معرفی قرص بی خیالی و ضد استرس + عوارض جانبی
طبیعتاً هر شخصی به فراخور زندگی خود درجاتی از استرس و اضطراب را تجربه میکند و ممکن است حتی دچار استرس بی دلیل شود. اما در برخی شرایط علائم ناشی از اضطراب به حدی است که در انجام امور روزانه تداخل کرده و کیفیت کاری و اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. امروزه استرسهایی همچون ترس از سخنرانی در جمع، پس از حادثه (اختلال PTSD) حضور در جلسه امتحان یا آزمون، شرکت در یک مراسم بزرگ و یا رفتن به مکان و موقعیت جدید شایع است و افراد زیادی را آزار میدهند. کسانی که از چنین مشکاتی رنج میبرند بسیار مشتاقاند که از درمانهای جدید و مؤثر برای استرس و اضطراب مطلع شوند. ازاینرو، مقاله حاضر با هدف معرفی درمانهای مؤثر برای استرس و معرفی قرص بی خیالی و ضد استرس آماده شده است.
قرصهای بی خیالی و ضد استرس
اگرچه داروها قادر به درمان کامل استرس و اضطراب نیستند اما میتوانند علائم آن را کنترل کنند و شدت استرس را به میزان قابلتوجهی کاهش دهند. داروهای متعددی برای درمان استرس و اضطراب در دسترس هستند اما داروی مناسب برای هر شخص با معاینه کامل وی و بررسی شرایط فیزیولوژیک و روانی وی تجویز میشود.
(بیشتر بخوانید: استرس و اضطراب چه تفاوتی باهم دارند)
بنزودیازپین (Benzodiazepine)
یکی از انواع قرصهای ضداسترس بنزودیازپینها هستند. بنزودیازپینها داروهای آرامبخش هستند و به آرام شدن ذهن و کاهش گرفتگی عضلانی کمک میکنند. این داروها با کاهش تحریکپذیری نورونها یک اثر آرامبخش و تضعیفکننده بر فعالیتهای مغزی دارند. بنزودیازپینها برای درمان بسیاری از اختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک، اختلال اضطرابی فراگیر و اضطراب اجتماعی مورداستفاده قرار میگیرند. از این داروها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- قرص آلپرازولام (زاناکس)
- کلردیازپوکساید
- کلونازپام
- دیازپام
- لورازپام
داروهای بنزودیازپینی برای درمان کوتاهمدت اضطراب به کار میروند چراکه مصرف بلندمدت آنها باعث بروز اختلالات خواب، نقص در حافظه و تعادل میشود. این داروها باید تحت نظر پزشک و فقط برای دوره معینی مصرف شوند. البته در حملات پانیک احتمال تجویز آن به مدت یک سال نیز وجود دارد.
عوارض جانبی قرص ضد استرس بنزودیازپینها
علاوه بر اختلالات خواب، بروز مشکلات حافظهای و تعادلی سایر عوارض جانبی بنزودیازپینها شامل موارد زیر است:
- سردرگمی و عدم تمرکز
- اختلالات بینایی
- سردرد
- احساس افسردگی
اگر بیش از دو هفته بهطور مرتب از یک داروی بنزودیازپینی استفاده کردهاید نباید بهطور یکباره و کامل مصرف آن را متوقف کنید چراکه این کار پیامدهای جدی به دنبال دارد. برای متوقف کردن تدریجی این داروها و پیشگیری از عوارضی همچون تشنج با پزشک خود صحبت کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیههای تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب بهعنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
بوسپیرون (Buspirone)
یکی از انواع قرصهای ضدافسردگی بوسپیرون است. بوسپیرون برای درمان کوتاهمدت و بلندمدت اضطراب قابلاستفاده است. این دارو با تأثیر گذاشتن بر مواد شیمایی مغز، سبب بروز تغییرات خلقوخو در فرد میشود. بوسپیرون حداقل به مدت چند هفته تجویز میشود تا تأثیرات کامل آن دیده شود. عوارض این دارو شامل سرگیجه، سردرد و تهوع و در برخیها کابوس و یا مشکلات خواب است.
به گفته وبسایت nhs.uk در صورتی که اختلالات افسردگی و استرس برای شما تشخیص داده شد، قبل از استفاده از قرصهای ضداسترس از درمانهای روانشناسی استفاده کنید. پزشک شما ممکن است یک دوره آموزشی برای خودیاری برای شما تجویز کند.
