قرص آلپرازولام برای چیست؟ میزان مصرف و عوارض

اضطراب و استرس که بخشی زیادی از مردم جامعه را به خود درگیر کرده است، امروزه به یکی از چالش‌های مهم سلامت روان تبدیل شده است. اگرچه در بسیاری از موارد، اصلاح سبک زندگی، عدات غذایی و تمرینات تنفسی می‌توانند به کاهش این احساس کمک کنند؛ اما در موارد شدید یا مزمن، به درمان دارویی نیاز است. قرص آلپرازولام به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین داروهای روانپزشکی، نقش مهمی در مدیریت علائم این اختلالات ایفا می‌کند. این دارو با اثرگذاری سریع و کارآیی قابل توجه، کمک بسیار زیادی برای بازگشت بیماران به زندگی عادی فراهم کرده است. با این حال، استفاده از این دارو نیازمند نظارت پزشکی است؛ زیرا در صورت سوء مصرف، ممکن است با عوارض جدی مواجه شوید. در این مقاله به این پرسش که «آلپرازولام چیست؟» پاسخ می‌دهیم و عوارض، نحوه مصرف و تداخلات دارویی آن را بررسی می‌کنیم.

قرص آلپرازولام برای چیست؟

قرص آلپرازولام غالبا برای درمان اضطراب در بزرگسالان و سایر اختلالات روان مرتبط با آن تجویز می‌شود. این دارو به شکل قرص خوراکی عرضه می‌گردد که معمولا سه بار در روز مصرف می‌شود. مصرف آلپرازولام توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان موارد زیر تایید شده است:

• اضطراب عمومی (برای درمان کوتاه مدت)
• اختلال پانیک با آگورافوبیا یا بدون آن (ترس از موقعیت‌هایی که فرار از آن‌ها یا دریافت کمک سخت است)

آلپرازولام جزء گروه دارویی بنزودیازپین‌ها است که سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی (CNS) هستند و فعالیت سیستم عصبی را کند می‌کنند. این داروها در صورت سوء مصرف می‌توانند وابستگی ایجاد کند؛ به همین دلیل، این دارو معمولا فقط با تجویز پزشک قابل تهیه است.

مطالعه بیشتر: قرص سیتالوپرام برای چیست؟

اطلاعات شناسنامه‌ای آلپرازولام

در جدول زیر می‌توانید مشخصات داروی آلپرازولام را به صورت خلاصه مشاهده کنید:

میزان اثربخشی قرص آلپرازولام

قرص آلپرازولام از نظر اثربخشی، ایمنی و تحمل بالا در درمان اختلالات حاد پانیک و اضطراب تایید شده است و قرص‌های زیرزبانی مزایای نسبی قابل توجهی نیز نسبت به سایر اشکال این دارو نشان داده‌اند. برخی مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف دو دوز روزانه این دارو برای ۱۰ تا ۱۲ هفته، می‌تواند مدت زمان حملات پانیک را کاهش داده و شدت اضطراب را به شکل معناداری کنترل کند؛ با این حال، با توجه به احتمال وابستگی، این دارو حتما باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

 مطالعه بیشتر: آشنایی با قرص کلونازپام

 در مقاله‌ای در سایت معتبر Webmd ادعا شده است:

«مصرف آلپرازولام در صورت ابتلا به افسردگی ممکن است منجر به خلق و خوی عجیب (حالت شیدایی) شود یا افسردگی شما را بدتر کند. شما، خانواده و دوستانتان باید مراقب علائم بدتر شدن افسردگی یا خطر خودکشی باشید. در صورت ابتلا به افسردگی، به پزشک خود اطلاع دهید.»

متن انگلیسی:

Taking alprazolam if you have depression may lead to an extremely elevated mood (mania) or can worsen your depression. You and your family and friends should be on the lookout for signs of worsening depression or risk of suicide. Tell your healthcare provider if you have depression.

مدت زمان تاثیر قرص خواب آلپرازولام

اثرات آلپرازولام در مقایسه با سایر بنزودیازپین‌ها، معمولا سریع‌تر بوده و در مدت ۳۰ دقیقه ظاهر می‌شود. اثرات این دارو می‌تواند تا حدود ۶ ساعت تداوم یابد. مصرف این دارو در دوزهای بالا موجب اثرات قوی شده و حتی می‌تواند منجر به از دست دادن حافظه شود. این دارو موجب خواب آلودگی شده و به همین دلیل، باید تا پایان اثرات دارو، از رانندگی یا انجام کارهای حساس پرهیز نمایید.

