همه چیز درباره تبخال تناسلی

تبخال تناسلی یک ویروس قابل انتقال مقاربتی است. با داشتن هر نوع رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی، با کسی که آلوده به ویروس تبخال تناسلی (هرپس) باشد، دچار این بیماری می‌شوید. در کشورهای توسعه‌یافته طبق آمار اعلام‌شده، به‌طورمعمول از هر ۵ بزرگ‌سال، یک نفر به تبخال تناسلی مبتلا می‌شود. اگر شما یا شریک زندگی‌تان دچار این بیماری باشید، عامل ویروسی تبخال در حین رابطه جنسی منتقل می‌شود.

در این مقاله ما به بررسی ابعاد مختلف این بیماری پرداخته‌ایم؛ چنانچه شما یا اطرافیانتان به این ویروس مبتلا شده‌اید، برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

تبخال تناسلی چیست؟

ویروس تبخال تناسلی یک ویروس قابل‌انتقال از نوع مقاربتی (STI) است که افراد مبتلا به آن تاول‌های دردناکی روی اندام تناسلی خود دارند. گاهی اوقات تاول روی مقعد یا داخل آن نیز ایجاد می‌شود. این عفونت‌ها ممکن است سریع از بین بروند و طی ماه‌ها و سال‌ها بعد مجدداً بازگردند. ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) باعث تبخال تناسلی می‌شود.

HSV از طریق رابطه جنسی واژینال، دهانی و مقعدی پخش می‌شود. همچنین ممکن است HSV را از طریق بوسیدن یا تماس نزدیک (پوست به پوست) با فرد مبتلایی که زخم باز دارد، دریافت کنید.

بیماری هرپس سیمپلکس نوع ۲ (یا HSV-2) اغلب روی اندام‌های جنسی یا نزدیک آن ایجاد می‌شود. اگرچه هیچ درمان قطعی برای تبخال وجود ندارد، اما راه‌های موثری برای جلوگیری از گسترش و شیوع آن وجود دارد. اقدامات جنسی ایمن کلید پیشگیری از این بیماری هستند.

راه‌های انتقال تبخال تناسلی چیست؟

ویروس هرپس تناسلی (HSV) به‌راحتی از طریق تماس نزدیک و مستقیم از فرد آلوده به فرد دیگر منتقل می‌شود. ازجمله راه‌های معمول انتقال:

• بوسیدن
• رابطه جنسی محافظت نشده واژینال، مقعدی یا دهانی (بدون کاندوم)
• به اشتراک گذاشتن وسایل جنسی
• تماس اندام تناسلی با اندام تناسلی دیگری (این بدان معناست که شما ممکن است تبخال تناسلی را از فرد آلوده دریافت کنید، حتی بدون اینکه دخول، ارگاسم یا انزال وجود داشته باشد).

گاهی اوقات علی‌رغم اینکه شریک جنسی شما هیچ زخم یا علائم قابل‌مشاهده‌ای ندارد، احتمال انتقال بیماری به شما وجود دارد. زیرا ویروس می‌تواند بدون ایجاد تاول یا زخم قابل‌مشاهده روی پوست فعال شود. به این حالت ریزش بدون علامت (asymptomatic shedding) می‌گویند.

تبخال همچنین ممکن است در حین زایمان به نوزاد تازه متولدشده منتقل شود. اگر اولین علامت‌های تبخال قبل یا در ابتدای بارداری تشخیص داده شود و در زمان زایمان هیچ زخم قابل‌مشاهده‌ای وجود نداشته باشد، احتمال این انتقال کمتر است. گاهی اوقات پزشک، درمان با برخی از داروها را در اواخر بارداری برای کاهش خطر انتقال به نوزاد شروع می‌کند.

