اولین نشانه‌های سرماخوردگی یا حساسیت فصلی، سوزش و خارش گلو، سرفه خشک و عطسه است. در صورتی که سریعا اقدام به درمان نکنید، این عوارض می‌توانند بسیار آزاردهنده شده و حتی تا هفته‌ها بدن شما را درگیر نمایند. یکی از رایجترین داروهایی که در این موارد استفاده می‌شود، شربت دیفن هیدرامین است. این دارو میتواند از التهابات گلوی شما کاسته و سایر علائم حساسیت را کنترل کند. در این مقاله قصد داریم به معرفی این دارو، کاربردها، نحوه مصرف و تداخلات دارویی مهم آن بپردازیم.
شربت دیفن هیدرامین برای چیست؟
دیفن هیدرامین برای درمان التهاب، خارش و آبریزش چشم؛ عطسه؛ آبریزش بینی و سرفه‌ای که در اثر آلرژی یا سرماخوردگی معمولی ایجاد می‌شود، به کار می‌رود. علاوه بر این، از دیفن هیدرامین برای درمان بی‌خوابی در بزرگسالان استفاده می‌شود؛ اما هرگز نباید از آن برای خواب آلود کردن کودک استفاده کرد.
شربت دیفن هیدرامین در دسته‌ای از داروها به نام آنتی هیستامین‌ها قرار دارد. عملکرد این داروها به این شکل است که با مسدود کردن عملکرد هیستامین (ماده‌ای که در بدن در پاسخ به محرک‌ها ترشح می‌شود) کار میکند. این دارو به طور کلی در شرایط زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- علائم ناشی از آلرژی یا سرماخوردگی مانند: آبریزش بینی، عطسه، خارش یا آبریزش چشم، خارش بینی یا گلو و سرفه
- مشکل بی‌خوابی موقت
- ماشین زدگی (حالت تهوع در سفر)
- برخی انواع واکنش‌های آلرژیک مانند واکنش به تزریق خون یا پلاسما و همچنین برای درمان شوک آنافیلاکسی
- کاهش عوارض پارکینسون
مطالعه بیشتر: قرص سیتریزین برای چیست؟
اطلاعات شناسنامه‌ای داروی دیفن هیدرامین
در جدول زیر می‌توانید مشخصات دیفن هیدرامین را به صورت خلاصه مشاهده نمایید:
|
نام ژنریک دارو |
دیفن هیدرامین |
|
نام‌های تجاری |
دیفن هیدرامین، Benadryl |
|
دسته دارویی |
آنتی هیستامین |
|
اشکال دارویی |
قرص، کپسول، شربت، ژل، قرص جویدنی |
|
کاربردها |
درمان علائم آلرژی مانند عطسه، خارش، آبریزش بینی و چشم، سرفههای آلرژیک و خشک، بی‌خوابی، ماشین‌زدگی، |
|
شیوه عملکرد |
مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین در بدن |
|
دوز مصرفی |
برای حساسیت و سرماخوردگی بزرگسالان ۲۵ تا ۵۰ میلی گرم هر ۴ تا ۶ ساعت |
|
عوارض جانبی |
خواب آلودگی، خشکی دهان، تاری دید، سرگیجه، ناراحتی معده، یبوست، سردرد |
|
تداخلات دارویی |
الکل، داروهای آرامبخش، داروهای فشار خون، داروهای پارکینسون، MAOIها |
|
مصرف در بارداری |
بهتر است از سایر داروهای مشابه استفاده شود |
اشکال دارویی دیفن هیدرامین
اگرچه غالبا شربت دیفن هیدرامین شناخته‌شده‌تر از سایر اشکال این دارو است، اما به طور کلی، این دارو در صورت‌های زیر تولید می‌شود:
- شربت خوراکی
- قرص معمولی
- قرص جویدنی
- کپسول
- ژل موضعی
مطالعه بیشتر: همه چیز در مورد قرص نئوتادین
نحوه مصرف شربت دیفن هیدرامین
در صورت تجویز دیفن هیدرامین برای شما یا فرزندتان، دقیقا طبق دستور پزشک در مورد روش و زمان مصرف عمل کنید. اگر شربت دیفن هیدرامین را مستقیما از داروخانه تهیه کرده‌اید، به دستورالعمل درج شده روی جلد محصول به دقت عمل کنید؛ زیرا مقادیر مصرف، بسته به نوع دارو و ترکیبات همراه آن متفاوت است. به طور رایج، برای تسکین علائم آلرژی، سرماخوردگی و سرفه، میتوان آن را هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار (یک پیمانه) مصرف نمود. مصرف این دارو در کودکان زیر ۲ سال ممنوع است؛ گروه سنی ۲ تا ۵ سال نیز تنها در صورت تجویز پزشک مجاز به مصرف هستند.