مطالعه بیشتر: معرفی قرص‌های ضد استرس

نحوه مصرف قرص آلپرازولام

این دارو را باید دقیقا مطابق دستور پزشک معالج خود مصرف نمایید. از مصرف مقدار بیشتر، دفعات بیشتر یا دوره طولانی‌تر از آنچه پزشک تجویز کرده است، خودداری کنید. مصرف بیش از حد یا طولانی مدت قرص آلپرازولام ممکن است منجر به وابستگی (ذهنی یا جسمی) یا مسمومیت دارویی شود. قرص‌های معمولی یا قرص‌های آهسته رهش را به طور کامل با یک لیوان آب مصرف کنید؛ همچنین از خرد کردن، شکستن یا جویدن آن خودداری نمایید. به طور کلی، دوز رایج مصرف این دارو به شرح زیر است:

برای درمان اضطراب:

• بزرگسالان: ابتدا دوز ۰.۲۵ تا ۰.۵ میلی‌گرم، سه بار در روز مصرف شود؛ پزشک ممکن است دوز را به تدریج افزایش دهد. حداکثر دوز روزانه معمولا ۴ میلی‌گرم است.
• سالمندان: ابتدا ۰.۲۵ میلی گرم، دو یا سه بار در روز؛ افزایش دوز فقط با دستور پزشک
• کودکان: مقدار مصرف باید توسط پزشک تعیین شود.

همچنین اگر در صورت افزایش اضطراب و استرس، دچار تپش قلب شدید نیز با تجویز پزشک می‌توانید این دارو را مصرف نمایید.

برای درمان اختلال پانیک:

قرص آهسته رهش:

• بزرگسالان: ابتدا قرص آلپرازولام ۰.۵ تا ۱ میلی گرم، یک بار در روز صبح‌ها مصرف شود؛ حداکثر دوز روزانه معمولا ۱۰ میلی گرم است.
• سالمندان: ابتدا ۰.۵ میلی گرم یک بار در روز صبح‌ها؛ افزایش دوز فقط با تجویز پزشک
• کودکان: مقدار مصرف باید توسط پزشک تعیین شود.

فرم‌های خوراکی دیگر (شربت، قرص معمولی و قرص سریع‌الاثر):

• بزرگسالان: ابتدا ۰.۵ میلی‌گرم، سه بار در روز؛ حداکثر دوز روزانه معمولا ۱۰ میلی‌گرم است.
• سالمندان: ابتدا ۰.۲۵ میلی‌گرم، دو یا سه بار در روز؛ افزایش دوز فقط با تجویز پزشک
• کودکان: مقدار مصرف باید توسط پزشک تعیین شود.

مطالعه بیشتر: معرفی بهترین دارو برای بی خوابی شبانه

مطالعه بیشتر: معرفی قویترین قرص ضد تهوع

موارد احتیاط مصرف آلپرازولام

پیش از مصرف قرص آلپرازولام، حتما به نکات زیر دقت کنید:

• سوء مصرف آلپرازولام می‌تواند موجب اعتیاد، اوردوز یا حتی مرگ شود و تنها فردی که دارو برای او تجویز شده، حق استفاده از آن را دارد. این دارو را در جایی نگهداری کنید که دیگران به آن دسترسی نداشته باشند.
• آلپرازولام می‌تواند تنفس شما را کند یا متوقف کند و در صورت مصرف همزمان با الکل، مواد مخدر یا سایر داروهای آرامبخش که موجب خواب آلودگی یا کاهش تنفس می‌شوند، عوارض خطرناکی دارد.
• بدون مشورت با پزشک خود، مصرف این دارو را قطع نکنید. در صورت قطع ناگهانی پس از مصرف طولانی مدت، ممکن است علائم ترک را تجربه کنید.
• در صورت توقف مصرف آلپرازولام و بروز علائمی مانند حرکات غیرعادی عضلات، افزایش فعالیت یا پرحرفی، تغییرات ناگهانی و شدید در خلق یا رفتار، گیجی، توهم، تشنج یا افکار خودکشی، فورا به پزشک مراجعه کنید.
• در مواردی مانند ابتلا به گلوکوم، مصرف همزمان ایتراکونازول یا کتوکونازول (Ketoconazole)، حساسیت به آلپرازولام نباید از آلپرازولام استفاده کنید.
• در دوران بارداری از آلپرازولام استفاده نکنید؛ زیرا این دارو ممکن است موجب ناهنجاری‌های مادرزادی یا علائم ترک در نوزاد شود.

