آزمایش BG Rh

در این مقاله به طور اختصار و البته جامع، به بررسی و تحلیل آزمایش BG Rh‌ خواهیم پرداخت و اطلاعات مورد نیاز درمورد این آزمایش را در اختیارتان قرار خواهیم داد. به طور کلی باید بگوییم که این آزمایش برای بانوان باردار و پس از تشخیص بارداری  انجام می‌گیرد و اطلاعات مفیدی را در اختیار پزشک و مادر قرار می‌دهد. علاوه بر  آن باید گفت این آزمایش جهت تشخیص گروه خونی (ABO) و فاکتور Rh نیز کاربرد دارد. زمانی که بارداری آغاز می‌شود آزمایشاتی به عنوان غربالگری انجام خواهد شد که یکی از آنها، مربوط به آزمایش BG Rh‌ است. اگر نسخه آزمایش دارید و وقت کافی برای رفتن به آزمایشگاه را ندارید، کلیک کنید! با این مقاله از هومکا همراه باشید تا بدانید Rh خون چیست و نحوه تفسیر آن چگونه انجام می‌شود!

آزمایش Rh خون چیست؟

Rh خون چیست؟ آزمایش تعیین گروه خونی به نام تست BG Rh‌ شناخته می‌شود. همانطور که گفته شد، پس از اینکه بارداری مادر تشخیص داده شد، آزمایشاتی برای تشخیص سلامت مادر و جنین در مراحل بعدی صورت خواهد گرفت. از جمله‌ی آن‌ها، آزمایش BG Rh مربوط به آزمایش گروه خونی و مثبت یا منفی بودن آن است که با نام اختصاری  ABO Rh‌ از آن یاد می‌شود. این آزمایش گروه خونی زوج را مشخص می‌کند و چنانچه Rh خانم منفی و Rh مرد مثبت باشد، پزشک در ادامه برای پیشگیری از خطرات احتمالی و پیشامدهای ناگوار، بررسی‌های بیشتری در این زمینه انجام خواهد داد.

از نام‌های دیگر این آزمایش می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:

• ABO group and Rh type
• Blood Group and Blood type Antibody Identification and Rh factor
• Grouping and Rh Blood

وبسایت mayoclinic در مورد آزمایش Rh اینگونه بیان می‌کند:

فاکتور Rh یک پروتئین ارثی است که در سطح گلبول های قرمز یافت می شود. اگر خون شما دارای پروتئین باشد، Rh مثبت هستید. اگر خون شما پروتئین ندارد، Rh منفی هستید. "+" یا "-" که ممکن است بعد از گروه خونی خود ببینید به Rh مثبت یا Rh منفی اشاره دارد.

آزمایش Rh خون در بارداری چیست؟

 در پاسخ به سوال Rh خون چیست؟ می‌توان گفت: فاکتور Rh یکی از پروتئین‌های ارثی است که بر روی سلول‌های قرمز خون قرار دارد. برخی‌ها از بدو تولد این پروتئین را دارند و بنابراین به آنان Rh مثبت گفته می‌شود، اما برخی‌ها فاقد Rh بوده و به آنان Rh منفی می‌گویند. داشتن Rh یا نداشتن آن تاثیری بر سلامتی فرد ندارد اما می‌تواند بر بارداری تاثیرگذار باشد چراکه اگر Rh مادر منفی و Rh جنین مثبت باشد در چنین حالتی ممکن است ناسازگاری خونی ایجاد شود.

این نوع از بارداری نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد و اقدامات کنترلی جهت پیشگیری از بروز مشکلات خونی ضروری است. به این منظور، در اولین ویزیت بارداری (ویزیت سه ماهه اول بارداری) آزمایش خون جهت بررسی گروه خونی و Rh تجویز می‌شود.

دلایل تجویز آزمایش Rh خون چیست؟

در صورتی که Rh مادر منفی و Rh جنین مثبت باشد، احتمال بروز مشکلات خونی در طی بارداری وجود دارد. البته در بارداری خون جنین با خون مادر مخلوط نمی‌شود اما در زمان زایمان احتمال ترکیب جزئی خونی وجود دارد و همین مقدار نیز می‌تواند دردسرساز شود. از طرفی، اگر در بارداری ضربه شدید به شکم وارد شود یا خونریزی داخلی اتفاق بیافتد احتمال مخلوط شدن خون مادر و جنین دور از انتظار نیست.

