زگیل تناسلی در زنان چگونه درمان می‌شود؟
یکی از انواع بیماری مقاربتی در زنان، زگیل تناسلی است. زگیل تناسلی در زنان یکی از عفونت‌های مقاربتی منتقله از راه جنسی است که با زائده‌های گوشتی برجسته صورتی و یا هم‌رنگ پوست بر روی واژن، دهانه واژن و اطراف و یا داخل مقعد مشخص می‌شود. زگیل‌های تناسلی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقله از راه جنسی در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای جهان هستند. اگرچه زگیل تناسلی هم در مردان و هم زنان رخ می‌دهد اما بیشتر در زنان تشخیص داده می‌شود. این مقاله از مجله سلامت هومکا به بررسی مطالب مهم پیرامون زگیل تناسلی در زنان اختصاص‌یافته است.
فهرست مطالب
علت ابتلای زنان به زگیل تناسلی در زنان
دلیل ظاهر شدن زگیل‌های تناسلی ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV است. بیش از ۱۰۰ سویه مختلف از این ویروس‌ها پتانسیل بیماری‌زایی در انسان را دارند. در این میان HPV انواع ۶ و ۱۱ از دلایل اصلی زگیل‌های تناسلی و سویه‌های ۱۶ و ۱۸ از دلایل سرطان دهانه رحم محسوب می‌شوند. سویه‌های ایجادکننده زگیل توانایی ایجاد سرطان ندارند. برای آشنایی با علائم این بیماری، مقاله علائم سرطان دهانه رحم را مطالعه کنید.
ویروس HPV از راه تماس مستقیم پوستی به‌ویژه در زمان رابطه دهانی، واژنی و مقعدی انتقال می‌یابد و انتقال آن از طریق تماس با سطوح مختلف ازجمله سطح توالت فرنگی امکان‌پذیر نیست. بیشتر افراد مبتلا به این ویروس هیچ‌گونه علائم قابل تشخیصی ندارند اما نکته مهم این است که به‌عنوان ناقل قادرند ویروس را به سایرین انتقال دهند.
درمان زگیل به معنی درمان و پاک شدن HPV از بدن نیست بنابراین تمام افرادی که روابط جنسی پرخطر (خارج از رابطه زناشویی) دارند را باید به‌عنوان ناقلین HPV در نظر گرفت و لازم است که در زمان رابطه جنسی تمامی نکات پیشگیرانه بیماری‌های مقاربتی رعایت گردد. ازآنجایی‌که پدیدار شدن زگیل‌های تناسلی ممکن است چند هفته، چند ماه و حتی چند سال پس از آلوده شدن به HPV طول بکشد ازاین‌رو دانستن اینکه فرد چه زمانی و یا توسط چه کسی به این ویروس آلوده شده، دشوار است.
علائم زگیل تناسلی در زنان
زگیل‌های تناسلی معمولاً صورتی‌رنگ و یا هم‌رنگ پوست هستند و گاهی صاف و خوابیده و گاهی زبر و برجسته هستند. این زگیل‌ها غالباً در لبه‌های واژن و یا در دهانه آن قرار دارند اما بروز آن‌ها در اطراف یا داخل مقعد نیز محتمل است. معمولاً زگیل تناسلی در زنان با علائم دیگری همراه نیست هرچند که گاهی احساس سوزش، درد و خارش در اطراف زگیل‌ها بروز می‌کند.
به گفته‌ی وب‌سایت americanpregnancy تغییرات هورمونی در طی بارداری می‌تواند باعث بزرگ‌تر شدن زگیل تناسلی گردد. گاهی این رشد چنان است که باعث مسدود شدن واژن شده و زایمان طبیعی را با مشکل مواجه می‌کند. در چنین مواردی برداشتن زگیل با جراحی یا در صورت عدم امکان، انجام عمل سزارین راهکار زایمان است.
در موارد نادری عامل زگیل تناسلی یعنی HPV قادر است از جفت عبور کرده و خود را به جنین رسانده و باعث آلودگی او شود. برای از بین بردن زگیل تناسلی در بارداری روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان به کرایوسرجری (از بین بردن زگیل با سرما)، جراحی و یا لیزر اشاره کرد.
