حساسیت پوستی و انواع آن

آلرژی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به یک ماده خارجی ماننده گرده، نیش زنبور عسل، شوره پوست حیوانات خانگی یا یک غذا واکنش نشان می‌دهد. حساسیت پوستی یکی از انواع حساسیت‌ها است که سالانه چندین میلیون نفر درگیر آن هستند. حساسیت پوستی می‌تواند با علائم خفیف و شدید متعددی بروز کند.

گاهی آلرژی پوستی و علائم ناشی از آن می‌تواند زندگی فرد مبتلا را مختل کند و امکان انجام فعالیت‌های روزانه را نیز از او سلب کند. آلرژی پوستی ممکن است با علائم شایعی همچون کهیر، قرمزی و تورم، تاول و خارش شدید پوست خود را نشان دهد. این بخش از هومکا به موضوع حساسیت پوستی و انواع آن اختصاص داده‌شده. در این بخش در مورد انواع آلرژی پوستی و روش‌های درمان حساسیت پوستی صحبت خواهیم کرد.

فهرست مطالب

حساسیت پوستی

آلرژی پوستی یک واکنش آلرژیک به یک ماده معمولی بی‌ضرر مانند پشم، گرده، صابون یا گیاهان است. به هر دلیلی ممکن است شما دچار آلرژی پوستی شوید. تصور نکنید حتماً چیزی که برای خیلی‌ها بدون خطر است برای شما نیز مفید و بی‌خطر خواهد بود. گاهی حتی با مصرف یک خوراکی در مقدار خیلی کم ممکن است فرد دچار حساسیت پوستی شدید و حتی مسمومیت آنافیلاکسی شود.

همان‌طور که گفتیم ممکن است بدن شما نسبت به یک ماده خیلی معمولی واکنش شدید نشان دهد. سیستم ایمنی به این محرک واکنش نشان می‌دهد و حمله می‌کند تا آن را از بدنتان خارج کند. نتیجه یک بثورات پوستی آلرژیک است که قرمز می‌شود، ورم می‌کند، دانه و جوش می‌زند و یا اینکه دچار خارش شدید می‌شود.

انواع حساسیت پوستی

انواع مختلفی از بیماری‌های پوستی آلرژیک وجود دارد که هر کدام به روشی خاص خود را نشان می‌دهند. آلرژی‌های پوستی با علائم و الگوهای مشخص ظاهر می‌شوند تا به تعیین نوع آن کمک کنند. الگوی‌های رفتاری سیستم ایمنی بدن نسبت به یک آلرژن در مقایسه با یک آلرژن دیگر متفاوت است یا در پاره‌ای از موارد ویژگی‌های خاصی دارند.

واکنش‌ها می‌توانند در طول زمان تغییر کنند. ممکن است انتظار داشته باشید در صورت تماس مجدد با محرک، علائم مشابهی ایجاد شود، اما شاید پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن علائم متفاوتی بروز کنند. گاهی انواع حساسیت پوستی با خارش همراه هستند. درواقع خارش پوستی یکی از شایع‌ترین علائم حساسیت پوستی است. ازجمله آلرژی‌های پوستی که همراه با خارش پوستی ظاهر می‌شوند، می‌توان به دراماتیت، اگزما و کهیر  اشاره نمود. در ادامه برخی از انواع حساسیت پوستی را بررسی می‌کنیم.

اگزما

این بیماری پوستی که به آن درماتیت آتوپیک نیز گفته می‌شود، اغلب در چند سال اول زندگی شروع می‌شود، اما می‌تواند برای اولین بار در نوجوانی یا بزرگ‌سالی بروز کند. در کودکان بزرگ‌تر، نوجوانان و بزرگ‌سالان، بثورات معمولاً در نواحی خمشی به وجود می‌آیند. منظور از نواحی خمشی نقاطی از بدن همچون پشت زانو و چین‌های آرنج است. اگرچه ممکن است بثورات در ابروها، دست‌ها، گردن و صورت نیز رخ دهد. خاراندن و مالش پوست ممکن است منجر به تغییر ظاهر طبیعی پوست شود و درنهایت رنگ‌دانه‌هایی غیرطبیعی به نام لیکنیفیکاسیون را در پوست به وجود آورد.

درماتیت تماسی

این واکنش بیشتر به دلیل یک عامل تحریک‌کننده است، اما یک واکنش آلرژیک نیز می‌تواند منجر به بروز درماتیت تماسی شود. التهاب پوست پس از تماس بین یک ماده محرک آلرژیک و پوست شما ایجاد می‌شود. درحالی‌که بثورات می‌تواند بسیار شبیه به اگزما به نظر برسد، معمولاً فقط در جایی رخ می‌دهد که پوست با عامل آزاردهنده تماس داشته باشد.

صورت، پلک‌ها، گردن، دست‌ها و پاها معمولاً نواحی مبتلا هستند. درحالی‌که پیچک سمی، بلوط سمی و سماق سمی شایع‌ترین علل درماتیت تماسی آلرژیک هستند، نیکل موجود در جواهرات، لوازم آرایشی، کرم‌های آنتی‌بیوتیکی، لاستیک و مواد شیمیایی روی کفش نیز می‌توانند منجر به بروز حساسیت پوستی تحت عنوان درماتیت شوند.

