آلرژی در کودکان + درمان آلرژی کودکان
آلرژی‌ها در واقع بیانگر یک اختلال در سیستم ایمنی هستند. بیشتر واکنش‌های آلرژیک زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی یک «هشدار کاذب» علیه یک ماده بی‌خطر صادر می‌کند. به‌طور طبیعی، بدن کودکان و بزرگ‌سالان از خود در برابر عوامل مضر مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها دفاع می‌کند اما گاهی پدافند ایمنی به‌شدت به مواد بی‌ضرر مانند گردوغبار، کپک یا گرده حمله می‌کند که باعث به راه افتادن طوفان التهابی در بدن می‌شود. با توجه به شیوع گسترده آلرژی در کودکان و نیاز والدین گرامی به اطلاعات کاربردی و مهم در این خصوص، این مقاله جهت آشنایی همراهان هومکا با این عارضه تهیه‌شده است. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر درباره حساسیت پوستی کودکان می‌توانید به مقاله حساسیت پوستی در کودکان مراجعه کنید.
فهرست مطالب
آلرژی در کودکان چگونه رخ می‌دهد؟
به‌طورمعمول، آلرژن‌ها (محرک‌ها) بی‌ضرر هستند اما وقتی کودک به آلرژی دچار است بدن تصور می‌کند که آلرژن‌ها مضر هستند و درنتیجه با تولید آنتی‌بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین E به آن‌ها حمله می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها به سلول‌های خاصی به نام ماست‌سل‌ها متصل می‌شوند و هیستامین در خون آزاد می‌شود.
علائم آلرژی که ما در کودکان مشاهده می‌کنیم حاصل تولید هیستامین و بروز واکنش‌های حساسیتی ناشی از آن در بدن است. وقتی این اتفاق در مجاری تنفسی رخ می‌دهد، می‌تواند باعث علائم آسم مانند سرفه و خس‌خس سینه شود. زمانی که واکنش‌های التهابی کل بدن را درگیر کنند، یک واکنش آلرژیک گسترده رقم خواهد خورد.
علائم آلرژی در کودکان چیست؟
واکنش‌های آلرژیک ممکن است هر نقطه‌ای از بدن را درگیر کرده و متعاقب آن علائمی نیز بروز کند. این علائم شامل واکنش‌ها و حساسیت پوستی، چشمی، گوارشی، آلرژی بینی، سینوسی، گلو و ریوی است. معمولاً در مکان‌هایی که کودکان در معرض محرک‌های حساسیت‌زا قرار می‌گیرند، سلول‌های سیستم ایمنی تعادل و هماهنگی اولیه خود را از دست می‌دهند و درنتیجه علائم زیر در کودک پدیدار می‌شود:
- گرفتگی بینی، عطسه، خارش یا آبریزش بینی، خارش در گوش یا سقف دهان
- قرمزی چشم‌ها همراه با خارش و اشک‌ریزش
- خشکی پوست و قرمز شدن پوست همراه با خارش
- کهیر یا جوش‌های خارش‌دار
- بثورات خارش‌دار
- علائم آسم، مانند تنگی نفس، سرفه، خس‌خس سینه
- در موارد آلرژی شدید و تهدیدکننده زندگی (آنافیلاکسی)
چه عواملی باعث ایجاد آلرژی در کودکان می‌شوند؟
بعضی از محرک‌های خاص توان کلید زدن واکنش‌های آلرژیک را دارا هستند. رایج‌ترین محرک‌ها یا آلرژن‌ها عبارت‌اند از:
- گرده درختان و علف‌های هرز
- لاتکس موجود در دستکش‌ها
- هاگ‌ها و اسپورهای قارچی
- شوره حیوانات، ادرار و چربی پوست آن‌ها
- بعضی از مواد غذایی حساسیت‌زا
- بعضی از داروها
- نیش زنبور
- حشراتی مانند سوسک
کدام کودکان در معرض خطر آلرژی هستند؟
آلرژی می‌تواند هر کسی را صرف نظر از سن، جنسیت، نژاد، یا وضعیت اجتماعی و اقتصادی تحت تأثیر قرار دهد. به‌طورکلی، آلرژی در هر سنی ممکن است رخ دهد اما در کودکان شایع‌تر است و گاهی پس از بهبودی، امکان عود مجدد آن وجود دارد. آلرژی کودکان معمولاً یک زمینه ژنتیکی و خانوادگی دارد اما دلیل و مکانیسم ابتلای دقیق آن مشخص نشده است.
