هر آنچه باید از سکته‌ی قلبی بدانید!
آیا می‌دانسید سالانه ۱۵۰ هزار نفر در ایران براثر حملات قلبی فوت می‌کنند؟ سکته قلبی، که به آن حمله قلبی نیز می‌گویند، می‌تواند کشنده باشد، اما روش‌های درمان در طول این سال‌ها به طرز چشمگیری پیشرفت داشته. زمانی که مانعی، جریان خون را به سمت قلب مسدود کند سکته قلبی رخ می‌دهد بنابراین قلب نمی‌تواند اکسیژن موردنیاز خود را دریافت کند. ریسک این عارضه غالباً با بالا رفتن سن و چاقی بیشتر می‌شود.
ازآنجایی‌که سهم این بیماری جدی را نمی‌توان نادیده گرفت، بهتر است در مورد علل ایجادکننده و نحوه پیشگیری از آن اطلاعاتمان را بالا ببریم. پس تا انتهای مقاله‌ای دیگر از مجله هومکا با ما همراه باشید.
سکته قلبی چیست؟
وقتی مسیر جریان خون به قلب مسدود شود سکته قلبی رخ می‌دهد. این انسداد اغلب در اثر تجمع چربی، کلسترول و موارد بیولوژی دیگر رخ می‌دهد. وجود این عوامل در عروق تغذیه‌کننده قلب (عروق کرونر)، باعث ایجاد پلاک می‌شود. گاهی اوقات، پلاک متلاشی شده و لخته ایجاد می‌کند. این مورد باعث مسدود شدن جریان خون می‌شود. قطع جریان خون، می‌تواند به قسمتی از ماهیچه قلب آسیب برساند یا به‌طور کامل آن را از حرکت نگه دارد.
سالانه بیش از یک‌میلیون آمریکایی دچار حملات قلبی می‌شوند. سکته قلبی myocardial infarctions (MI) نیز نامیده می‌شود. “myo” به معنی عضله، “cardial” به معنای قلب و ” infarctions ” به معنی مرگ بافت به دلیل کمبود خون و اکسیژن است. این مرگ بافتی می‌تواند باعث آسیب دائمی به عضله قلب شما شود.
علائم حمله قلبی
علائم حمله قلبی شامل موارد زیر است:
- درد در ناحیه قفسه سینه: در ناحیه قفسه سینه احساس می‌کنند که توسط یک جسم سنگین تحت‌فشار قرارگرفته‌اند. این درد می‌تواند از ناحیه قفسه سینه به فک، گردن، بازوها و کمر سرایت کند
- تنگی نفس
- احساس ضعف یا سرگیجه یا هر دو
- احساس اضطراب و دل‌آشوبی
مهم است بدانید، همه افراد دچار درد شدید در ناحیه قفسه سینه نمی‌شوند. این امر به‌ویژه در مورد بسیاری از زنان صدق می‌کند. این درد می‌تواند برای آن‌ها خفیف باشد به‌طوری‌که با سوءهاضمه اشتباه گرفته شود.
موارد گفته‌شده ترکیبی از علائم است که در تعیین اینکه آیا فرد دچار سکته قلبی شده است یا خیر، بررسی می‌شود و برای بررسی دقیق‌تر شدت درد در ناحیه قفسه سینه، لازم است آزمایشات مخصوصی از فرد گرفته شود.
علت حمله قلبی چیست؟
حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که یک یا تعدادی از عروق کرونری شما مسدود شود. به مرور زمان رسوبات جربی (از جمله کلسترول) انباشه می‌شوند و پلاک‌ها را ایجاد می‌کنند. انباشته شدن این رسوبات باعث تنگ شدن عروق (تصلب شرایین) می‌شود. این آسیب که به نام بیماری عروق کرونر شناخته می‌شود، عامل بیشتر حملات قلبی است.
در طول حمله قلبی، پلاک ممکن است متلاشی شود و کلسترول و سایر مواد را به جریان خون بریزد. در محل متلاشی شدن پلاک، لخته خون ایجاد می‌شود. اگر لخته بزرگ باشد، می‌تواند مسیر جریان خون را از طریق عروق کرونر مسدود کرده و اکسیژن‌رسانی به قلب را متوقف کند (ایسکمی).