انواع ویروس‌های هرپس

منشأ تبخال گروهی از ویروس‌های مسری است. همه این ویروس‌ها باعث ایجاد تاول و زخم می‌شوند. برخی از شایع‌ترین ویروس‌های ایجادکننده تبخال عبارت‌اند از:

ویروس HSV-1یا تبخال دهان (نوع ۱)

این ویروس باعث ایجاد تبخال در لب‌ها، لثه‌ها، زبان و داخل دهان می‌شود. در برخی از موارد هم ممکن است باعث ایجاد تبخال تناسلی شود. این نوع ویروس معمولاً از طریق بزاق زمانی که فرد مبتلا به زخم‌های تبخال باز را می‌بوسید، منتقل می‌شود. شما همچنین ممکن است HSV-1 را از طریق استفاده وسایل مشترکی مانند: مسواک، رژ لب یا ظروف غذاخوری دریافت کنید.

ویروس HSV-2 (نوع ۲)

این ویروسی عامل تبخال ناحیه تناسلی است و از طریق تماس جنسی محافظت نشده و استفاده از اقلام جنسی آلوده منتقل می‌شود.

هرپس زوستر

این نوع ویروس باعث آبله‌مرغان و زونا می‌شود.

علائم تبخال تناسلی

بسیاری از افراد مبتلا به ویروس هرپس تناسلی در ابتدای بیماری هیچ علامت واضحی ندارند. معمولاً علائم شایع بین دو تا دوازده روز پس از ابتلا به ویروس ظاهر می‌شوند. گاهی علائم تا ماه‌ها یا حتی گاهی سال‌ها پس از تماس جنسی و انتقال ویروس قابل‌مشاهده نیست و به‌صورت نهفته فرد را درگیر می‌کند.

پس از ابتلا به عفونت تبخال، ویروس برای مدت طولانی در بدن فرد باقی می‌ماند و می‌تواند برای مدت طولانی بدون علامت باشد، اما پس از مدتی فعال‌شده و علائم شدیدی را نشان دهد یا اینکه پس از درمان در ناحیه‌ای که فرد در ابتدا آلوده‌شده بوده مجدداً فعال شود. با فعال شدن مجدد ویروس، زخم‌ها و تاول‌ها دوباره ظاهر می‌شوند.

اولین علائم عفونت با این ویروس غالبا شامل ظاهر شدن لکه‌ها یا برجستگی‌های قرمزرنگ در اطراف ناحیه تناسلی است. این لکه‌ها در برخی از افراد بسیار دردناک هستند. به‌مرورزمان، این تورم‌ها ممکن است باز شده و زخم‌هایی را ایجاد کنند که به‌تدریج به حالت پوسته‌پوسته درمی‌آیند (در حین بهبود نیز پوست جدیدی تشکیل می‌دهند).

سایر علائم تبخال تناسلی

• درد در داخل واژن، سر آلت تناسلی و مقعد (راست روده)
• ترشحات غیرطبیعی واژن
• سوزش در هنگام ادرار یا ناتوانی در ادرار کردن
• تب
• بروز علائمی شبیه آنفولانزا مثل کمردرد، سردرد و درجه حرارت بالا
• تورم خفیف در غدد لنفاوی ناحیه کشاله ران، زیر بغل و گردن
• احساس سوزن شدن یا سوزش قبل از ظاهر شدن تاول‌ها (این احساس احتمالاً نشانه شروع عفونت مکرر است)
• تاول‌های قرمز دردناک، که می‌ترکند و زخم ایجاد می‌کنند

تفاوت و شباهت‌های بین جوش و هرپس تناسلی

تفاوت‌ها

جوش‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که کثیفی یا چربی منافذ پوست شما را مسدود کرده باشد. بنابراین مسدود شدن منافذ پوست، منجر به ایجاد برآمدگی‌های قرمزرنگ شده که روی پوست ظاهر می‌شود. . برخلاف جوش‌ها، تبخال از یک ویروس به نام هرپس سیمپلکس (HSV) به وجود می‌آیدو برجستگی‌های تبخال مانند به رنگ شفاف یا زرد و پر از مایع شفاف هستند.

به خاطر وجود جوش‌ها ممکن است احساس خارش یا تحریک در پوست خود داشته باشید اما دردناک نیستند. اگر به‌طور منظم حمام نکنید یا زیاد عرق کنید، ممکن است متوجه گسترش این جوش‌ها شوید، بنابراین ممکن است در هوای گرم یا بعد از مدتی تمرین، جوش‌ها به‌طور ناگهانی ظاهر شده و در اغلب موارد به‌سرعت ناپدید شوند.

