علائم انسداد روده چیست؟
میتوان گفت طولانیترین اندام در بدن ما، رودههای ما هستند. غذایی که میخوریم برای هضم کامل و یا دفعشدن به کمک حرکات رودهای در طول آن حرکت میکند. درنهایت بخشی از مواد غذایی که میخوریم توسط سلولهای پوششی روده کوچک جذب شده و باقی مواد در روده بزرگ بهصورت مدفوع درآمده و دفع میشوند. اگر عامل و یا عواملی از حرکت مواد غذایی در طول روده کوچک و یا بزرگ جلوگیری کنند، بیماری انسداد روده به وجود میآید. این بیماری هم در بزرگسالان و هم در کودکان ایجاد میشود. در این مطلب از مجله سلامت هومکا راجع به علائم انسداد روده کوچک، UGHML انسداد روده بزرگ و همچنین علائم انسداد روده در کودکان توضیح میدهیم.
انسداد روده چیست؟
منظور از انسداد روده، انسداد جزئی یا کامل روده کوچک یا بزرگ است که از حرکت غذا و یا مواد مدفوع در رودهها جلوگیری میکند. انسداد کامل روده یک وضعیت خطرناک و اورژانسی است و در صورت عدم درمان میتواند منجر به کمآبی، نارسایی کلیه، پارگی دیواره روده شود. انسداد روده درنهایت باعث عفونت شکمی و از بین رفتن بخشهایی از روده میشود. بنابراین شناخت علائم انسداد روده برای مراجعه زودهنگام به پزشک و شروع درمان بسیار اهمیت دارد.
انسداد جزئی روده چیست؟
زمانی میگوییم انسداد جزئی رودهها ایجادشده است که دفع مدفوع در بیمار مسدود شده اما بهطور کامل متوقف نشده است. انسدادهای جزئی روده باید بهسرعت درمان شوند تا به انسداد کامل تبدیل نشوند. با شناخت علائم انسداد جزئی روده میتوانید بهموقع برای درمان اقدام کنید.
علائم و نشانههای اولیه انسداد جزئی روده چیست؟
انسداد جزئی روده، علائمی شبیه به علائم انسداد روده بزرگ یا کوچک دارد. علائم و نشانههای اولیه انسداد جزئی روده عبارت است از:
- درد و ناراحتی شکمی
- حالت تهوع
- استفراغ
- اتساع و گرفتگی شکم
- یبوست
- اسهال
همانطور که دلایل انسداد روده بزرگ و کوچک با هم متفاوت است، انسداد هر کدام از رودهها علائم مختص خود را دارد. در ادامه بهصورت جداگانه انسداد روده بزرگ و کوچک و علائم آن را مورد بررسی قرار میدهیم.
انسداد روده کوچک چیست؟
روده کوچک که روده باریک هم نامیده میشود، بین ۲۰ تا ۳۰ فوت (حدوداً ۸٫۵ متر) طول و حدود ۱ اینچ قطر دارد. روده باریک دارای چینخوردگیهای زیادی دارد که باعث میشوند روده کوچک بهراحتی در حفره شکمی قرار گیرد. یک سر روده باریک به معده و سر دیگر به روده بزرگ وصل میشود. روده کوچک از ۳ قسمت مختلف تشکیل میشود؛ دوازدهه، ژژنوم و ایلئوم. غذای نیمه هضمشده از معده به روده کوچک هدایت شده تا در آن فرآیندهای گوارشی نهایی بر روی غذا انجام شود. مواد مغذی، ویتامینها، مواد معدنی و آب توسط سلولهای پوششی روده کوچک جذب میشوند.