آلرژی در کودک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص آلرژی، پزشک در ابتدا کودک را معاینه کرده و سپس سابقه درمانی کودک را جویا می‌شود. در ادامه به‌منظور تشخیص دقیق نوع آلرژی یکی از آزمایشات زیر تجویز می‌شوند.
تست پوستی
این نوع تست رایج‌ترین روش برای تشخیص نوع ماده حساسیت‌زا در کودکان است. در تست پوستی وجود آنتی‌بادی‌های IgE برای بعضی از آلرژن‌ها (مانند غذاها، گرده‌ها یا شوره حیوانات) سنجیده می‌شود. برای این کار مقداری آلرژن رقیق‌شده روی پوست قرار می‌گیرد و سپس در آن ناحیه یک خراش جزئی ایجاد می‌شود. اگر کودک به ماده حساسیت‌زای روی پوست آلرژی داشته باشد، یک برآمدگی کوچک (مانند نیش پشه) پس از حدود ۱۵ دقیقه ظاهر می‌شود.
آزمایش خون
در آزمایش خون برای تشخیص آلرژی، آنتی‌بادی‌های IgE موجود در خون اندازه‌گیری می‌شوند. آزمایشی که بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد RAST نام دارد. اگر بنا به دلایلی امکان آزمایش پوستی میسر نباشد، ممکن است از آزمایش خون استفاده شود. به‌عنوان‌مثال، برای کودکانی که به بیماری‌های پوستی خاصی مبتلا هستند یا کودکانی که اخیراً دچار یک واکنش آلرژیک شدید شده‌اند، آزمایش خونی در اولویت قرار دارد.
تست چالش
این آزمایش زیر نظر متخصص ایمونولوژی و آلرژی انجام می‌شود. در تست چالش مقدار بسیار کمی از آلرژن از راه دهانی به کودک داده می‌شود. با استفاده از این تست پزشک قادر خواهد بود شدت واکنش آلرژی را ارزیابی کند. علت انجام این تست این است که تست پوستی یا آزمایش خون فقط احتمال بروز واکنش را تعیین می‌کنند و اطلاعاتی در خصوص شدت آن ارائه نمی‌دهند.
آلرژی کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان علائم کودک به سن و سلامت عمومی او بستگی دارد. علائم آلرژی گاهی شبیه سایر بیماری‌ها و اختلالات است بنابراین تشخیص قطعی و درمان درست آن به پزشک بستگی دارد. سه روش مؤثر برای درمان آلرژی عبارت‌اند از:
- فاصله گرفتن از ماده حساسیت‌زا (آلرژن)
- ایمونوتراپی
- مصرف دارو
توصیه‌هایی برای دوری از آلرژن‌ها
- زمانی که تعداد گرده‌ها در فضای بیرون زیاد است برای مثال در روزهای بادی، سعی کنید از بیرون رفتن کودک جلوگیری کنید
- فضای منزل به‌ویژه اتاق خواب فرزندتان را از هرگونه گرد و غبار پاک کنید
- به جای باز کردن پنجره‌ها در فصلی که کودک حساس‌تر است، از تهویه مطبوع استفاده کنید
- یک دستگاه رطوبت‌گیر را در نواحی مرطوب خانه قرار دهید تا رطوبت هوا کمتر شود
- پس از بازی در بیرون از خانه، از فرزندتان بخواهید دوش بگیرد
- اگر قصد مسافرت دارید مناطقی را انتخاب کنید که آلرژن و مواد حساسیت‌زا کودک را آزار ندهد
گزینه‌های درمان آلرژی کودکان
- آنتی‌هیستامین‌ها
- اسپری بینی
- داروهای ضد احتقان
- داروهای تسکین علائم آسم
- واکسن‌های آلرژی (ایمونوتراپی)
- قرص‌های ضد حساسیت (ایمونوتراپی زیرزبانی)
داروهای ضد احتقان برای کودکان کمتر از ۴ سال توصیه نمی‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد داروهای آلرژی با پزشک اطفال مشورت نمائید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
درمان واکنش آلرژیک خفیف تا متوسط
بیشتر آلرژی‌های خفیف تا متوسط را اغلب می‌توان به‌خوبی با داروهای آنتی‌هیستامین خوراکی درمان کرد. برای کودکان مبتلا به آلرژی، همواره باید داروی آنتی‌هیستامین همراه والدین و در دسترس باشد. با داروساز یا پزشک مشورت کنید تا آنتی‌هیستامین‌هایی تجویز شوند که باعث خواب‌آلودگی نمی‌شوند.
