بعضی افراد در طول سفر با خودرو، قطار یا کشتی دچار عوارضی مانند تهوع، استفراغ و سرگیجه می‌شوند. این بیماری که عموما با نام ماشین‌زدگی شناخته میشود، به راحتی با قرص دیمن هیدرینات قابل پیشگیری و درمان است. این دارو همچنین کاربردهای دیگری نیز دارد که در این مقاله به معرفی و بررسی آن‌ها می‌پردازیم. همچنین در این مقاله نحوه مصرف، موارد احتیاط، عوارض احتمالی و تداخلات دارویی آن را بررسی خواهیم کرد.
دیمن هیدرینات برای چیست؟
قرص دیمن هیدرینات چیست و چه کاربردی دارد؟ به طور کلی، باید گفت این دارو که با نام «درامامین» نیز شناخته میشود، برای پیشگیری و درمان حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه ناشی از ماشین‌زدگی استفاده میشود. از دیمن هیدرینات گاهی اوقات برای درمان بیماری منییر (اختلالی در گوش داخلی که با علائمی مانند سرگیجه شدید، از دست دادن تعادل، وزوز گوش و کاهش شنوایی همراه است) و سایر مشکلات مرتبط با گوش داخلی نیز استفاده می‌گردد.
وبسایت معتبر medlineplus در ارتباط با دیمن هیدرینات اینگونه بیان میکند:
داروی دیمِن‌هیدرینات برای پیشگیری و درمان تهوع، استفراغ و سرگیجه ناشی از بیماری حرکت (Motion Sickness) به کار می‌رود. دیمن‌هیدرینات در گروه داروهای آنتی‌هیستامین قرار دارد و با پیشگیری از اختلال در تعادل بدن عمل میکند.
متن انگلیسی
Dimenhydrinate is used to prevent and treat nausea, vomiting, and dizziness caused by motion sickness. Dimenhydrinate is in a class of medications called antihistamines. It works by preventing problems with body balance.
این دارو در دسته‌ی داروهای آنتی هیستامین قرار می‌گیرد و مصرف آن برای بزرگسالان و کودکان بالای دو سال (به شرط رعایت دوز تجویز شده) بی‌خطر است. مکانیسم اثر این دارو به این شکل است که اثر ماده‌ای به نام هیستامین را در بدن خنثی میکند. علاوه بر این، با آرام کردن گوش داخلی و مسدود کردن برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی خاص در مغز که محرک حالت تهوع و استفراغ هستند، به پیشگیری از این علائم کمک میکند.
مطالعه بیشتر: آشنایی با قرص اندانسترون (قرص ضد تهوع)
اطلاعات شناسنامه‌ای دیمن هیدرینات
در جدول زیر می‌توانید مشخصات داروی دیمن هیدرینات را به صورت خلاصه مشاهده نمایید:
| نام ژنریک دارو | دیمن هیدرینات |
| نام‌های تجاری | ایرمیت ایس، درامامین، دریمینات، گراول |
| دوزهای رایج | دیمن هیدرینات ۵۰ و دیمن هیدرینات ۲۵ میلی گرمی |
| گروه دارویی | آنتی هیستامین، ضد تهوع |
| اشکال دارویی | قرص معمولی، قرص جویدنی، شربت، آمپول |
| کاربردها | پیشگیری و درمان ماشین‌زدگی، درمان سرگیجه ناشی از سایر اختلالات گوش داخلی، کاهش تهوع و استفراغ پس از عمل جراحی |
| شیوه عمل | مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین، آرام کردن مایع گوش داخلی، کاهش انتقال‌دهنده‌های عصبی محرک تهوع در مغز |
| طریقه مصرف |
برای پیشگیری از تهوع در سفر: مصرف ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از سفر درمان بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال: هر ۴ تا ۶ ساعت درمان کودکان زیر ۱۲ سال: هر ۶ تا ۸ ساعت |
| عوارض جانبی | خوابآلودگی، خشکی دهان، تاری دید، مشکل در دفع ادرار، توهم |
| احتیاط‌ها | مصرف در بارداری و شیردهی فقط با تجویز پزشک، ممنوعیت مصرف برای کودکان زیر ۲ سال، امکان وابستگی در مصرف طولانی مدت |
میزان اثربخشی دیمن هیدرینات
این دارو معمولا ظرف ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از مصرف شروع به اثر میکند؛ بنابراین، برای بیشترین اثربخشی توصیه میشود این دارو نیم ساعت قبل از سفر یا انجام فعالیتی که ممکن است موجب تهوع شود، مصرف گردد.
