کپسول آموکسی‌ سیلین؛ عوارض و مقدار مصرف!

آنتی بیوتیک‌ها رایج‌ترین روش درمان عفونت‌های باکتریایی هستند و آموکسی سیلین، یکی از پرمصرف‌ترین و موثرترین داروها در این خانواده است. این دارو با اثرگذاری گسترده خود، توانایی درمان گونه‌های متنوعی از باکتری‌ها را دارد و به همین دلیل، نقشی مهمی در درمان بسیاری از عفونت‌ها و التهابات بازی می‌کند. با این حال، مصرف این دارو برای همه افراد مناسب نیست؛ همچنین می‌تواند با بعضی داروها یا روش‌های پزشکی تداخل ایجاد کند. برای آشنایی بیشتر با کپسول آموکسی‌ سیلین، نحوه مصرف و عوارض احتمالی آن با ما همراه باشید.

آموکسی سیلین برای چیست؟

کپسول آموکسی سیلین نوعی آنتی بیوتیک از خانواده پنی سیلین‌ها است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مانند لوزه‌های چرکین، برونشیت، سینوزیت، ذات الریه و عفونت‌های گوش، بینی، گلو، پوست یا مجاری ادراری تجویز می‌شود. این دارو از طریق از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از رشد آن‌ها بر بدن اثر می‌گذارد. با این حال، آموکسی سیلین برای درمان سرماخوردگی، آنفلوانزا یا سایر عفونت‌های ویروسی کاربرد ندارد.

گاهی آموکسی سیلین همراه با آنتی بیوتیک دیگری به نام کلاریترومایسین برای درمان زخم معده ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود. این ترکیب  ممکن است همراه با داروهای اسید معده مانند لانسوپرازول تجویز شود.

مطالعه بیشتر: قرص سیپروفلوکساسین برای چیست؟

اطلاعات دارویی آموکسی سیلین

در جدول زیر، می‌توانید اطلاعات آموکسی سیلین را به طور خلاصه مشاهده کنید:

نام ژنریک دارو	آموکسی سیلین
رده دارویی	آنتی بیوتیک پنی سیلینی
مکانیسم اثر آموکسی سیلین	متوقف کردن رشد باکتری‌ها از طریق مهار کردن پروتئینی که در ساخت دیواره سلولی باکتری‌ها نقش دارد.
اشکال دارویی	قرص، کپسول،  قرص جویدنی، شربت و قرص پیوسته رهش
موارد مصرف	درمان عفونت‌های باکتریایی مانند التهاب لوزه، برونشیت، سینوزیت، ذات الریه، عفونت گوش، گلو، بینی، پوست، مجاری ادراری، دندان و همچنین درمان زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری
دوز معمول بزرگسالان	۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۸ ساعت؛ یا ۵۰۰ تا ۸۷۵ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت (بسته به نوع و شدت عفونت)
دوز معمول کودکان	بر اساس وزن بدن محاسبه می‌شود (معمولا ۲۰ تا ۴۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم در روز، در دوزهای تقسیم‌شده)
تداخل‌های دارویی	آلوپورینول، پروبنسید، داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین)، قرص‌های پیشگیری از بارداری و سایر آنتی بیوتیک‌ها (ماکرولیدها، تتراسایکلین‌ها).
عوارض جانبی شایع	حالت تهوع، استفراغ، اسهال، بثورات پوستی، عفونت قارچی واژن
عوارض جانبی جدی	واکنش آلرژیک شدید، آسیب کبدی، واکنش‌های پوستی جدی، مشکلات شدید روده‌ای
مهم‌ترین هشدارها	کامل کردن دوره درمان حتی در صورت بهبودی، عدم مصرف برای عفونت‌های ویروسی (سرماخوردگی، آنفلوانزا)، اطلاع دادن سابقه حساسیت به پنی‌سیلین به پزشک، کاهش اثرگذاری قرص‌های پیشگیری از بارداری

اشکال داروی آموکسی سیلین

آموکسی سیلین در فرم‌های دارویی زیر عرضه می‌شود:

• کپسول آموکسی سیلین با دوز ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرم
• قرص آموکسی سیلین ۵۰۰ و ۸۷۵ میلی گرم
• قرص جویدنی با دوز ۱۲۵ و ۲۵۰ میلی گرم
• پودر سوسپانسیون خوراکی (شربت) با دوز ۱۲۵، ۲۰۰، ۲۵۰ و ۴۰۰ میلی گرم در ۵ میلی لیتر

