علت لخته خون در پریودی + درمان و نحوه کنترل

چه چیزی باعث لخته شدن خون قاعدگی می‌شود؟ آیا لخته شدن خون پریود خطرناک است؟ آیا لخته شدن خون پریود یک وضعیت اورژانسی است؟ در چه وضعیتی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ درمان لخته شدن خون قاعدگی چیست؟ این‌ها عمده سؤالاتی هستند که بانوان در ارتباط با لخته‌هایی که در خون قاعدگی مشاهده می‌کنند، می‌پرسند.

دیدن تکه‌های تیره خون همراه با خونریزی پریود چندان خوشایند نیست و گاهی فرد دچار اضطراب و ترس از این موضوع می‌شود که نکند مبتلا به اختلال خاصی شده است.

لخته قاعدگی چیست؟

بیشتر بانوان در مقطعی از زندگی خود لخته‌های قاعدگی را در خون پریود مشاهده می‌کنند. لخته‌های قاعدگی لکه‌های ژل‌مانندی از خون، بافت و خون منعقدشده هستند که در طول قاعدگی از رحم خارج می‌شوند.

لخته شدن خون در پریودی به چه معناست؟

در اکثر  زنان در سنین باروری هر ۲۸ تا ۳۵ روز یک‌بار دیواره رحم می‌ریزد، چراکه تخمک بارور نشده و رحم نیازی نمی‌بیند، این دیواره اسفنجی را نگه دارد. بدن برای اینکه به تجزیه این خون و بافت کمک کند، مواد ضد انعقاد ترشح می‌کند تا بافت و خون رقیق شده و راحت‌تر از دهانه رحم و واژن عبور کند. چنانچه جریان خون بر این توانایی بدن در تولید مواد ضد انعقاد پیشی بگیرد، لخته‌های قاعدگی آزادشده و از بدن خارج می‌شوند.

لخته خون در پریودی، در روزهای که جریان خون سنگین است، شیوع بیشتری دارد. این حالت در بیشتر زنان تنها در روزهای سنگین پریود رخ می‌دهد و خیلی طول نمی‌کشد. اگر خونریزی قاعدگی بین ۴ تا ۵ روز طول بکشد، جریان پریود شما طبیعی محسوب می‌شود. در بانوانی که جریان خونریزی شدیدتر و طولانی‌تر است، لخته شدن خون قاعدگی نیز می‌تواند بیشتر طول بکشد.

لخته‌های طبیعی و غیرطبیعی قاعدگی

اگر لخته‌ها کوچک باشند و تنها گاهی اوقات در خون قاعدگی دیده شوند، جای نگرانی وجود ندارد. این لخته‌ها برخلاف لخته‌هایی که در رگ‌ها ایجاد می‌شوند، به‌خودی‌خود خطری برای بدن محسوب نمی‌شوند. اما اگر در طول سیکل قاعدگی به‌صورت منظم لخته‌های بزرگ از بدن خارج می‌شود، لازم است به پزشک مراجعه کنید و مسئله را موردبررسی قرار دهید.

علائم لخته‌ شدن خون قاعدگی طبیعی

• کوچک‌ هستند
• تنها گاهی اوقات، در شروع چرخه قاعدگی مشاهده می‌شوند
• رنگ لخته‌ها قرمز روشن یا تیره است

لخته‌های غیرطبیعی در سطح وسیع از بدن خارج می‌شوند. اگر تامپون یا نوار بهداشتی را هر دو ساعت و یا در مدت کوتاه‌تری تعویض می‌کنید، به این معناست که خونریزی قاعدگی شما سنگین است.

به گفته وب‌سایت medicalnewstoday مشاهده لخته و توده خون در دوران پریود ممکن است تعجب آور باشد اما معمولا طبیعی است. وجود لخته در خون گاهی می‌تواند نشان‌دهنده شرایط سلامتی باشد.