اما در خصوص هرپس تناسلی شما ممکن است سال‌ها با HSV بدون هیچ‌گونه علائمی زندگی کنید! در طول ابتلا به ویروس هرپس، افراد متوجه وجود تاول‌های ریز، دردناک و پر از مایع شفاف خواهند شد. تاول‌ها اغلب به‌صورت خوشه‌ای ظاهر می‌شوند و همچنین ممکن است بخشی از تظاهرات آن روی راست‌روده و دهان باشد. سایر علائم بیماری شامل موارد زیر است:

• سردرد
• دردناک بودن تاول‌ها
• تورم در غدد لنفاوی
• تب بالای ۳۸ درجه
• درد یا سوزن شدن در پاها

شباهت‌ها

هم جوش‌ها و هم تبخال تناسلی به‌صورت دسته‌هایی از برجستگی‌های قرمزرنگ ظاهر می‌شوند. ممکن است به علت تظاهر هر دو مورد، کمی قرمزی و احساس خارش روی پوستتان داشته باشید. هر دو روی قسمت‌هایی مثل باسن ظاهر می‌شوند. جوش‌ها می‌توانند یکی‌یکی یا به‌صورت دسته‌های کوچک ظاهر شوند. آن‌ها معمولاً ظاهری گرد دارند و در الگوهای قابل‌تشخیصی ظاهر می‌شوند.

اگر جوش‌ها را فشار دهید، حالت سفتی دارند. درصورتی‌که جوش پاره شود و بعد پوست آن در معرض هوا قرار گیرد به‌مرور تیره می‌شود. همچنین در صورت خراشیدگی یا تحریک ممکن است از آن خونابه یا مایع سفیدرنگ و غلیظ بیرون بیاید. وقتی تاول‌های ناشی از هرپس پاره می‌شوند، مایعی خارج می‌شود که با درد بسیار زیادی همراه است. تاول‌ها ممکن است تا ۴ هفته پس از تظاهر بهبود پیدا نکنند.

تبخال تناسلی زنان

در زنان، تبخال تناسلی در اندام‌های تناسلی (فرج، پرینه، باسن، ناحیه مقعد، دهانه رحم و داخل واژن) ظاهر شود. برخی از زنان ممکن است پس از ابتلا به ویروس لکه‌بینی و ترشحات غیرطبیعی واژن را تجربه کنند. تبخال تناسلی در زنان معمولاً شبیه به مجموعه‌ای از تاول‌های دردناک پر از مایع است که احساس خارش زیادی به همراه دارد. تاول‌ها به‌مرورزمان پاره می‌شود و به زخم‌هایی تبدیل می‌شوند که براثر اصطکاک با لباس‌زیر، خونریزی کرده و مایعی سفیدرنگ ترشح می‌کند.

تنها راه برای تشخیص هرپس تناسلی، معاینه بالینی است. پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی افراد را معاینه کرده و در صورت لزوم، به آن‌ها انجام آزمایش خون را توصیه می‌کند. همچنین نمونه‌های آزمایشگاهی از زخم، تبخال و خون برای بررسی گرفته می‌شود. ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی از شما بخواهد که هم‌زمان برای بررسی عفونت‌های دیگر نیز آزمایش بدهید.

تبخال تناسلی در مردان

تبخال تناسلی در مردان کمتر از زنان رخ می‌دهد. CDC (مرکز مدیریت و پیشگیری بیماری امریکا) تخمین می‌زند که حدود ۱۶٪ از زنان و ۸٪ از مردان ۱۴ تا ۴۹ ساله، سالانه به این عفونت مبتلا می‌شوند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که ویروس هرپس در طول رابطه جنسی از مرد به زن راحت‌تر منتقل می‌شود تا از زن به مرد، این مورد احتمالاً شیوه زیاد بیماری در بین زنان را توجیه می‌کند. علائم بیماری در مردان وزنان یکسان است.