کهیر

کهیر، اصطلاح پزشکی است، که به بثورات خارش‌دار نسبت داده می‌شود و می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای قابل‌توجه باشد. کهیر‌ها برآمدگی‌هایی به رنگ صورتی یا قرمز هستند که در اندازه‌ها و اشکال مختلف ظاهر می‌شوند و دارای مراکز رنگ‌پریده هستند. کهیر ممکن است به‌سرعت مکان، اندازه و شکل را تغییر دهد و ممکن است خارش داشته باشد یا نه. خارش ناشی از کهیر معمولاً باعث نمی‌شود که فرد آن‌قدر پوست را بخاراند که پوست دچار شکاف و زخم شود. آلرژن‌هایی که ممکن است باعث بروز کهیر شوند، عبارت‌اند از:

• مواد غذایی مانند تخم‌مرغ، آجیل، بادام‌زمینی و صدف
• نیش حشرات
• تماس با محصول لاتکسی
• مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌های پنی‌سیلین و سولفات، آسپرین و ایبوپروفن
• تماس پوست با نور خورشید
• محرک‌های فیزیکی همچون ورزش، گرما، سرما و فشار

کهیر مسری نیست، اما ممکن است یک علامت هشداردهنده از یک واکنش آلرژیک جدی باشد که ممکن است منجر به آنافیلاکسی شود. در چنین موقعیتی در اورژانس به بیمار اپی‌نفرین تزریق می‌شود.

آنژیوادم

آنژیوادم معمولاً همراه با کهیر بروز می‌کند. این آلرژی پوستی تورمی است که ممکن است لب‌ها، چشم‌ها، دست‌ها و پاها را درگیر کند. البته بروز این حالت از ایجاد آنافیلاکسی جلوگیری می‌کند. بیماران آنژیوادم با علائمی همچون گزگز و سوزش پوست به پزشک مراجعه می‌کنند.

حساسیت پوستی به الکل

حساسیت پوستی به الکل وقتی بروز می‌کند، که فرد در تماس با الکل قرار گیرد. درواقع این حساسیت زمانی رخ می‌دهد که بدن شما نسبت به الکل احساس خطر کند و آن را عامل خارجی تشخیص دهد. در این صورت سیستم ایمنی سعی می‌کند با واکنش نشان دادن آن را دفع کند. البته گاهی حساسیت پوستی به الکل ناشی از ترکیبات دیگری است که به الکل افزوده می‌شود. ازجمله ترکیبات حساسیت‌زای دیگری که با الکل ترکیب می‌شوند می‌تواند به موارد زیر اشاره نمود:

• طعم‌دهنده‌های مصنوعی
• تخم‌مرغ
• چاودار
• جو
• انگور
• رازک
• گلوتن
• غذای دریایی
• مخمر
• گندم

علائم پوستی حساسیت نسبت به الکل

اگر شما دچار حساسیت پوستی به الکل شوید، ممکن است یک یا چند علامت زیر را تجربه کنید:

• تورم پوست و تورم صورت
• تورم اطراف دهان
• احساس خارش در داخل دهان
• احساس خارش در بینی و چشم
• کهیر
• بروز بثورات پوستی قرمز همراه با خارش
• اسهال
• سرگیجه

علائم شایع حساسیت پوستی

بثورات پوستی ناشی از تماس با آلرژن‌ها اولین و اصلی‌ترین علامت یک واکنش آلرژیک پوستی است. بثورات ممکن است به‌صورت احساس خارش، برآمدگی یا قرمزی شروع شود. برخی از علائم آلرژی و حساسیت پوستی به شرح زیر است:

• راش
• خارش
• سرخی
• تورم
• برآمدگی‌های برجسته
• پوسته‌پوسته شدن پوست
• ترک خوردن پوست

به گفته‌ی وب‌سایت webmd علائم حساسیت پوستی مانند خارش و تورم، معمولا بعد از یک یا دو هفته بدون درمان خاصی از بین می‌روند. انجام برخی از کارها می‌تواند شرایط شما را بهتر کند.

سعی کنید محلی که خارش دارد و دچار حساسیت است را دست نزنید. استفاده از کمپرس خنک و دوش می‌تواند کمک‌کننده باشد. از پمادهای ضد خارش استفاده کنید و سعی کنید لباس‌های گشاد بپوشید.

علت حساسیت پوستی

محرک‌هایی که می‌توانند منجر به آلرژی پوستی شوند عبارت‌اند از:

• شوره حیوانات خانگی
• دمای سرد یا گرم
• تماس با محصول لاتکسی
• تماس پوست با پیچک سمی و بلوط سمی
• نیش حشرات
• تماس با گرده گل
• استفاده از پودر لباس‌شویی
• استفاده از صابون
• تماس با نیکل
• تماس با مواد شیمیایی
• مصرف مواد مخدر
• تماس با آب
• برخورد نور خورشید به پوست
• مصرف غذاهای حساسیت‌زا

برخی از افراد محرک‌های بسیار واضحی دارند، درحالی‌که افراد دیگر در تعیین منبع مشکل و علت بروز حساسیت پوستی نیاز به انجام آزمایش آلرژی دارند.

