اگزما چیست؟

 

اگر پوستتان خشک شده، احساس خارش شدید دارید و قرمزی را روی پوستتان مشاهده می‌کنید احتمالاً دچار اگزما شدید. خبر بد اینکه شاید این بیماری برای مدت طولانی یا همیشه شما را آزار دهد تا زمانی که علائمش برطرف شود و خبر خوب اینکه این بیماری مسری نیست، بنابراین نگران سرایت بیماری پوستی خود به دیگران نباشید.

در این بخش تصمیم داریم در هومکا بیشتر در ارتباط با این بیماری پوستی شایع که با عناوین مختلف همچون اگزما و درماتیت آتوپیک شناخته می‌شود، صحبت کنیم و اطلاعات بیشتری در اختیارتان قرار دهیم.

اگزمای پوستی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

اگر روی پوستتان آثاری از خشکی همراه با خارش، التهاب و قرمزی مشاهده می‌کنید احتمال اینکه مبتلا به اگزمای پوستی شده باشید زیاد است. اگزما را با نام علمی درماتیت آتوپیک نیز معرفی می‌کنند. ااین بیماری از جمله بیماری‌های شایع پوستی است اما اصلاً مسری نیست و در تماس با پوست فرد مبتلا شما دچار این بیماری نخواهید شد.

اگزما تنها یکی از انواع درماتیت محسوب می‌شود. اگزما در واقع بیماری است که سبب ایجاد اختلال در عملکرد سد پوستی می‌شود، سد پوستی در لایه‌های پوست مانند چسب عمل می‌کند و لایه‌ها را روی یکدیگر حفظ می‌کند. این اختلال در عملکرد سد پوستی سبب افزایش حساسیت پوست می‌شود و پوستتان را مستعد ابتلا به عفونت و خشکی می‌کند. این بیماری آسیب جدی به بدن وارد نمی‌کند و تنها پوست را درگیر به خود خواهد کرد، اما با وجود این باید بدانید که پوستتان آلوده است. علائم و عوارض این بیماری را نمی‌توانید کاملاً ریشه کن کنید اما قابل کنترل و کاهش هستند.

چنانچه مبتلا به آسم باشید و یا اینکه از آلرژی رنج می‌برید نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به اگزما یا درماتیت آتوپیک قرار دارید. اگزما را نمی‌توانید کاملاً درمان کنید، اما یک بیماری قابل کنترل است و می‌توانید علائم و عوارضش را مدیریت کنید. در دنیا بین ۱۵ تا ۲۰ درصد مردم دچار اگزما یا یکی از انواع درماتیت می‌شوند.

معنی درماتیت پوستی چیست؟

در لغت درماتیت درم به معنای پوست است و ایتیس معنای التهاب را با خود به همراه دارد. زمانیکه این دو کلمه در کنار هم قرار می‌گیرند معنای التهاب پوست را خواهند رساند. اگزما در واقع یک کلمه یونانی به معنای جوشیدن یا شکستن است که مبتلایان به این بیماری نیز روی پوستشان مشاهده می‌کنند که پوست تکه تکه و خشک می‌شود.

در سایت Mayo Clinic در مورد این بیماری اینگونه می‌خوانید:

درماتیت آتوپیک (اگزما) وضعیتی است که باعث قرمزی و خارش پوست خواهد  شد. این بیماری در کودکان شایع است اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. درماتیت آتوپیک مزمن، طولانی مدت است و به طور دوره‌ای می‌تواند عود کند.

چند نوع اگزما داریم؟

اگزما یک بیماری پوستی است که می‌تواند هر نقطه از بدن را درگیر کند:

•  تماسی
• آتوپیک. نوعی بیماری پوستی خارش‌دار ارثی است.
• سبورئیک
•  استاز
• اگزمای دیس هیدروتیک. در این بیماری، فرد با تاول‌های پوستی مواجه می‌شود.
• اگزمای نومولار یا سکه‌ای. در این بیماری، بافت سطحی پوست آسیب می‌بیند.

