قرص دومپریدون برای چیست؟ نحوه مصرف و تداخلات دارویی

عوامل مختلفی مانند ژنتیک یا دیابت، می‌تواند باعث تخلیه کند معده شوند که عوارضی مانند تهوع، استفراغ، رفلاکس معده و سوء هاضمه را به دنبال دارد. در این شرایط پزشکان از داروهای تقویت‌کننده دستگاه گوارش مانند قرص دومپریدون استفاده می‌کنند. با این حال، مصرف این دارو برای همه افراد مناسب نیست و ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم به معرفی این دارو، کاربردها، نحوه استفاده، عوارض و تداخلات دارویی مهم آن بپردازیم.

قرص دومپریدون برای چیست؟

قرص دومپریدون نوعی داروی ضد استفراع و از دسته داروهای پروکینتیک (تقویت‌کننده حرکت دستگاه گوارش) است. این دارو به طور کلی، برای درمان مشکلات مرتبط با معده، مانند حالت تهوع و استفراغ و همچنین درد و ناراحتی معده که ناشی از کاهش تحرک معده و بخش فوقانی دستگاه گوارش است، استفاده می‌شود. علاوه بر این، دومپریدون برای افزایش ترشح شیر مادر نیز تجویز می‌شود.

دومپریدون با مهار گیرنده‌های دوپامین در روده عمل می‌کند. این کار، حرکت و انقباضات عضلات معده و روده‌ها را افزایش می‌دهد و در نتیجه، سرعت عبور غذا از مجرای گوارشی شما را بیشتر می‌کند. همچنین این دارو بر بخشی از مغز شما که در ایجاد حالت تهوع و استفراغ نقش دارد، اثر می‌گذارد. دومپریدون همچنین با افزایش سطح هورمونی به نام پرولاکتین که مسئول تحریک تولید شیر مادر است، به افزایش حجم شیر کمک می‌کند.

موارد استفاده قرص دومپریدون

به طور کلی، این دارو در موارد زیر تجویز می شود:

• تسکین ناراحتی‌های ناشی از تخلیه آهسته معده (معروف به گاستروپارزی)
• درمان حالت تهوع و استفراغ ناشی از میگرن
• پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ ناشی از داروهای خاص که برای درمان بیماری پارکینسون به کار می‌روند (مانند لوودوپا و پرگولید).
• افزایش تولید شیر مادر

مطالعه بیشتر: معرفی قویترین قرص ضد تهوع

اطلاعات شناسنامه‌ای دومپریدون

در جدول زیر می‌توانید مشخصات داروی دومپریدون را به صورت خلاصه مشاهده نمایید:

میزان اثربخشی قرص دومپریدون

دومپریدون باید حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از مصرف شروع به اثر کند و احساس تهوع شما را کاهش دهد. به طور کلی، حجم قابل توجهی از مطالعات، اثربخشی بسیار خوب دومپریدون را در بهبود علائم نشان داده‌اند. ۶۰ درصد از مطالعات، اثربخشی آن در تسریع تخلیه معده را نشان داده و ۶۷ درصد نیز اثربخشی دارو را در کاهش بستری‌های بیمارستانی اثبات کرده‌اند.

نحوه مصرف قرص دومپریدون

دوز مصرفی این دارو برای بیماران مختلف، متفاوت است. به همین دلیل، باید دستورات پزشک خود یا راهنمای روی جعبه دارو را دقیقا دنبال کنید. مقدار دارویی که مصرف می‌کنید به دوز دارو (میزان اثر) آن بستگی دارد.علاوه بر این، تعداد دفعات مصرف در روز، فاصله‌ی زمانی مجاز بین دوزها و طول مدت درمان به مشکل پزشکی خاصی بستگی دارد که برای آن از این دارو استفاده می‌کنید. دوز مصرفی رایج این دارو عبارت است از:

برای درمان اختلالات حرکتی دستگاه گوارش:

• بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال: دومپریدون ۱۰ میلی گرم سه تا چهار بار در روز؛ برخی بیماران ممکن است به دوزهای بالاتری تا ۲۰ میلی گرم، سه یا چهار بار در روز نیاز داشته باشند.
• کودکان زیر ۱۲ سال: معمولا توصیه نمی‌شود.

برای حالت تهوع و استفراغ:

• بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال: ۲۰ میلی گرم سه تا چهار بار در روز
• کودکان زیر ۱۲ سال: معمولا توصیه نمی‌شود.