منظور از انسداد روده کوچک انسداد جزئی یا کامل روده کوچک است. در شرایط طبیعی و بدون انسداد، مواد غذایی هضم شده در روده کوچک به سمت روده بزرگ جریان مییابند. انسداد در روده کوچک میتواند تا حدی یا بهطور کامل مانع از عبور محتویات شود. مسدودشدن حرکت مواد غذایی هضم شده در روده کوچک باعث تجمع مواد زائد و گازها در قسمت بالای روده میشود. علاوه بر این انسداد روده کوچک میتواند باعث اختلال در جذب مواد مغذی و مایعات شود.
علائم و نشانههای اولیه انسداد کامل روده کوچک چیست؟
انسداد کامل روده کوچک باعث بروز یک سری علائم در افراد میشود که عبارتاند از:
- گرفتگی و درد در ناحیه میانی یا بالای شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- صدای غرش روده (بوربوریگموس)
- حساسیت شکم به لمس
- شکم درد
- اسهال
- نفخ شکم
- بیاشتهایی و نخوردن غذا
- کمآبی بدن
- احساس ناخوشی و ناراحتی
- عدم توانایی دفع مدفوع و خروج گازهای رودهای
- مشاهده خون در مدفوع
- یبوست
- تب
- ضربان قلب بالا
انسداد روده بزرگ چیست؟
انسداد روده بزرگ یک وعیت اورژانسی است و زمانی رخ میدهد که تومور، بافت اسکار یا چیز دیگری باعث مسدودشدن مسیر حرکت غذا در روده بزرگ میشود. مسدودشدن روده بزرگ میتواند در هر بخشی از آن اتفاق بیافتد و باعث انسداد کامل و یا جزئی روده بزرگ شود.
انسداد روده بزرگ باعث تجمع گاز و مدفوع در آن شده و میتواند منجر به پارگی روده شود. برخی از انسدادهای روده با حداقل درمان در بیمارستان بهبود مییابند درحالیکه در برخی دیگر از افراد انسداد روده تنها به کمک جراحی قابل درمان است. انسداد روده بزرگ یک اورژانس پزشکی بوده و باید فوراً تحت درمان قرار گیرد.
روده بزرگ چیست و چه کاری انجام میدهد؟
روده بزرگ بخش مهمی از دستگاه گوارش بوده و از دو بخش کولون و راستروده تشکیل میشود که روده بزرگ نقش حیاتی در دفع مواد زائد از بدن دارد. ضایعات مواد غذایی و باقیمانده موادی که هضم نشدهاند از روده کوچک به روده بزرگ میروند و در آنجا جامد میشوند. شما هنگام دفع مدفوع، مواد زائد جامد ساختهشده در روده بزرگ را دفع میکنید. به این ترتیب انسداد روده بزرگ باعث تجمع مواد زائد و گازها در آن شده و باعث بروز مشکلات متعدد گوارشی در فرد میشود.
انسداد روده بزرگ چقدر شایع است؟
حدوداً ۲۰ درصد از موارد انسدادهای روده را انسداد روده بزرگ تشکیل میدهد. طبق آمارها انسداد روده باریک در بین گروههای مختلف سنی شیوع بیشتری دارد.
علائم و نشانههای اولیه انسداد کامل روده بزرگ چیست؟
انسداد کامل روده بزرگ علائم و نشانههای زیر را دارد:
- درد در قسمت پایین شکم بهخصوص در سمت چپ
- اتساع و گرفتگی در قسمت پایین شکم
- ناتوانی در اجابت مزاج و دفع مدفوع
- عدم خروج گازها
- یبوست مزمن
- مدفوع باریک
- حالت تهوع و استفراغ
- صدای غرش روده (بوربوریگموس) یا شنیده شدن صداهای بلند از روده
- اسهال
- مدفوع شل و آبکی
- نفخ شکم و تورم شکم
علائم بسیاری از بیماریها مشابه هم هستند و همین باعث مراجعه دیرهنگام افراد به پزشک میشود. توصیه میکنیم هر علامت غیرعادی و تغییر در عادات گوارشی خود را جدی بگیرید و بهطور منظم چکاپ انجام دهید. چکاپ منظم باعث تشخیص زودهنگام بسیاری از بیماریها شده و احتمال موفقیت درمان آنها را بالا میبرد.