درمان زگیل تناسلی در زنان
روش‌های مختلفی برای درمان زگیل‌های تناسلی در زنان وجود دارد که شامل تجویز دارو و استفاده از روش‌های جراحی است. حتی پس از درمان نیز احتمال عود زگیل‌ها پس از چند هفته یا چند ماه وجود دارد چراکه از بین رفتن زگیل‌ها لزوما به معنای پاک شدن ویروس HPV از بدن نیست. ویروس HPV قادر است تا ۲ سال در بدن باقی بماند و هر چند وقت یک‌بار باعث ایجاد زگیل‌های تناسلی شود. در حال حاضر، داروی ضدویروسی که قادر باشد HPV را به‌طور قطعی درمان کند در دسترس نیست اما سیستم ایمنی در شرایط طبیعی می‌تواند در یک بازه زمانی تا حداکثر دو سال ویروس را به‌طور کامل حذف کند.
بهترین نوع درمان برای زگیل‌های تناسلی در زنان به تعداد، اندازه و محل قرارگیری آن‌ها و شرایط عمومی فرد (مثل بارداری و بیماری‌های سیستم ایمنی) بستگی دارد. در بیشتر موارد اگر زگیل‌ها دردسرساز نباشند نیازی به درمان چه از طریق دارو و یا از طریق جراحی نیست اما اگر زگیل‌های تناسلی بزرگ باشند و یا در شرایطی مثل بارداری باعث انسداد مجرای واژن شده باشند در چنین مواردی طی کردن مسیر درمانی برای حذف زگیل ضروری است.
داروهای درمان زگیل‌های تناسلی در زنان
روش‌های دارویی به منظور درمان زگیل تناسلی شامل پماد و محلول‌های موضعی است که در ناحیه زگیل و پوست اطراف آن مورداستفاده قرار می‌گیرند. میزان استفاده از هر کدام از داروها مطابق با دستورات پزشکی است و مصرف آن‌ها حداقل به مدت چندین هفته برای رفع کامل زگیل‌ها ضروری است. از داروهای مورد استفاده جهت درمان زگیل‌های تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
پودوفیلین
این دارو به شکل محلول است و توسط پزشک یا پرستار به‌وسیله سواب بر روی زگیل‌های تناسلی مالیده می‌شود و باید پس از ۱ تا ۴ ساعت پس از استعمال با آب شسته شود. این کار به صورت هفتگی و تا ۴ تا ۶ هفته ادامه می‌یابد. از عوارض جانبی پودوفیلین می‌توان به سوزش، درد و زخم پوستی اشاره کرد. استفاده از پودوفیلین برای زنان باردار ممنوع است.
پودوفیلوکس
این دارو به پودوفیلین شباهت دارد با این تفاوت که فرد مبتلا می‌تواند در خانه آن را بر روی زگیل استفاده کند. تعداد دفعات استعمال پودوفیلوکس باید کاملاً مطابق با دستور پزشک انجام شده و تا پایان دوره درمان ادامه پیدا کند. این دارو نیز همانند پودوفیلین برای زنان باردار ممنوع است.
بی کلرواستیک اسید و تری کلرواستیک اسید
هر دوی این داروها محلول‌های اسیدی هستند که از پتانسیل تخریب بافت زگیل برخورداند. تری کلرواستیک اسید کاربرد بیشتری دارد و معمولاً توسط پزشک یا پرستار بر روی زگیل استعمال می‌شود. تری کلرواستیک اسید به‌صورت هفتگی و به مدت ۴ تا ۶ هفته باید مورد استفاده قرار گیرد.
ایمیکوید
این دارو به شکل پماد است و پتانسیل تقویت و برانگیختن سیستم ایمنی علیه زگیل را دارد. معمولاً طبق دستور پزشکی، ایمیکوید قبل از خواب در ناحیه زگیل تناسلی استعمال می‌شود و باید بعد از ۶ تا ۱۰ ساعت پوست آغشته به پماد شسته شود. این دارو معمولاً ۳ بار در هفته و به مدت ۱۶ هفته تجویز می‌شود.
