ترکیدن فیبروم رحم؛ علائم، علت و اقدامات اورژانسی مورد نیاز!

رحم زنان، از اندام‌های مهم زنانگی است که نقش بسیار مهمی در باروری زنان و سلامت بارداری آن‌ها ایفا می‌کند؛ بنابراین، توجه به اختلالات آن و درمان به موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از مشکلات رایج رحم، ایجاد بافت‌هایی به نام فیبروم است که می‌تواند با علائم آزاردهنده‌ای همراه شود. در برخی موارد نادر، این توده‌ها می‌توانند پاره شوند که نیازمند رسیدگی فوری است. ترکیدن فیبروم رحم می‌تواند باعث درد شدید، تب و خونریزی شدید گردد که معمولا با تصویربرداری پزشکی قابل تشخیص است. در این مقاله به معرفی این عارضه، علائم و روش‌های درمانی آن می‌پردازیم.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم‌ها توده‌های عضلانی و غیرسرطانی هستند که در رحم رشد می‌کنند؛ اگرچه ممکن است در ابتدا نگران‌کننده به نظر برسند، اما در واقع تومورهای خوش‌خیمی هستند که تقریبا هیچ گاه باعث سرطان نمی‌شوند؛ اما ترکیدن فیبروم رحم می‌توانند با درد و عوارض شدیدی همراه باشد که نیازمند مراجعه به پزشک است. این توده‌ها می‌توانند اندازه‌های متفاوتی داشته باشند و گاهی اوقات به عنوان «میوم رحمی» یا «لیومیوم» نیز شناخته می‌شوند.

فیبروم‌ها می‌توانند در هر قسمتی از رحم تشکیل شوند و اندازه‌های بسیار متفاوتی داشته باشند. برخی ممکن است به کوچکی یک نخود باشند؛ اما برخی دیگر می‌توانند به اندازه یک طالبی رشد کنند. به طور کلی، این توده‌ها می‌توانند در سه نوع مختلف باشند:

• فیبروم‌های داخل عضلانی (اینترامورال): شایع‌ترین نوع فیبروم است که در دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند.
• فیبروم‌های ساب سروزال: این نوع فیبروم‌ها به سمت خارج از دیواره رحم و در ناحیه لگن رشد می‌کنند و ممکن است به اندازه‌های بسیار بزرگی برسند.
• فیبروم‌های زیرمخاطی: این دسته از توده‌ها در لایه عضلانی زیر پوشش داخلی رحم تشکیل شده و به سمت حفره رحم رشد می‌کنند.
• فیبروم‌های پایه‌دار: این توده‌ها نوعی فیبروم ساب سروزال یا زیر مخاطی هستند که به کمک یک ساقه (پایه) نازک بافتی به دیواره رحم متصل می‌گردند.

مطالعه بیشتر: آشنایی با بیماری های شایع زنان

نشانه ها و علائم ترکیدن فیبروم رحم

ترکیدن فیبروم‌های رحمی می‌تواند با نشانه‌های مختلفی همراه باشد؛ مهمترین علائم ترکیدن فیبروم رحم عبارت است از:

• درد حاد: یکی از رایج‌ترین علائم پارگی فیبروم، درد ناگهانی و تیز در ناحیه شکم است که می‌تواند همراه با تورم شکم نیز باشد. این درد معمولا در نقطه ترکیدگی فیبروم جمع شده و مدت آن نیز از چند روز تا چند هفته متغیر است.
• درد مزمن: برخی زنان ممکن است که درد لگنی خفیف‌تر اما طولانی‌تری را احساس کنند.
• تب: بروز تب نیز می‌تواند نشانه ترکیدن فیبروم رحم باشد. این علامت به خصوص در زنان باردار شایع‌تر از دیگران است.
• خونریزی غیرطبیعی: در برخی زنان، خونریزی شدید می‌تواند نشانه پاره شدن فیبروم‌ها باشد. در صورت مشاهده خونریزی غیرعادی، حتی در دوران پریود، باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
• احساس سنگینی زیر شکم: بسیاری از بیماران از احساس پری یا حجم غیرعادی در ناحیه تحتانی شکم خود شکایت دارند.
• تکرر ادرار: ممکن است نیاز مکرر به دفع ادرار احساس شود یا احساس تخلیه ناقص مثانه وجود داشته باشد.
• افزایش گلبول‌های سفید خون: این نشانه معمولا فقط از طریق آزمایش خون قابل تشخیص بوده و افزایش تعداد گلبول‌های سفید غالبا موقتی است.

