تریکوموناس و راه‌های انتقال آن
یکی از رایج‌ترین انواع عفونت مقاربتی تریکوموناس نام دارد. تریکوموناس یا تریکومونیازیس توسط یک نوع انگل به وجود آمده و توسعه پیدا می‌کند. تریکومونیازیس هم در زنان و هم در مردان شانس ایجاد و تشدید شدن دارد. این عارضه انگلی می‌تواند در مردان و زنان علائم، نشانه‌ها و عوارض مختلفی برجای بگذارد.
برای جلوگیری از عفونت با انگلی که باعث ایجاد Trichomoniasis می‌شود، هر دو طرف در رابطه جنسی باید با راه‌های جلوگیری از شیوع بیماری آشنا بوده و در صورت ابتلا تحت درمان قرار گیرند. شما می‌توانید با استفاده صحیح از کاندوم در هر بار رابطه جنسی، خطر ابتلا به این عفونت را کاهش دهید. اگر می‌خواهید در ارتباط با علائم و نحوه درمان تریکومونیازیس بیشتر بدانید، توصیه می‌شود ادامه مطالب را از دست ندهید.
فهرست مطالب
تریکوموناس چیست؟
تریکومونیازیس (Trichomoniasis) یک بیماری مقاربتی است که توسط نوعی انگل ایجاد می‌شود. در زنان بیماری تریکوموناس یا تریکومونیازیس می‌تواند باعث ترشحات بد بوی واژن، خارش ناحیه تناسلی و ادرار سوزناک شود. در مقابل، مردان مبتلا به این بیماری، معمولاً هیچ علائمی ندارند. زنان باردار مبتلا به Trichomoniasis ممکن است در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس باشند.
بیماری تریکومونیازیس (تریک) شایع‌ترین بیماری مقاربتی غیر ویروسی (STD) در جهان است. این بیماری در اثر درگیری و عفونت با یک انگل تک‌یاخته به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. به‌طورکلی هر شخصی که از نظر جنسی فعال باشد، می‌تواند به این عفونت مبتلا شود. این بیماری زنان را بیشتر از مردان، زنان مسن‌تر را بیشتر از جوان‌ترها و زنان آفریقایی و آمریکایی را بیش از زنان سفیدپوست و آسیایی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اگرچه بیماری تریکوموناس دارای علائم مشخصی است، اما اکثر افرادی که به این انگل مبتلا هستند، به دلیل تظاهرات بالینی محدود یا متفاوت، نمی‌توانند به‌راحتی تشخیص دهند که منشأ مشکل آن‌ها این بیماری است. افراد مبتلا به تریک اغلب هیچ علامتی ندارند و معمولاً در طولانی‌مدت دچار عوارض خاصی نمی‌شوند. بااین‌حال اگر با وجود علائم، درمان خاصی صورت نگیرد، احتمال ابتلا و انتشار از طریق رابطه جنسی بسیار زیاد است.
بیماری تریکوموناس چگونه انتشار می‌یابد؟
این انگل در طول رابطه جنسی به‌راحتی از یک فرد آلوده به یک فرد غیر آلوده منتقل می‌شود. به دلیل داخلی بودن اندام تناسلی زنان، این بیماری در آن‌ها شایع‌تر است. عمده‌ترین قسمت بدن که درگیر این انگل شده و عفونی می‌شود، دستگاه تناسلی تحتانی (فرج، واژن، دهانه رحم یا مجرای ادرار) است. در مردان شایع‌ترین عضو بدن که عفونی می‌شود، داخل آلت تناسلی (مجرای ادرار) است. در طول رابطه جنسی، انگل معمولاً از آلت تناسلی به واژن یا از واژن به آلت تناسلی انتشار می‌یابد.