موارد مصرف قرص آموکسی سیلین

به طور کلی‌، قرص آموکسی سیلین می‌تواند به تنهایی یا در کنار سایر داروها برای درمان موارد زیر به کار رود:

• درمان عفونت‌های باکتریایی گلو و لوزه
• سینوزیت و ذات الریه
• عفونت‌های گوش و بینی
• عفونت‌های دندانی
• عفونت‌های پوست یا مجاری ادراری
• بیماری لایم
• جلوگیری از عفونت سیاه زخم پس از قرار گرفتن در معرض آن
• درمان زخم معده ناشی از هلیکوباتر پیلوری

مطالعه بیشتر: آزیترومایسین برای چیست؟

میزان اثربخشی قرص آموکسی سیلین

آموکسی سیلین پس از مصرف به سرعت جذب بدن می‌شود و حداکثر غلظت دارو در خون، ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف ایجاد می‌گردد. با این حال، ممکن است ۲۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد تا علائم عفونت شروع به کاهش کنند.

این دارو به طور موثری در اکثر بافت‌ها و مایعات بدن توزیع می‌شود. تنها استثنا در مورد مغز و نخاع است که دارو تنها در صورت التهاب مننژها (غشاهای محافظت‌کننده اطراف مغز و نخاع) می‌تواند به این نواحی نفوذ کند.

نحوه مصرف آموکسی سیلین

مصرف آموکسی سیلین همراه با غذا یا بدون آن امکان‌پذیر است؛ با این حال، بهتر است آن را در ابتدای یک وعده غذایی یا میان وعده مصرف کنید تا از ناراحتی معده جلوگیری شود. قرص‌های پیوسته رهش را باید به طور کامل ببلعید و از خرد یا جویدن آن خودداری کنید. لازم است دوره درمان را تا انتها ادامه دهید؛ حتی اگر پس از چند نوبت اول مصرف، احساس بهبودی کردید. در صورت توقف زودهنگام دارو، ممکن است عفونت به طور کامل برطرف نشود و به باکتری‌ها مقاوم شوید. دوز رایج مصرف این دارو به شرح زیر است:

دوز مصرف کپسول آموکسی سیلین، قرص و شربت:

• درمان عفونت‌های باکتریایی:
• بزرگسالان و کودکان با وزن ۴۰ کیلوگرم و بیشتر: آموکسی سیلین ۲۵۰ یا آموکسی سیلین ۵۰۰ میلی گرم هر ۸ ساعت، یا ۵۰۰ تا ۸۷۵ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت.
• کودکان ۳ ماهه و بالاتر با وزن کمتر از ۴۰ کیلوگرم: دوز بر اساس وزن بدن محاسبه شده و توسط پزشک تعیین می‌شود. دوز معمول روزانه ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است که در نوبت‌های ۸ ساعته تقسیم می‌شود؛ یا ۲۵ تا ۴۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در روز که در نوبت‌های ۱۲ ساعته تقسیم می‌شود.
• کودکان زیر ۳ ماه: دوز بر اساس وزن بدن محاسبه شده و باید توسط پزشک تعیین گردد. دوز معمول روزانه ۳۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است که در نوبت‌های ۱۲ ساعته تقسیم می‌شود.
• درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری:
  • بزرگسالان:
    • درمان دوگانه: ۱۰۰۰ میلی‌گرم آموکسی سیلین به همراه ۳۰ میلی‌گرم لانسوپرازول، هر کدام سه بار در روز (هر ۸ ساعت) به مدت ۱۴ روز
    • درمان سه‌گانه: ۱۰۰۰ میلی‌گرم آموکسی سیلین، ۵۰۰ میلی‌گرم کلاریترومایسین و ۳۰ میلی‌گرم لانسوپرازول، همگی دو بار در روز (هر ۱۲ ساعت) به مدت ۱۴ روز
    • کودکان:
    • مصرف و دوز دقیق باید توسط پزشک تعیین شود.

قرص آموکسی سیلین پیوسته رهش:

• درمان التهاب حلق و لوزه‌ها:
• بزرگسالان: ۷۷۵ میلی‌گرم، یک بار در روز که باید در فاصله یک ساعتی پس از اتمام یک وعده غذایی مصرف شود. این نحوه مصرف به مدت ۱۰ روز ادامه می‌یابد.
• کودکان: مصرف و دوز دقیق باید توسط پزشک تعیین گردد.

فراموش کردن مصرف آموکسی سیلین

در صورت فراموشی یک دوز قرص یا کپسول آموکسی سیلین، بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما چنانچه تا نوبت بعدی فاصله زیادی نمانده است، آن را کنار گذاشته و دوز بعدی را نیز دو برابر نکنید.