اگزما چگونه شروع می‌شود؟

این بیماری معمولاً با علائم شایعی همچون خارش و قرمزی خود را نشان می‌دهد. درماتیت در هر نقطه از بدن می‌تواند بروز کند. معمولاً درماتیت پوستی در نوجوانان و بزرگسالان روی دست‌ها، زانوها، داخل آرنج، گردن، مچ پا، پاها و اطراف چشم‌ها بوجود می‌آید.

علل بروز اگزما چیست؟

اگزما (درماتیت آتوپیک) به علت ترکیبی از اختلالات سیستم ایمنی بدن، ژنتیک، محرک‌های محیطی و استرس بوجود می‌آید.

• سیستم ایمنی بدن شما

چنانچه شما مبتلا به درماتیت هستید، احتمالاً سیستم ایمنی بدن شما نسبت به محرک‌های کوچک یا آلرژن‌ها بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. بنابراین با واکنش‌های بیش از حد سیستم ایمنی پوست ملتهب می‌شود و اگزما بروز می‌کند.

• عامل ژنتیک

در خانواده شما کسی مبتلا به اگزما است؟ بنابراین احتمال اینکه شما هم دچارش شوید زیاد است. درضمن اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به تب یونجه، آسم و دیگر آلرژن‌ها وجود داشته باشد شانس ابتلای شما هم افزایش پیدا می‌کند.

منظور از آلرژن‌ها مواد مختلفی همچون موی حیوانات خانگی، غذاهای حساسیت‌زا مانند صدف، بادام و خربزه و گرده گل است. درضمن در ژن شما نیز پروتئینی وجود دارد که به حفظ سلامت پوست منجرب می‌شود، اگر این پروتئین به میزان نرمال در ژن شما وجود نداشته باشد پوستتان دچار اگزما خواهد شد.

• محیطی که در آن حضور دارید.

چیزهایی که در محیط اطراف شما وجود دارند می‌توانند پوستتان را ملتهب و تحریک‌پذیر کنند. مثلاً پوشیدن لباس پشمی یا تهیه شده از پوست حیوانات، رطوبت کم، صابون‌های شوینده، آلودگی هوا و دود تنباکو از جمله موادی هستند که سبب خشکی و خارش پوستی می‌شوند. درصورتی که هوا خیلی گرم باشد تعریق بدنتان بیشتر شده و خارش‌های ناشی از اگزما شدیدتر می‌شوند.

• استرس

استرس یکی از علل اصلی ابتلا به اگزما و تشدید این بیماری است. در چنین وضعیتی بیماری علائم روانی و عاطفی بخصوصی را تجربه می‌کند که اگزما عود می‌کند. برخی از آن‌ها به شرح زیر است.

علائم ذهنی و عاطفی اگزما

• اختلال در آرامش روان.
• افسردگی.
• مصرف الکل، مواد مخدر و تنباکو.
• احساس بد نسبت به خود و عدم اعتماد بنفس.
• احساس غرق شدن و خفگی.
• نگرانی دائمی و اضطراب شدید.
• اختلال در تمرکز.
• تحریک پذیری، نوسانات خلقی.

علائم فیزیکی اگزما

• بی میلی به رابطه جنسی.
• اسهال و حالت تهوع.
• سرگیجه.
• یبوست.
• تنش عضلانی.
• درد کل بدن یا برخی از اعضای بدن.
• کم شدن ساعت خواب.
• افزایش ساعت خواب.

نشانه‌های اگزما چیست؟

علائم و نشانه‌های اگزما عبارتند از:

• خشکی پوست.
• بثورات قرمز.
• خارش پوست.
• پوسته پوسته شدن پوست.
• تورم پوست.
• برجستگی روی پوست.
• لکه‌های پوسته پوسته و چرمی شکل.