تریکومونیازیس همچنین می‌تواند از واژن به واژن دیگر نیز سرایت کند. طبق آمارهای منتشرشده، انتقال این انگل از سایر اعضای بدن مانند دست‌ها، دهان یا مقعد شایع نیست و نمی‌تواند در این اندام‌ها ایجاد عفونت کند. از نظر علائم نیز مشخص نیست که چرا برخی از افراد مبتلا به عفونت، علائم را واضح نشان می‌دهند درحالی‌که برخی دیگر از افراد مبتلا، هیچ علامتی ندارند. تحقیقات نشان داده که شدت علائم احتمالاً به عواملی مانند سن، جنسیت و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. بااین‌وجود، نکته‌ای که شایان توجه است این است که افراد آلوده بدون علائم، می‌توانند عفونت انگلی را به‌راحتی به دیگران منتقل کنند.
انواع تریکوموناس
تریکوموناس انواع مختلفی دارد. گونه‌های مختلف این بیماری برحسب ویژگی‌هایی که دارند طبقه‌بندی می‌شوند. از رایج‌ترین انواع تریکومونیازیس می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- Trichomonas brixi
- Trichomonas gallinae
- تریکوموناس gypactinii
- Trichomonas stableri
- Trichomonas Tenex
- تریکوموناس واژینوس (Trichomonas vaginalis)
راه‌های انتقال تریکوموناس
مردان و زنان ممکن است به دلایل مختلفی دچار عفونت تریکوموناس شوند؛ اما راه‌های انتقال تریکومونیازیس غالباً در ارتباط با روابط جنسی زن و مرد هستند. ازجمله رایج‌ترین روش‌های انتقال و افزایش شیوع ابتلا به عفونت این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ابتلا به عارضه زمینه‌ساز ابتلا به تریکومونیازیس
- سابقه ابتلا به دیگر عفونت‌های مقاربتی
- داشتن رابطه جنسی پرخطر و بدون کاندوم
- عدم کنترل و درمان عفونت در فرد ناقل
علائم تریکوموناس
انگل تریکوموناس در طول رابطه جنسی، برای انتقال از بدن فرد آلوده حرکت کرده و به بدن فرد سالم منتقل می‌شود. دوره نهفتگی این بیماری از زمان انتقال انگل تا ابتلا کامل به‌طور قطعی مشخص نیست، اما طبق برآوردهای آماری تصور می‌شود که این زمان بین ۴ تا ۲۸ روز باشد. اغلب زنان و اکثر مردان مبتلا به بیماری تریکوموناس در ابتدا هیچ علامتی ندارند. اما هر چه بیماری پیشرفت می‌کند، علائم و نشانه‌های زیر مشخص‌تر می‌شود. علائم ابتلا بیماری برای زنان عبارت‌اند از:
- تغییر رنگ (سفید، خاکستری، زرد یا سبز) و بو ترشحات واژن (بوی تند)
- قرمزی همراه با سوزش و خارش در ناحیه تناسلی
- درد در هنگام دفع ادرار یا مقاربت جنسی
تریکوموناس در مردان اغلب سبب ایجاد علائم و آثار روشنی نمی‌شود. خیلی کم پیش می‌آید که برخی از مردان مبتلا به تریکوموناس دچار علائم شوند. اما به‌طورکلی می‌توان گفت مبتلایان مردی که نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند، اغلب به موارد زیر اشاره دارند و یا از برخی از آن‌ها شکایت می‌کنند:
- خروج ترشحات غیرطبیعی از آلت تناسلی
- احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
- احساس سوزش پس از رسیدن به نقطه انزال
- خارش و تحریک آلت تناسلی از درون
چه عواملی ریسک ابتلا به تریکوموناس را افزایش می‌دهد؟
عوامل خطر ابتلا به این بیماری عبارت‌اند از:
- داشتن شرکای جنسی متعدد
- سابقه ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی
- قرار گرفتن در مکان‌های آلوده مانند استخر
- رابطه جنسی محافظت نشده
تریکوموناس هومینیس
تریکوموناس هومینیس یکی از انواع عارضه تریکوموناس به‌شمار می‌رود. این عارضه بیماران را از ناحیه روده بزرگ درگیر می‌کند. این انگل به لحاظ ساختار و ظاهر دارای تاژک آزاد است. تریکوموناس هومینیس ممکن است با تخم اسکاریس و تخم دیگر انگل‌های مشابه وارد بدن شده و سپس از اسید معده عبور می‌کنند.