نحوه استفاده شیاف دومپریدون:

برای قرار دادن یک شیاف در رکتوم (مقعد)، این مراحل را دنبال کنید:

• در ابتدا دست‌های خود را بشویید.
• شیاف را مرطوب کرده و سپس تا حد امکان به آرامی به داخل مقعد وارد کنید.
• پس از انجام این کار، عضلات خود را منقبض کنید تا از خارج شدن شیاف جلوگیری شود.

دوز مصرف آن، یک شیاف ۳۰ میلی گرمی دو بار در روز است. بدون تجویز پزشک، بیش از دو شیاف در روز استفاده نکنید؛ همچنین لازم است بدانید که مصرف غذا و نوشیدنی بر جذب شیاف‌های دومپریدون تاثیری ندارد.

سایت معتبر پزشکی Drug در مقاله‌ای در مورد دومپریدون ادعا کرده است:

«دومپریدون ممکن است باعث افزایش خطر اختلال ریتم قلب و ایست قلبی شود. این خطر ممکن است در افراد بالای ۶۰ سال یا افرادی که دوزهای بالاتر از ۳۰ میلی‌گرم در روز مصرف می‌کنند، بیشتر باشد. این خطر همچنین در صورت مصرف همزمان با برخی داروها افزایش می‌یابد. اگر برای درمان عفونت (عفونت‌های قارچی یا عفونت باکتریایی) دارو مصرف می‌کنید و یا اگر مشکلات قلبی یا ایدز (HIV) دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.»

متن انگلیسی:

Domperidone may cause an increased risk of heart rhythm disorder and cardiac arrest. This risk may be more likely in those over 60 years old or taking doses higher than 30 mg per day. The risk also increases when it is given together with some drugs. Tell your doctor or pharmacist if you are taking drugs to treat infection (fungal infections or bacterial infection) and/or if you have heart problems or AIDS/HIV

موارد احتیاط مصرف دومپریدون

پیش از مصرف قرص دومپریدون، حتما به به نکات زیر دقت کنید تا از عوارض ناخواسته پیشگیری شده و اثرگذاری دارو افزایش یابد:

• اگر تاکنون هرگونه واکنش غیرمعمول یا آلرژیک به این دارو یا داروهای دیگر داشته‌اید، پزشک خود را مطلع کنید. همچنین، در صورت داشتن هر نوع آلرژی دیگر مانند حساسیت به مواد غذایی، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
• مطالعات انجام شده روی این دارو تنها روی بیماران بزرگسال بوده است و اطلاعات خاصی در مورد مقایسه مصرف دومپریدون در کودکان با سایر گروه‌های سنی وجود ندارد.
• میزان عوارض جانبی در افراد بالای ۶۰ سال ممکن است بیشتر باشد؛ به همین دلیل باید تحت نظارت پزشک مصرف شود.
• اگرچه این دارو برای افزایش بر مادر نیز تجویز می‌شود؛ اما هیچ گاه بدون مشورت با پزشک نباید از آن استفاده کنید.
• توصیه می‌شود داروی دومپریدون خوراکی را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از غذا مصرف کنید؛ زیرا در صورت مصرف بعد از غذا، جذب دارو کمی به تاخیر می‌افتد.
• اگر علائم شما ظرف چند روز بهبود نیافت یا بدتر شد، با پزشک خود مشورت کنید.
• اگر یک دوز از دومپریدون را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما اگر زمان مصرف بعدی تقریبا فرا رسیده است، آن را فراموش کرده و دوز مصرفی را افزایش ندهید.
• عوارض جانبی مانند احساس خواب‌آلودگی، عصبی بودن، آشفتگی یا تحریک‌پذیری یا تشنج در کودکان بیشتر اتفاق می‌افتد.

مطالعه بیشتر: دیمن هیدرینات برای چیست؟

مصرف دومپریدون در بارداری و شیردهی

اگر در دوران بارداری سایر داروهای ضد تهوع موثر نبوده‌اند، می‌توان با نظارت پزشک از دومپریدون استفاده کرد. همچنین همان‌طور که گفتیم، ممکن است پزشک قرص دومپریدون را برای کمک به افزایش تولید شیر مادر تجویز کند. از این دارو در شرایطی استفاده می‌شود که روش‌های دیگر برای افزایش شیر، مانند دوشیدن شیر یا تلاش برای تغذیه مکررتر نوزاد با شیر مادر، موثر واقع نشده باشند. همچنین، پزشک ممکن است در موارد زیر نیز دومپریدون را برای شما تجویز کند:

• هنگامی که نوزاد شما نارس به دنیا آمده است.
• هنگامی که نوزاد دیگری را به سرپرستی پذیرفته‌اید و شیر کافی ندارید.
• هنگامی که نوزاد شما از بیماری جدی رنج می‌برد.