درمان آلرژی شدید (واکنش آنافیلاکتیک)
اولویت اول درمان آنافیلاکسی آدرنالین است که معمولاً به‌صورت تزریقی تجویز می‌شود. اگر کودک شما سابقه ابتلا به واکنش آنافیلاکسی دارد حتماً باید برای پیشگیری از تکرار آن با پزشک مشورت کنید و راه‌های کمک به کودک در زمان وقوع واکنش آموخته شود.
آلرژی غذایی در کودکان
گاهی اوقات عدم تحمل غذایی می‌تواند با آلرژی غذایی اشتباه گرفته شود زیرا بسیاری از علائم آن‌ها مشابه هستند. بااین‌حال، عدم تحمل و آلرژی یکسان نیستند و دو اختلال متفاوت به شمار می‌روند. آلرژی سیستم ایمنی را درگیر می‌کند اما عدم تحمل غذا با سیستم ایمنی سروکار ندارد.
در واکنش آلرژیک به غذا حتی مقادیر بسیار کم ماده غذایی نیز می‌تواند واکنش‌های شدیدی را کلید بزند. اما در عدم تحمل غذایی کودک می‌تواند مقدار مشخصی از غذای محرک را تحمل کند، اما زمانی که آن را بیش‌ازحد مصرف کند دچار علائمی نظیر اسهال، نفخ، سردرد، بثورات پوستی و زخم‌های دهان می‌شود. یکی از نمونه‌های عدم تحمل، عدم تحمل نسبت به لاکتوز شیر است.
به توصیه‌ی وب‌سایت acaai بهتر است موضوع آلرژی فرزند خود را به کادر مدرسه اطلاع دهید. اگر فرزند شما به آسم یا آلرژی شدید دچار است، یک نسخه از داروهای او را در اختیار مدیر و معاون مدرسه قرار دهید تا در صورت نیاز داروها در دسترس باشد.
ابتلا به آسم و آلرژی به معنای حذف فعالیت‌های ورزشی نیست بلکه کودکان مبتلا باید بتوانند در هر ورزشی که به آن علاقه‌مند هستند شرکت کنند، مشروط بر اینکه به توصیه پزشک در حین ورزش عمل شود و معلم ورزش نیز از ابتلای کودک به آلرژی مطلع باشد.
اگر در مدارسی هنوز از تخته‌سیاه و گچ برای نوشتن استفاده می‌شود کودکان مبتلا به مشکلات آلرژیک بهتر است دور از تخته بنشینند تا از تحریک ناشی از گردو غبار گچ در امان باشند.
پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک غذایی در کودکان
یکی از جنبه‌های مهم پیشگیری از آلرژی غذایی، اجتناب از محرک است. اگر فرزندتان به غذا حساسیت دارد، به او بیاموزید که از خوردن چه غذا و خوراکی‌های باید پرهیز کند و همیشه دست‌های خود را قبل از صرف غذا بشوید. به کودک خود بیاموزید که هنگام خوردن غذا در بیرون از منزل مراقب ترکیبات موجود در غذا باشد. اگر به مهمانی می‌روید و از محتوای غذا مطمئن نیستید بهتر است غذای مطمئنی را برای کودک تهیه کنید و همیشه مطمئن شوید که اتوانژکتور آدرنالی (جهت تزریق آدرنالین) را با خود به همراه داشته باشد تا در صورت نیاز در دسترس باشد.
پیامدها و عوارض آلرژی در کودکان
رینیت آلرژیک: رینیت آلرژیک یا آلرژی بینی یکی از شایع‌ترین پیامدهای آلرژی در کودکان است و علائم آن شامل آبریزش و خارش بینی، عطسه و اشک ریزش و خارش بدن است.
گرفتگی بینی: آلرژی شایع‌ترین علت احتقان و گرفتگی بینی بلندمدت در کودکان است. گاهی اوقات بینی کودک به حدی درگیر می‌شود که از طریق دهان نفس می‌کشد و این موضوع به‌خصوص هنگام خواب بیشتر به چشم می‌خورد. این معضل بر خواب نیز تأثیرگذار است به صورتی‌که ممکن است کودک در طول روز احساس خواب‌آلودگی کند. اگر این مشکل درمان نشود تأثیر منفی آن بر رشد دندان‌ها و استخوان‌های فک دور از انتظار نیست.