به گفتهی mayoclinic برخی از بیماریها و شرایطی که خطر ابتلا به بیماری انسداد روده را افزایش میدهند عبارتاند از:
- جراحی شکم یا لگن که اغلب باعث چسبندگی می شود
- بیماری کرون که می تواند باعث ضخیم شدن دیواره های روده و تنگ شدن مجرا شود
- سرطان در شکم
علائم انسداد روده در کودکان
انسداد و گرفتگی روده برخلاف مشکلات گوارشی دیگر نظیر نفخ و زردی، در کودکان و نوزادان شیوع کمی دارد. ولی با این حال گاهی اوقات به دلایلی که در ادامه آنها را نام میبریم، رودههای کودک مسدود میشوند. نوزادان و کودکان علائم مشابه بزرگسالان را تجربه میکنند. نوزادان نمیتوانند به شما بگویند که در کجای بدنشان درد دارند، اما ممکن است پاهای خود را به سمت شکم خود بکشند و گریه کنند. سایر علائم انسداد روده در کودکان عبارتاند از:
- گریه ناگهانی و بلند (علامت اولیه و شایع)
- تب
- وجود خون در مدفوع (خونریزی مقعدی)
- شکم متورم و سفت
- مدفوع قرمز و ژله مانند
- خستگی یا بیحالی شدید
- استفراغ صفرا (استفراغ به رنگ سبز یا زرد و سبز)
- اسهال (بهندرت)
- تعریق
- کمآبی بدن
- شکم متورم
ممکن است علائم انسداد روده در کودک را مرتبط با سایر مشکلات سلامتی مثل نفخ و قولنج بدانید. اما توجه داشته باشید که انسداد روده در کودکان یک اورژانس پزشکی است که نباید علائم آن را نادیده گرفته و درمان را به تأخیر بیاندازید. بهاینترتیب هرگاه این علائم را در کودک خود مشاهده کردید، فوراً باید به متخصص مراجعه کنید.
علل شایع انسداد روده کوچک در کودکان چیست؟
علل شایع انسداد روده کوچک در کودکان به شرح زیر است:
- آترزی مادرزادی (یک نقص مادرزادی که شامل فقدان یا باریکشدن قسمتهایی از روده است)
- تنگی دهانه معده به روده (تنگی دهانه معده به روده (پیلور) که از ورود غذا به روده جلوگیری میکند)
- انواژیناسیون (چینخوردگی و فرورفتن بخشی از روده به قسمت مجاور)
از بین این علل، انواژیناسیون علت اصلی بسیاری از موارد انسداد روده در کودکان است که در ادامه راجع به آن توضیحات بیشتری ارائه میدهیم.
انواژیناسیون چیست؟
انواژیناسیون شایعترین علت انسداد روده در کودکان ۳ ماهه تا ۳ ساله است. درهمرفتگی روده در نوزادان تازه متولدشده بهندرت اتفاق میافتد، اما ممکن است در کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان هم ایجاد شود. انواژیناسیون یا درهمرفتگی روده، یک مشکل جدی در روده کودکان است و زمانی اتفاق میافتد که یک قسمت روده به داخل قسمت دیگر میلغزد، سپس روده در خود جمع شده و همین مسئله باعث ایجاد انسداد و گرفتگی رودهها در کودک میشود. انسداد روده از عبور غذای هضم شده از روده جلوگیری میکند و باعث بروز علائمی در کودک میشود.
