ایسکمی قلبی + درمان ایسکمیک قلبی
ایسکمی قلبی از انواع بیماری های قلبی است و زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به قلب کاهش یابد و بافت قلب از دریافت اکسیژن محروم شود. کاهش جریان خون به قلب معمولاً نتیجه انسداد جزئی یا کامل شریان‌های قلب است. وقتی اکسیژن و مواد غذایی کافی به عضله قلب نرسد، قلب توانایی طبیعی خود را برای پمپاژ خون از دست خواهد داد. انسداد شدید یکی از شریان‌های قلب می‌تواند منجر به آریتمی و یا حتی حمله قلبی شود. عوامل خطر ابتلا به ایسکمی، علائم ایسکمی، درمان و پیشگیری از این عارضه از مباحث مهمی است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
فهرست مطالب
علائم ایسکمی قلبی
برخی افراد که مبتلا به نوع خفیف ایسکمی هستند معمولاً هیچ علائمی ندارند (ایسکمی خاموش). اما اگر ایسکمی پیشرفته باشد شایع‌ترین علامت آن فشار یا درد قفسه سینه به‌خصوص در سمت چپ است. سایر علائم و نشانه‌ها که بیشتر در زنان، افراد مسن و افراد مبتلا به دیابت مشاهده شود، عبارت‌اند از:
- درد گردن و فک
- درد شانه و دست
- ضربان قلب سریع
- تنگی نفس به‌ویژه در زمان فعالیت بدنی
- تهوع و استفراغ
- تعریق زیاد
- خستگی مفرط
علت ایسکمی قلبی
ایسکمی زمانی پدید می‌آید که میزان جریان خون در یک یا چند شریان قلبی کاهش یابد. کم شدن جریان خون باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به عضله قلب و درنتیجه از دست رفتن قدرت پمپاژ خون میشود. ایسکمی قلب معمولاً به آرامی و به‌مرورزمان شکل می‌گیرد. البته گاهی نیز ممکن است سرخرگ قلب به‌طور ناگهانی مسدود و فرد دچار حمله قلبی شود. عواملی تأثیرگذار در ابتلا به ایسکمی عبارت‌اند از:
بیماری عروق کرونر (گرفتگی رگ قلب)
پلاک‌هایی که عمدتاً از کلسترول تشکیل شده‌اند روی دیواره سرخرگ جمع می‌شوند و جریان خون را محدود می‌کنند. آترواسکلروز یا گرفتگی رگ شایع‌ترین علت ایسکمی قلب است.
لخته خون
در بعضی شرایط، پلاک‌های ته‌نشین شده در رگ‌ها به یک‌باره پاره شده و باعث لخته شدن خون می‌شوند. لخته تشکیل‌شده ممکن است شریان را مسدود کرده و منجر به ایسکمی ناگهانی شود که نتیجه آن حمله قلبی است.
بیشتر بدانید: علائم حمله قلبی چیست؟
اسپاسم رگ‌های قلب
منقبض شدن ناگهانی و موقتی ماهیچه پیرامون رگ‌ها می‌تواند برای مدت کوتاهی جریان خون به بخشی از قلب را کاهش دهد یا حتی به‌طور کامل متوقف کند. اسپاسم عروق کرونر یک علت غیر شایع ایسکمی قلب است. درد قفسه سینه ناشی از ایسکمی در شرایط زیر ظاهر میشود:
- فعالیت بدنی
- استرس و اضطراب
- آب و هوای سرد
- خوردن یک وعده غذایی سنگین
- رابطه جنسی
عوامل خطر در ابتلا به ایسکمیک قلبی
عواملی که خطر ابتلا به ایسکمی میوکارد را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از:
- تنباکو: سیگار و قلیان و قرار گرفتن در معرض دود آن‌ها به دیواره داخلی رگ‌ها آسیب می‌زند. آسیب ایجاد شده به بستری برای رسوب کلسترول و سایر مواد التهابی تبدیل شده که حاصل آن کاهش جریان خون در عروق کرونر است. سیگار کشیدن همچنین خطر اسپاسم و انقباض ماهیچه رگ‌ها و تشکیل لخته را بالا می‌برد
- دیابت: دیابت نوع یک و ۲ با افزایش خطر ایسکمی قلب، حمله قلبی و سایر مشکلات قلبی مرتبط است