اقدامات اورژانسی برای ترکیدن فیبروم

ترکیدن فیبروم رحم یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود که به مراقبت پزشکی فوری نیاز دارد. تشخیص به موقع علائم پارگی فیبروم برای کنترل سریع‌تر آن بسیار مهم است. معمولا پس از ظاهر شدن علائم، پزشک شما را به یک متخصص رادیولوژی معرفی می‌کند که می‌تواند پارگی را به دقت تشخیص داده و بهترین روش درمانی را تعیین کند. شناسایی زودهنگام و مداخله سریع، مهمترین عامل در موفقیت درمان این عارضه است.

با این همه، با توجه به نادر بودن موارد پارگی فیبروم، پزشکان نمی‌توانند راهکارهای قطعی برای پیشگیری از علل مستقیم آن تجویز کنند. تشخیص علائم پارگی فیبروم رحمی ممکن است دشوار باشد؛ به همین دلیل توصیه می‌شود معمولا با معاینات منظم، پیش از ترکیدن، فیبروم‌ها را تشخیص داده و به درمان آن بپردازید. به طور کلی برخی روش‌ها که برای درمان این مشکل تجویز می‌شوند عبارتند از:

۱- دارو درمانی

داروهای زیر برای کاهش درد ناشی از پارگی فیبروم تجویز شوند:

• اسید ترانگزامیک (TXA)
• قرص‌ اورژانسی ترکیبی
• قرص‌های پروژستین
• آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH)
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

۲- درمان‌های مداخله‌ای

پزشک بسته به وضعیت شما ممکن است یکی از جراحی‌ها زیر را تجویز نماید:

• آمبولیزاسیون فیبروم رحمی: یک کاتتر از طریق کشاله ران به شریان رحمی وارد می‌شود و با آزاد کردن سیم پیچ‌ها یا ذرات کوچک، خونرسانی به فیبروم‌ها مسدود می‌شود.
• درمان رادیوفرکانسی: از امواج پرانرژی برای تولید حرارت و تخریب فیبروم‌ها استفاده می‌شود.
• فراصوت متمرکز با هدایت MRI: امواج فراصوت پرانرژی در حین اسکن MRI برای گرم کردن و تخریب فیبروم‌های رحمی به کار می‌روند.
• ابلیشن آندومتر: از حرارت برای تخریب آندومتر (پوشش داخلی رحم) استفاده می‌شود.

در بعضی موارد نیز ممکن است جراحی‌های شدید‌تر مانند هیسترکتومی (برداشتن رحم) یا میومکتومی (برداشتن فیبروم‌ها) مورد نیاز باشد.

علل ترکیدن فیبروم رحم

اینکه فیبروم‌ها تهدیدکننده زندگی باشند به ندرت اتفاق می‌افتد و بسیاری از زنان مبتلا به آن‌ علائم خفیف داشته یا حتی بدون علامت هستند؛ اما در صورت ترکیدن فیبروم رحم، ممکن است عوارض جدی ایجاد شود. به دلیل نادر بودن پارگی فیبروم، پزشکان هنوز به طور کامل علت ترکیدن فیبروم رحم را کشف نکرده‌اند؛ اما برخی از عوامل احتمالی ترکیدن فیبروم عبارتند از:

• افزایش فشار خون یا فشار شکمی
• پیچ خوردن فیبروم‌های پایه‌دار (فیبروم‌هایی که با یک ساقه باریک به رحم متصل هستند) که ممکن است منجر به قطع خونرسانی شود.
• آسیب‌های فیزیکی که باعث کنده شدن فیبروم از دیواره رحم می‌شود.
• رشد بیش از حد فیبروم به حدی که خونرسانی کافی به آن نرسد.

چه زمانی احتمال ترکیدن فیبروم رحم بیشتر است؟

همان‌طور که گفتیم، ترکیدن فیبروم یک اتفاق نادر است؛ اما به طور کلی، داشتن زمینه‌های زیر می‌تواند احتمال ایجاد این توده‌ها را در شما افزایش دهد:

• نژاد: سیاهپوستان نسبت به سایر گروه‌های نژادی بیشتر مستعد ابتلا به فیبروم هستند. آن‌ها معمولا در سنین پایین‌تری نسبت به سفیدپوستان به فیبروم مبتلا می‌شوند و اغلب تعداد بیشتری فیبروم با اندازه‌های بزرگتر و علائم شدیدتر دارند.
• سابقه خانوادگی: اگر مادر یا خواهر شما فیبروم داشته‌اند، خطر ابتلای شما افزایش می‌یابد.
• سایر عوامل خطر: شروع قاعدگی قبل از ۱۰ سالگی، چاقی، کمبود ویتامین D، رژیم غذایی پر از گوشت قرمز و کمبود سبزیجات، میوه و لبنیات و مصرف الکل همگی می‌توانند خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهند.