موارد منع مصرف قرص آلپرازولام

در موارد زیر نباید از این دارو استفاده کنید:

• هم‌زمانی مصرف با داروهای ضدقارچ مانند ایتراکونازول (Itraconazole) یا کتوکونازول
• سابقه واکنش حساسیتی به هرگونه بنزودیازپین (از جمله آلپرازولام، لورازپام، قرص دیازپام، اتیوان، والیوم، ورسد، کلونوپین و موارد مشابه)
• سن زیر ۱۸ سال (مگر با تجویز پزشک)

برای اطمینان از ایمنی مصرف آلپرازولام، در صورت وجود هر یک از موارد زیر پزشک خود را مطلع سازید:

• مشکلات تنفسی
• سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
• افسردگی، اختلالات خلقی، افکار یا رفتارهای خودکشی
• بیماری‌های کلیوی یا کبدی

مصرف آلپرازولام بارداری و شیردهی:

در صورت بارداری یا برنامه‌ریزی برای بارداری، پزشک خود را آگاه کنید؛ زیرا مصرف آلپرازولام در دوران بارداری می‌تواند منجر به بروز علائم ترک در نوزاد شده و نیازمند درمان پزشکی برای هفته‌ها پس از تولد باشد.

مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز توصیه نمی‌شود مگر با تجویز پزشک؛ در صورت شیردهی، با مشاهده خواب آلودگی یا مشکلات تغذیه‌ای در نوزاد، پزشک را مطلع نمایید.

تداخلات دارویی آلپرازولام

برخی داروها ممکن است بر نحوه عملکرد این دارو تاثیر بگذارند. بنابراین، با پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی صحبت کنید. ممکن است تغییراتی در برنامه درمانی شما پیشنهاد شود تا خطر عوارض جانبی کاهش یابد و اطمینان حاصل شود که داروها به درستی عمل می‌کنند.

به طور کلی، این دارو را به هیچ وجه همراه با داروهای زیر مصرف نکنید:

• کلرامفنیکل
• کلاریترومایسین
• آب گریپ‌فروت
• لووکتوکونازول
• لونافارنیب
• میفپریستون
• سدیم اُکسیبات
• برخی داروهای ضدویروس برای HIV یا هپاتیت
• برخی داروهای ضدسرطان مانند: آداگراسیب(adagrasib)،سریتینیب(Ceritinib)،ایدلالیسیب(idelalisib)، ریبوسیسیلیب، توکاتینیب
• برخی داروهای ضدقارچ مانند کتوکونازول، ایتراکونازول، پوساکونازول، وریکونازول

این دارو ممکن است با موارد زیر نیز تداخل داشته باشد و پزشک شما باید در جریان مصرف آن‌ها باشد:

• الکل
• سایمتیدین
• دیگوکسین
• داروهای آرامبخش قبل از اعمال جراحی مانند پروپوفول
• داروهای خواب‌آور
• شل‌کننده‌های عضلانی
• اپیوئیدها برای درد یا سرفه
• سایر بنزودیازپین‌ها
• فنوتیازین‌ها مانند کلرپرومازین، پروکلرپرازین، تیوریدازین
• برخی آنتی هیستامین‌ها
• برخی داروهای ضدافسردگی مانند آمیتریپتیلین یا ترازودون
• برخی داروهای ضدتشنج مانند فنوباربیتال یا پریمیدون
• مکمل‌هایی مانند چای سبز، قرص ملاتونین، سنبل الطیب

عوارض قطع ناگهانی قرص آلپرازولام

آلپرازولام خطر وابستگی دارد؛ به همین دلیل مصرف، دوز و حتی قطع مصرف آن باید تحت نظارت پزشک باشد. ممکن است در صورت قطع ناگهانی، با عوارض ترک روبرو شوید؛ بنابراین، پس از قطع مصرف قرص آلپرازولام، در صورت بروز علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:

• حرکات غیرعادی عضلات
• افزایش فعالیت یا پرحرفی
• تغییرات ناگهانی و شدید در خلق یا رفتار
• گیجی
• توهم
• تشنج
• افکار یا اقدام به خودکشی

برخی از علائم ترک ممکن است تا ۱۲ ماه یا بیشتر پس از قطع ناگهانی این دارو ادامه یابد. در صورت تجربه اضطراب مداوم، افسردگی، مشکلات حافظه یا تفکر، اختلال خواب، وزوز گوش، احساس سوزش یا گزگز پزشک خود را مطلع سازید.

