آزمایش HbA1C

یکی از فاکتورهای آزمایشی پر اهمیت در آزمایشات و چکاپ‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد، آزمایش HbA1C می‌باشد. این فاکتور، تستی است که در بیشتر موارد برای تشخیص بیماری دیابت در افراد مشکوک به ابتلا تجویز می‌شود. در این آزمایش میزان هموگلبین و گلوکز یا همان قند خون در طی ۲ تا ۳ ماه قبل بررسی می‌شود. اگر در این آزمایش میزان قند خون از حد نرمال بالاتر نشان داده شود شخص ابتلا به بیماری دیابت برای پزشک محرز خواهد شد. البته نتیجه آزمایش در صورت داشتن بیماری‌های کلیوی یا اشخاص مبتلا به نارسایی کبد می‌تواند غیر عادی باشد که در این صورت لازم است شما پزشک خود را در جریان این موضوع قرار بدهید.

کمیته‌ی جهانی دیابت (Diabetes.co.uk)، درخصوص آزمایش HbA1C و استفاده از آن برای غربالگری دیابت، اینگونه بیان می‌دارد که:

آزمایش HbA1C که با نام هموگلوبین A1C نیز از آن یاد می‌شود، یک آزمایش خون مهم است که فرد انجام دهنده‌ی آن، مورد پایش هپاتیت قرار می‌گیرد. آزمایش HbA1C، همراه با آزمایش گلوکز ناشتای پلاسما، یکی از اصلی‌ترین راه‌های تشخیص دیابت نوع ۲ می‌باشد. 

برای بسیاری از اشخاصی که زمینه ارثی برای ابتلا به بیماری دیابت را دارند یا به هر دلیل دیگری در معرض خطر ابتلا هستند یا حتی اشخاصی که در حال حاضر با این بیماری درگیر هستند سوالات متعددی در مورد نتایج آزمایش ای‌وان‌سی و آثار قند بالا در خون مطرح می‌شود. برای یافتن پاسخ سوالات خود و اقدام به موقع جهت حفظ سلامت خود لطفأ در این مقاله با ما همراه باشید.
 

HbA1C  در آزمایش خون چیست؟

در این آزمایش میزان هموگلوبین گلیکوزیله موجود در خون اندازه‌گیری می‌شود. این تست، یکی از زیر مجموعه‌های خدمات آزمایش در منزل می‌باشد. در واقع این نوع از هموگلوبین زمانی در خون ایجاد می‌شود که پروتئین موجود در گلوبول‌های قرمز خون که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارند با قند آزاد در خون ترکیب می‌شوند. این قند از طریق خون به تمام نقاط بدن حمل می‌شود. وجود قند در برخی از اندام‌ها آثار و مشکلات جدی را در بیمار می‌تواند به همراه داشته باشد.
بعضی مواقع پزشک برای کسب اطلاع در مورد میزان قند آزاد موجود در خون در طی روزهای اخیر آزمایشی به نام  BGL را تجویز می‌کند که در آن آزمایش از نوک انگشتان یا بازو خون گرفته می‌شود. اما بعضی مواقع پزشک قصد دارد تا میزان قندچسبیده شده به هموگلوبین‌های خون را و ان هم برای مدت زمان طولانی‌تری مورد بررسی قرار بدهد به همین دلیل آزمایش HbA1C را تجویز می‌کند. در این آزمایش معمولأ نمونه‌گیری خون از بازو انجام می‌شود و واحد اندازه‌گیری گلوکز نیز میلی‌مول در میلی‌لیتر است.

میزان نرمال HbA1C

مقدار نرمال HbA1C در خون باید کم‌تر از ۴۲ میلی مول در مول باشد. اگر این مقدار بین ۴۲ تا ۴۷ میلی مول در مول باشد در این صورت شما در معرض ابتلا به دیابت هستید و اگر آزمایش، مقدار بیش از ۴۸ میلی‌مول در مول را نشان بدهد بدین معناست که شما به دیابت مبتلا شده‌اید. 
اکثر اشخاص هر سه تا شش ماه یکبار آزمایش HbA1C را انجام می‌دهند. اما اگر قصد بارداری داشته باشید ممکن است در دوران بارداری نیز به این آزمایش نیاز پیدا کنید. همچنین آزمایش در بازه‌های زمانی مشخص برای مدیریت قند خون افراد مبتلا به دیابت نیزضروری است.