تاثیرات ترکیدن فیبروم رحم در بارداری

وجود فیبروم‌های رحمی معمولا مانع بارداری نمی‌شود؛ اما اگر پیش از بارداری از وجود فیبروم‌ها مطلع هستید، توصیه می‌شود که حتما برای درمان یا کنترل آن‌ها اقدام کنید. در دوران بارداری، سطح هورمون‌ها در بدن افزایش می‌یابد؛ این هورمون‌ها اگرچه برای حفظ بارداری ضروری هستند، اما ممکن است باعث بزرگ‌تر شدن فیبروم‌ها و در موارد کمی باعث ترکیدن فیبروم در رحم شوند. این چالش‌ها، می‌تواند عوارض زیر را برای شما ایجاد نماید:

• افزایش احتمال زایمان سزارین؛ زیرا ممکن است جنین نتواند به حالت سرپایین بچرخد.
• عدم پیشرفت زایمان طبیعی
• کنده شدن جفت (آبریزش با خونریزی‌)
• زایمان زودرس

مطالعه بیشتر: علائم بارداری

جمع بندی

فیبروم‌ها توده‌های خوش خیمی در رحم هستند که معمولا خطر سرطانی شدن ندارند؛ اما با وجود این، می‌توانند بزرگ شده و عوارضی را برای زنان ایجاد نمایند. ترکیدن فیبروم رحم یک اتفاق تقریبا نادر است که هنوز علت دقیق آن مشخص نیست؛ اما احتمال داده می‌شود که عواملی مانند افزایش فشار خون، افزایش فشار شکمی،‌ رشد بیش از حد، پیچ خوردن فیبروم، آسیب‌های فیزیکی و… باعث ایجاد آن شود.

ترکیدن فیبروم رحم می‌تواند با علائمی مانند تب، درد شدید و نقطه‌ای، خونریزی، سرگیجه، تکرر ادرار و… همراه شود و به مداخله فوری پزشکی نیاز دارد. روش‌های درمانی آن می‌تواند شامل تجویز دارو، مداخله‌های جزئی مانند آمبولیزاسیون یا در مواردی جراحی باشد. همچنین اگر قصد انجام آزمایش در منزل و محل کار را تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی دارید، می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید.

سوالات متداول

۱- آیا فیبروم رحمی می‌تواند پاره شود؟

بله، اگرچه این اتفاق نادر است، اما فیبروم‌های رحمی در شرایط خاصی مانند رشد سریع، ضربه مستقیم یا پیچ خوردن پایه فیبروم ممکن است دچار پارگی شوند.

۲- علائم پارگی فیبروم شامل چیست؟

مهمترین نشانه‌های آن درد ناگهانی و شدید در ناحیه شکم، خونریزی غیرطبیعی از واژن و در موارد شدیدتر، علائمی مانند سرگیجه و افت فشار خون است.

۳- آیا این وضعیت خطرناک است؟

بله؛ پارگی فیبروم یک وضعیت اورژانسی پزشکی محسوب می‌شود و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.

۴- درمان این عارضه چگونه است؟

روش درمان بستگی به شرایط بیمار دارد و ممکن است شامل تجویز داروهای مسکن، انجام اقدامات کم تهاجمی مانند آمبولیزاسیون یا در موارد حاد، انجام جراحی باشد.

۵- راه‌های پیشگیری از ترکیدن فیبروم رحم چیست؟

مراجعه منظم به پزشک برای بررسی اندازه و وضعیت فیبروم‌ها، درمان به موقع فیبروم‌های بزرگ و پرهیز از فعالیت‌های فیزیکی شدید می‌تواند موثر باشد.

۶- آیا این مشکل بر توانایی باروری تاثیر می‌گذارد؟

در صورت تشخیص و درمان سریع، معمولا تاثیر دائمی بر باروری ندارد؛ اما بی‌توجهی به درمان آن ممکن است عوارضی برای بارداری و زایمان ایجاد کند.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.