دوره مصرف آلپرازولام

آلپرازولام معمولا برای مصرف طولانی مدت تجویز نمی‌شود؛ زیرا ایمنی و اثرگذاری این قرص‌ها در درمان اضطراب برای بیش از ۴ ماه هنوز مورد تایید قرار نگرفته است. همچنین ایمنی و اثربخشی آن در درمان اختلال پانیک برای فراتر از ۱۰ تا ۱۲ هفته ثابت نشده است؛ به همین علت، جز در موارد خاص و با تجویز پزشک، نباید این دارو را به صورت طولانی مدت مصرف کرد.

همچنین در صورتی که تصمیم به قطع قرص آلپرازولام بگیرید، کاهش تدریجی دوز دارو با نظارت پزشک بهترین روش است. این روش به شما کمک می‌کند تا با خطر کمتر علائم ترک، مصرف دارو را به شکل ایمن متوقف کنید.

شرایط نگهداری آلپرازولام

قرص‌های آلپرازولام می‌بایست در دمای اتاق (بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد) نگهداری شوند. قرارگیری کوتاه مدت در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد (مثلا حین جابجایی) نیز مشکلی ندارد. همچنین این دارو را در محیطی خشک و خنک نگهداری نمایید. برخی انواع این قرص نیازمند محافظت در برابر نور خورشید هستند. در صورت وجود هرگونه ابهام در مورد شیوه نگهداری، با پزشک خود مشورت کنید.

شربت آلپرازولام نیز باید در دمای اتاق (بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. این فرآورده را در جای خشک و خنک و دور از نور خورشید محافظت کنید؛ همچنین باید شربت را ۹۰ روز پس از باز شدن دور بریزید. می‌توانید تاریخ باز کردن بطری را بر روی آن یادداشت کنید تا یادآوری شود.

اثر آلپرازولام روی جواب آزمایش

اثر آلپرازولام در آزمایش ادرار بین ۲ تا ۷ روز پس از آخرین دوز مصرفی قابل تشخیص است؛ اما میزان دقیق بازه، به دفعات مصرف دارو بستگی دارد. نتیجه آزمایش ادرار برای مصرف‌کنندگان منظم، ممکن است تا ۷ روز یا حتی بیشتر مثبت باشد؛ همچنین تلاش برای پاکسازی سریع‌تر بدن از اثرات دارو معمولا بی‌نتیجه است و حتی ممکن است فشار اضافی بر بدن وارد کند.

آلپرازولام در آزمایش خون نیز حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از آخرین مصرف قابل تشخیص است. هرچند بخش عمده دارو در این بازه زمانی از جریان خون پاک می‌شود، اما مقادیر اندک به ویژه در فرم رهایش تدریجی ممکن است مدت بیشتری باقی بمانند.

به طور کلی، آزمایش‌های اعتیاد معمولی وجود داروهای گروه بنزودیازپین مانند ‌آلپرازولام را بررسی نمی‌کنند؛ اما برخی آزمایش‌های اعتیاد تخصصی و گسترده‌تر، ممکن وجود این داروها را در نمونه خون و ادرار ارزیابی نمایند.

مقایسه قرص آلپرازولام داروهای مشابه

در جدول زیر می‌توانید مشخصات اصلی قرص آلپرازولام را با سایر داروهای مشابه مقایسه نمایید:

مصرف قرص آلپرازولام چه خطراتی دارد؟

شایع‌ترین عوارض آلپرازولام شامل موارد زیر است:

• خواب آلودگی
• احساس سبکی سر

احساس خواب آلودگی یا سرگیجه ممکن است در سالمندان مدت بیشتری طول بکشد. جهت پیشگیری از زمین خوردن یا آسیب‌های تصادفی احتیاط نمایید. در صورت تجربه هر یک از موارد زیر بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

• تنفس ضعیف یا سطحی
• احساس سبکی سر یا حالت نزدیک به غش
• تشنج
• توهم، رفتارهای پرخطر
• افزایش انرژی، کاهش نیاز به خواب
• تندگذری افکار، بی‌قراری یا پرحرفی
• دوبینی
• زردی (یرقان)

در صورت مشاهده علائم حساسیت دارویی مانند کهیر، تنفس دشوار، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، فورا به اورژانس مراجعه کنید. آلپرازولام می‌تواند تنفس شما را کند یا متوقف کند؛ به ویژه اگر اخیرا از مسکن‌های اپیوئیدی (مانند مورفین) یا الکل استفاده کرده باشید. اگر فردی که از شما مراقبت می‌کند تنفس کند با مکث‌های طولانی، کبودی لب‌ها یا بیدار کردن دشوار شما را مشاهده کرد، باید فورا با پزشک تماس بگیرد.

