افسردگی فصلی چیست و چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

آیا پیش از این حالتان خوب بود و در یک هفته اخیر و پس از تغییر فصل احساس می‌کنید دچار تغییرات خلقی شده‌اید؟ خوب است بدانید که شما در تجربه این احساسات و حالات روحی تنها نیستید. بسیاری از مردم دنیا در فصول مختلف سال به‌خصوص فصل پاییز و زمستان دچار تغییرات خلقی و عاطفی ناخوشایند می‌شوند، که متخصصین از آن با عنوان افسردگی فصلی یاد می‌کنند.

جالب است بدانید که تغییرات آب و هوایی نیز می‌توانند تأثیر کاملاً مشهود بر روح و روان و عملکرد مغز شما داشته باشند. اگر در این مورد به‌خصوص شما نیز دچار مشکل هستید، مطالعه این مقاله را در هومکا از دست ندهید. در ادامه خواهید فهمید که آیا مبتلا به افسردگی بالینی هستید و یا اینکه تنها دچار افسردگی فصلی شده‌اید.

فهرست مطالب

افسردگی فصلی چیست؟

بسیاری از افراد از افسردگی فصلی رنج می‌برند، حال آنکه خودشان کاملاً بی‌اطلاع هستند و یا اینکه تصور می‌کنند مبتلا به انواع دیگر افسردگی شده‌اند. افرادی که از افسردگی فصلی رنج می‌برند غالباً نوسانات خلقی فصلی را تجربه می‌کنند. به نظر شما مردم چگونه می‌توانند بفهمند که آیا افسردگی بالینی واقعی را تجربه می‌کنند یا شاید فقط نسبت به تغییر فصل دچار ناراحتی و اضطراب شده‌اند؟

علائم افسردگی فصلی

افسردگی فصلی گونه‌ای اختلال عاطفی است، که ریشه در تغییر فصول دارد. معمولاً افراد در فصل‌های به‌خصوصی به‌ویژه در پاییز، زمستان و بهار دچار  عوارض ناشی از آن می‌شوند. افسردگی فصلی پاییز و زمستان معمولاً خود را با علائم زیر نشان می‌دهد:

• احساس گناه و ناامیدی
• کاهش میل جنسی
• تحریک‌پذیری و اضطراب
• کناره‌گیری از اجتماع و افزایش حساسیت به طرد شدن
• از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌هایی که برای فرد لذت‌بخش هستند
• کاهش تمرکز
• افزایش وزن
• بروز مشکلات جسمی مانند سردرد
• افزایش میل به شیرینی‌ها
• اختلال شدید در تصمیم گیر و تفکر

افسردگی فصلی پاییزی

اختلال عاطفی فصلی یا SAD نوعی افسردگی است که معمولاً در ماه‌های پاییز و زمستان رخ می‌دهد. با کوتاه‌تر شدن روز و کمتر قرار گرفتن در معرض نور طبیعی خورشید، ریسک ابتلا به افسردگی فصلی در پاییز و زمستان نیز افزایش پیدا می‌کند. علائم شایع افسردگی پاییزی نوسانات خلقی، کمبود انرژی، عدم علاقه به انجام فعالیت‌های عادی و کناره‌گیری از افراد را شامل می‌شود.

تصور می‌شود که افسردگی فصلی با هورمون‌های مختلف و نوسانات شیمیایی ازجمله ملاتونین و سروتونین مرتبط است. ملاتونین هورمونی است که در مغز تولید می‌شود و به تنظیم هورمون‌های دیگر کمک می‌کند و سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی مرتبط با خلق‌وخو است.

خوب است بدانید که تغییر آب‌وهوا و نوسان در هورمون‌های ملاتونین و سروتونین بر خلق‌وخو و خواب شما تأثیر مشهودی برجای می‌گذارد. فرد مبتلا به افسردگی پاییزی ممکن است در فصل پاییز بیشتر احساس خواب‌آلودگی داشته باشد یا به لحاظ عاطفی دچار احساسات ناآشنا شود، که پیش‌ازاین درگیرشان نبود.

متخصصین معتقدند افراد در این فصل از سال که هوا سرد و تاریک است، بیشتر زمان خود را در خانه سپری می‌کنند. این در خانه ماندن خود می‌تواند سطح انزوا و خانه‌نشینی را افزایش دهد. افراد تنها به دلیل تاریکی و سرمای هوا در خانه می‌مانند، اما رفته‌رفته احساس غم، اندوه و افسردگی در آن‌ها آشکار می‌شود. اما چه راه‌هایی برای مقابله با شروع افسردگی فصلی وجود دارد؟ برخی از بهترین راه‌های پیشگیری یا بهبود خلق افسرده خیلی ساده هستند و می‌توانید با استفاده از آن‌ها با افسردگی فصلی پاییز و زمستان مقابله کنید.

چه شرایطی خطر ابتلا به افسردگی فصلی را افزایش می‌دهد؟ به گفته وب‌سایت mayoclinic این نوع افسردگی در زنان بیشتر از مردان بروز می‌کند و معمولا افراد جوان بیشتر از سایر افراد به آن مبتلا می‌شوند. برخی ز ریسک‌فاکتورهای این نوع افسردگی عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی ابتلا به این نوع افسردگی
• مبتلا بودن به افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی
• زندگی در کشورهای دورتر نسبت به خط استوا
• کمبود ویتامین D

تشخیص و درمان افسردگی فصلی

جهت درمان افسردگی فصلی اولین گام تشخیص صحیح است. تشخیص این افسردگی تنها توسط پزشک متخصص سلامت روان انجام می‌گیرد، بنابراین یادتان باشد که بهترین کاری که می‌توانید بکنید مراجعه به پزشک است. حتی با یک ارزیابی کامل، گاهی اوقات ممکن است تشخیص اختلال عاطفی فصلی برای ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص سلامت روان نیز دشوار باشد.