آزمایش حساسیت پوستی

انواع متفاوتی از آلرژی پوستی در دنیا شیوع دارد. متخصصین برای تشخیص علت بروز آلرژی پوستی توصیه می‌کنند، که ابتدا افراد آزمایش دهند. اطلاعات حاصل از تست‌های آلرژی ممکن است به پزشک شما کمک کند تا یک برنامه درمان آلرژی شامل اجتناب از آلرژن، داروها یا واکسن‌های آلرژی (ایمونوتراپی) ایجاد کند.

تست‌های پوستی آلرژی به‌طور گسترده‌ای برای کمک به تشخیص شرایط آلرژیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از نتایج تست آلرژی پوستی پزشک می‌تواند متوجه شود، که شما درگیر کدام یک از حالات آلرژی پوستی هستید. مهم‌ترین شرایط پزشکی که سبب بروز آلرژی پوستی می‌شوند عبارت‌اند از:

• تب یونجه (حساسیت فصلی)
• درماتیت
• آسم آلرژیک
• حساسیت غذایی
• آلرژی به نیش زنبور عسل
• آلرژی به پنی‌سیلین

آزمایشات پوستی به‌طورکلی برای بزرگ‌سالان و کودکان در هر سنی، ازجمله نوزادان ایمن است. با این حال، در شرایط خاص آزمایش‌های پوستی توصیه نمی‌شود. پزشک شما ممکن است در موارد زیر توصیه کند از انجام آزمایشات پوستی خودداری کنید:

تا به حال یک واکنش آلرژیک شدید را تجربه کردید

شما ممکن است به قدری به مواد خاصی حساس باشید که حتی مقادیر اندک مورد استفاده در آزمایشات پوستی می‌تواند باعث ایجاد یک واکنش تهدیدکننده زندگی شود. زمانی که فرد در چنین شرایطی است، اگر در تماس با آلرژن قرار بگیرد دچار مسمومیت آنافیلاکسی می‌شود.

از داروهایی استفاده می‌کنید که می‌توانند با نتایج آزمایش تداخل داشته باشند

برخی از داروهایی که مصرف می‌کنید، می‌توانند در نتایج آزمایش آلرژی تداخل ایجاد کنند. آنتی‌هیستامین‌ها، بسیاری از داروهای ضدافسردگی و برخی از داروهای سوزش سر دل در این گروه قرار دارند. ممکن است پزشک تشخیص دهد که ادامه مصرف این داروها برای شما بهتر از قطع موقت آن‌ها برای آمادگی جهت آزمایش پوست است.

شرایط پوستی خاص دارید

اگر اگزما یا پسوریازیس شدید نواحی وسیعی از پوست بازوها و پشت شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است پوست شفاف و بدون درگیری کافی برای انجام یک آزمایش مؤثر وجود نداشته باشد. سایر بیماری‌های پوستی مانند درماتوگرافی، می‌توانند باعث ایجاد نتایج آزمایش غیرقابل‌اعتماد شوند.

قرص حساسیت خارش بدن

برای درمان حساسیت خارش بدن گاهی پزشکان قرص‌های ضد خارش را تجویز می‌کنند. این قرص می‌توانند ضمن تسکین خارش پوست به برطرف کردن علائم نیز کمک کنند. ازجمله قرص‌های معروفی که برای درمان حساسیت خارش بدن تجویز می‌شوند، می‌توان به داروهای زیر اشاره نمود:

• هیدروکسی زین
• بنادریل
• لوراتادین
• زادیتن
• سیپروهپتادین
• ترفنادین
• سیتریزین

آمپول ضد حساسیت پوستی

ازجمله آمپول‌های ضد حساسیت پوستی و به‌طورکلی مؤثر در درمان و تسکین علائم آلرژن‌ها می‌توان به مورد زیر اشاره نمود:

• کلماستین
• پرومتازین
• کلرفنیرامین
• سیتریزین

آلرژی صورت

آلرژی صورت یکی از انواع شایع آلرژی پوستی است. همان‌طور که از نامش پیداست در این نوع حساسیت تنها یا بیشتر پوست صورت درگیر علائم خفیف تا شدید می‌شود. واکنش آلرژیک در صورت بستگی به نوع آلرژن دارد. ممکن است در اثر مصرف یک ماده خوراکی اثرات و علائم پوستی ایجاد شوند و یا شاید در اثر مصرف مواد آرایشی دچار علائم پوستی شوید. ازجمله علائم شایع آلرژی صورت می‌توان به مورد زیر اشاره کرد:

• قرمز شدن چشم‌ها
• خارش چشم‌ها
• خشکی شدید پوست
• ترک خوردن پوست
• تورم لب و اطراف چشم
• پف کردن پوست صورت
• بروز کهیر روی پوست صورت
• ایجاد جوش‌های متعدد
• خارش و سوزش پوست صورت
• قرمز شدن بخشی یا کل صورت
• ایجاد لکه‌های کوچک روی پوست صورت
• متورم شدن زبان

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.