موارد احتیاط مصرف آموکسی سیلین

پیش از مصرف کپسول آموکسی سیلین یا هر فرم دیگری از این دارو، حتما به نکات زیر دقت کنید:

• در صورت داشتن حساسیت به آموکسی سیلین، آنتی بیوتیک‌های پنی سیلینی، آنتی بیوتیک‌های سفالوسپورینی یا هر داروی دیگربه پزشک خود اطلاع دهید.
• همه داروهایی که مصرف می‌کنید (اعم از نسخه‌ای و بدون نسخه)، ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی را به پزشک اطلاع دهید.
• آموکسی سیلین ممکن است اثرگذاری روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی (مانند قرص های اورژانسی) را کم کند. بنابراین در طول دوره درمان با این دارو، باید از یک روش دیگر (مانند کاندوم) برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
• آموکسی سیلین ممکن است باعث اسهال شود که در مواردی می‌تواند شدید باشد. این عارضه حتی ممکن است دو ماه یا بیشتر پس از قطع مصرف دارو ظاهر شود. بدون مشورت با پزشک، هیچ داروی ضد اسهالی برای خود یا فرزندتان مصرف نکنید.
• در برخی بیماران خردسال، مصرف این دارو ممکن است باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. برای پیشگیری از این عارضه، مسواک زدن و استفاده منظم از نخ دندان ضروری است.
• در صورتی که به بیماری مونونوکلئوز (تبه غده‌ای یا بیماری بوسه) مبتلا هستید یا سابقه ابتلا به بیماری‌های کلیوی یا کبدی، آلرژی، آسم، حساسیت فصلی یا کهیر دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید به پزشک خود اطلاع دهید؛ همچنین در صورت باردار شدن در حین مصرف آموکسی سیلین، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.

مطالعه بیشتر: قرص لووفلوکساسین برای چیست؟

موارد منع مصرف آموکسی سیلین

آموکسی سیلین ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد؛ بنابراین، برای اطمینان از بی‌خطر بودن مصرف آن، در صورت وجود هر یک از شرایط زیر پزشک خود را آگاه کنید:

• اگر تاکنون واکنش آلرژیک به آموکسی سیلین، پنی سیلین یا هر داروی دیگری داشته‌اید.
• اگر مبتلا به مشکلات کبدی یا کلیوی هستید.
• اگر قرار است آزمایش خون یا ادرار انجام دهید (مصرف آموکسی سیلین می‌تواند بر نتایج برخی آزمایش‌ها تاثیر بگذارد)
• اگر به تازگی واکسن زده‌اید یا قصد واکسیناسیون دارید.
• اگر مبتلا به تب غده‌ای (مونونوکلئوز) هستید (مصرف آموکسی سیلین در این شرایط می‌تواند باعث بروز بثورات پوستی شود)

عوارض مصرف آموکسی سیلین

شایع‌ترین عوارض آموکسی سیلین معمولا شامل این موارد است:

• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• بثورات پوستی
• عفونت قارچی واژن

اگر این عوارض خفیف باشند، معمولا طی چند روز یا چند هفته برطرف می‌شوند؛ اما در صورت شدید بودن یا تداوم این عوارض، باید پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جدی

در صورت مشاهده عوارض جانبی جدی، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. برخی عوارض جدی کپسول آموکسی سیلین شامل موارد زیر است:

• واکنش‌ آلرژیک شدید:
• علائم شبیه آنفلوانزا مانند تب، بدن‌درد یا گلو درد
• بثورات پوستی قرمز یا بنفش دردناک که گسترش می‌یابد.
• تاول‌هایی که ممکن است به زخم‌های باز منجر شوند.
• آسیب کبدی:
• افزایش آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون
• درد در ناحیه شکم
• زردی پوست و چشم‌ها
• خستگی مفرط
• واکنش‌های پوستی جدی (نادر):
• بثورات پوستی و تغییر رنگ پوست
• تورم غدد لنفاوی
• خارش

 

مقاله‌ای در سایت پزشکی Drugs در مورد عوارض پوستی آموکسی سیلین ادعا کرده است:

۵ تا ۱۰ درصد کودکان پس از مصرف آموکسی سیلین دچار بثورات پوستی می‌شوند که در بیشتر موارد، این بثورات پوستی به عنوان یک عارضه جانبی آموکسی سیلین در نظر گرفته می‌شود نه یک عارضه آلرژیک؛ اما در تعداد کمی از موارد، بثورات پوستی نشانه‌ای از یک واکنش آلرژیک خواهد بود، به این معنی که آموکسی سیلین باید فورا قطع شود.