البته دقت کنید انسداد ممکن است به‌صورت کامل یا جزئی، عروق کرونر را مسدود کند.
- انسداد کامل به این معنی است که فرد دچار elevation myocardial infarction ST (STEMI) شده است.
- انسداد جزئی به معنی دچار شدن فرد به non-STelevation myocardial infarction (NSTEMI) ST است.
بسته به نوع انسداد، تشخیص و درمان ممکن است متفاوت باشد. از دیگر علل حمله قلبی، اسپاسم عروق کرونر است که جریان خون را در قسمتی از ماهیچه قلب قطع می‌کند. استفاده از دخانیات و سایر مواد مخدر مانند کوکائین می‌تواند باعث اسپاسم عروق کرونر قلبی شود. COVID-19 نیز ازجمله عواملی است که ممکن است به طریقی به قلب شما آسیب برساند و درنهایت منجر به حمله قلبی شود.
سایت Mayoclinic در مورد فاکتورهای خطر سکته قلبی می‌گوید:
عوامل مختلفی باعث بروز سکته قلبی می‌شوند. با کنترل این عوامل شانس بروز سکته قلبی را کاهش دهید. این عوامل عبارت‌اند از:
- سن
- دخانیان
- چاقی و اضافه وزن
- فشارخون و چربی خون بالا
- دیابت
- سندروم متابولیک
- سابقه خانوادگی سکته قلبی
- استرس و اضطراب
- سابقه پره‌اکلامپسی
- سابقه بیماری خود ایمن
سکته قلبی خاموش چیست؟
سکته قلبی خاموش یا SMI نوعی حمله قلبی است که علائم محدود و نامشخصی برای فرد دارد، حتی در مواردی، کاملاً بدون علامتی رخ می‌دهد. بنابراین افراد در هنگام بروز این نوع حمله، ممکن است هیچ‌گونه دردی در ناحیه قفسه سینه یا تنگی نفس نداشته باشند.
افرادی که دچار حمله قلبی خاموش می‌شوند ممکن است فکر کنند دچار سوءهاضمه، آنفولانزا یا گرفتگی ماهیچه در ناحیه قفسه سینه شده‌اند. حمله قلبی خاموش، مانند نوع با علامت آن، شامل انسداد جریان خون به قلب و آسیب احتمالی به عضله قلب می‌شود. عوامل خطرساز برای بروز حمله قلبی خاموش همانند نوع علامت‌دار سکته قلبی است. این عوامل خطر عبارت‌اند از:
- سن بالا
- بیماری دیابت
- اضافه‌وزن
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی
- فشارخون بالا
- کلسترول بالا
- ورزش نکردن
- سابقه حمله قلبی
- مصرف دخانیات
حمله قلبی خاموش، خطر نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد و افراد را در معرض خطر بیشتری برای بروز حمله قلبی شدید دیگر، که بروز آن با احتمال زیادی می‌تواند کشنده باشد؛ قرار می‌دهد.
هیچ آزمایش یا تستی برای تعیین پتانسیل سکته قلبی خاموش در بدن شما، وجود ندارد. اما اگر با عوامل خطرساز در ارتباط هستید، پزشک شما باید این عوامل را بررسی کند تا احتمال ابتلا به سکته قلبی خاموش را کاهش دهد. تنها راه تشخیص سکته قلبی خاموش، انجام نوار قلب است. این آزمایشات می‌تواند علائمی را نشان دهد که مشخص‌کننده حمله قلبی است.
