علائم انسداد روده چیست؟
میتوان گفت طولانیترین اندام در بدن ما، رودههای ما هستند. غذایی که میخوریم برای هضم کامل و یا دفعشدن به کمک حرکات رودهای در طول آن حرکت میکند. درنهایت بخشی از مواد غذایی که میخوریم توسط سلولهای پوششی روده کوچک جذب شده و باقی مواد در روده بزرگ بهصورت مدفوع درآمده و دفع میشوند. اگر عامل و یا عواملی از حرکت مواد غذایی در طول روده کوچک و یا بزرگ جلوگیری کنند، بیماری انسداد روده به وجود میآید. این بیماری هم در بزرگسالان و هم در کودکان ایجاد میشود. در این مطلب از مجله سلامت هومکا راجع به علائم انسداد روده کوچک، UGHML انسداد روده بزرگ و همچنین علائم انسداد روده در کودکان توضیح میدهیم.
انسداد روده چیست؟
منظور از انسداد روده، انسداد جزئی یا کامل روده کوچک یا بزرگ است که از حرکت غذا و یا مواد مدفوع در رودهها جلوگیری میکند. انسداد کامل روده یک وضعیت خطرناک و اورژانسی است و در صورت عدم درمان میتواند منجر به کمآبی، نارسایی کلیه، پارگی دیواره روده شود. انسداد روده درنهایت باعث عفونت شکمی و از بین رفتن بخشهایی از روده میشود. بنابراین شناخت علائم انسداد روده برای مراجعه زودهنگام به پزشک و شروع درمان بسیار اهمیت دارد.
انسداد جزئی روده چیست؟
زمانی میگوییم انسداد جزئی رودهها ایجادشده است که دفع مدفوع در بیمار مسدود شده اما بهطور کامل متوقف نشده است. انسدادهای جزئی روده باید بهسرعت درمان شوند تا به انسداد کامل تبدیل نشوند. با شناخت علائم انسداد جزئی روده میتوانید بهموقع برای درمان اقدام کنید.
علائم و نشانههای اولیه انسداد جزئی روده چیست؟
انسداد جزئی روده، علائمی شبیه به علائم انسداد روده بزرگ یا کوچک دارد. علائم و نشانههای اولیه انسداد جزئی روده عبارت است از:
- درد و ناراحتی شکمی
- حالت تهوع
- استفراغ
- اتساع و گرفتگی شکم
- یبوست
- اسهال
همانطور که دلایل انسداد روده بزرگ و کوچک با هم متفاوت است، انسداد هر کدام از رودهها علائم مختص خود را دارد. در ادامه بهصورت جداگانه انسداد روده بزرگ و کوچک و علائم آن را مورد بررسی قرار میدهیم.
انسداد روده کوچک چیست؟
روده کوچک که روده باریک هم نامیده میشود، بین ۲۰ تا ۳۰ فوت (حدوداً ۸٫۵ متر) طول و حدود ۱ اینچ قطر دارد. روده باریک دارای چینخوردگیهای زیادی دارد که باعث میشوند روده کوچک بهراحتی در حفره شکمی قرار گیرد. یک سر روده باریک به معده و سر دیگر به روده بزرگ وصل میشود. روده کوچک از ۳ قسمت مختلف تشکیل میشود؛ دوازدهه، ژژنوم و ایلئوم. غذای نیمه هضمشده از معده به روده کوچک هدایت شده تا در آن فرآیندهای گوارشی نهایی بر روی غذا انجام شود. مواد مغذی، ویتامینها، مواد معدنی و آب توسط سلولهای پوششی روده کوچک جذب میشوند.
منظور از انسداد روده کوچک انسداد جزئی یا کامل روده کوچک است. در شرایط طبیعی و بدون انسداد، مواد غذایی هضم شده در روده کوچک به سمت روده بزرگ جریان مییابند. انسداد در روده کوچک میتواند تا حدی یا بهطور کامل مانع از عبور محتویات شود. مسدودشدن حرکت مواد غذایی هضم شده در روده کوچک باعث تجمع مواد زائد و گازها در قسمت بالای روده میشود. علاوه بر این انسداد روده کوچک میتواند باعث اختلال در جذب مواد مغذی و مایعات شود.