در مقاله‌ای که در سایت پزشکی Drugs منتشر شده، در این باره چنین آمده است:
«به کودک زیر ۲ سال دیفن هیدرامین ندهید و همیشه قبل از دادن داروی سرفه یا سرماخوردگی به کودک، با پزشک مشورت کنید؛ زیرا سوء مصرف داروهای سرفه و سرماخوردگی در کودکان خردسال، میتواند خطر مرگ به دنبال داشته باشد؛ هیچ‌گاه نباید از دیفن هیدرامین برای خواباندن کودک استفاده کنید.»
موارد احتیاط مصرف شربت دیفن هیدرامین
توجه به نکات زیر، به پیشگیری از عوارض ناخواسته کمک کرده و اثرگذاری دارو را افزایش خواهد داد:
- در صورت وجود هرگونه حساسیت به این دارو یا هر داروی دیگر به پزشک خود اطلاع دهید.
- همه داروها و مکمل‌هایی که اکنون مصرف می‌کنید را به پزشک اطلاع دهید؛ این اطلاعات به پزشک کمک میکند تا در صورت لزوم دوز داروهای شما را تنظیم کرده یا شما را از نظر بروز عوارض تحت نظر بگیرد.
- مصرف شربت دیفن هیدرامین برای سالمندان معمولا به جز برای درمان واکنش‌های آلرژیک جدی توصیه نمی‌شود؛ زیرا این دارو در مقایسه با گزینه‌های درمانی دیگر از ایمنی و کارایی کمتری برخوردار است.
- در مورد وضعیت بارداری، برنامه‌ریزی برای بارداری، یا شیردهی با پزشک خود صحبت کنید. در صورت باردار شدن در دوران مصرف این دارو، بلافاصله پزشک خود را مطلع سازید.
- این دارو ممکن است باعث ایجاد خواب آلودگی شود. تا زمانی که از وضعیت هوشیاری خود مطمئن نشده‌اید، از رانندگی یا انجام کارهای حساس خودداری نمایید.
- مصرف همزمان نوشیدنی‌های الکلی میتواند بر شدت خواب آلودگی شما بیفزاید؛ بنابراین در طول دوره درمان از مصرف آن‌ها پرهیز کنید.
مطالعه بیشتر: قرص فکسوفنادین برای چیست؟
مصرف شربت دیفن هیدرامین در بارداری
اگرچه مصرف دیفن هیدرامین در دوره بارداری ممنوعیت مطلق ندارد، اما معمولا توصیه نمی‌شود. دلیل آن عوارضی مانند خواب آلودگی در طول روز و احساس سبکی سر است که ممکن است در دوران بارداری با شدت بیشتری ظاهر شوند. پیشنهاد می‌شود در مورد جایگزین‌های آنتی‌هیستامینی مناسب‌تر، مانند کلرفنیرامین، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
در صورت مواجهه با مشکل بی‌خوابی در دوران بارداری، پزشک یا مامای شما میتواند راهکارهای غیردارویی برای بهبود کیفیت خواب ارائه دهد. برای تسکین علائم سرفه یا سرماخوردگی نیز استراحت کافی، مصرف مایعات فراوان و در صورت نیاز استفاده از استامینوفن میتواند موثر واقع شود. در صورت سلامت عمومی نوزاد، مصرف قرص یا شربت دیفن هیدرامین در دوران شیردهی بلامانع است.