موارد منع مصرف قرص دومپریدون

مصرف این دارو ممکن است برای برخی افراد مناسب نباشد؛ به همین دلیل برای اطمینان از بی‌خطر بودن آن، شرایط زیر را به پزشک خود اطلاع دهید:

• اگر تاکنون به دومپریدون یا هر داروی دیگری حساسیت داشته‌اید.
• اگر وزن شما کمتر از ۳۵ کیلوگرم است.
• اگر به بیماری‌هایی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت مبتلا هستید که ممکن است باعث انسداد روده شوند.
• اگر سابقه خونریزی از معده یا روده دارید.
• اگر اخیرا جراحی شکم داشته‌اید.
• اگر در غده هیپوفیز خود تومور دارید.
• اگر به مشکلات کبدی، کلیوی یا قلبی مبتلا هستید یا ضربان قلب نامنظم (آریتمی) دارید.
• مصرف دومپریدون ممکن است برای افراد بالای ۶۰ سال نیز مناسب نباشد؛ زیرا خطر عوارض جانبی در این افراد بیشتر است.

تداخلات دارویی دومپریدون

قرص دومپریدون ممکن است با برخی از داروهای دیگر تداخل ایجاد کند؛ بنابراین، در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، پزشک خود را مطلع سازید:

• داروهای ضد روان‌پریشی یا ضد افسردگی
• داروهای آنتی‌بیوتیک یا ضد قارچ
• داروهای درمان HIV
• داروهای مالاریا
• داروهای فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
• داروها یا روش‌های درمان سرطان
• داروهای اختلالات دستگاه گوارش (سیزاپراید، دولاسترون، پروکالوپراید)

عوارض قطع ناگهانی قرص دومپریدون

ترک ناگهانی مصرف دومپریدون در افرادی که به صورت بلندمدت و یا دوز بالا آن را مصرف کرده‌اند، می‌تواند با برخی عوارض همراه باشد:

• روان‌پریشی
• بی‌خوابی
• اضطراب شدید
• تپش قلب

همچنین برخی مطالعات نشان می‌دهد که بعضی زنان شیردهی که پس از مصرف طولانی مدت، استفاده آن را قطع کرده‌اند، دچار اضطراب شدید، افسردگی و علائم روان‌پریشی شده‌اند. این عوارض در برخی افراد تا ۱۰ ماه نیز ادامه یافته است.

دوره مصرف دومپریدون

معمولا دوره مصرف قرص دومپریدون حداکثر یک هفته است. دلیل این محدودیت، خطر ایجاد ضربان قلب نامنظم (آریتمی) در صورت مصرف طولانی‌تر یا با دوز بالاتر است؛ به همین دلیل، پزشک شما مدت زمان دقیق مصرف را تعیین خواهد کرد. توصیه می‌شود این دارو را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با کمترین دوز موثر مصرف کنید.

شرایط نگهداری قرص دومپریدون

قرص دومپریدون را باید در ظرف دربسته و به دور از رطوبت نگهداری کنید. همچنین این دارو باید از تابش مستقیم آفتاب به دور باشد. بهترین دما برای نگهداری این قرص ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد (دمای اتاق) است. همچنین شیاف دومپریدون باید بیرون از یخچال نگهداری شده و از یخ‌زدگی محافظت شود. این دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

مقایسه قرص دومپریدون با داروهای مشابه

در جدول زیر، برخی مشخصات اصلی دومپریدون با داروهایی که برای اهداف مشابه تجویز می‌شوند مقایسه شده است:

 مصرف قرص دومپریدون چه خطراتی دارد؟

عوارض زیر، از شایع‌ترین عوارض قرص دومپریدون هستند؛ البته ممکن است تمامی این عوارض رخ ندهند و برخی نیز می‌توانند ناشی از مصرف بیش از حد دارو باشند. در صورت وجود هر یک از موارد زیر، ممکن است نیازمند مراجعه به پزشک داشته باشید:

• سرگیجه
• غش کردن
• سردرگمی و گیجی
• ضربان قلب نامنظم
• سبکی سر
• از دست دادن کنترل عضلات یا تعادل
• مشکل در صحبت کردن

همچنین برخی عوارض ممکن است با عادت کردن بدن به درمان، بهبود یابند و نیاز به مراقبت پزشکی نداشته باشند. در صورت آزاردهنده بودن هر یک از موارد زیر، با پزشک خود مشورت کنید:

• خشکی دهان
• سردرد
• تورم سینه‌ها در مردان
• کهیر
• گرگرفتگی
• خارش پوست
• خارش، درد، تورم یا قرمزی چشم
• ترشح شیر از نوک سینه
• درد سینه
• بینظمی در قاعدگی

همچنین در صورت مشاهده هرگونه علائم حساسیت مانند تورم دهان، صورت و گلو، تورم دست‌ها، ساق یا کف پا، ضربان قلب سریع، کوبنده، نامنظم یا تپش قلب سریعا به اورژانس مراجعه کنید.

