قرص پنتوپرازول برای چیست؟ + نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی!

سوزش سر دل یکی از مشکلات آزاردهنده‌ای است که بسیاری از افراد، به خصوص هنگام خوابیدن آن را تجربه می‌کنند. چنانچه برای این مشکل به پزشک مراجعه کنید، احتمالا یکی از اولین درمان‌ها، تجویز قرص پنتوپرازول است. پنتوپرازول، یکی از داروهای رایجی است که برای کاهش اسید معده، رفلاکس معده و پیشگیری از زخم معده یا آسیب به مری استفاده می‌شود. این دارو در دوزهای مختلفی تولید شده و بسته به شدت مشکل بیمار، یکی از آن‌ها تجویز می‌گردد. اگرچه این دارو کاربرد بسیار زیادی دارد، اما گاهی می‌تواند با عوارضی نیز همراه باشد. به همین دلیل، در این مقاله به معرفی کامل این دارو، نحوه اثر، شیوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی آن می‌پردازیم.

قرص پنتوپرازول برای چیست؟

پنتوپرازول میزان اسید معده را کاهش می‌دهد. از این دارو برای درمان سوزش سر دل، رفلاکس اسیدی و بیماری رفلاکس معده ـ مری یا همان  GERD (یعنی زمانی که رفلاکس اسیدی به طور مکرر اتفاق می‌افتد) استفاده می‌شود. همچنین این قرص برای پیشگیری و درمان زخم معده نیز تجویز می‌گردد.

در بعضی موارد، پنتوپرازول برای یک بیماری نادر ناشی از تومور پانکراس یا دستگاه گوارش به نام سندرم زولینگر الیسون نیز مصرف می‌شود. این دارو به صورت قرص موجود است و همه انواع آن با نسخه پزشک قابل تهیه هستند. با این حال، قرص‌های با دوز پایین (۲۰ میلی‌گرمی) آن برای رفع سوزش سر دل یا رفلاکس اسیدی، بدون نسخه از داروخانه‌ها قابل خریداری‌اند.

قرص پنتوپرازول ۲۰ برای چیست؟

پنتوپرازول ۲۰ برای درمان رفلاکس معده و سوزش سر دل کاربرد دارد؛ در مواردی که اختلال به وجود آمده خیلی حاد نباشد، می‌توان از این قرص استفاده کرد. این قرص معمولا به صورت روزانه یک بار و پیش از صبحانه مصرف می‌شود و می‌تواند در پیشگیری از زخم معده و رفع اختلالات خواب (در اثر سوزش معده) نقش موثری داشته باشد.

مطالعه بیشتر: قرص فاموتیدین و عوارض آن!

قرص پنتوپرازول ۴۰ برای چیست؟

ماده موثر این قرص، معادل دو قرص ۲۰ میلی گرمی است و در مواردی که مشکل حادتر بوده یا  به صورت مزمن درآمده باشد، استفاده می‌شود. این دارو به خصوص در مواردی که اسید معده خیلی زیاد بوده یا فرد دچار زخم معده شده باشد تجویز می‌گردد. این قرص می‌تواند به صورت روزی  یک بار در صبح یا روزی دو بار (صبح و عصر) استفاده گردد.

اطلاعات شناسنامه‌ای پنتوپرازول

در جدول زیر می‌توانید مشخصات این دارو را به صورت خلاصه مشاهده نمایید:

نحوه مصرف پنتوپرازول

معمولا پنتوپرازول روزی یک بار به صورت ناشتا و در اول صبح مصرف می‌شود؛ زیرا در اغلب موارد، برای درمان و حفظ رفلاکس معده، مصرف روزانه یک عدد از آن کافی است؛ اما در شرایطی که اسید معده زیادی تولید می‌شود، باید دو بار آن را مصرف کنید. در این صورت، یک دوز را صبح و یک دوز را عصر مصرف نمایید. بهتر است بین مصرف قرص پنتوپرازول و صرف غذا یک ساعت فاصله بیندازید. قرص‌ها را به طور کامل و با کمی آب ببلعید. بسته به دلیل مصرف پنتوپرازول، ممکن است در ابتدا به مدت یک یا دو ماه دوز بالاتری مصرف کنید؛ پس از این، ممکن است پزشک توصیه کند که دوز کمتری مصرف نمایید.