احتمال اینکه اگزمای شما به دلیل این باشد که شما به بیماری دیگری نیز مبتلا هستید زیاد است. برخی از این اختلالات و بیماری‌ها را نام میبریم که شیوع بیشتری دارند:

• کم خوابی
• اضطراب
• افسردگی
• آلرژی
• آسم

اگزما چگونه تشخیص داده می‌شود و آزمایشات مرتبط با آن چیست؟

تکنسین مراقبت‌های بهداشتی یا پزشک متخصص پوستتان را با دقت بررسی می‌کنند. در این معاینه پزشک بیشتر بدنبال علائم کلاسیک و اصلی اگزما مثل خشکی و قرمزی پوست است. به علاوه پزشک درباره همه علائم و عوارضی که تجربه کردید نیز از شما سوال خواهد پرسید.

معمولاً اگزما با معاینه تشخیص داده می‌شود، اما اگر معاینه‌گر شما نسبت به ابتلای شما به اگزما شک داشته باشد ممکن است پزشک آزمایش‌های زیر را تجویز کند:

• تست آلرژی پوستی.
• آزمایش خون جهت بررسی دلایل بروز بثورات که شاید در ارتباط با درماتیت نباشند.
• بیوپسی پوست جهت تشخیص یک نوع دیگر از خانواده درماتیت.

اگزما دست چیست؟

اگزما دست یکی از انواع اگزما بشمار می‌رود. همانند موارد دیگر عوامل ژنتیکی، آلرژن‌ها و علل روانی و عاطفی سبب بروز اگزما روی دست می‌شوند، البته در اگزمای دست بیشتر آلرژن‌های تماسی دخیل هستند. اگزما دست بیشتر افرادی را درگیر می‌کند که با مواد تحریک کننده و شیمیایی بیشتر در تماس هستند. گر مبتلا به اگزمای دست هستید نگران ناقل بودن نباشید چون این بیماری مسری نیست، ولی علائمش ناخوشایند است. در اگزمای پوست دست نیز شما خارش، التهاب و قرمزی را تجربه خواهید کرد.

درمان اگزما دست چگونه است؟

برای درمان اگزمای دست به نکات زیر دقت کنید:

• بهترین روش درمان اگزما دست این است که شما از عللی که سبب تشدید مشکل اگزما در شما می‌شوند دوری کنید.
• دیگر از مواد محرک استفاده نکنید.
• غذاهای آلرژی‌زا نخورید.
• اگر پوست دست تاول زده آن را پانسمان کنید تا خارش و التهابش تسکین پیدا کند.
• از کرم‌های استروئیدی موضعی که معمولاً پزشک متخصص تجویز می‌کند استفاده کنید.
• زمانی که کار می‌کنید دستکش بدست کنید.
• سطوح کارتان را مرتباً تمیز کنید.

درمان اگزما اگر به علت چیزی مانند ژنتیک باشد خیلی به راحتی انجام نمی‌گیرد و کنترل کمی دشوار خواهد بود. اگر اگزما به علت استرس بروز می‌کند، خوشبختانه شما می‌توانید با تقویت روحیه خود و غلبه بر موقعیت‌های استرس‌زا از بروز اگزما نیز جلوگیری کنید. بهترین روش درمانی این است که شما بر علت آن غلبه کنید، دراینصورت ناراحتی، خارش و قرمزی پوستی کاهش یافته و عفونت نیز فرصت بروز پیدا نمی‌کند. نور درمانی دیگر روش درمان اگزما است. در این روش از نور ماوراء‌بنفش UVB از لامپ‌های مخصوص استفاده می‌کنند.

آیا راهی برای درمان خانگی اگزمای دست وجود دارد؟

درمان‌های خانگی اگزمای دست و دیگر نقاط پوست بیشترشان خیلی راحت هستند و اغلب بر جلوگیری و غالب شدن بر بیماری تاکید دارند. برخی از آن‌ها را در زیر لیست می‌کنیم:

• اگر در هوای خشک بیشتر دچار اگزما می‌شوید حتماً در چنین آب و هوایی مرطوب کننده استفاده کنید.
• اگر علائم روانی و عاطفی سبب بروز و تشدید اگزما می‌شوند، بهترین کار این است که ابتدا به روانپزشک مراجعه کنید و اختلالات روانی حتماً درمان کنید پس از آن شاهد کاهش علائم اگزما نیز خواهید بود.
• بعد از هر بار استحمام از پماد و کرم مرطوب کننده استفاده کنید، لوسیون‌ها نمی‌توانند به اندازه کافی پوست را مرطوب نگه دارند.
• برای شستشوی پوست دست از آب ولرم استفاده کنید.
• برای شستن دست‌ها از صابون‌های ملایم و محصولات شوینده فاقد رنگ، الکل و عطر استفاده کنید.
• محصولات شوینده دست شما باید مخصوص پوست حساس باشند.
• از محصولات پوستی حاوی سرامید که جایگزین خوبی برای سد پوست هستند استفاده کنید و چسبندگی پوست را ترمیم کنید.
• از پمادها و کرم‌های حاوی کورتیزون استفاده کنید، این محصول ماده استروئیدی بدون نسخه است و سبب کنترل خارش و قرمزی پوستتان می‌شود.
• اگر پوستتان خیلی شدید میخارد از آنتی هیستامین بدون نسخه استفاده کنید.

اگزمای ناحیه تناسلی چگونه درمان می شود؟

اگزمای ناحیه تناسلی معمولاً به دلایل گوناگون همچون تماس با دود سیگار، مواد آنتی باکتریال، دستمال مرطوب، شوینده‌های شیمیایی، شامپو و صابون، پوشاک از جنس پلی استر، پشم و پلاستیک بروز می‌کند و درمان آن قطعی نیست. تنها می‌توانید با دوری کردن از علل تشدید بیماری علائمش را برطرف کنید و تشدید دوباره آن جلوگیری نمایید.

تفاوت درماتیت صورت با سایر انواع اگزما چیست؟

اگزمای صورت مانند دیگر انواع اگزما به دلایلی که ذکر کردیم بروز می‌کند. عمده تفاوت اگزما صورت با دیگر انواع آن این است که شاید ناگهان برطرف شود و چند سال بعد مجدداً بروز کند. خشکی پوست، پوسته پوسته شدن پوست، برجسته شدن پوست، خارش، سوزش‌های خفیف و قرمزی از جمله علائم اگزما صورت هستند. این بیماری با روش‌های گوناگون همچون پرتو درمانی، مصرف داروهای استروئیدی، استفاده از مرطوب کننده‌ها و پمادهای استروئیدی و دوری از آلرژن‌ها قابل کنترل است.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به درماتیت قرار دارند؟

اگزما (درماتیتک آتوپیک) اغلب در دوره طفولیت در بدن کودک شروع می‌شود، ولی هر فردی در هر سنی ممکن است مبتلا به این بیماری شود. با وجود این برخی از گروه بیشتر در معرض خطر ابتلا به اگزما قرار دارند:

• زنان.
• افرادی که در آفریقا و آمریکا زندگی می‌کنند.
• کسانی که دچار تب یونجه شدند.
• مبتلایان به آسم
• کسانی که در سابقه خانوادگی‌شان موارد ابتلا به آسم، تب یونجه و درماتیت گزارش شده است.

آیا اگزما در کودکان شایع است؟

کودکان نیز ممکن است مبتلا به اگزما پوستی شوند چراکه این بیماری شایع مختص گروه سنی بخصوصی نیست و در مواردی نوزادان بیش از بزرگسالان مستعد ابتلا به این بیماری هستند. بیشتر کودکان و نوزادانی که مبتلا به اگزما می‌شوند با افزایش سن بهبودی قابل توجهی در آن‌ها مشاهده می‌شود.شیوع اگزما در نوزادان دختر و پسر به یک اندازه است. نوزادانی که مبتلا به آسم هستند و یا اینکه در سابقه خانوادگی‌شان موارد ابتلا به آلرژی وجود دارد بیشتر در معرض ابتلا به اگزما قرار دارند.