لخته شدن خون یک مکانیزم دفاعی بدن است. لخته شدن خون قاعدگی از خونریزی بیش‌ازحد جلوگیری می‌کند و در روزهایی که خونریزی زیاد است (روزهای آغازین پریود) رخ می‌دهد.

علت لخته خون در پریودی چیست؟

برخی از شرایطی که ممکن است باعث لخته شدن خون در پریود شود به شرح زیر است.

آندومتریوز

آندومتریوز حالتی است که که بافت رحمی بیرون و غالباً داخل لوله‌های فالوپ رشد کند.

این رشد غیرطبیعی می‌تواند منجر به بروز علائم متعددی شود که معمولا در دوران قاعدگی تشدید می‌شوند. آندومتریوز علاوه بر اینکه می‌تواند علت لخته خون زیاد در پریودی باشد، ممکن اس باعث عوارض زیر شود:

• درد و گرفتگی در لگن یا کمر
• پریودهای بسیار شدید (منوراژی)
• قاعدگی دردناک (دیسمنوره)
• ناراحتی یا درد در هنگام رابطه جنسی
• مشکلات باروری

منوراژی

درصورتی‌که خونریزی قاعدگی شما بیش از هفت روز ادامه پیدا کند، خونریزی شدید و بحرانی تلقی می‌شود. خون‌ریزی شدید پس از روزهای اول قاعدگی و خروج لخته‌ها ممکن است خبر از یکی از انواع عارضه‌های زنان بدهد. اگر شما کمتر از ۱ تا ۲ ساعت نیاز به تعویض نوار بهداشتی و تامپون پیدا می‌کنید و لخته‌های خون بزرگی از بدنتان دفع می‌شود لازم است به پزشک زنان مراجعه نمایید.

فیبروم رحمی

فیبروم رحمی، توده‌های خوش‌خیمی هستند و یکی از علل شایع خروج لخته خون در دوره قاعدگی محسوب می‌شوند.  فیبروم‌ها می‌توانند باعث انسداد شوند که می‌تواند منجر به خونریزی شدیدتر شود که خود باعث تجمع بیشتر خون می‌گردد. تجمع زیاد خون، بدن اینکه راه خروج مناسبی داشته باشد، منجر به لخته خواهد شد.

زخم سزارین

گاهی زنان پس از جراحی سزارین دچار این حالت می‌شوند. سقط‌جنین در چند ماه اول بارداری نیز می‌تواند دیگر علت خروج لخته از واژن باشد. از دیگر علل لخته شدن خون قاعدگی می‌توان به عدم تعادل هورمونی، آدنومیوزیس و سرطان رحم و سرطان لگن اشاره نمود.

آدنومیوز

در افراد مبتلا به آدنومیوز، پوشش داخلی رحم به درون دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند. این اتفاق می‌تواند باعث ضخیم‌تر شدن قابل توجه پوشش داخلی رحم و دیواره آن شود که به خونریزی شدیدتر در دوران قاعدگی منجر می‌گردد. در نتیجه، احتمال تشکیل لخته‌های خونی در خون قاعدگی افزایش می‌یابد.

عدم تعادل هورمونی

تعادل هورمون‌ها برای حفظ سلامت رحم ضروری است. اگر سطح هورمون‌های خاصی دچار اختلال شود، مشکلات متعددی از جمله خونریزی شدید قاعدگی یا لخته شدن خون در پریودی می‌تواند رخ دهد.

سقط جنین

در طی سقط جنین، فرد معمولا لخته‌های بزرگی دفع می‌کند که اندازه آن بستگی به مرحله بارداری دارد. گاهی سقط جنین قبل از اینکه فرد از بارداری خود مطلع شود رخ می‌دهد، بنابراین ممکن است سقط زودهنگام با یک قاعدگی همراه با لخته اشتباه گرفته شود.