موارد منع مصرف شربت دیفن هیدرامین
مصرف دیفن هیدرامین ممکن است در برخی افراد باعث بروز عوارض ناخوسته شود؛ به همین در صورت وجود شرایط زیر، حتما پزشک خود را مطلع سازید:
- سابقه واکنش آلرژیک به شربت دیفن هیدرامین یا هر داروی دیگر
- ابتلا به مشکلات ریوی مانند آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یا هر بیماری که با تولید زیاد خلط همراه است
- ابتلا به نوعی بیماری چشمی به نام گلوکوم با زاویه بسته
- وجود انسداد در معده یا روده
- زخم معده
- مشکلات کلیوی یا کبدی
- وجود مشکل در دفع ادرار یا تخلیه کامل مثانه
- ابتلا به صرع یا هر بیماری دیگری که باعث تشنج می‌شود
- ابتلا به میاستنی گراویس (یک بیماری نادر که باعث ضعف عضلات می‌شود)
- کهولت سن همراه با حالت سردرگمی و گیجی
- نیاز به انجام تست آلرژی (زیرا دیفن‌هیدرامین میتواند بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارد)
- منع پزشکی از مصرف هرگونه الکل (برخی از انواع دیفن هیدرامین حاوی مقدار کمی الکل هستند)
تداخلات دارویی دیفن هیدرامین با سایر داروها
مصرف همزمان شربت دیفن هیدرامین با موارد زیر به هیچ وجه توصیه نمی‌شود:
- داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOI) مانند: داروهای کاربکس، الدپرین، مارپلان، ناردیل و پارنیت
همچنین این دارو ممکن است با موارد زیر نیز تداخل ایجاد کند؛ بنابراین پیش از مصرف آن باید با پزشک مشورت کنید:
- مشروبات الکلی
- باربیتورات‌ها (مانند فنوباربیتال)
- برخی داروهای مرتبط با مشکلات معده (مانند کلردیازپوکساید و دی سیکلومین)
- داروهای تجویزی برای اسپاسم مثانه مانند: اکسی بوتینین (Oxybutynin) و تولترودین
- داروهای فشار خون
- داروهای روان درمانی
- داروهای اختلالات حرکتی یا پارکینسون
- داروهای خواب‌آور
- سایر داروهای مربوط به سرماخوردگی، سرفه یا آلرژی
مطالعه بیشتر: همه چیز در مورد قرص لوراتادین
دوره مصرف دیفن هیدرامین
به طور کلی، مصرف دیفن هیدرامین باید به دوره‌های کوتاه‌مدت محدود شود؛ مگر آنکه پزشک دستورالعملی متفاوت برای شما تجویز کرده باشد. مصرف مداوم و بدون وقفه این دارو برای مدت طولانی میتواند منجر به وابستگی دارویی شود. برای پیشگیری از این عارضه، دقیقا مطابق با دستورالعمل ارائه شده توسط پزشک یا ذکر شده در بروشور دارو عمل نمایید.
شرایط نگهداری دیفن هیدرامین
این دارو را در همان ظرف اصلی خود، در بسته و خارج از دسترس کودکان نگهداری کنید. شرایط نگهداری آن باید در دمای اتاق، دور از گرما و رطوبت باشد. با توجه به اینکه بسیاری از ظروف دارو ضد کودک نیستند، ضروری است کلیه داروها از دید و دسترس کودکان دور نگه داشته شوند. درپوش‌های ایمنی را همیشه قفل کنید و دارو را در مکانی امن (مرتفع، دور از دید و دسترس کودکان) قرار دهید. این دارو همچنین باید از یخ زدگی محافظت شده و پس از پایان انقضا دور ریخته شود.