فرق اگزما و قارچ چیست؟

با ذکر چند مورد می‌توان تفاوت‌های بین قارچ و اگزما را پیدا کرد:

علائم ناراحتی‌های پوستی قارچ

• سابقه عفونت پوستی داشتید.
• مبتلا به اچ ای وی هستید.
• مبتلا به سرطان هستید.
• در حال گذراندن یک دوره درمان با آنتی بیوتیک هستید.
• داروهای استروئیدی مصرف می‌کنید.
• اضافه وزن دارید.
• مبتلا به دیابت از نوع کنترل نشده هستید.
• محل ملتهب گرد است.
• از محل آسیب دیده بوی بدی به مشامتان می‌رسد.
• محل آسیب رطوبت دارد.
• پوست خونریزی دارد.
• با خاراندن بیماری به دیگر نقاط پوست سرایت می‌کند.
• رنگ ناحیه آسیب دیده تیره است.

علائم شایع اگزما

• پوست خشک است.
• برجستگی روی پوست مشاهده می‌کنید.
• پوست ملتهب و قرمز است و خارش دارد.
• با خاراندن دیگر نقاط پوست درگیر نمی‌شوند.
• پوست زخمی نیست و خونریزی ندارد.
• با افزایش استرس التهاب پوست بیشتر می‌شود.
• در تماس با مواد شیمیایی بیماری تشدید می‌شود.

پاسخ به چند سوال رایج در مورد اگزما

آیا اگزما بیماری دردناکی است؟

برخی از مبتلایان به درماتیت از دردناک بودن ناحیه درگیر به بیماری نیز شکایت می‌کنند. برخی از مبتلایان سوزش و خارش شدید را نیز در ارتباط با این بیماری گزارش می‌کنند.

آیا اگزما کشنده است؟

نه تننها اگزما که حتی بقیه انواع آن قدرت کشندگی ندارند و نمی‌توانند به سایر ارگان‌های بدن جز پوست آسیب وارد کنند. شرایط برای ابتلا به این بیماری و سایر انواع آن کشنده و خطرناک نیست، مگر نیست اوضاع بیماری پوستی خیلی وخیم باشد که در اینصورت عفونت بوجود می‌آید.

آیا راهی برای درمان قطعی اگزما وجود دارد؟

اگزما بیماری نیست که بتوانید بصورت قطعی آن را درمان کنید. این بیماری می‌تواند مادام‌العمر باشد، ولی علائمش را می‌توانید با مصرف داروهایی که پزشک متخصص تجویز می‌کند کنترل کنید. برخی داروهای خانگی و بدون تجویز پزشک نیز در درمان و تسکین علائم و عوارض آن موثر هستند.

آیا آب و هوا سبب تشدید اگزما می‌شود؟

رطوبت کم یا هوای خشکی که در زمستان حاکم است می‌تواند پوست را خشک و دهیدراته کند. رطوبت و گرمای زیاد تابستان نیز دیگر علت اگزما و خارش پوستی بشمار می‌رود.

آیا درماتیت واگیردار است؟

با قطعیت نمی‌توانیم بگوییم که درماتیت یک بیماری مسری است چراکه به راحتی شما نمی‌توانید ناقل این بیماری باشید و اگر با دیگری در تماس پوستی باشید او مبتلا نمی‌شود. برخلاف تصورات اشتباه برخی این بیماری مانند بیماری ویروسی زگیل نیست و فرد مبتلا نمی‌تواند ناقل بیماری باشد. در صورتی که شما پس از تماس پوستی با یک فرد دچار عارضه‌های پوستی شدید، احتمالاً این بیماری دیگریست و ارتباطی با درماتیت ندارد. در مواردی که اگزما در سریعترین زمان درمان و مدیریت نشود احتمالاً پوستی زخمی شده و پس از آن عفونت بوجود می‌آید، که این عفونت قابلیت سرایت دارد.

اگر شما علائم و نشانه‌های پوستی را روی پوستتان مشاهده می‌کنید اما نمی‌توانید علت آن را پیدا کنید، برای تشخیص دقیق بیماری لازم است از پزشک متخصص کمک بگیرید. کارشناسان و متخصصین هومکا آماده هستند که آگاهی لازم را در این زمینه به شما بدهند. شما می‌توانید با شماره  ۰۲۱۹۱۰۲۵۵۹۵مرکز هومکا تماس بگیرید.