آیا تبخال تناسلی خطرناک است؟

هرپس تناسلی ترسناک‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین عفونت مقاربتی (STI) است، افراد آلوده به این بیماری با احتمال زیاد تبخال‌ها را برای همیشه خواهند داشت. اگرچه این ویروس به‌ندرت برای اکثر افراد مبتلا به بیماری کشنده است و تقریباً مشکل جدی برای سلامتی بیماران ایجاد نمی‌کند، اما برای زنان باردار بسیار خطرناک است.

شکل ظاهری تبخال تناسلی چگونه است؟

زخم‌های حاصل از تبخال شباهت زیادی به سایر مشکلات پوستی مانند آکنه، درماتیت تماسی دارند. برای مثال هر دو ممکن است به‌صورت دسته‌ای از برجستگی‌های قرمزرنگ ظاهر شوند، هر دو باعث خارش می‌شوند و حاوی چرک هستند. بنابراین تنها راه برای اطمینان از اینکه آیا تبخال دارید یا خیر، این است که به پزشک مراجعه کنید، تا با انجام آزمایش‌هایی متوجه منشأ مشکل شما شود.

آزمایش‎‌های تبخال تناسلی

آزمایش‌هایی که برای تشخیص یا غربالگری هرپس تناسلی استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:

تست PCR

این تست می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما تبخال تناسلی دارید یا خیر. این نوع تست وجود بیماری شما را حتی اگر علائمی نداشته باشید نشان می‌دهد. آزمایش PCR به دنبال قسمت‌هایی از DNA ویروس در نمونه‌ای است که از سلول‌ها یا مایعات زخم ناحیهٔ تناسلی یا مجاری ادراری گرفته شده است. این روش بسیار دقیق است.

کشت سلولی

در طول معاینه، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما نمونه‌ای از سلول‌های زخم را گرفته و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) را زیر میکروسکوپ در نمونه گرفته‌شده جستجو می‌کند.

اگر زخم‌های شما شروع به بهبودی کرده باشند یا اخیراً به ویروس آلوده‌شده باشید، نتیجه کشت سلولی یا آزمایش PCR شما ممکن است منفی کاذب باشد. آزمایش منفی کاذب نشان می‌دهد که شما این بیماری را ندارید، درحالی‌که ویروس در بدن شما وجود دارد.

نتایج آزمایش مثبت کاذب نیز گاهی اوقات رخ می‌دهد. اگر آزمایش شما مثبت شد، اما خطر ابتلا به ویروس با توجه به شواهد در بدن شما کم باشد، ممکن است نیاز به آزمایش دیگری برای بررسی شرایط داشته باشید.

آزمایش خون

با آزمایش خون نیز می‌توان آنتی‌بادی‌های HSV یعنی پروتئین‌هایی که توسط سیستم ایمنی در پاسخ به عفونت تولید می‌شوند را شناسایی کرد. با آزمایش آنتی‌بادی مبتنی بر فلورسنت، محلولی حاوی آنتی‌بادی‌های HSV و رنگ فلورسنت به نمونه سلول‌ها اضافه می‌شود. اگر ویروس در نمونه وجود داشته باشد، آنتی‌بادی‌ها به آن متصل شده و در زیر میکروسکوپ به رنگ غالباً سبز نشان داده می‌شوند.

آزمایش برمبنای آنتی‌بادی می‌تواند تفاوت بین دو نوع HSV را مشخص کند. مهم است بدانید که به کدام نوع ویروس مبتلا شده‌اید. اگر به ویروس نوع دو (HSV-2) آلوده شده باشید، شیوع آن نسبت به نوع یک (HSV-1) بیشتر خواهد بود.

معمولا ابتلا به یک بیماری مقاربتی، احتمال ابتلا به سایر ویروس‌های ناشی از رابطه جنسی پرخطر را افزایش می‌دهد. از این رو توصیه می‌شود آزمایش بیماری های مقاربتی را انجام دهید تا خیال شما از بابت این بیماری‌ها راحت شود.

درمان تبخال تناسلی

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای تبخال تناسلی وجود ندارد. پزشکان برای کسانی که علائم این بیماری را تجربه می‌کنند داروهای ضدویروسی تجویز می‌کنند. این داروها ممکن است طول مدت علائم بیماری را کوتاه کرده و از بروز و گسترش بیشتر آن جلوگیری کنند. استفاده از برخی کرم‌های موضعی نیز از خارش و درد تبخال‌ها می‌کاهند.