علائم و نشانههای اولیه انسداد کامل روده کوچک چیست؟
انسداد کامل روده کوچک باعث بروز یک سری علائم در افراد میشود که عبارتاند از:
- گرفتگی و درد در ناحیه میانی یا بالای شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- صدای غرش روده (بوربوریگموس)
- حساسیت شکم به لمس
- شکم درد
- اسهال
- نفخ شکم
- بیاشتهایی و نخوردن غذا
- کمآبی بدن
- احساس ناخوشی و ناراحتی
- عدم توانایی دفع مدفوع و خروج گازهای رودهای
- مشاهده خون در مدفوع
- یبوست
- تب
- ضربان قلب بالا
انسداد روده بزرگ چیست؟
انسداد روده بزرگ یک وعیت اورژانسی است و زمانی رخ میدهد که تومور، بافت اسکار یا چیز دیگری باعث مسدودشدن مسیر حرکت غذا در روده بزرگ میشود. مسدودشدن روده بزرگ میتواند در هر بخشی از آن اتفاق بیافتد و باعث انسداد کامل و یا جزئی روده بزرگ شود.
انسداد روده بزرگ باعث تجمع گاز و مدفوع در آن شده و میتواند منجر به پارگی روده شود. برخی از انسدادهای روده با حداقل درمان در بیمارستان بهبود مییابند درحالیکه در برخی دیگر از افراد انسداد روده تنها به کمک جراحی قابل درمان است. انسداد روده بزرگ یک اورژانس پزشکی بوده و باید فوراً تحت درمان قرار گیرد.
روده بزرگ چیست و چه کاری انجام میدهد؟
روده بزرگ بخش مهمی از دستگاه گوارش بوده و از دو بخش کولون و راستروده تشکیل میشود که روده بزرگ نقش حیاتی در دفع مواد زائد از بدن دارد. ضایعات مواد غذایی و باقیمانده موادی که هضم نشدهاند از روده کوچک به روده بزرگ میروند و در آنجا جامد میشوند. شما هنگام دفع مدفوع، مواد زائد جامد ساختهشده در روده بزرگ را دفع میکنید. به این ترتیب انسداد روده بزرگ باعث تجمع مواد زائد و گازها در آن شده و باعث بروز مشکلات متعدد گوارشی در فرد میشود.
انسداد روده بزرگ چقدر شایع است؟
حدوداً ۲۰ درصد از موارد انسدادهای روده را انسداد روده بزرگ تشکیل میدهد. طبق آمارها انسداد روده باریک در بین گروههای مختلف سنی شیوع بیشتری دارد.
علائم و نشانههای اولیه انسداد کامل روده بزرگ چیست؟
انسداد کامل روده بزرگ علائم و نشانههای زیر را دارد:
- درد در قسمت پایین شکم بهخصوص در سمت چپ
- اتساع و گرفتگی در قسمت پایین شکم
- ناتوانی در اجابت مزاج و دفع مدفوع
- عدم خروج گازها
- یبوست مزمن
- مدفوع باریک
- حالت تهوع و استفراغ
- صدای غرش روده (بوربوریگموس) یا شنیده شدن صداهای بلند از روده
- اسهال
- مدفوع شل و آبکی
- نفخ شکم و تورم شکم
علائم بسیاری از بیماریها مشابه هم هستند و همین باعث مراجعه دیرهنگام افراد به پزشک میشود. توصیه میکنیم هر علامت غیرعادی و تغییر در عادات گوارشی خود را جدی بگیرید و بهطور منظم چکاپ انجام دهید. چکاپ منظم باعث تشخیص زودهنگام بسیاری از بیماریها شده و احتمال موفقیت درمان آنها را بالا میبرد.
