شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز چیست؟

HIV ویروسی است که باعث ایدز می‌شود. اچ‌آی‌وی سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و به‌آرامی از بین می‌برد. همان‌طور که HIV و ایدز با سیستم ایمنی بدن شما مبارزه می‌کنند، سیستم عصبی مرکزی شما نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. HIV و AIDS هر دو باعث برخی عوارض عصبی می‌شوند، به‌ویژه اگر HIV به سمت ایدز پیشرفت کند. اگر می‌خواهید از ابتلا به این ویروس در امان باشید بهترین راه این است که از راه‌های انتقال ایدز مطلع باشید. اما شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز در ایران چیست؟ ویروس ایدز از طریق خون آلوده، رابطه جنسی، استفاده از سوزن مشترک و مادر به نوزاد (بارداری و شیردهی) منتقل می‌شود. برای انجام آزمایش ایدز در منزل کلیک کنید.

ایدز چگونه منتقل می‌شود؟

ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) توسط ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ایجاد می‌شود. این امر سلول‌های سیستم ایمنی را از بین می‌برد یا به آن‌ها آسیب می‌رساند و به‌تدریج توانایی بدن برای مبارزه با عفونت‌ها و برخی سرطان‌ها را از بین می‌برد. راه‌های انتقال ایدز متعدد هستند. ایدز بیشتر از طریق تماس جنسی با شریک آلوده منتقل می‌شود.

یکی دیگر از راه‌های مهم انتشار ایدز تماس با خون آلوده از طریق سوزن‌ها، سرنگ‌ها یا سایر لوازم دارویی آلوده است. ویروس HIV می‌تواند از طریق تبادل انواع مایعات بدن از فرد آلوده مانند خون، شیر مادر، مایع منی و ترشحات واژن منتقل شود. HIV همچنین در دوران بارداری و زایمان از مادر به فرزندش منتقل می‌شود. اگر به دنبال راه‌های انتقال ایدز هستید باید بدانید که افراد از طریق تماس‌های معمولی روزمره مانند بوسیدن، در آغوش گرفتن، دست دادن، یا اشتراک اشیاء شخصی، غذا یا آب به ایدز آلوده نمی‌شوند.

مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، تشخیص زودهنگام این مورد، انتخاب‌های بیشتری برای درمان ایدز به بیمار ارائه می‌دهد. امروزه، درمان‌های پزشکی متعددی وجود دارد که نه‌تنها می‌تواند سرعت تضعیف HIV سیستم ایمنی را کاهش دهد، بلکه ممکن است HIV را تحت کنترل خود نگه دارد تا فرد فرصتی برای زندگی عادی داشته باشد. متأسفانه درمانی قطعی برای عفونت HIV وجود ندارد. شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز به شرح زیر است.

۱- تماس جنسی

از بین راه‌های انتقال ایدز این روش بسیار پرخطر و معمول است. ویروس با فعالیت جنسی از طریق واژن، فرج، آلت تناسلی، رکتوم یا دهان در طول فعالیت جنسی وارد بدن می‌شود. انتقال ویروس HIV از طریق یک عمل جنسی محافظت نشده بسیار پرتکرار است. این ویروس زمانی بین افراد منتقل می‌شود که مایعات یک فرد آلوده با جریان خون فرد دیگر تماس پیدا کند. این تماس می‌تواند از بریدگی پوست و یا از طریق بافت‌های واژن، راست‌روده، پوست ختنه‌گاه یا سوراخ آلت تناسلی ایجاد شود.

بر اساس برخی تحقیقات رابطه جنسی دهانی خطر انتقال HIV پایین‌تری دارد اما صفر نیست. نکته مهم دیگر این است که در بین راه‌های انتقال ایدز بیماری‌های مقاربتی (STI) می‌تواند خطر ابتلا به HIV را افزایش دهد، به‌خصوص اگر STI باعث زخم یا التهابی شود که به پوست آسیب می‌رساند و ورود HIV را آسان‌تر می‌کند. عواملی که خطر انتقال HIV از طریق رابطه دهانی را افزایش می‌دهند شامل زخم‌های دهان، خونریزی لثه، زخم‌های تناسلی و وجود سایر بیماری‌های مقاربتی (STDs) است.

۲- خون

از دیگر راه‌های انتقال، تماس با خون فرد مبتلا به ویروس است. بااین‌حال، به دلیل غربالگری خون برای این بیماری در اکثر کشورها خطر ابتلا به ایدز از طریق انتقال خون بسیار کمترشده است. مواردی که بیشترین خطر ابتلا به ایدز را دارد عبارت‌اند از: انتقال خون از فرد مبتلا، استفاده از سرنگ‌های مستعمل، تیغ‌های آلوده، سوزن‌ها، ابزارهای دندانپزشکی، تزریقات و سایر فرآورده‌های خونی.