علائم حمله قلبی خاموش
- علائم آنفولانزا
- درد ماهیچه ناحیه قفسه سینه یا بالای کمر
- درد در ناحیه فک، بازوها یا قسمت بالای کمر
- احساس خستگی زیاد
- سوءهاضمه شدید
سکته قلبی در جوانان
تا یک دهه پیش، بروز سکتهٔ قلبی مشکلی بود که غالباً افراد مسن با آن روبرو بودند و به‌ندرت افراد زیر ۴۰ سال دچار حمله قلبی می‌شدند. در حال حاضر از هر ۴ بیمار مبتلا به حمله قلبی، ۱ نفر کمتر از ۴۰ سال سن دارد. متأسفانه یک واقعیت نگران‌کننده برای بیان اهمیت مشکل این است که در حال حاضر سکتهٔ قلبی در سن ۲۰ یا ۳۰ سالگی شایع‌تر شده است. از سال ۲۰۰۰، میزان سکته قلبی هرسال ۲ درصد در این گروه سنی افزایش داشته است.
بیمارانی که در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی دچار حمله قلبی می‌شوند، خطرات و عوارضی مشابه با بیماران مسن دارند. هنگامی‌که اولین حمله قلبی را تجربه می‌کنند، شانس یکسانی با افراد مسن برای مرگ در اثر دومین حمله قلبی یا سکته مغزی دارند. علائم این حمله در جوانان تقریباً مشابه حمله در افراد مسن است. شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- درد یا ناراحتی در قسمت‌های مختلف ناحیه فوقانی بدن (کمر، گردن، فک، بازوها یا معده)
- تنگی نفس
- سرگیجهٔ شدید
- عرق سرد
- خستگی مفرط
- تهوع و استفراغ
برای جلوگیری از حمله قلبی چه کنیم؟
۵ اقدام اصلی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر حمله قلبی انجام دهید:
- سیگار را ترک کنید
- اگر اضافه‌وزن دارید یا چاق هستید وزن خود را کاهش دهید
- به‌صورت منظم ورزش کنید: بزرگ‌سالان باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط در هفته انجام دهند، مگر اینکه توسط پزشک توصیه دیگری شده باشد
- از رژیم غذایی کم‌چرب و پر فیبر، شامل غلات و حداقل ۵ واحد میوه و سبزیجات در روز استفاده کنید
- مصرف الکل خود را کاهش و سپس قطع کنید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر احساس می‌کنید دچار حمله قلبی شده‌اید، فوراً برای درمان اقدام کنید. برخی از افراد به دلیل عدم‌تشخیص صحیح علائم و نشانه‌های بروز سکته قلبی، بیش‌ازحد تعلل می‌کنند که این کار باعث آسیب بیشتر به آن‌ها می‌شود. در صورت تشخیص حمله قلبی این اقدامات را انجام دهید:
- برای کمک‌رسانی فوری با پزشک مجرب تماس بگیرید. اگر شک دارید که دچار حمله قلبی شده‌اید، دریغ نکنید، بلافاصله با ۱۱۵ یا اورژانس محلی خود تماس بگیرید
- در منزل خود را باز بگذارید
- تنها درصورتی‌که شخص دیگری در کنار شما نباشد و هیچ راه دیگری وجود نداشته باشد، خودتان رانندگی کنید. دقت کنید ازآنجاکه وضعیت شما می‌تواند بدتر شود، رانندگی می‌تواند برای شما خطرناک باشد
جمع‌بندی
در این مقاله به‌تفصیل به سؤال سکته قلبی چیست، پاسخ دادیم. همچنین در خصوص علائم این آسیب مواردی را ازجمله سرگیجه شدید، درد در ناحیه قفسه سینه و خستگی مفرط بیان کردیم. درنهایت توصیه می‌کنیم از مواردی مثل سیگار، استرس و عدم تحرک دوری کنید و نسبت به چکاپ‌های سالیانه خود جدیت لازم را به خرج دهید.
اگر فکر می‌کنید تابه‌حال سابقه حمله قلبی خاموش داشته‌اید، با پزشک خود مشورت کنید. بررسی علائم، سابقهٔ پزشکی و معاینه فیزیکی شما می‌تواند به پزشکتان در تصمیم‌گیری‌های لازم کمک کند. از شما ممنونیم که این مقاله را مطالعه کردید. نظرات خود را در قسمت دیدگاه ثبت کنید.
