسین برای همه افراد توصیه نمی‌شود و برای اطمینان از بی‌خطر بودن آن، باید در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر، با پزشک خود مشورت کنید:
- سابقه واکنش آلرژیک به قرص آزیترومایسین یا هر داروی دیگر
- مشکلات کبدی یا کلیوی
- مشکلات قلبی، از جمله ضربان نامنظم قلب (آریتمی)
- سابقه اسهال پس از مصرف آنتی بیوتیک‌ها در گذشته
- بیماری میاستنی گراویس (نوعی بیماری عضلانی)؛ آزیترومایسین می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند.
- دیابت؛ زیرا شربت آزیترومایسین دارای قند است.
تداخلات دارویی آزیترومایسین
قبل از استفاده قرص آزیترومایسین، در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- نلفیناویر (Nelfinavir): برای درمان HIV مصرف میشود.
- وارفارین (Warfarin): نوعی رقیق‌کننده خون است.
- دیگوکسین (Digoxin): برای درمان مشکلات قلبی تجویز می‌گردد.
- کلشیسین (Colchicine): معمولا برای درمان نقرس استفاده میشود.
- فنی‌توئین (Phenytoin): برای کنترل تشنج است.
- آنتی اسیدها: داروهای اسید معده حاوی آلومینیوم یا منیزیم
دوره مصرف آزیترومایسین
مدت مصرف قرص آزیتروماسیسن بسته به سن و شدت عفونت می‌تواند متفاوت باشد. دوره مصرف رایج آن، مصرف یک دوز ۵۰۰ میلی گرمی به مدت ۳ تا ۱۰ روز است که ممکن است برای برخی عفونت‌ها، یک دوز واحد و بالاتر (۱ گرم یا ۲ گرم) برای شما تجویز میشود. همچنین ممکن است مدت و دوز دارو برای کودکان یا برای بیماران کبدی یا کلیوی، کمتر باشد.
گاهی اوقات آزیترومایسین به صورت طولانی مدت برای پیشگیری از عفونتهای قفسه سینه در افرادی که به طور مکرر به آن مبتلا می‌شوند، تجویز می‌گردد. در این حالت، معمولا ۳ بار در هفته به مصرف آن نیاز خواهید داشت.
شرایط نگهداری آزیترومایسین
قرص آزیترومایسین (و هر داروی دیگری) را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید. همچنین باید آن را در دمای اتاق (بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) و دور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری کنید. هر داروی استفاده نشده را پس از اتمام تاریخ انقضا دور بریزید.
جمع بندی
آزیترومایسین برای درمان بسیاری از عفونتهای باکتریایی مانند ذات الریه، برونشیت، عفونتهای گوش، حلق و بینی، التهاب گلو، عفونتهای پوستی، بیماری لایم و بعضی بیماریهای مقاربتی استفاده میشود. این آنتی بیوتیک، با جلوگیری از تولید پروتئین مورد نیاز برخی باکتری‌ها، از تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌نماید. بزرگسالان بر حسب شدت عفونت، معمولا در روزهای اول باید دوز ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی گرم و در روزهای بعد ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم از آن را استفاده نمایند؛ اما دوز مصرفی کودکان بر اساس وزن آن‌ها و به تشخیص پزشک انجام می‌گیرد.
همچنین کودکان زیر ۶ ماه، جز به تشخیص پزشک نباید از این دارو استفاده نمایند. این دارو در موارد شایعی می‌تواند با تهوع، اسهال و سردرد همراه شود؛ اما در صورت بروز علائم آلرژیک باید حتما با پزشک مشورت نمایید؛ همچنین افراد با بیماریهای کبدی، کلیوی یا قلبی ممکن است در استفاده از این دارو محدودیت داشته باشند. اگر این دارو را مصرف کرده‌اید و نیاز به انجام آزمایش یا چکاپ سلامتی دارید، می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل هومکا تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
۱- قرص آزیترومایسین ۵۰۰ برای چیست؟
این دوز برای درمان انواع عفونتهای باکتریایی مانند عفونتهای تنفسی (ذاتالریه، برونشیت)، عفونتهای گوش، گلو و سینوس، عفونتهای پوستی و بعضی بیماریهای مقاربتی تجویز میشود.
۲- آزیترومایسین ۵۰۰ برای گلو درد مفید است؟
در صورتی که تشخیص داده شود گلو درد به دلیل عفونت باکتریایی رخ داده است قرص آزیتروماسین تجویز میشود ولی برای درمان گلو دردهای ویروسی موثر نیست.
۳- آزیترومایسین برای عفونت دندان تجویز میشود؟
بله گاهی این دارو برای درمان عفونتهای باکتریایی دندان (مانند آبسه) تجویز شود؛ اما معمولا اولین گزینه درمانی در دندانپزشکی نیست و به نوع عفونت بستگی دارد.
۴- اگر مصرف یک دوز را فراموش کردم، باید چکار کنم؟
باید بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما اگر به نوبت مصرف بعدی نزدیک شده‌اید، آن دوز را فراموش کرده و برنامه مصرف خود را به شکل عادی ادامه دهید؛ هیچگاه برای جبران قرص فراموش شده، دوز بعدی را دو برابر نکنید.
۵- مدت زمان اثر آزیترومایسین چقدر است؟
اثر این دارو پس از مصرف تا چند روز باقی میماند؛ به همین دلیل، اثرات مثبت آن پس از مدت کوتاهی (مثلا ۳ تا ۵ روز) قابل مشاهده است.
۶- آیا مصرف آزیترومایسین باعث خواب آلودگی میشود؟
اگرچه خواب آلودگی از عوارض شایع این دارو نیست؛ اما در برخی افراد ممکن است باعث خواب الودگی شود.
۷- مصرف قرص آزیترومایسین در بارداری مجاز است؟
اگرچه عوارض منفی این دارو در بارداری ثابت نشده است؛ اما برای مصرف آن حتما باید با پزشک مشورت نمایید.
منابع
nhs.ukmedlineplusmayoclinicmedlineplus.govdrugsmy.clevelandclinicwebmd.com
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
