قرص آنتی هیستامین برای چیست؟ انواع آنتی هیستامین و نحوه مصرف

حساسیت فصلی می‌تواند عوارض چون آبریزش بینی، عطسه و خارش را به همراه داشته باشد. این علائم به ویژه در فصل‌هایی که گرده گل و گیاهان در هوا معلق است، افزایش می‌یابد و می‌تواند تا چند روز شما را دچار مشکل کند. قرص آنتی هیستامین یکی از رایج‌ترین داروهایی است که در این موارد می‌تواند به شما کمک کرده و علائم حساسیت را تا حدودی زیادی کاهش دهد. در این مقاله تصمیم داریم به طور مفصل به این پرسش پاسخ دهیم که قرص آنتی هیستامین برای چیست و انواع، کاربردها، نحوه مصرف و عوارض احتمالی آن را بررسی کنیم. پس اگر شما نیز به حساسیت فصلی دچار هستید، این مقاله را از دست ندهید!

قرص آنتی هیستامین چیست؟

آنتی هیستامین‌ها دسته‌ای از داروها هستند که برای کنترل علائم حساسیت مانند آبریزش بینی، عطسه و خارش و اشک چشم استفاده می‌شوند. قرص آنتی هیستامین همچنین برای درمان برخی ناراحتی‌های گوارشی نیز به کار می‌رود. اگرچه بیشتر آنتی هیستامین‌ها بدون نسخه نیز قابل خرید هستند؛ اما بعضی نمونه‌های آن به نسخه پزشک نیاز دارند. علاوه بر این، ترکیبات این دارو به فراوانی در ساخت داروهای بدون نسخه زیر استفاده می‌شود:

• داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا
• داروهای ضد احتقان (رفع گرفتگی بینی)
• ضد سرفه‌ها
• مسکن‌ها

نحوه عمل این داروها به این صورت است که گیرنده‌های هیستامین را در بدن مسدود می‌کنند. پیشوند «آنتی» به معنای «ضد» است. هیستامین در واقع یک ماده شیمیایی است که سیستم ایمنی بدن شما ترشح می‌کند تا ارتباطی بین سلول‌های مختلف برقرار کند. این ماده عملکردهای متعددی دارد؛ اما بیشتر به دلیل نقشش در ایجاد علائم آلرژی شناخته شده است. واکنش‌های آلرژیک می‌توانند در اثر مواجهه با مواد مختلفی مانند موارد زیر ایجاد شوند:

• تحریک‌کننده‌های محیطی مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، کپک، مو یا شوره حیوانات خانگی
• نیش و گزش حشرات
• بعضی مواد غذایی
• بعضی داروها

وبسایت معتبر Drugs.com در ارتباط با آنتی هیستامین ها اینگونه بیان می‌کند:

داروهای آنتی‌هیستامین با مهار اثر هیستامین بر گیرنده‌های نوع یک (H1) عمل می‌کنند و بیشتر برای درمان آلرژی یا علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا به کار می‌روند. با این حال، برخی از آنتی‌هیستامین‌های نسل اول (که به آن‌ها آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور نیز گفته می‌شود) ممکن است برای درمان شرایط دیگری مانند تهوع یا بیماری حرکت نیز مورد استفاده قرار گیرند.

متن انگلیسی

Antihistamine drugs block histamine release from histamine-1 receptors and are mostly used to treat allergies or cold and flu symptoms, although some first-generation antihistamines (also called sedating antihistamines) may be used for other conditions, such as nausea or motion sickness.

مطالعه بیشتر: حساسیت و آلرژی چیست؟

انواع آنتی هیستامین (Antihistamine)

انواع بسیار زیادی از قرص آنتی هیستامین موجود است که می‌توان آن‌ها را بر اساس نحوه عملکرد (نسل اول، دوم و سوم) یا نحوه عرضه (با نسخه یا بدون نسخه) دسته‌بندی کرد. در ادامه می‌توانید لیست داروهای آنتی هیستامین را مشاهده کنید:

آنتی هیستامین نسل اول:

آنتی هیستامین‌های نسل اول، به راحتی از سد خونی- مغزی عبور کرده و بر گیرنده‌های H1 در سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارند. این گیرنده‌ها در سیستم عصبی مرکزی به تنظیم چرخه خواب و بیداری بدن کمک می‌کنند؛ به همین دلیل، این داروها در اغلب موارد باعث خواب آلودگی و احساس خستگی می‌شوند. بعضی از معروف‌ترین نمونه‌های این دارو عبارتند از:

• دیفن هیدرامین
• کلرفنیرامین
• برمفنیرامین
• دکسیلامین
• پرومتازین

آنتی هیستامین نسل دوم و سوم:

مزیت قابل توجه آنتی هیستامین‌های نسل دوم و سوم این است که باعث خواب‌آلودگی نمی‌شوند (یا بسیار کمتر باعث آن می‌گردند). داروهای این نسل غالبا قوی‌تر هستند و استفاده از این نوع قرص آنتی هیستامین برای بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال ایمن در نظر گرفته می‌شود. بعضی از نمونه‌های این نوع عبارتند از:

• قرص نئوتادین معادل دِس‌لوراتادین (Desloratadine)
• قرص فکسوفنادین
• بیلاستین
• دسلوراتادین
• قرص لوراتادین

قرص آنتی هیستامین بدون نسخه:

افراد می‌توانند انواع مختلفی از آنتی هیستامین را از داروخانه‌های محلی خود خرید کنند. این داروها در اشکال مختلفی از جمله قرص، کپسول ژله‌ای، اسپری بینی و قطره چشم در دسترس هستند. برخی از آنتی هیستامین‌های بدون نسخه عبارتند از:

• فکسوفنادین
• سیتریزین
• دیفن هیدرامین
• کلرفنیرامین
• قرص لوراتادین
• کلماستین

آنتی هیستامین‌های نیازمند نسخه:

برخی از آنتی‌هیستامین‌ها تنها با نسخه پزشک قابل خرید هستند.  این داروها ممکن است حاوی غلظت‌های بالاتری باشند که در صورت بی‌احتیاطی، ممکن است خطر بروز عوارض را افزایش دهند. برخی از این داروها عبارتند از:

• آزلاستین
• کاربینوکسامین
• دسلوراتادین
• هیدروکسیزین
• لووستریزین
• پرومتازین

کاربردهای  قرص آنتی هیستامین

آنتی هیستامین‌ می‌تواند بسیاری از نشانه‌های آلرژی مانند موارد زیر را درمان کند:

• گرفتگی، آبریزش بینی، عطسه یا خارش
• تورم مجاری تنفسی بینی
• کهیر و سایر عوارض پوستی
• خارش و اشک‌ریزی چشم‌ها
• برخی از بیماری‌های دستگاه گوارش (آنتی‌هیستامین‌های گیرنده H2)

کنترل این علائم به شما یا فرزندتان کمک می‌کند در طول روز حال بهتری داشته باشید و شب‌ها نیز خواب باکیفیت‌تری را تجربه کنید.

نحوه مصرف آنتی هیستامین (Antihistamine)

همان طور که گفتیم، آنتی هیستامین‌ها تنوع بسیار زیادی دارند؛ به همین دلیل، نحوه و دوز مصرف هر یک از آن‌ها باید توسط پزشک، داروساز یا بروشور دارو تعیین شود. بنابراین، پیش از شروع مصرف این داروها، از پزشک یا داروساز خود درباره طریقه مصرف (همراه با غذا یا بدون آن)، زمان مصرف، مدت دوره مصرف و دوز مصرفی در هر نوبت سوال کنید. به طور کلی، این داروها به یکی از صورت‌های زیر تجویز می‌شوند:

• مصرف روزانه: برای مدیریت و پیشگیری از بروز نشانه‌های حساسیت در افراد حساس
• مصرف هنگام بروز علائم: تنها در زمانی که نشانه‌های آلرژی ظاهر می‌شوند
• مصرف پیشگیرانه: قبل از تماس با موادی که معمولا محرک حساسیت شما هستند؛ مانند حیوانات خانگی، گرد و خاک یا گرده گیاهان