داروهای ضدافسردگی برای درمان استرس
داروهای ضدافسردگی با تأثیر بر پیامرسانهای عصبی علائم اضطراب را کاهش میدهند و معمولاً به ۴ تا ۶ هفته نیز برای اثرگذاری نیاز دارند. انواع داروهای ضدافسردگی به شرح زیر است.
داروهای SSRI
یکی از قرصهای ضد استرس داروهای SSRI هستند. داروهای SSRI با مهار بازجذب سروتونین در گیرندههای عصبی، حس شادی و کاهش استرس را به دنبال دارند. سروتونین یکی از پیامرسانهای عصبی است که بر خلقوخو، میل جنسی، اشتها، خواب و حافظه تأثیر دارد. این دارو در ابتدا با دوز کم تجویز میشود اما بهتدریج مقدار آن افزایش مییابد. از داروهای SSRI که برای درمان اضطراب کاربرد دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اس سیتالوپرام
- فلوکستین
- پاروکستین
- سرترالین
عوارض جانبی
طیفی از عوارض جانبی برای داروهای SSRI لیست شده است اما بیشتر مردم نسبت به آنها مقاومت پیدا میکنند. شایعترین عوارض جانبی این داروها عبارتاند از:
- تهوع
- خشکی دهان
- ضعف عضلات
- اسهال
- سرگیجه
- اختلالات خواب
- ضعف قوای جنسی
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیههای تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب بهعنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
قرصهای ضد استرس حاوی تری سیکلیک
عملکرد و اثرگذاری تری سیکلیکها در درمان اضطراب در بیشتر موارد مشابه داروهای SSRI است. این داروها نیز مشابه داروهای SSRI در ابتدا با دوز پایین تجویزشده و در ادامه دوز مصرفی بیشتر میشود. نمونههایی از داروهای تری سیکلیک که برای درمان اضطراب مورداستفاده قرار میگیرند:
- کلومیپرامین
- ایمیپرامین
تری سیکلیکها از داروهای قدیمیتر درمان اضطراب هستند و امروز کاربرد کمتری نسبت به گذشته دارند چراکه داروهای جدیدتری برای درمان استرس و اضطراب تولید شدهاند.
عوارض جانبی قرصهای ضد استرس تری سیکلیکها
معمولاً عوارض جانبی دارو با تنظیم کردن دوز دارو و یا جایگزین کردن آن با تری سیکلیک دیگر برطرف میشود. عوارض جانبی داروهای تری سیکلیک بهصورت زیر است:
- سرگیجه
- اختلالات خواب
- سردرگمی و گیجی
- احتباس ادرار
- تهوع و استفراغ
- یبوست
- تاری دید
- افزایش وزن
داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOI)
این داروها معمولاً برای درمان حملات پانیک و یا اضطراب اجتماعی مورداستفاده قرار میگیرند. داروهای MAOI با افزایش دادن پیامرسانهای شادیآور بر خلقوخو تأثیرگذارند. آن دسته از داروهای MAOI که برای درمان افسردگی از FDA مجوز گرفتهاند اما به صلاحدید پزشک برای درمان اضطراب تجویز میشوند شامل موارد زیر است:
- ایزوکاربوکسازید
- فنلزین
- سلژیلین
- ترانیل سیپرومین
عوارض جانبی
همچون تری سیکلیکها داروهای MAOI نیز به دلیل قدیمیتر بودن عوارض بیشتری نسبت به سایر داروهای درمانکننده اضطراب دارند. تعدادی از عوارض جانبی این داروها به شکل زیر است:
- خشکی دهان
- تهوع
- اسهال
- یبوست
- اختلالات خواب
- بیخوابی
- سرگیجه
بعضی از داروها با MAOI ها تداخل دارند از این داروها میتوان به SSRI ها، بعضی از قرصهای ضدبارداری، داروهای مسکن نظیر استامینوفن و ایبوپروفن، داروهای سرماخوردگی و آلرژی و بعضی مکملهای گیاهی اشاره کرد. یکی از پیامدهای این تداخلات دارویی بالا رفتن فشارخون است. بنابراین لازم است که بهمنظور پیشگیری از هر نوع تداخل دارویی از مصرف خودسرانه داروهای ضد استرس خودداری کنید و همچنین در زمان ویزیت پزشکی نیز تمام داروهایی را که مصرف میکنید به اطلاع پزشک برسانید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیههای تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب بهعنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
داروهای بتا بلاکر
بتا بلاکرها اغلب برای درمان بیماریهای قلبی مورداستفاده قرار میگیرند اما به تشخیص پزشک برای کاهش علائم اضطراب بهویژه اضطراب اجتماعی نیز کاربرد دارند. برای مثال پزشک ممکن است داروی پروپرانولول (ایندرال) را برای کاهش علائم مرتبط با استرس برای موقعیت خاصی مثل سخنرانی در یک جمع و یا حضور در یک مراسم تجویز نماید.