متن انگلیسی:

From 5% to 10% of children will develop a rash from amoxicillin after taking it, which in most cases, is considered a side effect of amoxicillin and not an allergic rash. But in a small number of cases, the rash will be a sign of an allergic reaction which means the amoxicillin will need to be stopped right away

 

تداخلات دارویی آموکسی سیلین

قبل از شروع آموکسی سیلین، در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر حتما با پزشک خود مشورت کنید:

• قرص‌های پیشگیری از بارداری
• آلوپورینول یا پروبنسید (داروهای رایج برای درمان نقرس)
• داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین
• آنتی بیوتیک‌های گروه ماکرولید مانند کلاریترومایسین یا اریترومایسین
• آنتی بیوتیک‌های گروه تتراسایکلین مانند تتراسایکلین، داکسی سایکلین، مینوسایکلین و سایر موارد مشابه
• هر نوع آنتی بیوتیک دیگر

دوره مصرف آموکسی سیلین

شما باید مصرف کپسول آموکسی سیلین را تا پایان دوره درمان ادامه دهید؛ حتی اگر احساس پس از چند روز بهبودی کنید؛ زیرا در صورت توقف زودهنگام درمان، امکان عود عفونت و ایجاد مقاومت به باکتری‌ها وجود دارد. دوره مصرف آن بسته به علت تجویز، می‌تواند بین ۷ تا ۱۴ روز باشد؛ اگر پس از ۳ تا ۵ روز از مصرف آموکسی سیلین احساس بهتری پیدا نکردید یا در هر مقطعی از درمان احساس کردید وضعیتتان در حال بدتر شدن است، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

مصرف اموکسی سیلین در بارداری و شیردهی

مصرف آموکسی سیلین در بارداری چنانچه تحت نظارت پزشک باشد معمولا بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. همچنین مصرف آموکسی سیلین در شیردهی نیز معمولا ایمن محسوب می‌شود؛ زیرا تنها مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد شیر مادر می‌شود. اگرچه در موارد نادری ممکن است عوارض خفیفی مانند اسهال، خواب‌آلودگی یا بثورات پوستی در نوزاد دیده شود؛ اما درمان عفونت در این دوران بسیار مهمتر است؛ زیرا خود عفونت می‌تواند سلامت مادر را به خطر اندازد.

با این حال، اگر در دوره شیردهی از این دارو استفاده می‌کنید، در صورت مشاهده علائمی مانند کاهش اشتها، استفراغ، اسهال، برفک دهان، بثورات پوستی یا خواب آلودگی غیرعادی در نوزاد بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

شرایط نگهداری آموکسی سیلین

قرص و کپسول آموکسی سیلین باید در دمای اتاق (بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد) نگهداری شوند. با این حال، قرارگیری کوتاه ‌مدت این دارو بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد (مثلا در هنگام حمل) ایرادی ندارد. این دارو باید در جای خشک و خنک نگهداری شود.

شربت آموکسی سیلین پس از آماده‌سازی، حداکثر تا ۱۴ روز قابل مصرف است و باید در دمای اتاق یا یخچال (بین ۲ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. باقیمانده دارو پس از ۱۴ روز باید دور ریخته شود. همچنین همه اشکال دارو باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.

داروهای هم گروه آموکسی سیلین

آموکسی سیلین از گروه آنتی بیوتیک‌های پنی سیلین است که شامل داروهای زیر نیز می‌گردد:

• آمپی سیلین: برای پیشگیری و درمان چندین عفونت باکتریایی مانند عفونت‌های دستگاه تنفسی، عفونت‌های دستگاه ادراری، مننژیت، سالمونلوز و اندوکاردیت استفاده می‌شود.
• دی کلوکساسیلین: برای درمان عفونت‌های باکتریایی تولیدکننده پنی سیلیناز (مانند التهاب گلو) استفاده می‌شود.
• اگزاسیلین: برای درمان تعدادی از عفونت‌های باکتریایی حساس استفاده می‌شود.
• پیپراسیلین / تازوباکتام: یک داروی ترکیبی حاوی آنتی بیوتیک پیپراسیلین و مهارکننده بتا لاکتاماز تازوباکتام است. این ترکیب برای درمان بسیاری از باکتری‌ها مانند سودوموناس آئروژینوزا (عامل عفونت ادراری، دستگاه گوارش، التهاب مفاصل و…) تجویز می‌شود.