عوارض جانبی شربت دیفن هیدرامین
عوارض زیر پس از مصرف دیفن هیدارمین می‌توانند رخ دهند که معمولا نیاز به مراقبت پزشکی ندارند؛ اما در صورت تداوم یا آزاردهنده بودن، به پزشک خود اطلاع دهید:
- یبوست
- احساس خواب آلودگی
- خشکی دهان
- سردرد
- ناراحتی معده
اما چنانچه عوارض زیر که نشانه حساسیت هستند را تجربه کردید، لازم است فورا به پزشک خود گزارش دهید:
- واکنش‌های آلرژیک شامل عوارض پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- درد ناگهانی چشم یا تغییرات بینایی مانند: تاری دید، مشاهده هاله در اطراف نورها یا از دست دادن بینایی
- اختلال در دفع ادرار
جمع بندی
دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین پرکاربرد است که غالبا برای درمان علائم آلرژی مانند عطسه، سوزش و خارش گلو، سرفههای خشک و آبریزش بینی تجویز می‌شود. این دارو همچنین در درمان بی‌خوابی کوتاه مدت، ماشین زدگی و واکنش‌های آلرژیک شدید کاربرد دارد. دیفن هیدرامین در اشکال دارویی متنوعی از جمله قرص، کپسول، شربت و ژل موضعی موجود است؛ اگرچه شربت دیفن هیدرامین از سایر نمونه‌های شناخته‌شده‌تر است.
مصرف این دارو باید محدود به دوره‌های کوتاه‌مدت باشد و تحت نظارت پزشک انجام شود. از عوارض شایع آن میتوان به خواب آلودگی، خشکی دهان و سردرد اشاره کرد. این دارو در سالمندان با احتیاط تجویز می‌شود و برای کودکان زیر دو سال نیز ممنوع است. این دارو همچنین با الکل، داروهای آرامبخش و داروهای مهارکننده MAO تداخل مصرف دارد. چنانچه به راهنمایی و مشاوره بیشتری در این زمینه نیاز دارید، می‌توانید با کارشناسان هومکا مشورت کنید.
سوالات متداول
۱- شربت دیفن هیدرامین برای چیست؟
این شربت برای درمان علائم آلرژی مانند عطسه، خارش و آبریزش بینی تجویز می‌شود. همچنین به عنوان یک درمان کمکی برای سرفههای آلرژیک و بی‌خوابی نیز کاربرد دارد.
۲- شربت دیفن هیدرامین برای کودکان برای چیست؟
این شربت در کودکان برای تسکین فوری علائم آلرژیک شدید یا سرفههای خشک و مقاوم استفاده می‌شود. مصرف آن حتما باید تحت نظر پزشک و فقط برای دوره‌های کوتاه باشد.
۳- دیفن هیدرامین کامپاند چیست؟
دیفن هیدرامین کامپاند یک داروی ترکیبی است که علاوه بر دیفن هیدرامین، حاوی آمونیوم کلراید است. این دارو میتواند اثرات ضد خلط آوری داشته و باعث کاهش ترشحات شود.
۴- شربت دیفن هیدرامین برای گلو درد مفید است؟
این دارو به دلیل خواص آنتی هیستامینی، میتواند با کاهش سرفههای تحریکی و اثرات ضدخارش، گلو را بهبود بخشد.
۵- روش درمان آفت دهان با دیفن هیدرامین چگونه است؟
از دیفن هیدرامین میتوان به صورت محلول غرغره برای کاهش موقت درد و ناراحتی ناشی از آفت دهان استفاده کرد. این روش فقط تسکین ایجاد میکند و جایگزین درمان اصلی آفت نیست.
۶- شربت دیفن هیدرامین برای سرفه خوبه؟
بله این شربت به دلیل کاهش خارش و سوزش گلو، میتواند برای سرفههای خشک و تحریکی در اثر آلرژی و سرماخوردگی مفید باشد.
۷- عوارض شربت دیفن هیدرامین برای بزرگسالان چیست؟
رایجترین عوارض آن شامل یبوست، خواب آلودگی، خشکی دهان و سردرد است؛ در موارد نادر نیز ممکن است باعث احتباس ادرار و تپش قلب شود.
منابع
medlinepluswebmdmy.clevelandclinicnhs.uknhsnhsmy.clevelandclinic
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