عوارض جانبی قرصهای ضد استرس بتابلاکر
عوارض بتا بلاکرها معمولاً فراگیر و گسترده نیست به این معنی که تنها در برخی افراد عوارض آن دیده میشود. تعدادی از عوارض شایع آن عبارتاند از:
- خستگی و بیحالی
- سرگیجه و سبکی سر
- اختلالات خواب
- دست و پای سرد
عوارض کمتر شایع آن شامل موارد زیر است:
- مشکل در خوابیدن
- تهوع
- تنگی نفس
کدام قرص ضد اضطراب و دلشوره بهتر است؟
اگرچه داروهای زیادی برای درمان استرس وجود دارد اما داروهای SSRI بیشتر از سایر داروها تجویز میشوند. تحقیقات نشان میدهد که بیش از نیمی از افرادی که از این داروها استفاده میکنند شاهد بهبودی نسبی در علائم خود هستند. داروهای SSRI عوارض جانبی نسبتاً کمتری دارند و در درمان انواع استرسها مثل اضطراب اجتماعی و یا افسردگی مرتبط با آن کاربرد دارند. این داروها هرگز نباید خودسرانه مصرف شوند.
مکملهای گیاهی برای درمان استرس و اضطراب
کپسول بابونه
تهیه چای بابونه و یا استفاده از مکمل بابونه به کم شدن علائم استرس کمک میکند. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ که با هدف بررسی اثرات بابونه بر کاهش استرس انجام شد نشان داد داوطلبانی که بهصورت روزانه سه بار مکمل بابونه دریافت میکنند علائم اضطرابی کمتری نسبت به سایرین بروز میدهند. چای بابونه نیز همانند مکمل بابونه خاصیت ضد اضطرابی دارد.
کپسول سنبلالطیب
این گیاه دارویی قدمت بالایی برای درمان اختلالات خواب، استرس و افسردگی دارد. سنبلالطیب را میتوان بهصورت دمنوش مصرف کرد و یا از قرص و یا قطره آن بهره گرفت. مطالعات نشان داده است که سنبلالطیب عوارض جانبی اندکی دارد و در کل ایمن بهحساب میآید. اما بااینحال برای گروههای زیر مصرف آن تنها با مشورت پزشکی امکانپذیر است:
- زنان باردار
- مادرانی که در دوره شیردهی قرار دارند
- اطفال زیر ۳ سال
اسطوخودوس
اسطوخودوس از گیاهانی است که به خانواده نعناسانان تعلق دارد و در آرامش اعصاب و کاهش استرس مؤثر است و به روشهای زیر برای درمان استرس مورد استفاده قرار میگیرد:
- قرص و کپسول
- عصاره خوراکی
- چای و دمنوش
- رایحهدرمانی
عصاره این گیاه با دارا بودن ترکیباتی به نام ترپنها نقش موثری در کاهش استرس دارد. درمجموع، اگرچه داروهای گیاهی طبیعی بهحساب میآیند اما به این معنا نیست که عوارض جانبی ندارند. برای مصرف هرگونه مکمل یا داروی گیاهی حتماً با پزشک مشورت نمایید.
بهره گرفتن از رایحهدرمانی
طبق مقالهای که در ژورنال “درمانهای مکمل” منتشرشده است استشمام رایحه روغن و عصارههای بعضی گیاهان برای کاهش استرس مفید است. تعدادی از مهمترین عصارههایی که برای رایحهدرمانی مورداستفاده قرار میگیرند:
- اسطوخودوس
- بهارنارنج
- بابونه
مکملهای مؤثر و مفید برای درمان استرس
قرص منیزیم
نتایج برخی مقالات علمی نشان میدهد افرادی که بیشتر دچار اضطراب میشوند سطح منیزیم کمتری دارند و کمبود این ریزمغذی در تشدید علائم استرس نقش دارد. با مصرف مقادیر مناسب منیزیوم در برنامه غذایی و یا مصرف مکملهای آن زیر نظر پزشک علائم استرس کاهش چشمگیری خواهد داشت.