به گفتهی mayoclinic برخی از بیماریها و شرایطی که خطر ابتلا به بیماری انسداد روده را افزایش میدهند عبارتاند از:
- جراحی شکم یا لگن که اغلب باعث چسبندگی می شود
- بیماری کرون که می تواند باعث ضخیم شدن دیواره های روده و تنگ شدن مجرا شود
- سرطان در شکم
علائم انسداد روده در کودکان
انسداد و گرفتگی روده برخلاف مشکلات گوارشی دیگر نظیر نفخ و زردی، در کودکان و نوزادان شیوع کمی دارد. ولی با این حال گاهی اوقات به دلایلی که در ادامه آنها را نام میبریم، رودههای کودک مسدود میشوند. نوزادان و کودکان علائم مشابه بزرگسالان را تجربه میکنند. نوزادان نمیتوانند به شما بگویند که در کجای بدنشان درد دارند، اما ممکن است پاهای خود را به سمت شکم خود بکشند و گریه کنند. سایر علائم انسداد روده در کودکان عبارتاند از:
- گریه ناگهانی و بلند (علامت اولیه و شایع)
- تب
- وجود خون در مدفوع (خونریزی مقعدی)
- شکم متورم و سفت
- مدفوع قرمز و ژله مانند
- خستگی یا بیحالی شدید
- استفراغ صفرا (استفراغ به رنگ سبز یا زرد و سبز)
- اسهال (بهندرت)
- تعریق
- کمآبی بدن
- شکم متورم
ممکن است علائم انسداد روده در کودک را مرتبط با سایر مشکلات سلامتی مثل نفخ و قولنج بدانید. اما توجه داشته باشید که انسداد روده در کودکان یک اورژانس پزشکی است که نباید علائم آن را نادیده گرفته و درمان را به تأخیر بیاندازید. بهاینترتیب هرگاه این علائم را در کودک خود مشاهده کردید، فوراً باید به متخصص مراجعه کنید.
علل شایع انسداد روده کوچک در کودکان چیست؟
علل شایع انسداد روده کوچک در کودکان به شرح زیر است:
- آترزی مادرزادی (یک نقص مادرزادی که شامل فقدان یا باریکشدن قسمتهایی از روده است)
- تنگی دهانه معده به روده (تنگی دهانه معده به روده (پیلور) که از ورود غذا به روده جلوگیری میکند)
- انواژیناسیون (چینخوردگی و فرورفتن بخشی از روده به قسمت مجاور)
از بین این علل، انواژیناسیون علت اصلی بسیاری از موارد انسداد روده در کودکان است که در ادامه راجع به آن توضیحات بیشتری ارائه میدهیم.
انواژیناسیون چیست؟
انواژیناسیون شایعترین علت انسداد روده در کودکان ۳ ماهه تا ۳ ساله است. درهمرفتگی روده در نوزادان تازه متولدشده بهندرت اتفاق میافتد، اما ممکن است در کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان هم ایجاد شود. انواژیناسیون یا درهمرفتگی روده، یک مشکل جدی در روده کودکان است و زمانی اتفاق میافتد که یک قسمت روده به داخل قسمت دیگر میلغزد، سپس روده در خود جمع شده و همین مسئله باعث ایجاد انسداد و گرفتگی رودهها در کودک میشود. انسداد روده از عبور غذای هضم شده از روده جلوگیری میکند و باعث بروز علائمی در کودک میشود.
چه چیزی باعث انواژیناسیون در کودک میشود؟
متخصصان هنوز نمیدانند چه چیزی باعث انواژیناسیون میشود. بعضی میگویند این مشکل بیشتر در کودکانی رخ میدهد که سابقه خانوادگی این اختلال را دارند. بااینحال برخی عوامل میتوانند در بروز انواژیناسیون و انسداد روده در کودک نقش داشته باشند که عبارتاند از:
- عفونتهای ویروسی
- تومورها یا تودههای شکمی یا روده
- آپاندیسیت
- انگلها
- بیماری سلیاک
- فیبروز کیستیک
- بیماری کرون
چه زمانی برای انسداد روده باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائمی دارید که مشکوک به انسداد روده هستید، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید زیرا انسداد روده یک وضعیت بسیار خطرناک پزشکی است. انسداد روده بزرگ و کوچک میتواند منجر به مشکلات و عوارض جدی مانند نارسایی کلیه و پارگی در دیوارههای روده شده و باعث بروز عفونت گردد. حتی در مواردی ممکن است انسداد روده منجر به از کارافتادگی بخشی از رودههای فرد شود. در صورت مشاهده علائم زیر در سریعترین زمان ممکن به پزشک خود مراجعه کنید:
- تب
- استفراغ
- بیمیلی به غذا و بیاشتهایی
- درد شکمی جدید و یا تشدید شده
- اتساع شدید شکم، نفخ یا تورم
- ناتوانایی در دفع مدفوع
سخن پایانی از هومکا
انسداد روده یکی از بیماریهای اورژانسی است که به دلایل مختلفی ایجاد میشود. متأسفانه علائم این بیماری بسیار شبیه به علائم دیگر بیماریهای گوارشی نظیر یبوست است و همین مسئله باعث مراجعه دیرهنگام به پزشک میشود. در این مقاله ما راجع به علائم انسداد روده بزرگ و کوچک توضیح دادیم که شناخت آنها برای همه لازم و ضروری است. اگر سوالی راجع به انسداد روده دارید و یا به این بیماری مبتلا هستید، میتوانید در بخش پرسش و پاسخ با پزشک سوالات خودتان را در ارتباط با این بیماری از پزشکان هومکا بپرسید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیههای تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب بهعنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام
وقتتون بخیر
دخترم یک سال و یک ماهشه دو سه روزی هست که اسهال ابکی داره و طی این مدت سه الی چهار مرتبه استفراغ کرده رفتم دکتر پدی لاکت و او ار اس بهش داده که فعلا فقط پدی لاکتشو استفاده کردم قبلا سرما خورده بود که فقط از سرما خوردگی ابریزشش مونده ولی شب قبل این که اسهال بگیره پفیلا خورد و یکم تو خوردنش زیادروی کرد
باز الان با گریه از خواب بیدار شد استفراغ کرد
تا اروم شد و خوابید به این فکر افتادم نکنه انسداد روده داره علت اسهال سرما خوردگی نبوده و خوردن پفیلای زیاد باعث انسدادش شده باشه
سلام به شما
خیلی توجیه پذیر نیست. بهتره بررسی، تشخیص و درمان رو به پزشک متخصص اطفال بسپارین. اگر اسهال همچنان کنترل نشده و یا استفراغ ادامه داره، باید به متخصص مراجعه کنین تا بررسی تکمیلی انجام بدن.
سلام وقت بخیر
من مشکل دفع مدفوع دارم
حتی در صورتی که مدفوع نرم می باشد به سختی خارج می شود
علتش چی میتونه باشه
به چه پزشکی مراجعه کنم
و چه آزمایشی انجام میدند؟
سلام به شما
آزمایش نیاز نداره. اول باید معاینه و عکسبرداری از شکم انجام بشه. ترجیحا به متخصص جراحی مراجعه کنین.
سلام جناب دکتر
من ۳۹ سالمه تقریبا یک ماهی میشه هنگام اجابت مزاج در عمل دفع دچار مشکل هستم . اغلب موارد دفع بصورت اسهال انجام میشه . گاها بصورت باریک و نرم و برخی اوقات هم نرماله . تابحال اخساس نفخ و درد در ناحیه شکم نداشتم. حالت تهوع هم وجود نداره . لطفا راهنماییم کنید چون واقعا نگرانم . سپاسگزارم
سلام به شما
بنده متوجه مشکل دقیق نشدم. اگر منظور تداوم اسهال هست، باید آزمایش مدفوع انجام بشه.
سلام من ۱۴ روز پیش آندوسکوپی شدم چون میخواستم حراحی چاقی انجام بدم وگرنه دلیل دیگه ای نداشت…از سه روز بعدش که اسهال شدم و یه دفعه از نظر گوارشی به هم ریختم..روزای اول که یه درد شدیدی از معده به کمر میزد و پهلوهام و الان با گذشت زمان چهار پنج روز یکبار دفع مدفوع به صورت اسهال دارم که توش مخاط هست و حجم کم و اصلا نمیتونم گاز معدمو بدم بیرون…احساس سیری و پری شدید دارم و فوق العاده میترسم که انسداد باشه میشه راهنماییم کنید؟
سلام به شما
ممکنه ناشی از التهاب بعد از آندوسکوپی باشه. اما با توجه به اینکه قاعدتا باید رفع می شده، به پزشک گوارش که آندوسکوپی انجام دادن مراجعه کنین و علائم رو اطلاع بدین.