تفسیر آزمایش HbA1C

 بزرگسالانی که به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ مبتلا شده باشند باید سعی کنند  مقدار HbA1c را زیر ۷% نگه دارند، یعنی در حالت ایده‌ال باید کمتر از ۷درصد از گلبول های قرمز خون به قند آغشته شده باشند یا به عبارت دیگر گلیکوزیله شده باشند. توصیه می‌شود در زمان دریافت نتیجه آزمایش برای تفسیر دقیق نتیجه و به دست آوردن اطلاعات لازم برای جلوگیری از بیماری یا کنترل ان به پزشک مراجعه کنید.

بیماری‌های پیش زمینه‌ای که سبب اختلال در فاکتور آزمایشی HbA1C می‌شود

موارد متعددی وجود دارند که می‌توانند ریسک ابتلا به دیابت را افزایش بدهند از جمله:
۱)    عوامل ژنتیکی و پیشینه خانوادگی
۲)    عفونت ویروسی یا باکتریایی
۳)    بیماری‌هایی که در آن‌ها بدن به خودایمنی می‌پردازد
۴)    سندروم تخمدان پلی‌کیستیک. اگر بدن در برابر انسولین مقاومت نشان بدهد همین اختلال می‌تواند زمینه را برای ابتلا به دیابت نوع ۲ فراهم کند.
۵)‌    سندروم گوشینگ. در این بیماری، هورمون کورتیزل به مقادیر زیاد در بدن ترشح می‌شود و سطح قند خون را در بدن افزایش می‌دهد.
۶)   بیماران مبتلا به گلوکاگونما. در این بیماری که به دلیل نبودن توازن بین مقدار انسولین و گلوکوژن ایجاد می‌شود؛ ریسک ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد. 

اختلال و علائم بالینی در نتیجه عدم نرمال بودن HbA1C 

اگر در آزمایش HbA1C، تعداد گلوبول‌های قرمز آغشته به قند در خون از حد نرمال بالاتر برود و این وضعیت برای مدتی ادامه پیدا کند زمینه برای بروز بیماری‌های خطرناک فراهم می‌شود از جمله:
۱)کتواسیدوز دیابتی(DKA): در این حالت بدن شروع به تجزیه چربی می‌کند و می‌تواند بیمار را در کمای دیابتی فرو ببرد. این حالت در بیمارانی که دیابت آن‌‌ها در وضعیت وخیم قرار دارد مشاهده می‌شود.
۲) حالت قند خون هیپراسمولار (HHS): در این اختلال بدن سعی دارد از طریق دفع زیاد آب، قند اضافه را دفع کند به همین دلیل شخص با خشکی و کمبود آب مواجه می‌شود. این اختلال می‌تواند ورود آسیب به برخی از اندام‌ها مانند کلیه، رگ‌ها و چشم را به همراه داشته باشد. بیمارانی با این وضعیت مواجه می‌شوند که وضعیت آن‌ها وخیم نیست اما برای مدت زمان طولانی مثلأ چندین سال به بیماری دیابت مبتلا بوده‌اند.

عوامل تاثیرگذار در نتیجه تست HbA1C

۱) مصرف برخی از داروهای خاص مانند استروئیدها
۲)مشکلات مربوط به گردش خون
۳) مالاریا
۴) اگر قبل از آزمایش دچار استرس شده باشید یا دچار بحران افسردگی هستید نتیجه آزمایش تحت تاثیر قرار می‌گیرد
۵) عومل وراثتی مانند خونریزی داخلی یا سایر بیماری‌ها. به همین دلیل توصیه می‌شود که در صورت ابتلا به هرگونه بیماری، پزشک خود را در جریان قرار بدهید.