کپسول امگا ۳
محققان در سالهای اخیر به این موضوع پی بردند که چشمگیرترین کاهش علائم استرس و اضطراب در افرادی دیده میشود که مقدار مناسب و متعادلی از چربیهای امگا ۳ در طی روز مصرف میکنند. این چربیهای مفید تأثیرات قابلتوجهی در بدن دارد برای مثال غشاهای مغزی به مقدار فراوانی از این چربی را در خود جایدادهاند. هر چه درصد چربیهای امگا ۳ در مغز کمتر شود احتمال بروز اختلالات رفتاری و ذهنی بیشتر میشود.
مکمل ویتامین C
نتایج بعضی از پژوهشهای علوم پزشکی نشان داده است که مصرف مکملهای ویتامین C با دوز بالا در یک دوره کوتاهمدت در بهبود استرس و برطرف کردن علائم افسردگی مؤثر است. این موضوع بهویژه در زنان سبب کاهش اضطراب و ثبات فشارخون در هنگام استرس میشود.
قرص ویتامین D
این ویتامین نقش مهمی در تنظیم خلقوخو و سلامت مغز دارد. محققان ارتباط کمبود ویتامینD و ابتلا به افسردگی را در سالهای اخیر کشف کردهاند و معتقدند که مصرف مکملهای ویتامین D در بهبود علائم افسردگی نقش بسزایی دارد. علاوه بر این، بعضی از تحقیقات کمبود این ویتامین را یکی از دلایل بروز اضطرابهای مزمن میدانند.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیههای تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب بهعنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام من ۳۵سالمه ومادرسه تابچه بخاطر یه سری مشکلات خیلی عصبی هستم میشه منو راهنمایی کنین چه قرصی بخورم که یکم ریلکس باشم
سلام به شما
متاسفانه امکان تجویز دارو و توصیه درمانی در بستر مجازی بدون معاینه و بررسی وجود نداره. باید حتما توسط روانپزشک معاینه بشین و درمان تجویز کنن.
سلام خسته نباشید
ببخشید میخواستم بپرسم قرص نورتریپتیلین ۱۰ اعتیاد آور هست؟ و باعث ایجاد وابستگی میشود ؟
قرص اسستیالوپرام چی آیا آن هم اعتیاد آوراست؟
سلام به شما
این کلمه اعتیادآور به کلی غلط هست. چای هم اعتیادآور هست، آیا مصرف نمیکنین؟ قطعا چیزی اگر توسط پزشک پزشک تجویز شده باشه حتما منافع درمانی اولویت اصلی بوده و استفاده ضروری هست. بدون تجویز پزشک مصرف خودسرانه هم ممنوعه.
سلام مجدد.من یبار دیگه پیام دادم با اسم عارفه.یادم رفت بگم که حدودا سه ماه پیش دکترخون رفتم،برای بی حالی و ضعف و تنگی نفس، ازمایش دادم میزان گلبول قرمز و آهن خونم کم بود، این مدت کپسول آهن مصرف می کردم، هم ریزش موهام خوب شده بود هم تنگی نفس و علایمی که داشتم.الان چندروزه تموم شدن دوباره تنگی نفس و تپش قلب و اضطراب اومده سراغم.به هرچیزی فکرمیکنم معدم یهو میریزه پایین!به کارم، به ارائه دادن، به دکتررفتن، به هرکاری که فکرمبکنم استرس میگیرم و لرزش دست…چیکارکنم
در پاسخ پیام قبلی هم گفته شد.
مصاحبه و مداخله روانپزشکی ضروری هست.
سلام خسته نباشید
ببخشید من پارسال کنکوری بودم و استرس خیلی زیادی بهم وارد شد همراه با افسردگی و باعث شد سندروم روده تحریک پذیر بگیرم
امسال هم کنکور میخواهم بدهم و. به دکتر روانپزشک رفتم و قرص نورترپتلین ۱۰ بهم دادن میخواستم ازتون بپرسم ایا توی روند درس خوندن من تداخل ایجاد نمیکنه و عملکرد مغزم رو کاهش نمیدهد؟
و البته اینکه تمرکز من پایین هست و اینو یادم رفت ب دکترام بگم آیا قرصی هست برای افزایش تمرکز درس خوندن؟
سلام به شما
خیر این قرص تاثیری بر عملکرد و کارایی مغزی نداره. در صورت اختلال شدید تمرکز، باید به روانپزشک اطلاع بدین تا براتون دارو تجویز بشه.