اینترفرون
اینترفرون دارویی است که سیستم ایمنی را بر ضدویروس برمی‌انگیزد. این دارو به شکل‌های مختلفی ازجمله تزریقی و پماد در دسترس است اما موثرترین شکل آن برای درمان زگیل تناسلی به صورت تزریقی به داخل زگیل تناسلی است. عوارض اینترفرون شامل بروز علائم شبه آنفولانزا، خستگی و کاهش اشتها است و ازاین‌رو معمولاً به‌عنوان گزینه درمانی اصلی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
روش‌های جراحی زگیل تناسلی در زنان
جراحی زگیل تناسلی شامل برداشتن و یا تخریب بافت زگیل است. بعضی از جراحی‌های زگیل تناسلی در مطب قابل انجام است اما بعضی دیگر باید در اتاق عمل انجام شوند. جراحی زگیل تناسلی در طی بارداری ایمن است و معمولاً در موارد زیر کاربرد دارد:
- برای برداشتن زگیل‌هایی که به درمان دارویی پاسخ نمی‌دهند
- در صورت بزرگ بودن زگیل طوری که درمان دارویی به‌تنهایی کافی نباشد
- برای حذف زگیل‌هایی که باعث انسداد کانال واژن، مجاری ادراری و مجرای مقعد شوند
- برای نواحی که علاوه بر بروز زگیل دچار تغییرات سرطانی شده‌اند
انواع روش‌های جراحی به‌صورت زیر است:
کرایوتراپی
در روش کرایوتراپی یا سرمادرمانی از مواد شیمیایی (نیتروژن مایع) جهت انجماد زگیل استفاده می‌شود. این روش در مطب قابل انجام است و معمولاً نیازی به بی‌حسی موضعی ندارد. از عوارض جانبی کرایوتراپی می‌توان به بروز درد در زمان جراحی و گاهی سوزش، تورم و تاول پس از جراحی اشاره کرد. این شیوه جراحی برای دوره بارداری ایمن به حساب می‌آید.
الکتروکوتر
در روش الکتروکوتر از جریان الکتریسیته برای نابودی و سوزاندن زگیل‌های تناسلی استفاده می‌شود. این کار در اتاق عمل و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
برداشتن زگیل تناسلی با جراحی
در عمل جراحی که با حسی موضعی انجام می‌شود از ابزارهای پزشکی برای بریدن و جدا کردن زگیل استفاده می‌شود. از عوارض نادر این نوع جراحی می‌توان عفونت، درد و زخم را نام برد.
لیزر
لیزر شامل پرتوهای پرانرژی نور است که قادرند بافت زگیل را از بین ببرند. این روش در اتاق عمل و با انجام بی‌حسی موضعی قابل انجام است.
مراقبت‌های پس از درمان زگیل تناسلی در زنان
از بین رفتن زگیل‌ها به معنی از بین رفتن عامل زمینه‌ای آن‌ها یعنی ویروس HPV نیست چراکه این ویروس ممکن است تا ماه‌ها پس از حذف زگیل همچنان در بدن باقی مانده و باعث عود و انتقال زگیل‌ها شوند. این موضوع به‌ویژه در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مثل افراد دیابتی، افراد مبتلا به ویروس HIV و بیمارانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، محسوس‌تر است.
پیشگیری از زگیل‌های تناسلی در زنان
با روش‌های زیر می‌توان از ابتلا به زگیل تناسلی در زنان پیشگیری کرد:
تزریق واکسن
دو واکسن رایج برای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی به نام‌های گارداسیل و گارداسیل ۹ در دسترس هستند. واکسن HPV می‌تواند از ابتلا به سویه‌های ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ جلوگیری کند و گارداسیل ۹ نیز علاوه بر سویه‌های مذکور قادر است ۵ سویه پرخطر دیگر را نیز پوشش دهد. از مزایای این واکسن‌ها این است که علاوه بر تأثیر در پیشگیری از زگیل تناسلی، قادرند از ابتلا به سرطان دهانه رحم که علت آن سویه‌های ۱۶ و ۱۸ از HPV هستند نیز جلوگیری کنند.
مراقبت‌های جنسی
خودداری از رابطه جنسی با افراد مبتلا به زگیل تناسلی و یا مشکوک به HPV، از راه‌های موثر برای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی به حساب می‌آید. البته در عمل تشخیص HPV در افراد مبتلا دشوار است به این دلیل که بیشتر افراد مبتلا به HPV به‌صورت ناقل بدون علامت هستند. از طرفی نیز کاندوم قادر به پیشگیری صد در صد در برابر ابتلا به HPV نیست و احتمال انتقال حتی در صورت استفاده از کاندوم نیز وجود دارد؛ بنابراین بهترین راهکار برای در امان ماندن از عوارض و پیامدهای ویروس HPV، تعهد به زندگی زناشویی و خودداری از رفتارهای پرخطر جنسی است.
اگر به ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مشکوک هستید بهتر است آزمایش std انجام دهید. شما می‌توانید برای انجام این آزمایشات در محیط امن منزل خود به‌صورت محرمانه اقدام کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