عفونت گوش: آلرژی می‌تواند در بلندمدت منجر به التهاب در گوش و کاهش شنوایی شود. معمولاً کودکان و نوزادانی که مبتلا به چنین مشکلی هستند در یادگیری و صحبت کردن نیز دچار مشکل می‌شوند. آلرژی می‌تواند باعث گوش‌درد و همچنین خارش و تضعیف پرده گوش شود.
در آخر برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آلرژی می‌توانید به مقاله حساسیت چیست مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام آقای دکتر پسرمن ۱۷ماهشه واینطور که نشون میده انگار به همه چی آلرژی داره دیگ نمیدونم چیکار کنم پیش متخصص میبرم که بهش نئوتادین داد زیر خط پلکش جوش میزنم انگار که یه توپ توش گزاشتی دوردهنش هم همینطور و بالای دستگاه تناسلی چندبارچشم پزشکی بردم گفت شاید عفونته ولی نبود و گفتن احتمالا آلرژی داره ساکن قشمم ودکترالرژی نداریم چه کاری ازمن برمیاد میشه راهنمایی کنید خیلی ممنون
سلام به شما
کاری که باید انجام بشه اینه که به پزشک فوق تخصص آلرژی کودکان مراجعه کنین تا ریشه این اختلال کشف بشه.
سلام وقت بخیر .پسر من روی پوست گردن وگونه وقفسه سینه وپشت گردنش در فصل پاییز و تابستان لکه های سفید پر میشه .چندید بار پزشک شامپو داد رفع شد ولی دوباره برگشته ، آبریزش بینی وسرفه وگلو درد هم داره ، هر بار درمان فقط موقتی هست چکار کنم کامل خوب بشه
سلام به شما
ممکنه عود مداوم داشته باشه و هربار نیاز به درمان مجدد باشه. در هر صورت پزشک فوق تخصص آلرژی اطفال ممکنه بتونه کمک بهتری به شما بکنه.
ممنون..یعنی درمان قطعی نمیشه ؟ ک دیگه تکرار نشه ؟
پاسخ این سوال رو عرض کردم باید از پزشک فوق تخصص آلرژی بگیرین. بدون مشاهده ضایعه و دونستن نوع اون، بنده اظهارنظری نمی‌تونم بکنم.
سلام.وقت بخیر.دخترم سه سال و نیمه.از کودکی علایم آلرژیک مثه خارش های پوستی در ناحیه پا و پشت داشت.اون علایم بهبود پیدا کرده.مدتیه زود به زود حالت سرماخوردگی پیدا می‌کنه.سرفه های پشت هم.خس خس سینه.آبریزش شدید بینی.گرفتگی و احتقان که باعث میشه شبا با دهن نفس بکشه.و اشک چشم و عطسه . دکتر براش شربت آسماویت،کیدوفست،اسپری سروتاید و اسپری سالبوتامول و قرص جویدنی مونته لوکاست تجویز کرده.مدتی خوب بوده.اما بعدها چند ماه دوباره همون علایم برگشته.احساس میکنم به خاطر آلودگی هوا بوده.راهنمایی کنید که چیکار کنم.واقعا دخترم داره اذیت میشه.خواهشا کمک کنید
سلام به شما
باید عدم پاسخ به درمان و یا عود مجدد علائم، به اطلاع پزشک درمان کننده برسه. امکان توصیه درمانی بدون معاینه و تشخیص وجود نداره. از پزشک فوق تخصص آلرژی کودکان کمک بگیرین.
سلام وقت بخیر
جناب دکترپسرمن۹سالشه وشدیداآلرژی داره. وبه محض کوچکترین حرکتی دچارعلائم سرماخوردگی،عفونت گلو ور یه ،آبریزش بینی و….
میشه درکل تمام علائم آلرژی سرماخوردگی را باهم داره .دیگه نمیدونم چکارکنم. لطفاراهنمایی بفرمائید.باتشکر
سلام به شما
در موارد آلرژی عود کننده و مکرر، باید حتما بررسی کامل و تست‌های حساسیتی توسط پزشک فوق تخصص آلرژی انجام و براساس اون درمان کلی شروع بشه. تداوم این شرایط مطلوب نیست.