مطالعه بیشتر: خونریزی پس از سقط جنین

بزرگ شدن رحم

پس از بارداری، رحم فرد اغلب نسبت به حالت قبل کمی بزرگ‌تر باقی می‌ماند. بزرگ شدن رحم همچنین می‌تواند به دلیل مشکلات ساختاری مانند فیبروم باشد. این افزایش فضا باعث تجمع بیشتر خون می‌شود که می‌تواند منجر به خروج لخته‌های خون گردد.

اختلالات خونریزی

برخی اختلالات انعقادی ممکن است علت لخته خون در قاعدگی باشند؛ زیرا می‌توانند بر پروتئین‌های انعقادی که پوشش رحم به آن نیاز دارد، تاثیر بگذارند.

درمان لخته‌ شدن خون قاعدگی

بهترین راه برای درمان لخته‌ شدن خون قاعدگی، کنترل خونریزی شدید قاعدگی است. برخی از روش‌های مؤثر در برطرف کردن لخته‌های قاعدگی به قرار زیر هستند.

داروهای ضدبارداری هورمونی و درمان لخته شدن خون قاعدگی

داروهای ضدبارداری هورمونی می‌توانند رشد پوشش داخلی رحم را مهار کنند. ابزار پیشگیری از بارداری نیز به همین میزان در جلوگیری از بروز حالت لخته شدن خون قاعدگی مؤثر هستند. به‌عنوان‌مثال دستگاه IUD نیز می‌تواند جریان پریود را تا ۹۰ درصد کمتر کند، در حالی‌که قرص‌های بارداری می‌توانند تا ۵۰ درصد خونریزی قاعدگی را کاهش دهند.

داروهای ضدبارداری هورمونی در کاهش رشد فیبروم‌ها و سایر چسبندگی‌های رحمی نیز مفید و مؤثر هستند. اگر بانوان نخواهند برای درمان لخته شدن خون از داروهای هورمونی رایج استفاده کنند، پزشک داروی ترانگزامیک اسید را تجویز می‌کند. این دارو یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولات دارویی ضد لخته شدن خون به شمار می‌رود.

عمل جراحی و درمان لخته شدن خون قاعدگی

گاهی ممکن است فرد نیاز به انجام جراحی داشته باشد، تا این مشکل رفع شود. گاهی پس از سقط‌جنین یا زایمان، اتساع و کورتاژ انجام می‌گیرد. اما این عمل تنها برای سقط‌جنین کاربرد ندارد. از این روش گاهی مواقع جهت پیدا کردن زمینه خونریزی شدید قاعدگی یا لخته‌ شدن خون در قاعدگی نیز استفاده می‌کنند.

کورتاژ شامل گشادشدن دهانه رحم و خراشیدن پوشش داخلی آن است. کورتاژ معمولاً در یک محیط جراحی سرپایی و با تزریق آرام‌بخش‌ها انجام می‌گیرد. زنانی که مبتلا به اختلال رشد رحمی مانند فیبروم هستند و به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند، احتمالاً باید جهت برداشتن توده‌ها از روش جراحی استفاده کنند.

میزان جراحی و شدت آن به اندازه و محل توده‌ها بستگی دارد. اگر رشد فیبروم زیاد باشد، احتمالاً بیمار به میومکتومی نیاز دارد. در این وضعیت یک برش بزرگ در شکم برای دسترسی به رحم ایجاد می‌شود. اما اگر رشد کوچک باشد، جراحی لاپاراسکوپی روش ایده‌آل‌تری محسوب می‌شود. البته در لاپاراسکوپی نیز شکم شکاف‌هایی می‌خورد. اما برش‌های این روش کوچک‌تر هستند و زودتر بهبود پیدا می‌کنند.

جراحی نوع سومی نیز دارد، که در این حالت سوم زن درخواست تخلیه رحم می‌کند. به عمل تخلیه رحم هیسترکتومی می‌گویند. لازم است جهت انتخاب بهترین روش جراحی برای درمان لخته شدن خون قاعدگی حتماً بیمار با پزشک خود صحبت‌های لازم را انجام دهد.