به من گفتن که سندرم روده ی تحریک پذیره و ممکنه اندوسکوپی تحریکش کرده باشه
حالا با این وجود که نزدیک یک ماه از این داستان میگذره من هنوز احساس ورم معده دارم و خیلی نمیتونم غذا بخورم ولی روزی یه بارو دفع دارم که گاهی سفته گاهی متوسط!ولی مقدار دفع کمه…با مصرف داروهای پروبیوتیک و مبورین و ضد نفخ درد مقداری کم شده و بیشتر فقط یه حالت دلپیچس که گاهی میاد و میره و احساس تخلیه نشدن کامل..درد عضلات کمر و دنبالچه همچنان باقی مونده!
حالا از نظر شما سندروم رودس؟
بله این نتیجه هم محتمل هست. و متاسفانه تا اتمام التهاب روده هم طول میکشه. پروبیوتیک ها به صورت مکمل و پودر هم از داروخانه قابل تهیه است و مفیدتره.
سلام وقت بخیر نوزاد چهل روزه دارم . اوایل مشکل دفع نداشت بیست روزه که بود هر پنج شش روز دفع داشت و با شیاف بود نه بطور طبیعی دکتر مراجعه کردیم گفتن اشکالی ندارد
الان که چهل روزه شده هم مدفوع دیر به دیر میکنه و حتما باید شیاف بزارم به نظر شما مشکل چیه ؟ممنون میشم راهنمایی کنید الان هم دفعش هر پنج شش روز هشت
سلام به شما
بدون معاینه و بررسی امکان اظهار نظر وجود نداره. با توجه به اینکه پزشک بعد از ارزیابی و بررسی وجود اختلال رو رد کرده، ممکنه تغییرات مزاجی طبیعی باشه. اما به هر حال بهتره یک نوبت معاینه توسط پزشک فوق تخصص گوارش اطفال انجام بشه.
متشکرم
سلام من مدتیه اجابت مزاج کمی دارم یانزدیک به ناشتن هست
سلام به شما
باید حتما برای بررسی به متخصص جراحی یا فوق تخصص گوارش مراجعه کنین.
سلام نزدیک به چند هفته است که شبها بهدلیل نفخ شکم چندین با ر نزدیک به سه برای دفع مزاج از خواب بیدار شده و با خروج باد از شکم روبرو میشوم در ناحیه چپ شکم در پایین درد نقطعه ای دارم خروج مدفوع باریک میباشد و گاهی اوقات ابکی علت چیست
سلام به شما
بدون بررسی امکان تشخیص و اظهار نظر وجود نداره. با توجه به علایم و شواهد، باید به پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه کنین تا بررسی مستقیم روده انجام بشه.
با تشکر و سپاس
سلام . حدود یه سال پیش اپاندیسمو عمل کردم . از بعد از عمل یبوست داشتم گاهی خوب میشد و گاهی شدید.
الان چند روزه خیلی شدید محل عمل درد میکنه غذا هم که میخوام بخورم حالت تهوع پیدا میکنم . هی احساس دفع دارم ولی چیزی نیست . امکان انسداد روده هست؟
سلام به شما
ممکنه التهاب یا چسبندگی ایجاد شده باشه. لازم هست حتما سونوگرافی انجام و توسط متخصص جراحی بررسی بشه.
سپاس از پاسخگوییتون
سلام ببخشید من سونو رفتم حتی کولونوسکوپی و عکس با ماده حاجب هم گرفتم میگن مشکلی نداره . پس مال چی میتونه باشه به نظرتون؟
خیلیی درد میکنه🤕
سلام به شما
اگر همه چیز نرمال بوده و درد همچنان شدید پابرجاست، باید معاینه شکم توسط پزشک انجام بشه. ترجیحا از متخصص جراحی کمک بگیرین.
سلام.من هر ماه یه دل درد شدید میگیرم که اصلا نمیتونم تکون بخورم یساعت بعد خودش خوب میشه گاهی هم مقعدم تیر میکشه طوری ک کلا از جام بلندم میکنه سونوگرافی برام نوشتن اما تو اون ازمایش هم چیزی دیده نشده لطفا راهنمایی کنین ممنون
سلام به شما
جواب به این سوال در خانمها و آقایان و در سنین مختلف متفاوت هست. بدون داشتن اطلاعات اولیه و معاینه امکان اظهار نظر وجود نداره.