مطالعات متعددی نشان می‌دهند که قرص دیمن هیدرینات در کاهش حالت تهوع و استفراغ موثر است. برای مثال، در پژوهشی با بررسی بیش از ۳۰۰۰ بیمار، نشان داده شده است که دیمن هیدرینات در مقایسه با دارونما، به طور قابل توجهی هم حالت تهوع و استفراغ زودهنگام (۶-۰ ساعت) و هم طولانی مدت (۴۸-۰ ساعت) را کاهش می‌دهد. این مزایا هم در بزرگسالان و هم در کودکان با روش‌های مختلفی مشاهده شده است.
نحوه مصرف قرص دیمن هیدرینات
دیمن هیدرینات غالبا به شکل‌های قرص معمولی و قرص جویدنی تولید میشود که می‌توان آن را همراه با غذا یا بدون آن میل کرد. برای پیشگیری از حالت تهوع در اثر ماشین زدگی، دوز اول دارو باید بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت قبل از سفر یا شروع فعالیتی که موجب بروز علائم میشود، مصرف گردد. نحوه رایج مصرف این قرص به شرح زیر است:
- بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال: هر ۴ تا ۶ ساعت یکبار در صورت نیاز
- کودکان زیر ۱۲ سال: هر ۶ تا ۸ ساعت یکبار در صورت نیاز
- کودکان زیر ۲ سال: مصرف دیمن هیدرینات برای کودکان زیر ۲ سال ممنوع است؛ مگر اینکه پزشک به طور خاص آن را توصیه کرده باشد.
دقت کنید که باید دقیقا طبق دستورالعمل روی جعبه دارو عمل کنید و در صورت وجود ابهام، از پزشک یا داروساز خود سوال کنید. به هیچ وجه مقدار دارو را بیشتر یا کمتر از میزان توصیه شده مصرف نکنید و دفعات استفاده از آن را نیز افزایش ندهید.
موارد احتیاط مصرف دیمن هیدرینات
لازم است پیش از مصرف قرص دیمن هیدرینات به نکات زیر دقت کنید:
- در مورد حساسیت‌های دارویی خود با پزشک یا داروساز مشورت کنید؛ خصوصا اگر به دیمن هیدرینات، آلرژی دارید. اگر قصد مصرف قرص‌های جویدنی را دارید، در صورت داشتن حساسیت به تارترازین یا آسپرین، پزشک خود را مطلع کنید.
- پزشک و داروساز خود را از کلیه داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی که در حال مصرف هستید یا قصد مصرف همزمان آن‌ها را دارید، آگاه کنید.
- اگر سابقه ابتلا به هر یک از بیماری‌های آسم، تنگی نفس یا مشکل در تنفس (از جمله برونشیت مزمن یا آمفیزم)، مشکل در دفع ادرار ناشی از بزرگ شدن پروستات؛ گلوکوم (آب‌سیاه) یا تشنج را داشته‌اید، حتما به پزشک خود بگویید.
- اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، با پزشک خود در این مورد صحبت کنید. در صورت باردار شدن حین مصرف این دارو، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
- در صورت انجام هر گونه عمل جراحی، حتی جراحی‌های دندانپزشکی، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف این دارو هستید.
- این دارو ممکن است باعث ایجاد خواب آلودگی شود. تا زمانی که از هوشیاری کامل خود مطمئن نشده‌اید، از رانندگی، کار با ماشین آلات یا انجام فعالیت‌های خطرناک خودداری کنید.
- از مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا فرآورده‌های حاوی الکل در دوران درمان با این دارو پرهیز کنید؛ زیرا الکل می‌تواند عوارض جانبی دارو را تشدید کند.
- اگر مبتلا به بیماری فنیل کتونوریا (PKU) هستید، پیش از مصرف دارو برچسب روی بسته‌بندی دارو را به دقت مطالعه کنید؛ زیرا قرص‌های جویدنی دیمن هیدرینات حاوی آسپارتام هستند که برای این بیماری مضر است.
- افراد ۶۰ سال به بالا یا افراد زیر ۱۸ سال ممکن است در معرض خطر بیشتر عوارض جانبی این دارو باشند.
مطالعه بیشتر: آشنایی با قرص لوراتادین
موارد منع مصرف قرص دیمن هیدرینات
برخی شرایط می‌تواند برای مصرف دیمن هیدرانات محدودیت ایجاد کند؛ به همین دلیل، در صوت وجود هر یک از شرایط زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- آب سیاه (گلوکوم)
- بیماری‌های قلبی
- بیماری‌های کبدی
- بیماری‌های ریوی یا تنفسی، مانند آسم یا آمفیزم
- درد یا مشکل در دفع ادرار
- بیماری فنیل کتونوری (PKU)
- پورفیری
- مشکلات پروستات
- سابقه تشنج
- هرگونه واکنش غیرمعمول یا آلرژیک به قرص دیمن هیدرینات، سایر داروها، مواد غذایی، رنگ‌های خوراکی یا مواد نگهدارنده
- باردار بودن یا داشتن علائم بارداری، برنامه‌ریزی برای بارداری یا شیردهی
تداخلات دارویی قرص دیمن هیدرینات
مصرف برخی داروها می‌تواند روی عملکرد دارو تاثیر گذاشته یا باعث افزایش احتمال عوارض جانبی گردند. بنابراین، قبل از مصرف دیمن هیدرینات در صورت استفاده از هر یک از داروهای زیر حتما با پزشک خود مشورت کنید:
- الکل
- آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزیدی مانند آمیکاسین یا جنتامایسین که به صورت تزریقی برای درمان برخی عفونت‌ها تجویز می‌شوند.
