عفونت قارچی واژن چیست؟ علائم و روش‌های درمان

عفونت قارچی واژن یکی از بیماری‌های نسبتا شایع در میان زنان است که می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی و سلامت روانی آن‌ها تاثیر بگذارد. این عفونت‌ها می‌توانند با سوزش و درد همراه باشند و زمینه مشکلات جدی‌تری را برای بانوان فراهم کنند. با توجه به اینکه عفونت‌های قارچی واژن به آسانی قابل تشخیص و درمان هستند، آگاهی از روش‌های پیشگیری و شناخت علائم آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر این بیماری، علل علائم آن و شیوه‌های تشخیص درمان عفونت قارچی خواهیم می‌پردازیم و نکات مهم برای مدیریت و پیشگیری از آن را بررسی خواهیم کرد.

عفونت قارچی واژن چیست؟

عفونت قارچی واژن، که به آن واژینیت قارچی هم گفته می‌شود، به معنای رشد بیش از حد قارچ‌ها در ناحیه واژن است. عفونت قارچی واژن عمدتا ناشی از رشد بیش از حد قارچ‌هایی به نام کاندیدا آلبیکانس (Candidaalbicans) است که به طور طبیعی در ناحیه تناسلی زنان وجود دارد. در شرایط عادی، سیستم ایمنی بدن و باکتری‌های مفید این ناحیه، رشد این قارچ‌ها را کنترل می‌کنند؛ اما در بعضی موارد ممکن است این تعادل به هم خورده و قارچ‌ها بیش از حد رشد کنند و باعث عفونت شوند. این عفونت‌ها غیر مسری هستند و معمولا به طور مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شوند.

عفونت‌های قارچی بیماری‌ شایعی است و بسیاری از زنان در دوره‌ای از زندگی خود، حداقل یک بار به این عفونت مبتلا می‌شوند. عفونت می‌تواند باعث ناراحتی و مشکلات روحی و جسمی برای بیمار شود و توانایی او را در انجام فعالیت‌های روزمره کاهش دهد؛ بنابراین با تشخیص اولین علائم این بیماری، باید برای درمان آن اقدام کرد. در عفونت شدید، علائم به قدری واضح است که از روی عکس عفونت قارچی واژن هم قابل تشخیص است.

علائم اصلی عفونت قارچی واژن

مهمترین علائم عفونت قارچی واژن شامل موارد زیر است:

• خارش و سوزش: شاید یکی از آزاردهنده‌ترین و اولیه‌ترین علائم عفونت قارچی، خارش شدید در ناحیه واژن و اطراف آن باشد. این خارش واژن ممکن است شب‌ها بدتر شود و فرد را به شدت اذیت کند. سوزش ممکن است در طول فعالیت‌های روزمره و به ویژه پس از ادرار یا تمیز کردن واژن، شدت یابد.
• ترشحات غیرعادی: ترشحات واژن در عفونت‌های قارچی، معمولا غلیظ و سفیدرنگ مشابه به ماست یا پنیر نرم هستند. این ترشحات اغلب بدون بو بوده و ممکن است در برخی موارد به صورت لایه لایه در ناحیه واژن مشاهده شوند.
• درد یا ناراحتی در زمان رابطه جنسی: عفونت قارچی می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر روی واژن و ناحیه اطراف آن تاثیر بگذارد و باعث ایجاد درد یا ناراحتی در حین رابطه جنسی شود. این درد ممکن است به حدی باشد که فرد از برقراری رابطه جنسی خودداری کند.
• سوزش در زمان ادرار: افرادی که به عفونت قارچی واژن مبتلا هستند، ممکن است هنگام ادرار احساس سوزش و درد داشته باشند.
• قرمزی و ورم: ناحیه واژن و ناحیه اطراف آن ممکن است دچار قرمزی و ورم شوند. این علائم به دلیل التهاب ناشی از عفونت قارچی به وجود می‌آیند.
• تغییرات خلق و خو: خانم‌های مبتلا به این بیماری ممکن است به دلیل ناراحتی ناشی از آن، تغییراتی در خلق و خو، افزایش استرس یا اضطراب را مشاهده کنند. این وضعیت می‌تواند تاثیر منفی بر کیفیت زندگی آنان بگذارد.