چگونه می‌توانیم علائم قاعدگی سنگین را کنترل کنیم؟

طبیعی است که قاعدگی سنگین زندگی روزمره بسیاری از زنان را تحت تأثیر خود قرار دهد. ضمن اینکه این نوع قاعدگی همراه با عوارضی همچون گرفتگی عضلات و خستگی بروز می‌کند و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را از فرد می‌گیرد. شما می‌توانید از نکات زیر برای مدیریت علائم قاعدگی سنگین و لخته‌های قاعدگی استفاده کنید.

داروهای ضدالتهاب

از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه مانند ایبوپروفن در ابتدای پریود و روزهای سنگین قاعدگی استفاده کنید. این داروها ضمن اینکه ضد درد و گرفتگی عضلات هستند، می‌توانند در کاهش سطح خونریزی نیز مؤثر باشند. البته به خاطر بسپارید، در صورتی‌که مبتلا به بیماری فون ویلبراند هستید نباید داروهای NSAID مصرف کنید.

استفاده از پد و تامپون

در روزهایی که جریان قاعدگی شدید است از پد و تامپون استفاده کنید. اگر جریان قاعدگی غیرقابل‌کنترل است از دو پد هم‌زمان استفاده کنید. هنگام خرید محصولات جاذب خون پریود دقت کنید، محصولات با قدرت جذب بالا را انتخاب کنید.

شب‌ها هنگام خواب از پدهای ضد آب روی تختخواب استفاده کنید. روی تختخواب را با حوله یا یک پد ضد آب کاور کنید تا حین خواب نگرانی نشت خون‌روی بستر خواب را نداشته باشید. همیشه همراه خود چند پد بهداشتی به همراه داشته باشید. ازآنجایی‌که شما پریود سنگین را تجربه می‌کنید، لازم است همیشه آماده‌باشید. گاهی پریود چند روز زودتر شروع می‌شود، بنابراین همیشه در خودرو، کیف و چمدان خود چند پد و تامپون نگهداری کنید.

رژیم غذایی سالم

پیروی از رژیم غذایی سالم و نوشیدن مقدار کافی آب می‌تواند کمک‌کننده باشد. خونریزی شدید می‌تواند بر سلامت جسمانی شما تأثیر زیادی بگذارد. هرروز مقدار زیادی آب بنوشید و از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید. وعده‌های غذایی شما باید حاوی غذاهای غنی از آهن باشند. گوشت، توفو، سبزیجات تیره و برگ‌دار، کینوا و عدس ازجمله مواد غذایی هستند که توصیه می‌کنیم در این دوره مصرف کنید.

علت لخته خون قاعدگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک زنان برای پیدا کردن علت بروز این حالت ابتدا سؤالاتی از بیماری می‌پرسد، سپس ممکن است از روش‌های دیگر همچون موارد زیر جهت تشخیص قطعی علت خروج لخته خون در دوران پریود استفاده کند:

• بیوپسی آندومتر یا نمونه‌برداری رحمی
• سونوگرافی
• پاپ اسمیر
• تست لگن
• آزمایش خون: انجام تست و تفسیر آزمایش خون می‌تواند دلیل لخته شدن خون قاعدگی را مشخص کند.
• سونوهیستروگرام

چه زمانی لخته خون قاعدگی خطرناک است؟

لخته‌های خون در بسیاری از اوقات می‌توانند طبیعی و ناشی از علت‌های موقت باشند؛ اما گاهی اوقات نیز نشانه مشکلات جدی‌تری هستند. به طور کلی، لخته خون در پریودی را می‌توان به دو دسته طبیعی و غیرطبیعی تقسیم کرد:

لخته‌های طبیعی در پریودی:

• اگر لخته‌ها کوچک هستند (حداکثر به اندازه یک سکه کوچک)
• اگر لخته‌ها فقط در روزهای اول پریود خارج می‌شوند.