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، مانند کاربکس، الدپریل، مارپلان، ناردیل و پارنیت
- هر داروی دیگری که باعث سرگیجه و خواب آلودگی میشود؛ مانند مسکن‌های قوی، داروهای خواب، داروهای آلرژی یا داروهای ضد اضطراب.
عوارض قطع ناگهانی قرص دیمن هیدرینات
در صورت مصرف طولانی مدت قرص دیمن هیدرینات و توقف ناگهانی آن، ممکن است علائم ناخوشایندی را تجربه کنید. این علائم به ویژه در افرادی که برای مدت طولانی دوزهای بالا از دارو را مصرف کرده‌اند، محتمل‌تر است. برخی از این عوارض عبارتند از:
- احساس خستگی مفرط
- بی‌قراری، پرخاشگری و رفتارهای عصبی
- نداشتن تعادل و هماهنگی در حرکات
- ناراحتی معده
- توهم
- تغییرات در وضعیت روانی
این علائم می‌توانند خیلی زود پس از قطع مصرف دارو آغاز شوند و یا اینکه دو روز پس از توقف مصرف شروع شوند. شدت این علائم می‌تواند متغیر باشد و لزوما ارتباط مستقیمی با دوز مصرفی قبلی ندارد. در بیمارانی که این دوره را پشت سر گذاشته‌اند، علائم معمولا طی ۷ تا ۱۰ روز برطرف میشود.
دوره مصرف قرص دیمن هیدرینات
مصرف طولانی مدت دیمن هیدرینات و در نتیجه مسدود شدن مداوم گیرنده‌های هیستامین در بدن، می‌تواند به آسیب دیدن این اعصاب منجر شود. در صورت استفاده درازمدت از این دارو، ممکن است بدن فرد به آن اعتیاد پیدا کند؛ که در نتیجه برای دستیابی به اثرات اولیه، به دوز بیشتری از دارو نیاز خواهد بود.
این مشکل می‌تواند افرادی که از این دارو به صورت تفننی استفاده می‌کنند را به سمت مصرف دوزهای بالاتر سوق دهد. این نوع مصرف بسیار خطرناک است و می‌تواند به مصرف بیش از حد منجر شود که در مواردی کشنده خواهد بود. بنابراین، این دارو را تنها تا زمان وجود علائم تهوع و ماشین‌زدگی و طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
شرایط نگهداری داروی قرص دیمن هیدرینات
دیمن هیدرینات را باید در جای خشک و به دور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری کنید. دمای مناسب برای نگهداری این قرص بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد (دمای اتاق) است؛ با این حال، برای جابجایی موقت می‌توانید آن را در دمای ۱۵ تا ۳۵ درجه نیز نگهداری کنید. این دارو باید دور از دسترس کودکان قرار داده شود.
مقایسه دیمن هیدرینات با داروهای مشابه
در جدول زیر می توانید مشخصات مهم قرص دیمن هیدرانات را با داروهای مشابه مقایسه کنید:
| پروکلرپرازین | دیفن هیدرامین | مکلیزین | دیمن هیدرینات | دارو |
| درمان تهوع یا استفراغ شدید یا بهبود خلق و خو در شرایطی مانند اسکیزوفرنی یا اضطراب | درمان آلرژی، تسکین ماشین‌زدگی، کمک به خواب و تسکین بیماری پارکینسون | درمان سرگیجه یا حالت تهوع و استفراغ | برای درمان تهوع، استفراغ، ماشین‌زدگی، بیماری منییر، و بی‌خوابی | کاربرد اصلی |
| اضطراب و حملات عصبی | خواب آلودگی و تهوع | خواب آلودگی و سرگیجه | خواب آلودگی و خستگی | شایعترین عارضه |
| ضد تهوع و ضد روانپریشی | آنتی هیستامین، داروهای ضد تهوع آنتی کولینرژیک | داروهای ضد تهوع آنتی کولینرژیک | داروهای ضد تهوع آنتی کولینرژیک، آنتی هیستامین | دسته دارویی |
| طبقه بندی نشده | خطر ثابت‌شده‌ای وجود ندارد | خطر ثابت‌شده‌ای وجود ندارد | خطر ثابت‌شده‌ای وجود ندارد | مصرف در بارداری |
| بله | بله | بله | بله | تداخل با الکل |
مصرف دیمن هیدرینات چه خطراتی دارد؟
بعضی از عوارض جانبی شایع قرص دیمن هیدرینات که معمولا نیازی به دخالت پزشکی ندارند عبارتند از:
- یبوست
- سرگیجه
- گیجی و خواب آلودگی
- خشکی دهان
گاهی دیمن هیدرینات می‌تواند باعث عوارض جانبی جدی شود. در صورت تجربه هر یک از موارد زیر بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- خواب آلودگی شدید
- خس‌خس سینه، مشکل در تنفس، سرفه شدید یا رو به وخامت
- تاری دید، درد یا قرمزی چشم، دیدن هاله در اطراف نورها
- دفع ادرار دردناک یا دشوار
عوارض جانبی کم‌خطر معمولا شایع‌تر هستند و ممکن است شما اصلا هیچ یک از آن‌ها را تجربه نکنید. همچنین در صورت مشاهده نشانه‌های واکنش آلرژیک مانند کهیر، تنفس دشوار، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو فورا به اورژانس مراجعه کنید.