جمع بندی

آموکسی سیلین نوعی پنی سیلین پرکاربرد است که برای درمان انواع عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت‌های گوش، گلو، سینوس‌ها، ریه‌ها، پوست و مجاری ادرار تجویز می‌شود. این دارو در اشکال مختلفی مانند کپسول و قرص معمولی، قرص جویدنی، شربت و قرص پیوسته رهش در دسترس است. این دارو با از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از رشد آن‌ها عمل می‌کند؛ اما در برابر عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا بی‌اثر است.

تکمیل دوره درمان حتی در صورت بهبود علائم، برای جلوگیری از بازگشت عفونت و ایجاد مقاومت باکتریایی ضروری است. این دارو می‌تواند عوارضی مانند مشکلات گوارشی، واکنش‌های پوستی و در موارد نادر واکنش‌های آلرژیک شدید ایجاد کند. همچنین قرص آموکسی سیلین با داروهایی مانند رقیق‌کننده‌های خون و قرص‌های پیشگیری از بارداری تداخل دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر، می‌توانید با هومکا تماس بگیرید.

سوالات متداول

۱- نحوه مصرف آموکسی سیلین و مترونیدازول برای عفونت دندان چگونه است؟

ترکیب این دو دارو معمولا برای عفونت‌های دندانی جدی تجویز می‌شود. دوز دقیق و مدت مصرف را پزشک بر اساس شدت عفونت تعیین می‌کند و باید دوره درمان تکمیل شود.

۲- آموکسی سیلین ۵۰۰ برای چیست؟

از این دارو برای درمان انواع عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت گوش، گلو، سینوس‌ها، مجاری ادراری و پوست استفاده می‌شود. این دارو بر روی عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی تاثیری ندارد.

۳- شربت آموکسی سیلین ۲۵۰ برای کودکان خوب است؟

بله، این شربت برای درمان عفونت‌های باکتریایی در کودکان تجویز می‌شود. دوز مصرفی بر اساس وزن و سن کودک محاسیه شده و توسط پزشک تعیین می‌گردد.

۴- کپسول آموکسی سیلین برای سرماخوردگی تجویز می‌شود؟

خیر، آموکسی سیلین یک آنتی بیوتیک است و تنها بر عفونت‌های باکتریایی موثر است. سرماخوردگی معمولی یک بیماری ویروسی است و با این دارو درمان نمی‌شود.

۵- آموکسی سیلین ۵۰۰ هر چند ساعت برای عفونت دندان استفاده می‌شود؟

معمولا برای بزرگسالان هر ۸ ساعت (سه بار در روز) یا هر ۱۲ ساعت (دو بار در روز) تجویز می‌شود. رعایت فاصله زمانی منظم بین دوزها برای اثربخشی دارو ضروری است.

۶- کپسول آموکسی سیلین ۵۰۰ برای چه سنی مناسب است؟

این دوز معمولا برای بزرگسالان و کودکان با وزن بیش از ۴۰ کیلوگرم مناسب در نظر گرفته می‌شود. مصرف آن برای کودکان خردسال و نوزادان باید با شربت و تحت نظر پزشک باشد.

۷- مقدار مصرف آموکسی سیلین ۵۰۰ چقدر است؟

مقدار مصرف بستگی به نوع و شدت عفونت دارد و توسط پزشک تعیین می‌شود. دوز رایج برای بزرگسالان معمولا ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۸ ساعت یا ۸۷۵ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت است.

۸- آموکسی سیلین برای گلو درد هر چند ساعت است؟

در صورت تشخیص گلو درد باکتریایی توسط پزشک، معمولا هر ۸ یا ۱۲ ساعت برای بزرگسالان تجویز می‌شود. خوددرمانی برای گلو درد بدون تشخیص پزشک توصیه نمی‌شود.

۹- آیا آموکسی سیلین برای جوش صورت خوب است؟

اگرچه آموکسی سیلین می‌تواند برای کاهش آکنه‌هایی که منشا باکتریایی دارند مفید باشد؛ اما یک درمان رایج نیست. ممکن است پزشک به طور موقت برای افرادی که آکنه متوسط تا شدید دارند این دارو را تجویز کند.

۱۰- تاثیر آموکسی سیلین بر آزمایش چیست؟

این دارو می‌تواند باعث افزایش کاذب میزان گلوکز در ادرار یا تغییر در هورمون‌های زنانه در آزمایشات پایش بارداری شود.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.