اگر طی اولین تشخیص بیماری تبخال تناسلی، علائمی مانند زخم‌های عفونی را نشان دهید، پزشک معمولاً یک دوره کوتاه (هفت تا ۱۰ روزه) درمان ضدویروسی را برای تسکین درمان نسبی و یا جلوگیری از بدتر شدن آن‌ها به شما می‌دهد. اگر زخم‌ها در این مدت خوب نشدند، پزشک ممکن است مدت بیشتری برای شما از این درمان‌ها استفاده کند.

در حال حاضر هیچ واکسنی برای جلوگیری از ابتلای فرد به ویروس تبخال تناسلی وجود ندارد. بااین‌حال افراد می‌توانند خطر ابتلا یا انتقال تبخال تناسلی را از طریق انجام اقدامات جنسی ایمن مانند موارد زیر کاهش دهند. این موارد شامل:

• اجتناب از فعالیت‌های جنسی، زمانی که فرد مشکوک به ابتلا است
• استفاده از کاندوم
• محدود کردن تعداد شرکای جنسی
• صحبت با یک پزشک در مورد روش‌های درمانی برای جلوگیری از گسترش و ابتلا افراد دیگر

این اقدامات می‌تواند خطر ابتلا به هرپس تناسلی را کاهش دهد اما از تشدید علائم جلوگیری نمی‌کند. همچنین توجه به این نکته ضروری است که اگر فرد مبتلا، مایع حاصل از تبخال یا خود زخم‌ها را لمس کند، و دستش را به قسمت‌های دیگر بدن خود بزند، ممکن است عامل تبخال را به قسمت‌های دیگری از بدن مانند چشم‌ها منتقل کند.

جلوگیری از عود هرپس تناسلی

شیوع مجدد تبخال تناسلی که پس از عفونت اولیه بهبودیافته، عفونت عودکننده نامیده می‌شود. عود مجدد تبخال به این دلیل است که ویروس در سلول‌های عصبی همچنان ساکن است و احتمال اینکه واقعاً از بین برود تقریباً وجود ندارد. استفاده از کاندوم لاتکس در هر تماس جنسی می‌تواند خطر انتقال تبخال را در زمانی که تنها یکی از زوجین مبتلا به ویروس باشد، کاهش دهد. حتی زمانی که فرد زخم یا تاول ندارد، استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بیماری مقاربتی توصیه می‌شود.

ویروس هرپس نمی‌تواند از کاندوم عبور کند. بااین‌حال، اگر ویروس روی پوست و یا در نواحی اطراف اندام تناسلی که با کاندوم پوشانده نشده و فعال است (همان‌طور که اغلب اتفاق می‌افتد) باشد، ممکن است انتقال بیماری صورت بگیرد. بنابراین کاندوم ۱۰۰% در برابر ویروس تبخال از افراد محافظت نمی‌کند.

استراتژی‌های پیشگیری از انتقال ویروس شامل درمان‌های سرکوب‌کننده بیماری در زوج‌های بیمار، اقدامات جنسی ایمن و اجتناب از رابطه جنسی در طول دوره بهبودی از بیماری است.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی بیماری تبخال تناسلی یا هرپس تناسلی پرداختیم. این بیماری یکی از خطرناک‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی است. بنابراین برای جلوگیری از درگیر شدن با بیماری یا جلوگیری از گسترش آن لازم است اطلاعات کافی را دریافت کنید. توصیه می‌شود درصورتی‌که با توجه علائم گفته‌شده در بالا مشکوک به بیماری هستید، سریعاً برای بررسی شرایط خود به مراکز درمانی و آزمایشگاه‌ها مراجعه کرده و تا مشخص شدن نتیجه آزمایش خود، تماس جنسی ایمن داشته باشید. دقت کنید که حتماً کلیه ابزارهای جنسی را برای جلوگیری از شیوع ویروس، به‌سرعت ضدعفونی کرده و از دسترس افراد دور نگه دارید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.