- فشار خون بالا: با گذشت زمان، فشار خون بالا می‌تواند گرفتگی رگ را تسریع کند و درنتیجه به رگ‌های قلب آسیب برساند
- سطح بالای کلسترول خون: کلسترول بخش عمده‌ای از رسوباتی است که در تنگ شدن عروق قلب و ابتلا به ایسکمی نقش دارند. مقدار بالای کلسترول بد (LDL) در خون به دلیل رژیم غذایی ناسالم و سرشار از چربی‌های اشباع پدید می‌آید
- سطح بالای تری گلیسیرید خون: تری گلیسیرید، نوع دیگری از چربی خون است که در تصلب شرایین و ایسکمی نقش دارد
- چاقی: چاقی باعث بروز دیابت، فشارخون و افزایش سطح کلسترول خون میشود
- افزایش دور کمر: بزرگ‌تر شدن اندازه دور کمر بیش از ۸۹ سانتی‌متر در زنان و ۱۰۲ سانتی‌متر در مردان خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد
- عدم فعالیت بدنی: ورزش نکردن در ابتلا به چاقی و بالا رفتن سطح کلسترول و تری گلیسیرید تأثیر قابل‌توجهی دارد. افرادی که به‌طور منظم ورزش‌های هوازی انجام می‌دهند، از سلامت قلب بهتری برخوردارند
پیشگیری از ایسکمی قلبی
نکات مهمی که در سبک زندگی در درمان ایسکمی مفید هستند به پیشگیری از ابتلا نیز کمک می‌کنند. برخوردار بودن از یک سبک زندگی سالم به قوی ماندن قلب، انعطاف‌پذیری رگ‌ها و بهبود جریان خون در بدن کمک می‌کند.
به گفته‌ی وب‌سایت mayoclinic ایسکمی قلب می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، ازجمله:
- حمله قلبی: اگر یک سرخرگ قلب به‌طور کامل مسدود شود، کمبود خون و اکسیژن منجر به حمله قلبی میشود و بخشی از عضله قلب را از بین می‌برد. این نوع آسیب‌ها جدی و گاهی کشنده هستند
- ریتم نامنظم قلب (آریتمی): ریتم غیرطبیعی قلب باعث اختلال در عملکرد قلب شده و گاهی تهدیدکننده زندگی است
- نارسایی قلبی: ایسکمی مزمن و درمان‌نشده منجر به نارسایی قلبی میشود
تشخیص ایسکمی قلبی
تشخیص مشکل ایسکمی قلب از بررسی سوابق درمانی و معاینه بالینی شروع میشود. پس‌ازآن ممکن است یکی از آزمایش‌های زیر تجویز گردد.
الکتروکاردیوگرام (ECG)
الکترودهای متصل به پوست شما فعالیت الکتریکی قلب یا همان نوار قلب را ثبت می‌کنند. تغییر در فعالیت الکتریکی ممکن است نشانه‌ای از آسیب قلبی باشد.
تست ورزش
هنگام راه رفتن روی تردمیل یا رکاب زدن، ریتم قلب، فشار خون و تنفس فرد ارزیابی میشود. ورزش موجب میشود که قلب قوی‌تر و سریع‌تر از حد معمول فعالیت کند و از این طریق می‌توان مشکلاتی را تشخیص داد که در حالت عادی نهفته و غیرقابل تشخیص هستند.
اکوکاردیوگرام
در این روش امواج صوتی به قلب هدایت شده تا تصاویر ویدئویی از عملکرد قلب ارائه شود. اکوکاردیوگرام به تشخیص نواحی آسیب‌دیده قلب کمک می‌کند.
استرس اکو
اکوکاردیوگرام استرسی یا استرس اکو مشابه اکوکاردیوگرام معمولی است با این تفاوت که این آزمایش پس از انجام ورزش روی تردمیل یا دوچرخه ثابت در مطب پزشک انجام میشود.
تست استرس هسته‌ای
در این آزمایش مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو به جریان خون تزریق میشود. درحالی‌که ورزش می‌کنید، پزشک قادر است جریان خون در قلب و ریه‌ها را مشاهده کند. با این روش مشکلات جریان خون آشکار میشود.
آنژیوگرافی عروق کرونر
در روش آنژیوگرافی یک رنگ به رگ قلب تزریق میشود. سپس مجموعه‌ای از تصاویر اشعه ایکس از قلب گرفته میشود که مسیر عبور رنگ را نشان می‌دهند. این آزمایش به پزشک یک تصویر دقیق از رگ‌های خونی ارائه می‌دهد.
