قرص ایبوپروفن؛ نحوه مصرف، عوارض و تداخل‌های دارویی!

مسکن‌ها بخش مهمی از داروهای درمانی هستند که برای کنترل بسیاری از عوارض بیماری‌ها مانند درد موضعی، دردهای عضلانی و اسکلتی، التهاب، انقباض عضلات، تب و… تجویز می‌شوند. قرص ایبوپرفن یکی از این داروهای رایج و پرکاربرد است که به بدون نسخه نیز می‌توانید آن را از داروخانه تهیه کنید. اما ایبوپروفن برای چیست و چگونه باید مصرف شود؟ چه عوارضی را به دنبال دارد و چه کسانی باید از مصرف آن پرهیز نمایند؟ در این مقاله به طور مفصل به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.

ایبوپروفن چیست؟

قرص ایبوپروفن، نوعی مسکن قوی است که می‌تواند علائمی مثل درد مفاصل، التهاب‌ها، حساسیت به لمس و خشکی حرکات را تسکین دهد. ایبوپروفن جزو داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) محسوب می‌شود و عملکرد آن شامل کاهش تولید ترکیباتی در بدن است که مسئول ایجاد درد، تب و التهاب هستند.

این دارو به خصوص در دو بیماری آرتروز (تخریب پوشش مفاصل) و روماتیسم (تورم پوشش مفاصل) تجویز می‌شود. ایبوپروفن همچنین برای کنترل دردهای متوسط تا خفیف مانند دردهای قاعدگی (ناراحتی‌های قبل و حین پریود) نیز تجویز می‌شود. شما می‌توانید آن را بدون نسخه برای اهدافی چون پایین آوردن تب، درمان سردردهای معمولی، گرفتگی عضلات، ناراحتی‌های مفصلی، علائم پیش از قاعدگی، سرماخوردگی ساده، دندان درد و حتی کمردردهای روزمره استفاده نمایید.

وبسایت my.clevelandclinic.org در ارتباط با قرص ایبوپروفن اینگونه بیان می‌کند:

IBUPROFEN (eye BYOO proe fen) treats mild to moderate pain, inflammation, or arthritis. It may also be used to reduce fever. It belongs to a group of medications called NSAIDs.

ایبوپروفن برای درمان درد خفیف تا متوسط، التهاب یا آرتریت (التهاب مفاصل) استفاده می‌شود. همچنین ممکن است برای کاهش تب نیز به کار رود. این دارو متعلق به گروهی از داروها به نام داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) است

اطلاعات شناسنامه‌ای داروی ایبوپروفن

در جدول زیر می‌توانید به صورت خلاصه مشخصات قرص ایبوپروفن را مشاهده نمایید:

نحوه مصرف ایبوپروفن

این قرص در دوزهای ۲۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی گرمی تولید می‌شود و به صورت شربت ایبوپروفن نیز موجود است که هر ۱۰ میلی لیتر آن، حاوی ۲۰۰ یا ۴۰۰ میلی گرم از این دارو است. نحوه و میزان مصرف این دارو تا حد زیادی به نوع بیماری شما و شدت درد بستگی دارد.

برای مثال، برای یک سردرد ساده ممکن است مصرف یک دوز از قرص ایبوپروفن کافی باشد؛ اما برای درمان آرتروز معمولا سه یا چهار بار در روز و برای تسکین دردهای متوسط و شدید، هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار (در صورت نیاز) تجویز می‌شود. بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال مجاز هستند هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار (در صورت نیاز) برای درد یا تب از این دارو استفاده کنند؛ اما با این شرط که در ۲۴ ساعت بیش از ۶ دوز مصرف نکنند.

کودکان نیز می‌توانند هر ۶ تا ۸ ساعت یک بار (در صورت نیاز) ایبوپروفن دریافت کنند؛ اما نباید در ۲۴ ساعت بیش از ۴ دوز به آن‌ها داده شود.

 عوارض ایبوپروفن

اگرچه عوارض این دارو در اغلب موارد کم و موقت است؛ اما به طور نادر، ممکن است عوارض جدی مانند موارد زیر به خصوص در افراد دارای زمینه قبلی ایجاد شود:

• در صورت مشاهده این علائم فورا به پزشک مراجعه کنید: واکنش آلرژیک مانند کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت یا گلو واکنش شدید پوستی مانند تب، گلو درد، سوزش چشم‌ها، درد پوستی، بثورات قرمز یا بنفش همراه با تاول و پوسته پوسته شدن
• در صورت مشاهده علائم حمله قلبی یا سکته مغزی فورا به پزشک مراجعه کنید: درد قفسه سینه که به فک یا شانه کشیده می‌شود، بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، گفتار نامفهوم، تورم پاها، احساس تنگی نفس

اگر علائم زیر را احساس کردید مصرف دارو را قطع کنید و با پزشک تماس بگیرید:

• تغییر در بینایی
• تنگی نفس (حتی با فعالیت کم)
• تورم یا افزایش سریع وزن
• جوش پوستی (حتی خفیف)
• علائم خونریزی معده مانند مدفوع خونی یا قیری شکل، سرفه خونی یا استفراغی شبیه تفاله قهوه
• مشکلات کبدی، حالت تهوع، درد بالای معده، خارش، احساس خستگی، علائم شبیه آنفولانزا، کاهش اشتها، ادرار تیره، مدفوع رنگ پریده، زردی پوست یا چشم
• اختلالات گردش خون مانند پوست رنگ پریده، احساس سبکی سر یا تنگی نفس، ضربان قلب سریع، مشکل در تمرکز
• مشکلات کلیوی مانند ادرار کم یا قطع ادرار، درد یا سوزش ادرار، تورم پا یا مچ پا، احساس خستگی یا تنگی نفس

اما به طور کلی، عوارض شایع ایبوپروفن شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع، استفراغ، نفخ
• خونریزی
• سرگیجه، سردرد

موارد احتیاط مصرف ایبوپروفن چیست؟

• اگر به ایبوپروفن، آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند کتوپروفن و قرص ناپروکسن حساسیت دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر در حال مصرف هرگونه داروی تجویزی، داروی بدون نسخه، ویتامین، مکمل غذایی یا فرآورده گیاهی هستید یا قصد شروع مصرف آن‌ها را دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
• ممکن است پس از مصرف قرص ایبوپروفن دچار خواب‌آلودگی یا سرگیجه شوید. تا زمانی که از تاثیر این دارو بر خود مطمئن نشده‌اید، رانندگی نکنید یا هر کاری که نیاز به هوشیاری ذهنی دارد انجام ندهید.
• بدون توصیه پزشک، ایبوپروفن بدون نسخه را همراه با سایر مسکن‌ها مصرف نکنید.
• اگر مبتلا به آسم (به ویژه اگر همراه با گرفتگی بینی مکرر یا پولیپ بینی باشد) هستید حتما پزشک را در جریان بگذارید.
• اگر سابقه نارسایی قلبی، تورم در دست‌ها، بازوها، پاها، مچ پا یا ساق پا، لوپوس یا بیماری کبدی یا کلیوی دارید، سر خود این دارو را مصرف نکنید.
• اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در حال شیردهی می‌باشید، نباید بدون نسخه و مشورت پزکش این دارو را مصرف کنید.
• در زمان مصرف این دارو ممکن است باردار شدن زنان دشوارتر شود.
• اگر قرار است عمل جراحی (حتی دندانپزشکی) انجام دهید، حتما پزشک یا دندانپزشک را از مصرف ایبوپروفن مطلع نمایید.
• اگر ۷۵ سال یا بیشتر سن دارید، درباره مزایا و خطرات مصرف ایبوپروفن با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف بیش از حد یا طولانی آن خودداری نمایید.

موارد منع مصرف ایبوپروفن

به طور کلی، قرص ایبوپروفن محدودیت مصرف زیادی ندارد؛ اما اگر در گروه‌های زیر قرار دارید، نباید آن را مصرف کنید:

• حساسیت به ترکیبات دارو: در صورت داشتن حساسیت به هر یک از این داروها شامل خود ایبوپروفن، برندهای معروف مانند ادویل، کالدولور یا موترین، آسپرین یا هر داروی دیگر از خانواده ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مصرف محصولات حاوی ایبوپروفن ممنوع است. می‌توانید از پزشک خود در مورد لیست کامل ترکیبات موجود در محصولات ایبوپروفن موجود در داروخانه‌ها سوال کنید.
• جراحی قلب: مصرف ایبوپروفن در بازه زمانی نزدیک به جراحی بایپس عروق کرونر (CABG) – چه قبل و چه بعد از عمل – اکیدا ممنوع است. استفاده از این دارو در این دوره می‌تواند خطر بروز سکته قلبی یا مغزی را افزایش دهد.
• مشکلات خاص: افرادی که بیماری‌های خاصی مانند بیماری کلیه، زخم معده، بیماری قلبی، فشار خون بالا، مشکلات مکرر سوزش معده و… دارند باید قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت نمایند.
• بارداری: استفاده از ایبوپروفن پس از هفته ۲۰ بارداری مجاز نیست؛ زیرا ممکن است باعث کاهش مایع آمنیوتیک (مایع دور جنین) شود.

تداخل دارویی ایبوپروفن

قبل از مصرف قرص ایبوپروفن، در صورت استفاده از داروهای ضد افسردگی حتما با پزشک خود مشورت کنید. مصرف همزمان برخی از داروهای ضد افسردگی با داروهای مسکن غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است باعث کبودی یا خونریزی شود. به طور کلی،‌ پیش از استفاده از ایبوپروفن همراه با سایر داروها، به خصوص موارد زیر، با پزشک خود مشورت نمایید:

• سیکلوسپورین (cyclosporine)
• لیتیوم
• متوترکسات
• رقیق کننده های خون (وارفارین، کومادین، جانتوون)
• داروهای قلبی یا فشار خون، از جمله دیورتیک‌ها
• داروهای استروئیدی (مانند پردنیزون)

البته این لیست کامل داروها نیست؛ بعضی داروهای دیگر مانند داروهای تجویزی و غیرتجویزی، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و داروهای گیاهی نیز ممکن است با ایبوپروفن تداخل داشته باشند؛ بنابراین قبل از مصرف، درباره همه داروهای مصرفی خود به پزشک اطلاع دهید.