چه چیزی باعث انواژیناسیون در کودک میشود؟
متخصصان هنوز نمیدانند چه چیزی باعث انواژیناسیون میشود. بعضی میگویند این مشکل بیشتر در کودکانی رخ میدهد که سابقه خانوادگی این اختلال را دارند. بااینحال برخی عوامل میتوانند در بروز انواژیناسیون و انسداد روده در کودک نقش داشته باشند که عبارتاند از:
- عفونتهای ویروسی
- تومورها یا تودههای شکمی یا روده
- آپاندیسیت
- انگلها
- بیماری سلیاک
- فیبروز کیستیک
- بیماری کرون
چه زمانی برای انسداد روده باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائمی دارید که مشکوک به انسداد روده هستید، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید زیرا انسداد روده یک وضعیت بسیار خطرناک پزشکی است. انسداد روده بزرگ و کوچک میتواند منجر به مشکلات و عوارض جدی مانند نارسایی کلیه و پارگی در دیوارههای روده شده و باعث بروز عفونت گردد. حتی در مواردی ممکن است انسداد روده منجر به از کارافتادگی بخشی از رودههای فرد شود. در صورت مشاهده علائم زیر در سریعترین زمان ممکن به پزشک خود مراجعه کنید:
- تب
- استفراغ
- بیمیلی به غذا و بیاشتهایی
- درد شکمی جدید و یا تشدید شده
- اتساع شدید شکم، نفخ یا تورم
- ناتوانایی در دفع مدفوع
سخن پایانی از هومکا
انسداد روده یکی از بیماریهای اورژانسی است که به دلایل مختلفی ایجاد میشود. متأسفانه علائم این بیماری بسیار شبیه به علائم دیگر بیماریهای گوارشی نظیر یبوست است و همین مسئله باعث مراجعه دیرهنگام به پزشک میشود. در این مقاله ما راجع به علائم انسداد روده بزرگ و کوچک توضیح دادیم که شناخت آنها برای همه لازم و ضروری است. اگر سوالی راجع به انسداد روده دارید و یا به این بیماری مبتلا هستید، میتوانید در بخش پرسش و پاسخ با پزشک سوالات خودتان را در ارتباط با این بیماری از پزشکان هومکا بپرسید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیههای تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب بهعنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام وقت بخیر
من ۳ماهه باردارهستم از اوایل یبوست داشتم الان شاید هردو روز یکبار دفع مدفوعداشته باشم اون هم تکه تکه درحجم متوسط.متوجه یک قسمت تقریبا گرد و نرم داخل مقعد شدم که احساس میکنم توی دفع مدفوع تأثیر داره باید چیکارکنم ممکنه اسنداد روده باشه؟؟
سلام به شما
ممکنه هموروئید باشه. بهتره مقعد توسط پزشک معاینه و برای تسهیل دفع دارو تجویز بشه.
سلام ارادت ببخشیدبنده نه دردشکمی دارم نه بی اشتهام نه سوزش معده روده دارم ولی یبوست دارم میوه جات سبزی کلا خوراکیهای فیبری ام مصرف میکنم ولی باز شکمم کارنمیکنه علت کجای ممنون
سلام به شما
باید علل فردی مثل رژیم غذایی، مصرف الکل و مواد مخدر، سابقه بیماری و دارویی و … بررسی بشه. اگر به تغییر رژیم غذایی جواب نداده، باید درمان دارویی تجویز بشه. یبوست مداوم بسیار مضر هست.
سلام
چن وقتیه که یبوست کم داشتم
ولی به تدریج زیاد تر شد
و مجبور به مراجعه دکتر شدم وقتی رفتم تشخص دکتر ویروس بود و دارو تجویز کردن و بعد از ازبین رفتن ویروس سوزش معده داشتم که برای سوزش معده هم دارو توجیه کردن
مدتیه که صداهای عجیبی از شکمم میاد و شکم درد و حالت تهوع و نفخ شکم هم دارم و بعضی وقتا درد زیر شکم
لازمه باز مراجعه کنم ب دکتر؟
سلام به شما
بهتره یک نوبت سونوگرافی شکمی و همینطور آزمایش مدفوع انجام بشه. با توجه به بروز علایم جدید باید پزشک معالج مطلع باشن.