جمع بندی

دومپریدون نوعی داروی ضد استفراغ است که با مهار گیرنده‌های دوپامینی در دستگاه گوارش عمل می‌کند. این دارو برای درمان علائم ناشی از تخلیه کند معده مانند تهوع، استفراغ، نفخ و احساس پری معده تجویز می‌شود. همچنین در موارد خاصی برای افزایش تولید شیر مادر نیز کاربرد دارد. مدت زمان مصرف این دارو معمولا حداکثر یک هفته توصیه می‌شود؛ زیرا مصرف طولانی مدت یا با دوز بالا ممکن است منجر به عوارض قلبی از جمله آریتمی شود. همچنین مصرف دومپریدون در افراد دارای مشکلات قلبی، کبدی یا کلیوی، همچنین افرادی که سابقه خونریزی گوارشی دارند یا به این دارو حساسیت دارند، ممنوع است.

مهم‌ترین عوارض جانبی این دارو شامل سرگیجه، خشکی دهان، سردرد و در موارد نادر بی نظمی ضربان قلب است. همچنین تداخل دارویی دومپریدون با داروهای ضد افسردگی، ضد روان‌پریشی و آنتی‌بیوتیک‌ها قابل توجه است. چنانچه به راهنمایی بیشتری در این زمینه نیاز دارید، با هومکا تماس بگیرید.

سوالات متداول

۱- قرص دومپریدون برای چیست؟

این دارو برای کنترل تهوع و استفراغ و تسریع تخلیه معده تجویز می‌گردد. همچنین در برخی موارد برای افزایش شیر مادر نیز استفاده می‌شود.

۲- قرص دومپریدون ۱۰ برای چیست؟

این قرص معمولا برای درمان مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، احساس پری سریع معده و نفخ ناشی از تاخیر در تخلیه معده (گاستروپارزی) تجویز می‌شود.

۳- دومپریدون رفلاکس معده را درمان می‌کند؟

دومپریدون با تسریع تخلیه معده و کاهش فشار درون معده، می‌تواند به بهبود علائم رفلاکس اسید معده کمک کند؛ اما معمولا به عنوان اولین انتخاب درمانی توصیه نمی‌شود.

۴- قرص دومپریدون برای نفخ معده خوب است؟

بله، این دارو با افزایش حرکت دستگاه گوارش و کاهش تجمع گاز، می‌تواند در کاهش احساس نفخ و پری معده مفید باشد.

۵- شربت دومپریدون برای کودکان خوب است؟

تجویز این دارو برای کودکان حتما باید تحت نظر پزشک و با احتیاط فراوان باشد؛ زیرا مطالعات ایمنی کامل در این گروه سنی وجود ندارد و تنها در موارد خاص استفاده می‌شود.

۶- دومپریدون و یبوست چه رابطه‌ای دارند؟

اگر یبوست و تخلیه کند معده هم‌زمان رخ داده باشند، دومپریدون ممکن است با تحریک حرکات روده، به بهبود یبوست کمک کند؛ با این حال، در موارد نادر می‌تواند باعث بروز یا تشدید یبوست شود.

۷- دومپریدون و لاغری به هم مرتبطند؟

این دارو برای لاغری توصیه نمی‌شود؛ اگرچه با بهبود حرکات گوارشی ممکن است احساس پری معده را کاهش دهد؛ اما اثر مستقیم و ثابت‌شده‌ای در کاهش وزن ندارد.

۸- قرص دومپریدون چاق کننده است؟

خیر، این دارو معمولا باعث چاقی نمی‌شود؛ اما در برخی افراد، به دلیل بهبود حالت تهوع ممکن است باعث افزایش اشتها شود.

۹- مصرف همزمان دومپریدون و امپرازول مجاز است؟

مصرف همزمان این دو دارو معمولا برای کنترل همزمان رفلاکس و علائم گوارشی رایج است؛ اما برای اطمینان از عدم تداخل دارویی، باید تحت نظر پزشک انجام شود.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.