وبسایت معتبر clevelandclinic در ارتباط با شانس ابتلا به عفونت قارچی واژن اینگونه بیان می‌کند:

معمولا ۷۵ درصد از خانم‌ها از بدو تولد تا قبل از یائسگی حداقل یکبار به عفونت قارچی واژن مبتلا می‌شوند. همچنین بیش از نیمی از خانم‌ها نیز حداقل دوبار یا بیشتر این عفونت را تجربه می‌کنند. عفونت های مخمری دومین علت شایع واژینیت است. (واژینوز باکتریایی شایع‌ترین آن است)

دلایل عفونت قارچی واژن

بروز این بیماری می‌تواند در اثر عوامل مختلفی باشد. به طور کلی، موارد زیر می‌توانند علت عفونت قارچی واژن باشند:

۱. اختلال در تعادل میکروبی واژن

کاهش تعداد باکتری‌های مفید مانند لاکتوباسیل‌ها که به کاهش قارچ‌ها و تنظیم محیط واژن کمک می‌کنند، می‌تواند منجر به رشد قارچ‌ها شود. اصلی‌ترین عامل به هم خوردن تعادل میکروبی واژن، مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک است.

۲. تغییرات هورمونی

تغییرات هورمون‌ها در دوره پریود یا بارداری می‌تواند محیط واژن را تغییر دهد و شرایط را برای رشد قارچ‌ها فراهم کند. در دوران بارداری به دلیل افزایش استروژن و قند در بدن، احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی بیشتر می‌شود. برای اطلاع از تغییرات هورمونی، معمولا پزشک انجام آزمایش هورمونی زنان را توصیه می‌کند.

۳. دیابت

افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ که قند خونشان کنترل نشده است، ممکن است به دلیل افزایش قند در مایعات بدن، مستعد عفونت‌های قارچی باشند. دیابت کنترل نشده، می‌تواند علت درمان نشدن عفونت قارچی واژن و بروز مشکلات مداوم باشد. بهتر است بدانید که تشخیص قطعی دیابت، تنها با انجام آزمایش قند خون امکان‌پذیر است.

۴. سیستم ایمنی ضعیف

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به ویژه کسانی که به بیماری‌های خاصی مانند ایدز مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر عفونت قارچی قرار دارند. شما می‌توانید آزمایش HIV را با هومکا و در منزل انجام دهید.

۵. عوامل محیطی

پوشیدن لباس‌های تنگ یا تهویه‌ناپذیر و همچنین استفاده از نوار بهداشتی مرطوب می‌تواند به ایجاد محیطی مناسب برای رشد قارچ‌ها کمک کند.

۶. رابطه جنسی نامطمئن

رابطه جنسی بدون احتیاط و عدم استفاده از وسائل بهداشتی در حین روابط کنترل‌نشده می‌تواند عامل موثری در انتقال عفونت‌های قارچی باشد. اگر رابطه جنسی نامطمئن دارید، امکان بروز عفونت قارچی واژن و بیماری‌های مقاربتی در شما وجود دارد. پس حتما پس از رابطه جنسی نامطمئن، با انجام آزمایش بیماری های مقاربتی، از سلامت خود اطمینان حاصل کنید.

عوامل افزایش شانس ابتلا به عفونت قارچی واژن

عوامل مختلفی می‌توانند شانس ابتلا به قارچ واژن را افزایش دهند. در ادامه به مهم‌ترین عوامل آن اشاره می‌کنیم:

• استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها یا استفاده از نمونه‌های قوی آن، می‌تواند تعادل طبیعی میکروبی ناحیه واژن را بهم بزند. این داروها ممکن است باکتری‌های مفید را از بین ببرند و در نتیجه شرایط را برای رشد قارچ‌ها فراهم کنند؛ بنابراین هیچ‌گاه بدون مشورت پزشک از آنتی‌بیوتیک استفاده نکنید.
• بیماری‌های زمینه‌ای: افراد مبتلا به دیابت، به‌ویژه اگر قند خون آن‌ها به خوبی کنترل نشود، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌های قارچی واژن هستند؛ زیرا قند بالا در مایعات بدن می‌تواند به رشد قارچ‌ها کمک کند. همچنین افرادی که به بیماری‌های خاصی مانند ایدز، سرطان یا سایر بیماری‌های سیستم ایمنی مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های قارچی قرار دارند.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد غذاهای شیرین، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و مصرف زیاد قندهای ساده می‌توانند به رشد قارچ‌ها کمک کنند.
• استرس: استرس مزمن می‌تواند به کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن و در نتیجه افزایش خطر عفونت کمک کند.
• سیگار کشیدن: نشان داده شده که سیگار کشیدن می‌تواند به افزایش خطر عفونت‌های قارچی و سایر عفونت‌ها کمک کند.
• رابطه جنسی بدون احتیاط: رابطه جنسی بدون احتیاط و عدم رعایت بهداشت شخصی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش دهد.
• استفاده از شوینده‌ها و خوشبوکننده‌های قوی: استفاده از صابون‌ها یا مواد شوینده با عطرهای قوی یا مواد شیمیایی ممکن است باعث اختلال در تعادل طبیعی ناحیه واژن شود.
• افزایش سن: عفونت‌های قارچی در زنان میانسال و مسن‌تر، به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش سطح استروژن، شایع‌تر است.