اگر Rhها ناسازگار باشند و تماس خونی رخ دهد، سیستم ایمنی مادر آنتی بادی‌هایی بر ضد Rh جنین تولید خواهد کرد. هرچند که این آنتی بادی‌ها در بارداری اول بی‌خطر هستند، اما در بارداری‌های بعدی می‌توانند مشکل ساز شوند. در بارداری‌های بعدی در صورتی که جنین Rh مثبت باشد آنتی بادی‌ها قادرند از جفت عبور کنند و سلول‌های قرمز جنین را از بین ببرند. این وضعیت باعث ایجاد کم خونی شدید در جنین می‌شود و می‌تواند سلامتی جنین را با مشکل جدی مواجه کند.

اگر Rh منفی هستید، احتمالا پزشک آزمایش غربالگری آنتی بادی (آزمایش indirect coombs در بارداری) را در چندین نوبت یعنی در سه ماهه اول، هفته بیست و هشتم بارداری و زمان تولد نوزاد تجویز خواهد کرد. در این آزمایش‌ها آنتی بادی‌های ضد Rh سنجیده می‌شوند و در صورت نیاز آمپول روگام تجویز خواهد شد.

 این کار از تولید آنتی بادی‌های ضد Rh در بدن مادر جلوگیری می‌کند. اگر نوزاد متولد شده Rh منفی باشد همان یک دوز آمپول کفایت می‌کند، اما اگر نوزاد Rh مثبت باشد یک دوز دیگر از آمپول پس از زایمان تزریق می‌شود. در صورتی‌که مادر Rh منفی اما جنین او Rh مثبت باشد معمولا در شرایط زیر به منظور پیشگیری از هرگونه ناسازگاری خونی آمپول روگام تجویز می‌شود:

•  زایمان
•  سقط جنین
•  حاملگی خارج رحمی: که در آن بر اثر لانه گزینی اشتباه، جنین در جایی خارج از رحم رشد می‌کند.
•  حاملگی مولار: یک نقص کروموزومی در حین تقسیم تخمک بارور شده که منجر به ایجاد توده سلولی در رحم می‌شود.
•  آزمایش آمنیوسنتز: یک آزمایش پیش از تولد است که از کیسه آب رحمی یا مایع آمنیوتیک نمونه‌برداری می‌شود.
•  نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (Chorionic villi): از آزمایش‌های پیش از تولد است که یک نمونه بافتی از جفت دریافت می‌شود تا از طریق آن سلامت جنین سنجیده شود.
•  کوردوسنتز(Chordo Synthesis): در این آزمایش پیش از تولد یک نمونه خون از بند ناف به منظور بررسی سلامت جنین برداشته می‌شود.
•  خونریزی در دوره بارداری
•  آسیب یا ضربه به شکم در دوره بارداری

بهترین زمان انجام آزمایش Rh

با دریافت یک نمونه خون از مادر در هفته ۱۱ یا ۱۲ بارداری و بررسی ژنتیکی آن می‌توان به اطلاعات ژنتیکی جنین پی برد و Rh او را تشخیص داد. این زمان برای آزمایش Rh ایده‌آل است چراکه هنوز آنتی٬بادی‌های ضد سلول‌های قرمز جنین تولید نشده‌اند و در صورت ناسازگار بودن خون مادر و جنین، می‌توان آمپول ایمونوگلوبولین Rh (روگام) را تزریق کرد.

اگر در آزمایش سه ماهه اول مشخص شود که جنین Rh منفی است به این معنی است که خون مادر و جنین سازگار هستند و آزمایش‌های بعدی برای بررسی Rh و آنتی بادی‌های ضد Rh ضرورت ندارد. اما در صورت Rh مثبت بودن جنین، آزمایشات بعدی جهت پایش و کنترل بارداری در پیش خواهد بود.

شرایط انجام آزمایش BG Rh

شاید فکر کنید که این آزمایش نیز مانند بسیاری از آزمایش‌های دیگر نیاز به ناشتا بودن قبل از آزمایش دارد در صورتی که  آزمایش BG Rh نیاز به ناشتایی ندارد. در صورتیکه که داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتما در مورد آن با پزشک و تکنسین آزمایشگاه صحبت کنید. خونگیری به طور روتین از ورید بازویی گرفته می‌شود. 