موارد احتیاط مصرف پنتوپرازول

پیش از مصرف قرص پنتوپرازول، به نکات زیر دقت نمایید:

• ممکن است اثرگذاری دارو پس از چند روز مشخص شود؛ اگر همچنان علائم شما بهتر نشد یا بدتر شد، با پزشک خود مشورت کنید.
• در صورت بروز اسهال، از مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه خودداری کنید. اگر اسهال بیش از ۲ روز ادامه داشت یا بسیار شدید و آبکی بود، فورا به پزشک مراجعه کنید.
• ممکن است در طول دوره درمان نیاز به آزمایش خون داشته باشید.
• مصرف طولانی مدت قرص پنتوپرازول ممکن است باعث ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش خطر شکستگی شود. همچنین می‌تواند منجر به تشکیل توده‌های خوش خیم (پولیپ) در معده شود. این توده‌ها معمولا بدون علامت و غیرسرطانی هستند.
• پنتوپرازول می‌تواند باعث کاهش ویتامین B12 در بدن شود. پس لازم است که در طول دوره درمان به اندازه کافی از این ویتامین استفاده کنید.
• به طور واضح روشن نیست که پنتوپرازول می‌تواند بر بارداری تاثیر بگذارد یا به جنین آسیب برساند؛ اما اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک اطلاع دهید.
• پنتوپرازول می‌تواند وارد شیر مادر شود و بر روی کودک تاثیر بگذارد؛ بنابراین باید پیش از مصرف با پزشک خود مشورت نمایید.

موارد منع مصرف قرص پنتوپرازول

گروه‌های زیر نباید (جز با اجازه پزشک) از پنتوپرازول استفاد کنند:

• حساسیت: افرادی که به خود پنتوپرازول یا داروهای حاوی پنتوپرازول مانند پروتونیکس یا هرگونه داروی دیگر از دسته مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) حساسیت دارند.
• تداخلات دارویی: پنتوپرازول را نباید همزمان با برخی داروهای خاص مصرف کرد. به همین دلیل، باید پیش از شروع مصرف پزشک خود را از تمام داروهای مصرفی خود آگاه سازید. برای اطلاعات کامل‌تر به بخش «تداخلات دارویی پنتوپرازول» مراجعه کنید.

عوارض قرص پنتوپرازول

در صورت بروز هر یک از عوارض زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• واکنش آلرژیک: شامل عوارض پوست، برآمدگی‌های کهیری، ورم شدید در صورت، دهان یا گلو
• آسیب به کلیه‌ها: کاهش محسوس حجم ادرار، ورم کردن دست‌ها، پاها یا مچ پا
• افت منیزیم خون: دردهای عضلانی غیرعادی، ضعف، تپش قلب، لرزش اندام‌ها
• کمبود ویتامین B12: سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی دست و پا، ضعف عضلانی، سرگیجه، حواس پرتی
• حساسیت به نور: تشدید جوش‌های پوستی در معرض آفتاب
• واکنش‌های پوستی: قرمزی شدید، ایجاد تاول، پوسته پوسته شدن (حتی در دهان)
• مشکلات گوارشی: اسهال آبکی همراه با تب بالا
• خونریزی های غیرطبیعی: کبودی های بدون دلیل یا خونریزی‌های بی مورد

عوارض زیر رایج‌تر هستند و معمولا نیاز به اقدام خاصی ندارند (در صورت تداوم یا ایجاد ناراحتی به پزشک اطلاع دهید):

• اسهال موقت
• سردرد
• احساس تهوع یا استفراغ خفیف

وبسایت WebMD در ارتباط با عوارض این دارو اینگونه بیان می‌کند:

عوارض شایع مصرف پنتوپرازول شامل موارد زیر است. در صورت آزاردهنده بودن هر یک، به پزشک خود اطلاع دهید:

• سردرد
• اسهال
• تهوع
• درد شکم
• استفراغ
• نفخ
• سرگیجه
• درد مفاصل
• علائم سرماخوردگی (در کودکان ۵ تا ۱۷ سال)
• تب (در کودکان ۵ تا ۱۷ سال)
• بثورات پوستی (در کودکان ۵ تا ۱۷ سال)

تداخلات دارویی پنتوپرازول

قبل از مصرف پنتوپرازول، لازم است درباره تمام داروهای تجویزی، بدون نسخه، ویتامین‌ها، داروهای گیاهی و… که مصرف می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. به طور کلی، برخی داروهای مهم که ممکن است با قرص پنتوپرازول در تداخل باشند عبارتند از:

• متوترکسات (برای درمان بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم و پسوریازیس)
• وارفارین (داروی رقیق‌کننده خون)
• ریلوپیروین و سایر داروهای حاوی این ماده که برای درمان HIV استفاده می‌شوند.
• برخی داروهای ضد ویروسی مانند نلفیناویر یا ساکویناویر که برای HIV/AIDS تجویز می‌شوند.

دوره مصرف قرص پنتوپرازول

در صورت خرید پنتوپرازول از داروخانه، می‌توانید تا ۲ هفته آن را مصرف نمایید؛ پس از این مدت اگر علائم شما بهتر شده باشد، می‌توانید مصرف را برای ۲ هفته دیگر نیز ادامه دهید. اما اگر علائم شما بهتر نشد یا حتی بدتر شد، قبل از ادامه مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.