خطرات ابتلا به عفونت قارچی واژن

آیا عفونت قارچی واژن خطرناک است؟ اگر عفونت قارچی واژن درمان نشود چه میشود؟ به طور کلی باید گفت عفونت‌های قارچی می‌توانند عوارض و خطرات متعددی به همراه داشته باشند و درمان آن‌ها ضروری است. برخی از این خطرات و عوارض آن عبارتند از:

۱. علائم ناخوشایند

عفونت‌های قارچی معمولا با علائمی مانند خارش، سوزش، و ترشحات غیرطبیعی همراه هستند که می‌توانند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند.

۲. عفونت‌های مکرر

بسیاری از زنان ممکن است به عفونت‌های قارچی مکرر دچار شوند. این عفونت‌ها می‌توانند منجر به ناامیدی و استرس روانی شوند. همچنین ترشحات واژن همراه با بوی بد نیز نشانه عفونت واژن شناخته می‌شود.

۳. عفونت‌های جدی‌تر

در موارد نادری، عفونت‌های قارچی می‌توانند به عفونت‌های جدی‌تری تبدیل شوند؛ به ویژه در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند.

۴. عوارض بارداری

در مواردی عفونت‌های قارچی ممکن است خطر انتقال عفونت به نوزاد هنگام زایمان را افزایش دهند. همچنین ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های پس از زایمان در زنان را بالا ببرند.

۵. افزایش حساسیت به دیگر عفونت‌ها

وجود عفونت قارچی می‌تواند باعث کاهش توان سیستم ایمنی شود و در نتیجه فرد را در برابر عفونت‌های دیگر آسیب‌پذیرتر کند.

۶. نارضایتی در روابط جنسی

عفونت قارچی می‌تواند تاثیر منفی بر روابط جنسی داشته باشد؛ زیرا علائم ناخوشایند و احساس ناراحتی ممکن است تمایل به رابطه جنسی را کاهش دهد.

۷. آسیب‌های روانی

عفونت‌های مکرر و ناخوشایند می‌توانند منجر به اضطراب و افسردگی شوند و تاثیر منفی بر روحیه و کیفیت زندگی فرد بگذارند.

تشخیص عفونت قارچی واژن

عفونت قارچی، معمولا با توجه به علائم بالینی و انجام آزمایش‌های مختلف تشخیص داده می‌شود. در ادامه روش‌های تشخیص این عفونت را بررسی می‌کنیم:

۱. تاریخچه پزشکی و معاینه بالینی

• بررسی علائم و سابقه: پزشک درباره علائم فعلی شما مانند خارش، سوزش و ترشحات غیرطبیعی سوال می‌کند. همچنین سابقه عفونت‌های قبلی یا درمان‌های انجام‌شده نیز اهمیت دارد.
• معاینه فیزیکی: پزشک با انجام معاینه واژن و اطراف آن نشانه‌هایی مانند قرمزی، تورم و ترشحات را بررسی می‌کند.

۲. نمونه برداری از ترشحات

معمولا یک نمونه از ترشحات واژن برای بررسی میکروسکوپی گرفته می‌شود تا وجود قارچ تشخیص داده شود. در برخی موارد، کشت ترشحات برای شناسایی نوع قارچ و تعیین درمان مناسب تجویز می‌گردد.

۳. سایر آزمایشات

• آزمایش pH: پزشک ممکن است pH ناحیه واژن را بررسی کند. عفونت قارچی معمولا pH پایین‌تری دارد (بین ۳.۸ تا ۴.۵) و باعث اسیدی شدن مایعات واژن می‌شود.
• آزمایش بیماری‌های مقاربتی: در صورت داشتن علائم مشابه یا احتمال وجود عفونت‌های دیگر، آزمایش‌‌های اضافی برای تشخیص بیماری‌های مقاربتی نیز انجام می‌شود.