انواع دیگر افسردگی یا دیگر شرایط سلامت روان وجود دارند که علائمی مشابه با افسردگی فصلی دارند، به همین علت تشخیص این بیماری گاهی سخت می‌شود. اما به‌طورکلی ارزیابی مؤثر در تشخیص افسردگی فصلی به شرح زیر است:

معاینه بدنی

ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد و سؤالات عمیقی در مورد سلامت شما بپرسد. در برخی از موارد، افسردگی ممکن است با یک مشکل سلامت فیزیکی زمینه‌ای در ارتباط باشد.

تست‌های آزمایشگاهی

ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است یک آزمایش خون به نام شمارش کامل خون انجام دهد یا تیروئید شما را آزمایش کند تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شود. خوب است بدانید که اختلال در عملکرد تیروئید سبب بروز علائم مشابه افسردگی می‌شود.

ارزیابی روان‌شناختی

برای بررسی علائم افسردگی، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص سلامت روان شما در مورد علائم، افکار، احساسات و الگوهای رفتاری شما سؤال می‌پرسد. ممکن است پزشک یک پرسشنامه ارائه کند که جواب دادن به سؤالات را برایتان راحت‌تر می‌کند.

درمان افسردگی فصلی پاییز

درمان اختلال عاطفی فصلی ممکن است شامل نوردرمانی، روان‌درمانی و دارودرمانی باشد. اگر شما مبتلا به اختلال دوقطبی هستید و اطلاع دارید، باید حتماً به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص سلامت روان اطلاع دهید. این موضوع در هنگام تجویز نوردرمانی یا یک داروی ضدافسردگی برای پزشک بسیار مهم خواهد بود. هر دو این روش‌های درمانی می‌توانند به‌طور بالقوه سبب ایجاد یک دوره شیدایی شوند. به‌طورکلی روش‌های زیر می‌توانند در درمان افسردگی فصلی پاییز مؤثر باشند:

نور بیشتری جذب کنید

این مشکل که عمدتاً در فصل پاییز و زمستان رخ می‌دهد، را می‌توانید با خرید جعبه نوری یا بیشتر بیرون رفتن و قرار گرفتن در نور طبیعی روز برطرف کنید و یا علائم حاصل از آن را کاهش دهید.

از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید

احتمالاً کسی به ذهنش نمی‌رسد که تغذیه می‌تواند بر بروز یا برعکس کنترل افسردگی فصلی پاییز تأثیر داشته باشد، اما حقیقت دارد. اگر یک رژیم غذایی مغذی ندارید، مواد مغذی که سبب ایجاد حالت مثبت می‌شوند را از دست می‌دهید و بدنتان آنچه نیاز دارد را دریافت نمی‌کند.

به‌طور ویژه غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و آجیل را مصرف کنید. ممکن است هوس قند و کربوهیدرات‌های آماده را داشته باشید، اما یادتان باشد که این انتخاب‌های غذایی در حقیقت می‌توانند خلق‌وخوی شما را بدتر کنند و سبب ایجاد یک چرخه معیوب شوند.

به‌طور منظم ورزش کنید

ورزش بهترین دارو برای درمان تغییرات خلقی است و حتی ممکن است طی یک یا دو هفته از حرکت مداوم متوجه تغییراتی شوید.

به‌ اندازه کافی بخوابید

سعی کنید کیفیت خواب خود را ارتقا دهید. وقتی خواب شما مختل می‌شود، می‌تواند بر خلق‌وخو و عملکرد شناختی کلی شما تأثیر بگذارد. تنظیم خواب یکی از مهم‌ترین درمان‌ها برای SAD است.

برای تعامل با دوستان و عزیزان وقت بگذارید

آن‌ها یک سیستم پشتیبانی قوی ارائه می‌دهند که می‌تواند به شما کمک کند تا با مشکلات عاطفی مقابله کنید.

در کارهای داوطلبانه شرکت کنید

داوطلب شدن، کمک مالی به امور خیریه و انجام کارهای محبت‌آمیز تصادفی می‌تواند بسیار مفید باشد و راهی مؤثر برای بازگرداندن جرقه به زندگی شما است.

درمان افسردگی فصلی زمستان

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

مانند درمان افسردگی فصلی پاییز می‌توانید از نور خورشید برای کاهش علائم افسردگی فصلی زمستان استفاده کنید. در طول روز بیشتر در کنار پنجره بایستید یا اینکه برای مدتی از منزل خارج شوید. اگر نمی‌توانید از نور خورشید استفاده کنید و از منزل خارج شوید، از جعبه‌های نوری در منزل استفاده کنید.

روان‌درمانی

درمان شناختی- رفتاری یا بین فردی به تغییر دیدگاه تحریف‌شده‌ای که ممکن است در اثر افسردگی فصلی زمستان نسبت به خود و محیط اطرافتان داشته باشید کمک می‌کند. این روش درمانی به شما در بهبود مهارت‌های روابط بین فردی و شناسایی مواردی که سبب استرس شما می‌شود و همچنین نحوه مدیریت آن‌ها کمک می‌کند.

دارودرمانی

داروهای ضدافسردگی تجویزی می‌توانند به اصلاح عدم تعادل شیمیایی که ممکن است منجر به افسردگی فصلی شود کمک کنند. این داروها را فقط با دستور پزشک مصرف کنید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.