قرص آنتی هیستامین برای کودکان

داروهای آنتی هیستامین خوراکی معمولا اثرگذاری خوبی برای کنترل آلرژی کودکان دارند. این داروها با تسکین علائم حساسیت فصلی، انتخاب مناسبی برای کودکان مبتلا به حساسیت یا سرماخوردگی هستند. برخی از این داروها عبارتند از:

• دیفن هیدرامین: این دارو برای کودکان بالای ۶ سال است. توجه داشته باشید که مصرف آن برای کودکان زیر ۲ سال مجاز نبوده و برای گروه سنی ۲ تا ۵ سال تنها با تجویز پزشک امکان‌پذیر است.
• لوراتادین: این قرص آنتی هیستامین نیازی به نسخه ندارد و برای کودکان بالای ۲ سال قابل استفاده است.
• سیتریزین: این دارو برای کودکان بالای ۲ سال قابل استفاده است؛ اما برای کودکان زیر ۲ سال حتما باید توسط پزشک تجویز شود.

مطالعه بیشتر: آلرژی در کودکان

شرایط نگهداری قرص آنتی هیستامین ها

آنتی هیستامین را باید در شرایط خشک و خنک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. به طور معمول، توصیه می‌شود این دارو در دمای اتاق (۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد) نگهداری شود. همچنین باید این دارو را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه داشته و از مصرف داروهایی که انقضای آن‌ها سپری شده است خودداری نمایید.

عوارض قرص آنتی هیستامین (Antihistamine)

آنتی هیستامین‌ها نیز مانند تمام داروها، می‌توانند عوارضی به همراه داشته باشند. عوارض آنتی هیستامین‌های خواب‌آور (نسل اول) شامل موارد زیر است:

• احساس خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز، سرعت عکس العمل و قدرت تصمیم‌گیری (پس از مصرف این نوع آنتی‌هیستامین‌ها رانندگی نکنید یا با دستگاه‌ها کار نکنید)
• خشکی دهان
• تاری دید
• مشکل در دفع ادرار

عوارض قرص آنتی هیستامین غیر خواب آور (نسل دوم و سوم) می‌تواند شامل موارد زیرا باشد:

• سردرد
• خشکی دهان
• احساس حالت تهوع
• خواب‌آلودگی (این عارضه در آنتی هیستامین‌های غیرخواب‌آور کمتر دیده می‌شود؛ اما همچنان احتمال آن وجود دارد)

برای مشاهده کامل عوارض احتمالی هر یک از داروهای ‌آنتی هستامین، توصیه می‌شود بروشور داخل دارو را مطالعه کنید.

دوره مصرف آنتی هیستامین ها

دوره مصرف قرص آنتی هسیتامین بسته به نوع دارو، علت استفاده و شدت علائم بیمار می‌تواند متفاوت باشد. بعضی از انواع آن را می‌توان برای مدت طولانی استفاده کرد؛ اما بعضی دیگر فقط برای چند روز توصیه می‌شوند. به طور رایج، این داروها تنها تا زمان رفع علائم (چند روز) تجویر می‌شوند؛ با این حال، اگر به مصرف طولانی‌تری نیاز دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

موارد منع مصرف آنتی هیستامین

مصرف قرص آنتی هیستامین برای بیشتر افراد بی‌خطر است؛ اما اگر یکی از شرایط زیر را دارید، لازم است با پزشک خود مشورت نمایید:

• در صورت بارداری یا شیردهی
• هنگام انتخاب دارو برای کودکان خردسال
• در سنین سالمندی
• در صورت مصرف همزمان سایر داروها
• در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات قلبی، کبدی، کلیوی، انواع دیابت یا صرع

برخی از انواع آنتی هیستامین ممکن است در شرایط بالا مناسب نباشند؛ برای مثال، در دوران بارداری معمولا لوراتادین به عنوان بهترین گزینه توصیه می‌شود. در دوران شیردهی نیز، معمولا مصرف لوراتادین یا ستیریزین ضرری ندارد.