بررسی فاکتور آزمایشی BG Rh در بارداری

پس از اینکه آزمایش BG Rh را انجام دادید، در صورتی که در نتیجه‌ی آزمایش شما مشکلی وجود داشته باشد،‌ پزشک برای درمان بیماری و اختلالات پیش آمده، شیوه درمانی را پیشنهاد خواهد کرد. یکی از مواردی که باعث ایجاد اختلال در نتیجه آزمایش BG Rh می‌شود، بارداری است.

در زنانی که Rh خون آنها منفی می‌شود، احتمال اینکه خون مادر با خون جنین ناسازگاری داشته باشد زیاد است. از آنجایی که معمولا خون جنین آر اچ مثبت می‌شود در صورتی که مقداری از خون جنین وارد خون مادر شود،‌ ممکن است در بارداری‌های بعدی به فرزند دوم آسیب برساند. علت آن هم این است که بدن مادر Rh نوزاد دوم را دشمن تشخیص داده و به آن حمله می‌کند. اگر نتیجه آزمایش BG Rh شما منفی شده است و می‌خواهید که تفسیر آن را بدانید، کلیک کنید! 

تفسیر آزمایش BG Rh

آزمایش BG Rh  اختصار یافته‌ی ‌Blood Group Rh است که ترجمه‌ی آن گروه خونی آر اچ است. از این تست در هنگام پیوند اعضا، تشخیص آر اچ مادران باردار، اهدا خون و دیگر فراورده‌های خونی استفاده می‌شود. در بانوان باردار، پس از اینکه پزشک تشخیص بارداری را بدهد، باید آزمایش خون و تشخیص گروه خونی مادر صورت بگیرد.

اغلب مادران دارای گروه خونی مثبت هستند که غالب بر ۸۵ درصد افراد را تشکیل می‌دهند. افرادی که عامل RH‌ را در خون خود داشته باشند، در بین گروه‌های خونی مثبت قرار می‌گیرند. RH نوعی پروتئین است که در خون انسان قرار دارد و افرادی هم که این عامل را نداشته باشند، گروه خونی آن‌ها منفی در نظر گرفته خواهد شد.

 این آزمایش برای بیماری‌هایی از قبیل تومورهای بدخیم،‌ بیماری‌های ریوی و کبدی، بیماری‌های مفصلی و استخوانی، و قبل از جراحی‌های قلبی نیز صورت می‌گیرد. نتیجه‌ی آزمایش می‌تواند کمک موثری در درمان بیماری‌های مختلف داشته باشد. همچنین انجام آزمایش گروه خونی نیز می‌تواند موجب تشخیص گروه گروه خونی دقیق شما شود.

در سایت March Of Dimes درباره مشکلاتی که بیماری Rh می‌تواند برای کودک ایجاد کند آمده است:

بیماری Rh می تواند مشکلات جدی برای کودک ایجاد کند، از جمله: کم خونی، ضربه مغزی، نارسایی قلبی و زردی. زردی می‌تواند چشم و پوست کودک را زرد نشان دهد. این بیماری زمانی رخ می‌هد که كبد كاملاً رشد نكرده است و یا كار نمی‌کند. اگر زردی شدید باشد و درمان نشود، کودک می‌تواند به نوعی آسیب مغزی بنام کرنیکتروس ( نوعی اختلال نادر مغزی)  مبتلا شود. 

آیا انجام آزمایش Rh خطرناک است؟

آزمایش Rh یک آزمایش ساده و بی‌خطر است که برای انجام آن یک نمونه خون از طریق سوزن معمولاً از رگ ساعد گرفته می‌شود (مانند سایر آزمایشات خون). سپس نمونه دریافت شده به منظور ارزیابی به آزمایشگاه فرستاده شده و نتایج آزمایش ظرف یک تا چند روز آماده می‌شود. اگر در این آزمایش مشخص شود که Rh منفی هستید یک آزمایش خون دیگر در هفته بست و هشتم بارداری خواهید داشت تا وجود آنتی بادی‌های ضد Rh بررسی شود.