دوره مصرف ایبوپروفن

اگر ایبوپروفن را برای دردهای کوتاه مدت مثل دندان درد یا درد پریود مصرف می‌کنید، ممکن است فقط به مصرف یک یا دو دوز نیاز داشته باشید؛ اما اگر مشکلات مزمنی مثل روماتیسم مفصلی دارید، ممکن است به مصرف طولانی مدت ایبوپروفن نیاز داشته باشید. اگر نیاز به مصرف قرص ایبوپروفن برای بیش از ۶ ماه دارید، پزشک احتمالا دارویی برای محافظت از معده شما در برابر عوارض جانبی آن تجویز می‌کند.

مطالعه بیشتر: همه چیز در مورد قرص گاباپنتین

شرایط نگهداری ایبوپروفن

قرص ایبوپروفن باید در دمای اتاق، بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری شود. این دارو می‌تواند برای مدت‌های کوتاه، مثلا هنگام حمل، در دمای بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد نیز قرار گیرد. برای سالم ماندن دارو، آن را در جای خشک و خنک نگهداری کنید؛‌ همچنین دارو باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.

جمع بندی

ایبوپروفن نوعی مسکن ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) است که با کاهش ترشحاتی که باعث ایجاد درد و التهاب می‌گردند، باعث کنترل علائم بسیاری از بیماری‌ها می‌گردد. این دارو که به صورت تجویزی یا بدون نسخه قابل تهیه است می‌تواند برای کاهش دردهای قاعدگی، تسکین علائم سرماخوردگی، سردرد، درد مفاصل و… استفاده شود. این دارو در دوزهای ۲۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی گرمی تولید می‌شود و به صورت شربت نیز در داروخانه‌ها به فروش می‌رود.

ایبوپروفن می‌تواند با داروهای ضدافسردگی، داروهای رقیق کننده خون، داروهای فشار خون و… تداخل داشته باشد و به همین دلیل، پیش از مصرف باید در مورد همه داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید با پزشک مشورت نمایید. از عوارض شایع این دارو می‌توان به خواب‌آلودگی و سرگیجه، حالت تهوع و نفخ اشاره کرد؛ اما در موارد نادرتر می‌تواند باعث بروز حساسیت نیز گردد. چنانچه به راهنمایی و مشاوره بیشتری نیاز دارید، توصیه می‌شود با متخصصان هومکا مشورت نمایید.

سوالات متداول

۱- قرص ایبوپروفن برای چیست؟

ایبوپروفن یک داروی مسکن است که برای کاهش درد، التهاب و تب در مواردی مانند سردرد، دردهای پریود و دردهای مفصلی تجویز می‌شود.

۲- قرص ایبوپروفن ۴۰۰ برای چیست؟

این دارو برای تسکین دردهای متوسط تا شدید مانند دندان درد، دردهای عضلانی، سردرد و همچنین کاهش التهاب در بیماری‌هایی مانند آرتروز استفاده می‌شود.

۳- شربت ایبوپروفن کودکان برای چیست؟

این شربت برای کاهش تب ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا و همچنین درمان دردهای خفیف تا متوسط مانند گوش درد در کودکان بالای ۶ ماه استفاده می‌شود.

۴- قرص ایبوپروفن ۴۰۰ برای کودکان مناسب است؟

به طور کلی قرص ایبوپروفن ۴۰۰  برای کودکان توصیه نمی‌شود و بهتر است از شربت ایبوپروفن مخصوص کودکان با دوز مناسب استفاده شود.

۵- آیا شربت ایبوپروفن تب بر است؟

بله، شربت ایبوپروفن یک تب بر مناسب است و برای کاهش تب ناشی از عفونت تجویز می‌شود.

۶- ایبوپروفن برای سردرد خوب است؟

ایبوپروفن یکی از مسکن‌های رایج برای درمان سردردهای ساده و میگرن است و می‌تواند التهاب و درد ناشی از سردرد را کاهش دهد.

۷- عوارض قرص ایبوپروفن در دوران قاعدگی چیست؟

مصرف ایبوپروفن در پریود شاید در برخی افراد باعث ناراحتی معده، سوزش سر دل یا در مواردی افزایش خونریزی قاعدگی شود.

۸- آیا ایبوپروفن مرفین دارد؟

خیر، ایبوپروفن هیچ گونه مرفین یا مواد مخدری ندارد و از خانواده داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) است.

۹- نحوه مصرف ایبوپروفن برای دندان درد؟

برای کنترل درد دندان می‌توانید هر ۶ تا ۸ ساعت یک قرص ایبوپروفن ۲۰۰ یا ۴۰۰ مصرف نمایید.

منابع

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.