زمانی که لارو اسکاریس خارج می‌شود، این انگل نیز از تخم خارج می‌شود. انگل تریکوموناس هومینیس به علت اینکه در برابر اسید معده غشای ضعیفی دارد، بنابراین نمی‌تواند در اسید معده زنده بماند و رشد کند. تریکوموناس هومینیس از راه مدفوع، قرار گرفتن آن روی مواد غذایی و ورود به دهان وارد بدن انسان می‌شود. گاهی یک مگس و یا پشه می‌تواند عامل انتقال این عفونت به بدن انسان باشد.
به گفته‌ی وب‌سایت mayoclinic عوارض تریکومونیازیس در زنان باردار عبارت است از:
- بارداری زودتر از موعد
- به دنباآوردن نوزادی با وزن کم
- انتقال عفونت به نوزاد به هنگام عبور او از کانال زایمان
همچنین این بیماری خطر ورود یا انتقال سایر بیماری‌های مقاربتی را آسان‌تر می‌کند. این بیماری خطر ابتلا به ویروس HIV را افزایش می‌دهد. همچنین خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
تریکوموناس در ادرار
منظور از تریکوموناس در ادرار همان تریکوموناس واژینالیس است. این نوع عفونت تریکوموناس در مقایسه با انواع دیگر ساختار بزرگ‌تری دارد و به‌طورکلی دستگاه تناسلی ادراری را درگیر به خود می‌کند. نشانه‌های ابتلا به تریکوموناس واژینالیس معمول بین ۷ تا ۲۸ روز پس از ورود انگل به بدن ایجاد می‌شوند. این عفونت برای اینکه بتواند در بدن رشد کند به محیطی با Ph ۵ تا ۶ احتیاج دارد. زمانی این عفونت انگلی قابلیت لانه گزینی و رشد در مجرای ادراری را پیدا می‌کند که واژن قلیایی شود. چراکه در حالت طبیعی واژن اسیدی است و Ph آن بین ۳ تا ۴ است.
درمان تریکوموناس واژینالیس چیست؟
تریکوموناس واژینالیس معمولاً با داروهایی که توسط پزشک متخصص تجویز می‌شوند، مورد کنترل و درمان قرار می‌گیرند. داروهای درمان تریکوموناس واژینالیس خوراکی هستند. حتی زنان باردار مبتلا به این عارضه عفونی نیز می‌توانند داروها را مصرف کنند. درمان تریکوموناس در دوره بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. چراکه زنان باردار مبتلا به تریکوموناس در خطر بیشتری برای زایمان زودرس قرار دارند.
تریکوموناس در مدفوع
منظور از تریکوموناس در مدفوع همان تریکوموناس هومینیس است. این عفونت انگلی قابلیت انتقال از طریق مدفوع به بدن میزبان را دارد. این اتفاق زمانی می‌افتد که مدفوع حاوی انگل تریکوموناس تصادفاً روی مواد غذایی قرار بگیرد و مواد غذایی پیش از مصرف ضدعفونی نشده باشند.
درمان خانگی عفونت تریکوموناس
ازآنجایی‌که تریکوموناس به‌طورکلی یک عارضه عفونی بدون علامت و گاهی کم علامت است، بنابراین نمی‌توان روش درمان خانگی برای آن معرفی کرد که ۱۰۰ درصد موثر باشد. در حال حاضر هیچ‌گونه روش درمان خانگی قابل استنادی جهت کنترل و درمان عارضه عفونت تریکوموناس وجود دارد. همچنین چون این عارضه بی‌علامت است، بنابراین خیلی سخت می‌توانیم پی ببریم که آیا درمان خانگی موثر بوده یا خیر.