بدون مشورت با پزشک، قرص پنتوپرازول را بیش از ۴ هفته مصرف نکنید. اگر علائم شما بهبود نیافته، ممکن است نیاز به انجام برخی آزمایشات پزشکی برای تشخیص علت باشد. در صورت تجویز پزشک، ممکن است فقط به مصرف چند هفته یا چند ماه نیاز داشته باشید که بستگی به شرایط شما دارد. گاهی پزشک ممکن است توصیه کند برای مدت طولانی‌تری، حتی چندین سال آن را مصرف کنید.

بعضی افراد به مصرف روزانه پنتوپرازول نیازی ندارند و فقط هنگام بروز علائم آن را مصرف می‌کنند. وقتی احساس کردید بهتر شده‌اید (که معمولا پس از چند روز اتفاق می‌افتد)، می‌توانید مصرف آن را قطع کنید.

شرایط نگهداری پنتوپرازول

پنتوپرازول نیز مانند هر داروی دیگری باید دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری شود. این دارو را باید در دمای اتاق (۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگهداری کنید؛ با این حال به طور موقت (مثلا برای جابجایی) می‌توانید آن را در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه نیز نگهدارید. این دارو را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی قرار داده و پس از پایان انقضا، آن را دور بریزید.

جمع بندی

قرص پنتوپرازول، یکی از داروهای رایجی است که برای کاهش اسید معده استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند به درمان سوزش سر دل و برگشت اسید معده به مری کمک کند. همچنین از این دارو برای پیشگیری از زخم معده یا درمان مشکلات جدی‌تری مانند سندرم زولینگر الیسون نیز استفاده می‌شود.

این دارو در دو دوز ۲۰ و ۴۰ میلی گرمی تولید شده و معمولا به صورت یک عدد روزانه (پیش از صبحانه) مصرف می‌گردد؛ با این حال در برخی موارد ممکن است پزشک مصرف دو عدد در روز را تجویز نماید. این دارو می‌تواند با عوارض رایجی مانند سردرد، تهوع و اسهال همراه باشد؛ اما در موارد نادرتری ممکن است با واکنش آلرژیک، افت منیزیم خون و کاهش ویتامین B12 بدن نیز همراه شود. پنتوپرازول با داروهایی مانند متوترکسات، وارفارین و ریلوپیروین تداخل دارد؛ بنابراین پیش از مصرف آن، باید با پزشک در مورد داروهای مصرفی خود مشورت نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر یا مشاوره با پزشک متخصص، می‌توانید با هومکا تماس بگیرید.

سوالات متداول

۱- قرص پنتوپرازول برای چیست؟

پنتوپرازول برای درمان مشکلات گوارشی شامل رفلاکس اسید معده، سوزش سر دل، زخم معده و التهاب مری استفاده می‌گردد.

۲- عوارض پنتوپرازول ۴۰ چیست؟

مصرف پنتوپرازول می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند سردرد، اسهال، نفخ، درد شکم و در موارد نادر کاهش سطح منیزیم خون، آلرژی و… شود.

۳- زمان مصرف پنتوپرازول ۴۰ چه موقع است؟

بهترین زمان مصرف پنتوپرازول صبح ناشتا و حدود ۳۰ دقیقه تا یک ساعت قبل از صبحانه است.

۴- قرص پنتوپرازول برای قلب مفید است؟

این دارو برای درمان بیماری‌های قلبی استفاده نمی‌شود؛ اما می‌تواند برای سوزش سر دل که در اثر رفلاکس اسید معده ایجاد شده و گاهی با درد قلب اشتباه گرفته می‌شود، تجویز شود.

۵- قرص پنتوپرازول برای نفخ معده مناسب است؟

اگر نفخ معده ناشی از افزایش اسید معده باشد مناسب است؛ اما برای نفخ‌های معمولی تاثیر خاصی ندارد.

۶- مصرف پنتوپرازول در شب مجاز است؟

در صورت وجود علائم رفلاکس شبانه می‌توان شب‌ها آن را مصرف کرد؛ اما مصرف در صبح معمولا اثر بیشتری دارد.

۷- قرص پنتوپرازول و فشار خون چه ارتباطی دارند؟

این دارو معمولا تاثیر مستقیمی بر فشار خون ندارد؛ اما در موارد خاص باید با مشورت پزشک مصرف شود.

۸- آیا پنتوپرازول در بارداری قابل استفاده است؟

مصرف این دارو در دوران بارداری تنها در صورت ضرورت و با تجویز پزشک مجاز است.

منابع: 

nhs.ukmy.clevelandclinicmedlineplus.govwebmdmayoclinicmedicalnewstoday

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.