روش‌های درمان عفونت قارچی واژن

بعضی از رایج‌ترین روش‌هایی که برای درمان عفونت قارچی مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر است:

۱. داروهای ضد قارچ

• داروهای موضعی: کرم‌ها یا پماد‌های واژینال حاوی داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول، کلوتریمازول یا میکونازول معمولا اولین گزینه درمانی هستند. پماد عفونت قارچی واژن معمولا به مدت ۱ تا ۷ روز بر اساس شدت عفونت استفاده می‌شوند.
• داروهای خوراکی: در موارد شدیدتر یا عفونت‌های مکرر، پزشک ممکن است داروی خوراکی مانند فلوکونازول را تجویز کند. داروی عفونت قارچی واژن معمولا به‌صورت یک یا دو دوز مصرف می‌شوند؛ اما در موارد شدید ممکن است به تجویز بیشتر نیاز باشد.

۳. درمان عفونت‌های مکرر

اگر فرد چندین بار دچار عفونت‌های قارچی شود، پزشک ممکن است روش‌های زیر را توصیه کند:

• داروهای پیشگیرانه: تجویز درمان پیشگیرانه با داروهای ضدقارچ برای چندین ماه.
• بررسی وضعیت سیستم ایمنی: در موارد عفونت مستمر، بررسی بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت یا اختلالات ایمنی نیز ضروری است.
• تغییر سبک زندگی: پرهیز از روابط جنسی پرخطر، تغذیه مناسب و کاهش زمینه‌های اضطراب می‌تواند بدن را در برابر عفونت‌های مکرر تقویت کند.

بیشتر بخوانید: خشکی واژن چیست؟ و راه های درمان 

۴. روش‌های درمانی مکمل

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به برقراری تعادل میکروبی بدن کمک کند و خطر عفونت‌های قارچی را کاهش دهد. استفاده از پروبیوتیک‌ها به‌ویژه پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها مفید است. پروبیوتیک می‌تواند به صورت قرص مصرف گردد یا با مصرف مواد حاوی آن مانند ماست پروبیوتیک، غذاهای تخمیر شده مانند کفیر، زیتون سبز، کلم ترش و… تامین گردد.

نکات مهم در درمان قارچ واژن:

• مشاوره پزشکی: در صورت بروز علائم اولیه، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب صورت گیرد؛ زیرا گاهی ممکن است بیماری‌های مختلف، علائم مشابهی ایجاد کنند.
• پیشگیری از خوددرمانی: از مصرف دارو بدون مشورت پزشک خودداری کنید؛ زیرا ممکن است عفونت‌های دیگری نیز وجود داشته باشد که به درمان متفاوتی نیاز دارند.

راه‌های پیشگیری از عفونت قارچی واژن در خانم‌ها

پیشگیری از عفونت‌های قارچی واژن، می‌تواند به سادگی با رعایت چند نکته بهداشتی و تغییر در سبک زندگی انجام گیرد. بعضی از این نکات عبارتند از:

• رعایت بهداشت فردی: ناحیه تناسلی را روزانه با آب و شوینده‌های ملایم بشویید. همچنین پس از استفاده از توالت، به سمت عقب (از واژن به سمت مقعد) پاکسازی نمایید تا از انتقال میکروب‌ها به ناحیه تناسلی جلوگیری شود. پس از شستشو، ناحیه تناسلی را به‌خوبی خشک کنید؛ زیرا محیط مرطوب می‌تواند موجب سریع شدن رشد قارچ‌ها شود.
• انتخاب لباس مناسب: لباس‌های زیر نخی و آزاد بپوشید که هوا به خوبی جریان پیدا کند و ناحیه تناسلی خشک بماند. از پوشیدن لباس‌های تنگ و تولید‌شده از مواد تهویه‌ناپذیری مانند پلاستیک خودداری کنید.
• تغذیه سالم: مصرف قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده را کاهش دهید؛ زیرا قارچ‌ها از قند تغذیه می‌کنند. مواد غنی شده مانند ماست‌های پروبیوتیک می‌توانند به حفظ تعادل میکروبی در بدن کمک کنند.
• پرهیز از مواد شیمیایی قوی: استفاده از محصولات معطر مثل صابون‌های معطر، اسپری‌های بهداشتی یا دوش واژینال خودداری کنید؛ این محصولات می‌توانند باعث اختلال در تعادل طبیعی باکتری‌ها شوند.
• اجتناب از مصرف سرخود آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تنها در مواقع ضروری مجاز است؛ زیرا این داروها می‌توانند تعادل طبیعی باکتری‌های بدن را مختل کنند و رشد قارچ‌ها را افزایش دهند.
• نوشیدن آب کافی: مصرف آب و هیدراته نگه‌داشتن بدن به حفظ سلامت کلی و بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و می‌تواند خطر عفونت‌ها را کاهش دهد.
• کنترل استرس: استرس می‌تواند به اختلال در سیستم ایمنی بدن منجر شود. روش‌هایی مانند روان‌درمانی و ورزش منظم می‌تواند در کنترل استرس مفید باشد.