درمان تریکوموناس واژینالیس مقاوم
تریکوموناس واژینال مقاوم اغلب در اثر ابتلا فرد یا افراد به ویروس HPV و یا ویروس زگیل تناسلی ایجاد می‌شود. درمان این عارضه نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک دارد. پزشک برای کنترل این عارضه آنتی‌بیوتیک‌هایی که در برابر انگل ایجادکننده تریکوموناس قابلیت واکنش نشان دادن دارند را تجویز می‌کند. گزینه‌های درمانی تریکوموناس واژینالیس مقاوم عبارت‌اند از:
- مگادوز: در این روش پزشک یک دوز بزرگ سکنیدازول، مترونیدازول یا تینیدازول را تجویز می‌کند. این روش تنها یک‌بار انجام می‌گیرد. داروهای آنتی‌بیوتیک در این روش درمانی خوراکی هستند
- درمان با دوزهای متعدد: در این روش نیز بیمار تحت درمان آنتی‌بیوتیکی قرار می‌گیرد. تفاوت این روش با مگادوز این است که بیمار چندین دوز کوچک دارو را دریافت می‌کند. در این رویه درمانی نیز از داروهایی همچون مترونیدازول و تینیدازول استفاده می‌شود. بیمار باید هفت روز و هر روز ۲ بار دارو مصرف کند
در روش درمانی با دوزهای متعدد توصیه می‌شود درمان تا اتمام کامل داروها ادامه پیدا کند. حتی درصورتی‌که پس از چند روز نشانه‌های بهبود یافتن ظاهر شوند، نباید مصرف دارو را قطع کنید. متوقف کردن ناگهانی آنتی‌بیوتیک ممکن است سبب برگشت احتمالی عفونت شود. در طول درمان تریکوموناس شرکای جنسی همزمان مصرف دارو را شروع می‌کنند. به این صورت ریسک برگشت و انتقال مجدد بیماری برطرف می‌شود.
همچنین در طول درمان زن و مرد نباید مجدداً رابطه جنسی داشته باشند. بهتر است عدم برقراری رابطه جنسی تا ۷ روز پس از آخرین دوز آنتی‌بیوتیک ادامه پیدا کند. در طول دوره درمان تریکوموناس بیمار نباید نوشیدنی‌های الکلی بنوشد. این کار حتی چند روز پس از درمان می‌تواند سبب بروز استفراغ و تهوع شود.
پیشگیری از تریکوموناس
تنها راه جلوگیری قطعی از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی این است که رابطه جنسی واژینال، مقعدی، یا دهانی بدون کاندوم نداشته باشید. اگر از نظر جنسی فعال هستید، می‌توانید راهکارهای زیر را برای کاهش احتمال ابتلا به تریکومونیازیس انجام دهید:
- با فردی که آزمایش بیماری های مقاربتی انجام داده و نتایج آزمایش آن منفی شده، در رابطه باشید. (این آزمایش در دوران نامزدی و پیش از تماس جنسی انجام شود)
- هر بار که رابطه جنسی دارید، از کاندوم‌های لاتکس به روش صحیح استفاده کنید. این کار شانس ابتلا به تریکومونیازیس را کاهش می‌دهد.
- برای همسر خود در مورد خطرات بالقوه ابتلا به بیماری‌های مقاربتی و علائم آن‌ها توضیح دهید تا در صورت لزوم (داشتن علائم) فرد مقابل نیز آزمایش دهد
اگر به ابتلا به این بیماری مشکوک هستید بهتر است آزمایش بیماری‌های مقاربتی مانند آزمایش تریکوموناس، آزمایش HPV و تست پاپ اسمیر را انجام دهید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