لخته‌های غیرطبیعی در پریودی:

• اگر لخته‌ها بزرگ (بیش از ۲.۵ سانتی متر) هستند.
• اگر پس از روزهای اول همچنان ادامه پیدا کند.
• اگر با خونریزی شدید همراه است.
• اگر در طول پریود، هرچند ساعت یکبار لخته خون دفع می‌کنید.
• اگر مجبور هستید هر یک ساعت نوار بهداشتی یا تامپون خود را تعویض کنید.

راه‌های تشخیص علت لخته خون در پریودی چیست؟

برای تشخیص علت لخته خون در پریودی، پزشک ممکن است اقدامات زیر یا ترکیبی از این روش‌ها را انجام دهد:

• پرسش درباره علائم و نشانه‌ها
• تجویز آزمایش خون یا تصویربرداری
• انجام معاینه فیزیکی

تعیین علت اصلی، به انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی کمک خواهد کرد. همچنین پزشکان در موارد زیر ممکن است مصرف مکمل آهن را توصیه کنند:

• در صورت از دست دادن خون بیش از حد
• در صورت وجود خطر ابتلا به کم خونی

چه زمانی برای لخته شدن خون قاعدگی به پزشک برویم؟

بیشتر بانوان عموماً با مشاهده لخته خون در خونریزی سیکل قاعدگی دچار وهم و نگرانی می‌شوند، حال آنکه در بیشتر موارد این لخته‌ها نرمال هستند و خللی در سلامت بدن و دستگاه تولیدمثل ایجاد نمی‌کنند. اما به‌طورکلی بانوان باردار و دیگر زنان و دختران باید در صورت مشاهده علائم زیر در خونریزی قاعدگی به پزشک مراجعه کنند:

• خروج لخته‌های خون پس از چند روز اول خونریزی
• سیکل قاعدگی که بیش از ۷ روز طول می‌کشد و همراه با لخته خون است
• لخته‌هایی که بیش از ۲٫۵ سانتیمتر بزرگی دارند
• اگر باردارید و در چند ماه نخست خروج لخته‌های بزرگ خون را بیش از سه روز مشاهده کردید

سوالات متداول

۱- علت لخته شدن خون پریودی چیست؟

لخته شدن خون در پریود معمولا زمانی رخ می‌دهد که خونریزی سریع باشد و بدن نتواند ضد انعقادهای کافی تولید کند. این حالت در روزهای سنگین پریود شایع است اما می‌تواند با بعضی بیماری‌ها نیز مرتبط باشد.

۲- علت لخته خون گوشتی در پریودی چیست؟

این لخته‌ها معمولا ترکیبی طبیعی از خون، بافت آندومتر و پروتئین‌های انعقادی هستند. اما اگر اندازه آن‌ها بزرگ باشد یا با درد شدید همراه شود، ممکن است نشانه فیبروم، پولیپ یا عدم تعادل هورمونی باشد.

۳- علت خونریزی زیاد و لخته در پریودی چیست؟

خونریزی شدید همراه با لخته‌های بزرگ اغلب به دلیل بیماری‌هایی مانند فیبروم رحمی، آدنومیوز یا اختلالات هورمونی رخ می‌دهند. در بعضی موارد نیز می‌تواند نشان‌دهنده اختلالات انعقادی خون یا مشکلات ساختاری رحم باشد.

۴- لخته خون در پریودی دختر نشانه چیست؟

در اغلب موارد، این لخته‌ها بخشی طبیعی از قاعدگی هستند که به دلیل تجمع خون در رحم قبل از خروج تشکیل می‌شوند. اما اگر با درد غیرعادی، خونریزی بسیار شدید یا اندازه بسیار بزرگ همراه باشند، نیاز به بررسی پزشکی دارند.

۵- آیا لخته خون در پریودی نشانه سرطان است؟

اگرچه نادر است، اما تومورهای سرطانی رحم و دهانه رحم می‌توانند باعث خونریزی شدید و لخته شدن خون در پریودی شوند.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.