جمع بندی
دیمن هیدرینات نوعی داروی آنتی هیستامین و ضدتهوع است که برای پیشگیری و درمان ماشین‌زدگی و کنترل بعضی سرگیجه‌ها استفاده میشود. این دارو با خنثی کردن اثر هیستامین در بدن و تاثیر بر سیستم گوش داخلی، علائمی مانند سرگیجه، تهوع و استفراغ را کاهش می‌دهد. برای پیشگیری از تهوع در حرکت، توصیه میشود که آن را ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از شروع سفر مصرف کنید.
مصرف همزمان این دارو با الکل موجب تشدید عوارض شده و در بیماران مبتلا به گلوکوم، آسم یا بزرگی پروستات با احتیاط تجویز میشود. همچنین از عوارض شایع آن می‌توان به خوابآلودگی، خشکی دهان و تاری دید اشاره کرد. مصرف طولانی مدت آن ممکن است منجر به وابستگی شود و قطع ناگهانی آن نیز می‌تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. این دارو برای گروه‌های حساس مانند کودکان زیر دو سال، سالمندان و زنان باردار تنها با تجویز پزشک قابل استفاده است. برای دریافت اطلاعات بیشتر، همین حالا با هومکا تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- قرص دیمن هیدرینات برای چیست؟
این دارو برای پیشگیری و درمان علائم ماشین زدگی مانند سرگیجه، تهوع و استفراغ کاربرد دارد. همچنین گاهی برای کنترل سرگیجه در اختلالات گوش داخلی نیز استفاده میشود.
۲- دیمن هیدرینات ۵۰ چیست؟
اینم قرص حاوی ۵۰ میلیگرم از ماده موثر دیمن هیدرانات است و رایجترین دوزی است که برای بزرگسالان تجویز میشود تا از تهوع، استفراغ و سرگیجه در حین سفر پیشگیری کند.
۳- مصرف قرص دیمن هیدرینات در بارداری مجاز است؟
مصرف آن در بارداری تنها در صورت تجویز پزشک مجاز است؛ بنابراین، حتما پیش از مصرف با پزشک خود در مورد مزایا و معایب آن صحبت کنید.
۴- دیمن هیدرینات برای چی خوبه؟
این دارو برای پیشگیری و درمان حالت تهوع و استفراغ ناشی از سفر یا حرکت بسیار خوب است. همچنین به عنوان یک داروی ضد سرگیجه برای مشکلات گوش داخلی استفاده میشود.
۵- درمان سرگیجه با دیمن هیدرینات ممکن است؟
بله، این دارو برای درمان سرگیجههای ناشی از عدم تعادل مایع گوش داخلی استفاده میشود. این دارو با تاثیر بر مرکز تعادل در گوش داخلی و مغز، به کاهش احساس سرگیجه کمک میکند.
۶- قرص دیمن هیدرینات چه عوارضی دارد؟
شایعترین عوارض آن خوابآلودگی، خشکی دهان و تاری دید است. در موارد نادر ممکن است باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکل در دفع ادرار شود.
۷- بهترین زمان مصرف دیمن هیدرینات چه زمانی است؟
بهترین زمان مصرف برای پیشگیری از تهوع در حرکت، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از شروع سفر است. برای درمان نیز هر ۴ تا ۶ ساعت (با توجه به دستور پزشک) قابل استفاده است.
۸- آیا دیمن هیدرینات خواب آور است؟
بله، خوابآلودگی یکی از عوارض شایع این دارو است؛ بنابراین، در طول مصرف آن از رانندگی و کار با دستگاههای خطرناک اجتناب کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