سلام دکتر وقتتون بخیر
من پسر ۲۰ ساله هستم
۳ روزه هر چی میخورم شکمم درد میکنه
علایم مثل اسهال و یبوست و استفراغ اینا ندارم
میتونه از چه چیزی باسه
سلام به شما
ممکنه وجود آلودگی در شکم باشه. اما در هر صورت معاینه شکم توسط پزشک برای بررسی علل مهم ضروری هست.
سلام و خسته نباشید سوالی داشتم،چند ماهه حالت استفراغ دارم وبا خوردن آب تشدید میشه بعضاً درد شکم هم دارم،با توجه به اینکه پزشک گوارش تو شهرمون نداریم و فاصله خیلی زیاده،میخواستم لطف کنین راهنماییم کنین،با تشکر
سلام به شما
الزاما با این شرح حال انسداد روده قطعی نیست. باید وضعیت معده با معاینه و آندوسکوپی بررسی بشه. اگر به پزشک داخلی یا جراحی هم دسترسی داشته باشین، میتونن به شما کمک کنن.
سلام ۵۵سال دارم چندساله یبوست وتنبلی روده دارم ..پلیپ کوچک هم دارم شقاق هم درخروجی مقعدم هست هرروز پودر سنارا مجبورم بخورم …شکمم بزرگ شده چندروزه زیاد شده ودفع کامل ندارم..لطفا تجویزجدید دارید بگویید..
سلام به شما
متاسفانه امکان تجویز دارو یا توصیه درمانی بدون معاینه و بررسی وجود نداره. ضمنا اگر با وجود مصرف ملین دفع ندارین، حتما باید برای شستشوی روده و یا انما، به پزشک متخصص جراحی مراجعه کنین.
سلام وقتتون بخیر
بنده خیلی زودبه زود گرسنه میشم ولی زیاد دفع ندارم
احساس سنگینی میکنم ولی دفع نمیشه ک مجبور میشم از داروهای ملین استفاده کنم و خیلی هم باد دارم معذرت میخام بیشتر موقعها هم مدفوعم بصورت خمیری و چسبناک خارج میشه
سلام به شما
باید حتما آزمایش مدفوع و بررسی کامل روده انجام بشه. به متخصص داخلی مراجعه کنین.
سلام.من مدتی هست که قبل از دفع و بعداز دفع سمت چپ پائین شکمم درد میکنه.که درد اون میزنه به کلیه ام.که گاهی به جهت احتمال دستشویی داشتن میرم دستشویی و میمانم ولی چیزی دفع نمیشه و باه همون درد بیرون میام تا بعد از مدتی دوباره برم دستشویی تا دفع بشه.میخواستم بدونم علت چیست.ممنون میشم جواب بدید
سلام به شما
برای تشخیص، انجام معاینه شکم و سونوگرافی ضروری هست. میتونه التهاب روده و یا مرتبط با سنگ کلیه باشه.
سلام
وقتتون بخیر
من درد شکم ندارم
هرچی میخورم دفع نمیشه و خیلی زیاد گشنم میشه و اشتهام زیاده
هرازگاهی قبل از خواب قرص دایمولاکس مصرف میکردم تاچندروز طبیعی بود ولی جدیدا اصلا تاثیرنداره و بصورت اسهالی دفع میشه .
سلام به شما
اینکه دفع نداشته باشین با اینکه دفع اسهال باشه، متناقض هست. شرح حال کامل نیست.
سلام
کسی ک یک خرمالو نجویده خورده باشه و دچار یبوست بشه و نفخ معده داره الان ولی ادرارش مشکلی ندارد میتونه دچار انسداد روده شده باشه باید ببریمش پیش پزشک؟حالت تهوع نداره فقط بی اشتهاس
سلام به شما
یبوست الزاما نشاندهنده انسداد روده نیست. اگر بعد از ۳ الی ۳ روز رفع نشه، نیاز به بررسی هست.