جمع بندی

عفونت قارچی واژن در اثر افزایش بیش از حد قارچ‌های ناحیه تناسلی بانوان ایجاد می‌شود که با شناخت علل ایجاد، علائم و روش‌های درمان عفونت آن، می‌توان از آن جلوگیری کرد. این بیماری می‌تواند با علائمی چون سوزش، خارش، درد هنگام رابطه جنسی و… ظاهر شود و در صورت بروز نشانه‌ها، باید برای تشخیص و درمان آن اقدام کرد.

مجموعه هومکا با ارائه خدمات آزمایش در منزل، این امکان را فراهم کرده است که بدون نیاز به مراجعه حضوری به کلینیک یا بیمارستان، انواع آزمایش‌های لازم برای تشخیص عفونت‌های قارچی، همچنین انواع آزمایش‌های خون و ادرار را در خانه خود انجام دهید.با استفاده از خدمات هومکا، می‌توانید در محیطی راحت و امن، آزمایش‌های خود را انجام داده و نتایج آن را در کوتاه‌ترین زمان به صورت آنلاین ممکن دریافت کنید. برای دریافت این خدمات و دریافت مشاوره با ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

مهمترین علائم عفونت قارچی واژن چیست؟

علائم این بیماری شامل خارش، سوزش، ترشحات سفید و دلمه‌ای و درد هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن است.

عفونت قارچی واژن چه علتی دارد؟

عفونت ممکن است به دلایل مختلفی همچون تغییرات هورمونی، استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها، رابطه جنسی پرخطر، دیابت، استرس یا استفاده از لباس‌های تنگ و مرطوب ایجاد شود.

آیا عفونت قارچی واژن واگیردار است؟

عفونت قارچی معمولا مسری نیست؛ به این معنا که از طریق هوا منتقل نمی‌شود؛ اما ممکن است در طول رابطه جنسی سرایت کند.

 قویترین داروی ضد قارچ واژن چیست؟

معمولا از داروهایی مانند کرم میکونازول (Miconazole) واژینال، قرص واژینال نیستاتین (Nystatin)، قرص بوتوکونازول (Butoconazole) به عنوان رایج‌ترین داروها برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود؛ با این حال قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید.

آیا می‌توان عفونت قارچی را در خانه درمان کرد؟

اگرچه داروهای ضد قارچ بدون نسخه برای درمان عفونت‌های کم در دسترس هستند؛ ولی مشورت با پزشک در صورت احتمال وجود عفونت ضروری است. استفاده از روش‌های خانگی و سنتی برای درمان این مشکل توصیه نمی‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم عفونت بیش از یک هفته ادامه داشتند یا در صورت ظهور علائم شدید، باید به پزشک مراجعه کنید.

آیا می‌توان همزمان با عفونت قارچی رابطه جنسی داشت؟

بهتر است تا زمان درمان و بهبودی کامل از رابطه جنسی اجتناب کنید؛ زیرا علاوه بر اینکه معمولا باعث احساس ناخوشایندی در زن می‌گردد، می‌تواند باعث انتقال عفونت نیز بشود.

اگر عفونت قارچی مکرر داشته باشم، چه باید بکنم؟

برای درمان عفونت‌های مکرر، مشاوره با پزشک و بررسی علل زمینه‌ای مانند مشکلات هورمونی یا دیابت ضروری است.

آیا عفونت قارچی واژن باعث سرطان میشود؟

تا کنون رابطه‌ای میان قارچ واژن و بروز سرطان پیدا نشده است؛ اگرچه وجود عفونت قارچی ممکن است باعث شود که برخی از سلول‌ها غیرعادی به نظر برسند. با این حال، این سلول‌ها با سرطان مرتبط نیستند.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.