سی‌تی اسکن قلب
این آزمایش می‌تواند نشان دهد که میزان انباشتگی کلسیم در شریان‌های قلب به چه میزان است. رسوب بالای کلسیم نشانه‌ای از گرفتگی و ایسکمی عروق کرونر است.
درمان ایسکمی قلبی
هدف از درمان ایسکمی قلب بهبود جریان خون به عضله قلب است. بسته به شدت بیماری، پزشک ممکن است تجویز دارو، جراحی یا هر دو را توصیه نماید.
داروهای ایسکمی قلب
آسپیرین
آسپیرین یا سایر رقیق‌کننده‌ها خطر لخته شدن خون را کاهش می‌دهند و به جلوگیری از انسداد عروق کمک می‌کنند. این داروها بایستی تحت نظر پزشک مصرف شوند چراکه اگر به اختلالات انعقادی مبتلا باشید و یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید، احتمال بروز عوارض وجود دارد.
نیترات‌ها
این داروها در باز شدن شریان‌ها و بهبود جریان خون به قلب موثر هستند. بهبود جریان خون به این معنی است که قلب با سختی کمتری خون را به اندام‌های بدن پمپاژ می‌کند.
مسدودکننده‌های بتا
این گروه دارویی به آرام شدن عضلات قلب، کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون کمک می‌کنند که حاصل آن رسیدن آسان‌تر خون به قلب است.
مسدودکننده‌های کانال کلسیمی
این دسته از داروها باعث انبساط و باز شدن رگ‌های خونی می‌شوند و جریان خون را به قلب افزایش می‌دهند. مسدودکننده‌های کانال کلسیمی همچنین نبض را کاهش داده و فشار کاری قلب را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهند.
داروهای کاهش‌دهنده کلسترول
این داروها قادرند رسوب چربی در جداره رگ‌ها را متوقف کنند.
مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
داروهای مهارکننده ACE به منظور شل شدن عروق خونی و کاهش فشار خون مورداستفاده قرار می‌گیرند. اگر فردی علاوه بر ایسکمی قلب به فشار خون و یا دیابت نیز مبتلا باشد، پزشک ممکن است یک مهارکننده ACE را تجویز کند. همچنین در نارسایی قلبی یعنی زمانی که قلب قادر به پمپاژ موثر خون نیست، ممکن است از مهارکننده‌های ACE نیز استفاده شود.
رانولازین (رانکسا)
این دارو جهت باز شدن عروق قلب و درمان آنژین صدری تجویز میشود. رانولازین معمولاً همراه با سایر داروهای آنژین صدری مانند مسدودکننده‌های کانال کلسیمی، مسدودکننده‌های بتا یا نیترات‌ها تجویز میشود.
روش‌های جراحی برای درمان ایسکمی قلب
اگر ایسکمی شدید باشد به درمان تهاجمی‌تری برای بهبود جریان خون نیاز است. روش‌های مبتنی بر جراحی برای درمان ایسکمی عبارت‌اند از:
آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری
در روش استنت‌گذاری یک لوله بلند و نازک به رگ وارد میشود و سپس یک سیم با یک بالون کوچک به ناحیه گرفتگی هدایت میشود تا با باز شدن بالون رگ بسته‌شده به حالت عادی برگردد. در نهایت یک توری سیمی کوچک (استنت) برای باز نگه داشتن رگ، در شریان کار گذاشته میشود.
جراحی بای پس عروق کرونر
در این روش، جراح قسمتی از یک رگ را از اندام دیگری جدا کرده و برای ایجاد پیوند در رگ مسدود شده استفاده می‌کند. با عمل بای پس، خون در شریان مسدود شده دوباره به جریان درمی‌آید. جراحی قلب باز فقط زمانی استفاده میشود که چندین رگ قلبی دچار گرفتگی شده باشند.
روش EECP
این عمل سرپایی و غیرتهاجمی در صورتی استفاده میشود که سایر روش‌های درمانی مؤثر واقع نشده‌اند.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام خسته نباشید ایا ضربات دردرگیری وزدن شوکر برقی به بدن باعث ایسکمی وایست قلبی وفوت بعداز۴روز میشود
سلام به شما با توجه به محل ضربات و همچنین محل برخورد جریان برقی، ممکنه زمینه ساز اختلال قلبی شده باشه. شرایط زمینه‌ای فرد هم مهم هست. به راحتی قابل قضاوت نیست.