جمع بندی

قرص آلپرازولام از دسته داروهای بنزودیازپین است که برای درمان اختلالات اضطرابی و پانیک تجویز می‌گردد. این دارو با اثرگذاری سریع در مدت حدود ۳۰ دقیقه و دوره اثر ۶ ساعته، به اشکال مختلفی از جمله قرص معمولی، قرص آهسته رهش، زیرزبانی و شربت عرضه می‌شود. با این حال، به دلیل احتمال وابستگی، مصرف آن نیازمند نظارت دقیق پزشکی است. این دارو در دوران بارداری، شیردهی و افراد زیر ۱۸ سال، حساسیت و بیماری‌های کبدی و کلیوی منع مصرف دارد. همچنین قطع ناگهانی دارو می‌تواند موجب بروز علائم ترک طولانی‌مدت حتی تا ۱۲ ماه گردد.

مصرف همزمان این دارو با الکل، مواد مخدر، داروهای ضدقارچ و گری ‌فروت می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. از عوارض شایع این قرص می‌توان به خواب آلودگی، سرگیجه و اختلال حافظه اشاره کرد.

همچنین شما می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل هومکا نیز بهره‌مند شوید و آزمایشات مورد نظر خود را تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی در منزل انجام دهید.

سوالات متداول

۱- قرص آلپرازولام ۰ ۵ برای چیست؟

قرص آلپرازولام ۰.۵ میلی گرم معمولا برای درمان اختلالات اضطرابی و حملات پانیک تجویز می‌شود. این دارو با تاثیر بر سیستم عصبی مرکزی به کاهش اضطراب و آرامش فرد کمک می‌کند. (گاهی به اشتباه آلپرازولام ۵ گفته می‌شود)

۲- مدت زمان تاثیر قرص خواب آلپرازولام چقدر است؟

آلپرازولام معمولا به سرعت و در عرض ۳۰ دقیقه پس از مصرف اثر می‌کند. اثرات خواب‌آوری آن حدودا بین ۴ تا ۶ ساعت در بدن باقی می‌ماند.

۳- عوارض قرص آلپرازولام ۰/۵ چیست؟

از عوارض شایع آلپرازولام ۰/۵ می‌توان به خواب آلودگی، سرگیجه و احساس سردرگمی اشاره کرد. عوارض جدی‌تر شامل وابستگی، اختلال حافظه و کاهش تنفس در صورت مصرف بیش از حد است.

۴- عوارض قرص آلپرازولام برای بزرگسالان چیست؟

عوارض آلپرازولام در بزرگسالان شامل خواب آلودگی، ضعف عضلانی و تاری دید است. مصرف طولانی مدت یا قطع ناگهانی آن می‌تواند منجر به وابستگی شدید و علائم ترک شود.

۵- تاثیر آلپرازولام بر مغز چیست؟

آلپرازولام با افزایش اثر انتقال‌دهنده عصبی GABA در مغز، فعالیت سیستم عصبی را کند کرده و منجر به اثرات آرام‌بخشی، ضداضطراب و خواب‌آوری می‌شود.

۶- تاثیر آلپرازولام بر قلب چیست؟

آلپرازولام با کاهش اضطراب و استرس، می‌تواند باعث کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون ناشی از عصبانیت شود. با این حال، این دارو برای درمان بیماری‌های قلبی ساخته نشده و مصرف آن در بیماران قلبی حتما باید تحت نظر پزشک باشد.

۷- قرص آلپرازولام ۱ برای چیست؟

قرص آلپرازولام ۱ میلی گرمی برای درمان اختلالات اضطرابی شدید و حملات پانیک (هراس) تجویز می‌شود. این دوز بالاتر معمولا زمانی استفاده می‌شود که دوزهای پایین‌تر اثر کافی نداشته باشند.

۸- قرص آلپرازولام برای بی خوابی مفید است؟

آلپرازولام به دلیل اثر خواب‌آوری سریع، ممکن است برای بی‌خوابی‌های کوتاه مدت و شدید تجویز شود. با این حال، به دلیل خطر بالای وابستگی و تحمل دارویی، معمولا اولین انتخاب برای درمان طولانی مدت بی‌خوابی نیست.

۹- قرص آلپرازولام ۵/۰ برای چیست؟

قرص آلپرازولام ۵/۰ میلی گرمی برای کنترل اختلالات اضطرابی و حملات پنیک استفاده می‌شود. این دارو از دسته بنزودیازپین‌ها است که اثرات آرامبخشی و شل کنندگی عضلات دارد.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.