تماس بین پوست باز، زخم یا غشاهای مخاطی و خون آلوده به HIV یا مایعات بدن فرد آلوده به خون یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز است. بوسیدن اگر هر دو طرف زخم یا خونریزی لثه داشته باشند و خون شریک HIV مثبت وارد جریان خون شریک HIV منفی شود نیز می‌تواند از راه‌های انتقال ایدز باشد.

آیا فقط با دست‌زدن به خون فرد به ایدز مبتلا می‌شود؟

اگر خون آلوده با پوست سالم تماس پیدا کند، احتمالاً خطر ابتلا به HIV وجود ندارد. اما اگر خون آلوده به پوست بریده، خراشیده یا شکسته برخورد کند، خطر ممکن است بیشتر باشد. میزان خطر به مقدار خون بستگی دارد.

۳- سوزن مشترک

ویروس ایدز اغلب از راه استفاده‌ی مشترک از سوزن‌ها، سرنگ‌ها یا تجهیزات مصرف مواد مخدر با فردی که به ویروس آلوده است، منتقل می‌شود. انتقال از بیمار به پرسنل مراقبت‌های بهداشتی یا بالعکس با سوزن‌های آلوده یا سایر ابزار پزشکی از راه‌های انتقال ایدز نادر است. استفاده از سوزن‌های مشترک با افراد دیگر خطراتی دارد. استفاده از سوزن مشترک از بین راه‌های انتقال ایدز دومین روش پرخطر پس از رابطه جنسی است. از هر ۱۰ نفر که مواد مخدر تزریق می‌کنند، ۱ مورد دچار انتقال ایدز می‌شود.

چگونه سوزن مشترک شما را در معرض HIV قرار می‌دهد؟

وقتی فردی از سوزن برای تزریق مواد مخدر استفاده می‌کند، مقداری از خون او وارد سوزن و سرنگ می‌شود. HIV از طریق خون پخش می‌شود. اگر از همان سوزن فردی که دارای ویروس است استفاده کنید، خون آلوده به HIV ، وارد بدن شما می‌شود.

۴- مادر به نوزاد

از دیگر راه‌های انتقال ایدز، انتقال از مادر به فرزند در بارداری یا در دوران شیردهی است. علی‌رغم استفاده مداوم مادر از داروهای اچ آی وی پس از زایمان، یک زن مبتلا به اچ آی وی همچنان می‌تواند در دوران شیردهی ویروس ایدز را به نوزاد خود منتقل کند. شیر خشک یک جایگزین بی‌خطر و در دسترس برای شیر مادران مبتلا به ایدز است. به این دلایل، زنان مبتلا به HIV نباید به نوزادان خود شیر دهند. زنان مبتلا به HIV می‌توانند با پزشک خود صحبت کنند تا در مورد گزینه‌های جایگزین برای تغذیه قبل از تولد نوزادانشان یا حتی اگر در حال شیردهی هستند صحبت کنند.

آیا ایدز از مادر به فرزند انتقال پیدا می‌کند؟

HIV در دوران بارداری ممکن است از جفت عبور کند و جنین را آلوده کند. این اتفاق یکی از راه‌های انتقال ایدز در طول زایمان نوزاد ممکن است در معرض ویروس خون و سایر مایعات مادر قرار گیرد. وقتی زنی زایمان می‌کند، کیسه آمنیوتیک پاره می‌شود. هنگامی‌که این اتفاق می‌افتد، خطر انتقال HIV به نوزاد افزایش می‌یابد. انتقال پری ناتال زمانی است که HIV از یک زن مبتلا به این ویروس به فرزندش در دوران بارداری یا زایمان یا شیردهی (از طریق شیر مادر) منتقل می‌شود. استفاده از داروهای HIV زیر نظر پزشک مربوطه می‌تواند به کاهش نرخ انتقال HIV در دوران بارداری به ۱٪ یا کمتر کمک کند.

یک فرد HIV مثبت می‌تواند ویروس را در هر زمانی در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی به نوزاد خود منتقل کند. اما این بدان معنا نیست که نمی‌توانید بچه‌دار شوید. درمان با ترکیبی از داروهای HIV (به نام درمان ضد رتروویروسی یا ART) می‌تواند از انتقال HIV به کودک شما جلوگیری کرده و از سلامت شما محافظت کند.