تداخلات دارویی قرص آنتی هیستامین با سایر داروها

این احتمال وجود دارد که برخی داروها با قرص آنتی هیستامین تداخل داشته باشند و ممکن است مانع از عملکرد صحیح دارو شده یا خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهند. از جمله داروهایی که در صورت مصرف همزمان با آنتی هیستامین‌ها ممکن است مشکل ایجاد کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای زخم معده یا سوء هاضمه
• داروهای سرماخوردگی و سرفه که حاوی آنتی هیستامین هستند.
• الکل (الکل به دلیل ایجاد خواب آوری، می‌تواند باعث تشدید عوارض شود)

جمع بندی

آنتی هیستامین‌ها از داروهای پرکاربردی هستند که برای درمان علائم آلرژی مانند: عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و پوست استفاده می‌شوند. این داروها در سه نسل مختلف تولید شده‌اند که از میان آن‌ها، نسل اول مانند دیفن هیدرامین به دلیل عارضه خواب آلودگی، بیشتر برای مصرف شبانه مناسبند؛ در حالی که نسل‌های دوم و سوم مانند لوراتادین و فکسوفنادین با حداقل خواب‌آوری، انتخاب بهتری برای استفاده در طول روز هستند.

کودکان، سالمندان، زنان باردار و شیرده و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات کبدی یا کلیوی، قبل از مصرف این دارو حتما باید با پزشک مشورت کنند. این داروها، به طور کلی می‌توانند عوارضی چون سردرد، خشکی دهان و خواب‌آلودگی را ایجاد نمایند. همچنین مصرف هم زمان قرص آنتی هیستامین با داروهای ضدافسردگی، داروهای زخم معده، الکل و برخی مسکن‌ها می‌تواند تداخل داشته باشد. چنانچه به راهنمایی بیشتری در این زمینه نیاز دارید، می‌توانید با کارشناسان هومکا مشورت کنید.

سوالات متداول

۱- آنتی هیستامین برای چی خوبه؟

این دارو برای درمان علائم آلرژی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و کهیر تجویز می‌شود.

۲- قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی خوب است؟

بله، آنتی هیستامین‌ها به فراوانی برای کنترل آبریزش بینی تجویز می‌شوند. از این داروها می‌توان به سیتریزین، فکسوفنادین و لوراتادین اشاره کرد.

۳- قرص آنتی هیستامین خواب آور است؟

آنتی هیستامین‌های نسل اول (مثل دیفن هیدرامین) خواب‌آور هستند؛ اما انواع نسل دوم و سوم (مثل لوراتادین) معمولا این عارضه را ندارند.

۴- آنتی هیستامین برای خارش خوب است؟

اگر خارش ناشی از حساسیت باشد آنتی هیستامین می‌تواند بسیار موثر واقع شود.

۵- قرص آنتی هیستامین دکونژستانت برای چی خوبه؟

این دارو برای مواردی که علاوه بر آلرژی، گرفتگی بینی نیز وجود دارد تجویز می‌شود؛ زیرا این دارو همزمان هم علائم آلرژی را کنترل می‌کند و هم گرفتگی بینی را رفع می‌نماید.

۶- عوارض آنتی هیستامین در مردان چیست؟

این دارو در مردان نیز مانند زنان علائمی مانند خواب آلودگی، خشکی دهان و سرگیجه ایجاد می‌کند؛ در موارد نادر ممکن است برخی انواع آن باعث مشکلات ادراری نیز بشوند.

۷- بهترین آنتی هیستامین برای درمان کهیر چیست؟

معمولا در این موارد ستیریزین و لوراتادین استفاده می‌شود؛ با این حال، انتخاب مناسب‌ترین دارو باید با نظر پزشک و بر اساس شرایط بیمار انجام شود.

۸- قرص آنتی هیستامین دکونژستانت برای چیست؟

این قرص برای درمان علائم حساسیت و گرفتگی بینی استفاده می‌شود. دکونژستانت موجود در این دارو به کاهش تورم مخاط بینی کمک می‌کند.

۹- طرز مصرف قرص آنتی هیستامین دکونژستانت چگونه است؟

این قرص برای بزرگسالان معمولا ۳ تا ۴ بار در روز مصرف می‌شود؛ همچنین بهتر است با معده پر استفاده گردد و از مصرف بیش از حد آن در روز پرهیز شود.

منابع

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.