آیا احتمال ناسازگاری خونی بین مادر و جنین وجود دارد؟

فاکتور Rh یک پروتئین ارثی است که از طریق پدر و مادر به فرزندان به ارث می‌رسد. ژن این پروتئین ممکن است از طریق پدر و یا ازطریق مادر به جنین منتقل شود. در صورتی‌که هم پدر و هم مادر Rh منفی باشند جنین هم Rh منفی می‌شود. ناسازگاری خونی زمانی پیش می‌آید که مادر Rh منفی اما جنین Rh مثبت باشد که در چنین شرایطی سیستم ایمنی مادر بر ضد پروتئین Rh جنین آنتی بادی دفاعی تولید می‌کند و ممکن است منجر به عوارض جدی در جنین گردد. البته ناسازگاری خونی مادر و جنین شایع نیست و به طور میانگین از هر ۱۰۰۰ بارداری تنها در یک مورد مشاهده می‌شود.

عوامل تاثیرگذار در نتیجه آزمایش Rh خون چیست؟

شرایط زیر می‌توانند بر نتیجه‌ی آزمایش ‌BG Rh تاثیر گذار باشند: 

• باردار بودن.
•  دوران عادت ماهانه در بانوان.  
• مصرف مواد مخدر. 
•  مصرف مواد غذایی که دارای قند زیادی هستند. 
•  استرس پس از عمل جراحی و قبل از آزمایش خون. 
• انجام فعالیت سنگین مانند ورزش‌های سخت قبل از آزمایش

تست‌های مرتبط با آزمایش Rh خون 

قبل از اینکه نوزادی متولد بشود، پزشک برای اطمینان از سلامتی نوزاد و مادر، آزمایش‌هایی را برای بیمار تجویز خواهد کرد که هر کدام در نوع خود می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها، موثر و کمک کننده باشد. یکی از تست‌هایی که بعد از بارداری گرفته می‌شود، آزمایش BG Rh‌ است. در کنار آن تست‌های دیگری نیز به عنوان غربالگری از مادر دریافت می‌شود که در ادامه به بیان برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

• تست HSV
  برای تشخیص ویروسی به نام هرپس در بدن مادر انجام می‌شود. که وجود آن در بدن مادر ممکن است موجب عفونت دهان و در برخی موارد عفونت ناحیه‌ی تناسلی شود.
• تست هپاتیت بی و آزمایش ایدز
  این دو تست با نام‌های HBs Ag و HIV شناخته می‌شود و برای تشخیص عدم ابتلای بیمار به هپاتیت بی و ایدز بسیار مهم هستند. 
• تست تشخیص کم خونی با آزمایش CBC ( آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون)
  در این آزمایش با بررسی تعداد گلبول‌های قرمز و میزان هموگلوبین خون، کم خونی مادر تشخیص داده می شود.
• تست VDRL
  این آزمایش برای تشخیص عفونت‌های احتمالی که ممکن است از طریق جنسی منتقل شوند تجویز می‌شود. 
• آزمایش FBS
  از دیگر تست‌های فراورده‌های خونی، تست مربوط به قند خون ناشتا است. این تست سطح گلوکز خون را اندازه‌گیری خواهد کرد. 

اگر نسخه دارید و می‌خواهید آزمایش خود را در منزل انجام دهید، کلیک کنید! 

آیا می‌توان آزمایش BG Rh را در منزل انجام داد؟

 پس از آنکه دانستید Rh خون چیست؟ بهتر است بدانید که برای انجام آزمایش Rh یا سایر خدمات آزمایشگاهی، نیازی نیست تا حتما به آزمایشگاه بروید. مجموعه هومکا با همکاری مجهزترین و مدرن‌ترین آزمایشگاه‌ها در استان تهران و سایر شهرهای کرج، شیراز، اصفهان، اهواز، رشت، تبریز و مشهد، همواره بهترین خدمات آزمایش در منزل را زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی به شما ارائه می‌دهد.

اگر قصد انجام خدمات آزمایش در منزل یا تفسیر آزمایش ادرار را دارید، می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با کلیک بر روی بنر زیر، درخواست آزمایش خود را ثبت کنید. در اینصورت همکاران ما با شما تماس خواهند گرفت و هماهنگی‌های لازم جهت انجام آزمایش صورت می‌گیرد. علاوه بر این، جواب آزمایش شما در اسرع وقت به دستتان خواهد رسید.