برای کاهش خطر انتقال ایدز به نوزاد چه می‌توان کرد؟

مادر و متخصص زنان باید در مورد کارهایی که می‌توان برای کاهش خطر انتقال HIV به کودک خود انجام داد، صحبت کنند. این کارها شامل موارد زیر است:

• ترکیبی از داروهای ضد HIV را در دوران بارداری طبق تجویز پزشک مصرف کنید
• اگر آزمایشات آزمایشگاهی نشان داد که سطح HIV شما بالا است، نوزاد خود را به روش سزارین به دنیا آورید
• داروهای ضد اچ آی وی را در هنگام زایمان و در صورت نیاز مصرف کنید
• پس از تولد به نوزاد خود داروهای ضد اچ آی وی بدهید
• به نوزادتان شیر ندهید

چرا درمان اچ آی وی در دوران بارداری توصیه می‌شود؟

ازآنجایی‌که یکی از راه‌های انتقال ایدز از مادر به جنین است باید حتماً در دوران بارداری به این موضوع اهمیت داد. درمان در دوران بارداری دو هدف دارد:

• محافظت از سلامت مادر
• کمک به جلوگیری از انتقال HIV به جنین

ترکیبات زیادی از داروها برای مدیریت عفونت HIV استفاده می‌شود. داروهای ضد اچ آی وی میزان HIV را در بدن کاهش می‌دهند. راه‌های انتقال ایدز نمی‌تواند از طریق زیر باشد :

• بزاق
• عرق کردن
• اشک
• تماس گاه‌به‌گاه، مانند اشتراک ظروف غذا، حوله و ملافه
• استخرهای شنا
• تلفن‌ها
• صندلی توالت
• حشرات گزنده (مانند پشه)

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که همه زنان قبل از باردارشدن یا در اولین فرصت ممکن در طول هر بارداری آزمایش HIV را انجام دهند. زیرا انتقال ایدز از مادر به جنین یکی از راه‌های انتقال ایدز است.

همه زنانی که باردار یا در تلاش برای باردارشدن هستند، باید شریک زندگی خود را نیز تشویق کنند تا آزمایش ایدز و در صورت امکان، غربالگری سایر بیماری‌های مقاربتی (STDs) را انجام دهند.

بیماری‌های مقاربتی می‌توانند بارهای ویروسی را در افراد مبتلا به HIV افزایش دهند. اگر یکی از همسران مبتلا به اچ‌آی‌وی باشد، آن شریک برای سالم ماندن و جلوگیری از انتقال باید داروهای HIV را طبق تجویز مصرف کند.

آیا استفاده از داروهای HIV در دوران بارداری بی‌خطر است؟

 استفاده از اکثر داروهای HIV زیر نظر پزشک در دوران بارداری بی‌خطر است. به‌طورکلی، داروهای HIV خطر نقص‌های مادرزادی را افزایش نمی‌دهند.

راه‌های کمتر شایع انتقال ایدز

انتقال ایدز در محیط کار

افرادی که به‌واسطه شغل خود با خون و مایعات بدن سروکار دارند در معرض خطر ابتلا به HIV قرار دارند. برای مثال پرستاران، پزشکان و یا پرسنل آزمایشگاه ممکن است بر اثر نیدل استیک شدن (فرورفتن سوزن در پوست) دچار آلودگی ویروسی و ظاهر شدن علائم ایدز در آن‌ها شوند.

تتو و پیرسینگ

اگر در هنگام خال‌کوبی، تتو و یا پیرسینگ ابزار مورد استفاده به خون HIV مثبت آلوده باشند احتمال انتقال HIV وجود دارد. این اتفاق ممکن است در حجامت نیز رخ دهد.

انتقال HIV از غذا

انتقال HIV از راه غذایی تنها زمانی محتمل است که شخص آلوده به HIV غذا را در دهان خود جویده (مبتلا به زخم دهان یا خونریزی لثه) و سپس بلافاصله فرد دیگر همان غذای جویده شده را در دهان خود قرار دهد. این مورد بیشتر در خصوص پرستار نوزاد و کودک رخ می‌دهد.

کلام آخر از هومکا

جدا از راه‌های انتقال ایدز ، کنترل HIV همچنین می‌تواند خطر عوارض عصبی ایدز را کاهش دهد. اگر در شرایطی قرار گرفتید که به ابتلا به ویروس HIV شک دارید، قورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین می‌توانید با کارشناسان هومکا تماس بگیرید و تست ایدز در منزل را در محل خود دریافت کنید. برای ثبت درخواست تست ایدز در خانه کلیک کنید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.