آزمایش چربی خون

آزمایش چربی خون یک آزمایش رایج است که پزشکان از آن برای ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد استفاده می‌کنند. در این آزمایش که در واقع به صورت یک پنل یا مجموعه‌ای از آزمایشات است سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون سنجیده می‌شود. آیا می‌دانید بسیاری از افرادی که دچار حملات قلبی می‌شوند دارای چربی خون بالا هستند؟ پس انجام تست چرربی خون را فراموش نکنید!

آزمایش چربی خون چیست؟

در آزمایش چربی خون که به آن پنل لیپید هم گفته می‌شود سطح مولکول‌های چربی خون اندازه گیری می‌شود. این پنل اغلب از چهار آزمایش کلسترول و یک آزمایش تری‌گلیسیرید تشکیل شده است. بالا بودن سطح لیپید خون باعث انباشته شدن مقدار زیادی چربی در دیواره رگ‌های خونی شده که عامل بروز التهاب و همچنین ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است. از این‌رو، آزمایش چربی خون برای بررسی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در بزرگسالان و اطفال کاربرد دارد.

پنج آزمایش موجود در پنل لیپید کدامند؟

در آزمایش چربی یا همان پنل لیپید ۵ نوع آزمایش مختلف وجود دارد که به‌شرح زیر است:

آزمایش کلسترول کل: این آزمایش سطح کل کلسترول خون یعنی مجموع LDL، VLDL و HDL را اندازه‌گیری می‌کند.

آزمایش LDL (کلسترول بد): این نوع کلسترول که به کلسترول بد معروف است معمولا با رسوب کردن در عروق خونی باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی می‌شود.

آزمایش کلسترول VLDL: سطح این نوع کلسترول در حالت طبیعی در خون بسیار پایین است چراکه بیشتر آن از غذایی حاصل می‌شود که به تازگی صرف شده است. بالا بودن مقدار VLDL در آزمایش ناشتای چربی بیانگر وجود اختلال در سوخت و ساز چربی است.

آزمایش کلسترول HDL (کلسترول خوب): این نوع کلسترول که به کلسترول خوب معروف است به کاهش LDL در بدن کمک می‌کند.

آزمایش تری‌گلیسیرید: تری‌گلیسیرید یک نوع چربی است که از تجزیه مواد غذایی به خون راه پیدا می‌کند. بالا بودن مقدار تری‌گلیسیرید خون در افزایش خطر بیماری‌های قلبی و التهاب پانکراس نقش دارد.

سایت معتبر Healthline، در ارتباط با کلسترول یا چربی خون می‌گوید:

کلسترول یک ماده مومی شکل است که بدن شما برای تولید هورمون‌های خاص و ساختن غشای بیرونی هر سلول به آن نیاز دارد. اگرچه سطح معینی از کلسترول ضروری است، اما مقدار زیادی از آن می تواند در رگ‌های خونی شما رسوب کند و خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• بیماری قلبی
• سکته
• آترواسکلروز، ( گرفتگی عروق )

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ ( CDC ) توصیه می کند که آزمایش کلسترول یا همان چربی خون را در دوران کودکی یا نوجوانی شروع کنید و پس از رسیدن به سن ۲۰ سالگی، هر ۵ سال یکبار مجددا آن را تکرار کنید.

چه زمانی آزمایش چربی تجویز می‌شود؟

پزشکان از بررسی سطح کلسترول خون برای ارزیابی سلامت قلب و عروق و همچنین پایش سایر اختلالات مرتبط استفاده می‌کنند. از دلایلی که پزشکان آزمایش چربی را تجویز می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

* به عنوان یک تست روتین و چکاپ دوره‌ای برای سنجیدن سطح کلسترول خون

* برای ارزیابی مجدد سطح کلسترول خون در صورتی‌که در آزمایش قبلی سطح کلسترول خون از حد نرمال بالاتر بوده باشد.

* برای ارزیابی اثربخشی داروهای تجویز شده، برای مثال داروهای درمان کلسترول خون

* برای تشخیص سایر بیماری‌های مرتبط با کلسترول بالا مانند بیماری‌های کبدی

چرا انجام آزمایش چربی خون برای همه توصیه می‌شود؟

دلایل مختلفی برای انجام این تست حتی برای افراد سالم و فاقد بیماری وجود دارد. این آزمایش هم برای ارزیابی سلامت و هم برای بررسی اثربخشی یک دوره درمانی مفید است. اگر فاکتورهای خطر مرتبط با بیماری‌های قلبی و عروقی در شما دیده شود قبل از آنکه هرگونه علائم بالینی ناشی از بالا رفتن کلسترول در بدن بروز کند پزشک این آزمایش را تجویز می‌کند و شما می‌توانید تا آزمایش چربی خون در منزل را انجام دهید. عوامل خطر مرتبط با بیماری‌های قلبی و عروقی به شرح زیر هستند:

* سن، برای مردان بالای ۴۵ سال و برای زنان بالای ۵۰ سال

* بالا بودن سطح کلسترول خون در آزمایش قبلی

* استعمال دخانیات

* ابتلا به چاقی

* نداشتن تحرک کافی و ورزش نکردن

* بالا بودن فشار خون

* ابتلا به دیابت و یا پیش دیابت

* سابقه خانوادگی (والدین، خواهر و برادر) ابتلا به بیماری‌های قلبی در سنین پایین (زیر ۵۵ سال)

احتمال بالا بودن کلسترول در کودکان نیز وجود دارد بنابراین در صورت لزوم این تست برای کودکان نیز تجویز می‌شود. بالا بودن کلسترول کودکان با سه فاکتور در ارتباط است: وراثت، برنامه غذایی و چاقی. به دلایل ژنتیکی، اغلب کودکان مبتلا به کلسترول خون، والدین آن‌ها نیز مبتلا به کلسترول خون هستند. گرچه در بیشتر اوقات آزمایش چربی برای بررسی سطح کلسترول مورد استفاده قرار می‌گیرد اما گاهی برای بعضی از بیماری‌های مرتبط با کلسترول نیز تجویز می‌شود. شایع‌ترین بیماری‌هایی که بر کلسترول خون تاثیرگذارند شامل موراد زیر است:

* التهاب پانکراس

* بیماری‌های مزمن کلیه

* کم‌کاری تیروئید

در صورتی‌که در معاینه بالینی علائم هر کدام از بیماری‌های فوق در شما دیده شود پزشک ممکن است آزمایش چربی خون را تجویز نماید. شما می‌توانید با کلیک بر روی بنر زیر، از انواع خدمات تست چربی خون در خانه  تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی بهره‌مند شوید.

آیا لازم است که برای انجام آزمایش چربی خون ناشتا باشیم؟

در اکثر اوقات لازم است که ۱۰ تا ۱۲ ساعت پیش از آزمایش از خوردن و آشامیدن (بجز آب) خودداری کنید. البته در برخی موارد برای انجام آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست. برای انجام شدن صحیح آزمایش، پزشک نکات مورد نیاز را برای شما بیان می‌کند و ضروری است که مطابق موارد توصیه شده در آزمایشگاه حاضر شوید یا اینکه از خدمات تست چربی خون در خانه بهره‌مند شوید تا در اسرع وقت آزمایش شما در خانه انجام شود.

نمونه‌گیری در آزمایش چربی چگونه است؟

پس از انجام کارهای پذیرش، برای نمونه‌گیری به واحد نمونه‌گیری هدایت می‌شوید  تا تکنسین نمونه‌گیری یک نمونه خون از ساعد شما دریافت کند. قبل از قرار دادن سرسوزن داخل رگ، ابتدا پوست محل نمونه‌گیری با پنبه آغشته به محلول ضدعفونی کننده میکروب‌زدایی می‌شود. سپس با استفاده از سرنگ مخصوص، مقداری خون از رگ گرفته می‌شود تا به قسمت آزمایشگاهی ارسال گردد. پس از دریافت نمونه، یک گاز یا پنبه برای قرار دادن بر روی پوست و بند آورن خون در محل سرسوزن قرار می‌گیرد. این گاز را تا چند دقیقه بر روی محل خون‌گیری فشار دهید. کل پروسه نمونه‌گیری خون کمتر از 5 دقیقه است.

جواب آزمایش چربی خون چگونه تفسیر می‌شود؟

مقدار نرمال متغیرها در آزمایش چربی خون با واحد میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) به شکل زیر است:

مقدار نرمال کلسترول کل: زیر ۲۰۰ mg/dL

مقدار نرمال HDL: بالای ۶۰ mg/dL

مقدار نرمال LDL: زیر ۱۰۰ mg/dL

مقدار نرمال تری‌گلیسیرید: زیر ۱۵۰ mg/dL

بر اساس مقادیر نرمال تعریف شده برای آزمایش چربی خون، نتیجه آزمایش شما نشان دهنده یکی از موارد زیر است:

* مقدار کلسترول خون نرمال و طبیعی

* مقدار کلسترول خون در حد آستانه (خطر خفیف بیماری‌های قلبی)

* مقدار کلسترول تا حدودی بالاتر از حد نرمال (خطر متوسط بیماری‌های قلبی)

* مقدار کلسترول بسیار بالاتر از حد نرمال (خطر بالای بیماری‌های قلبی)

پایین بودن غیر طبیعی کلسترول بسیار نادر است و معمولا با سوء تغذیه در ارتباط است.

آیا بالا بودن کلسترول در آزمایش چربی خون خطرناک است؟

اگر در جواب آزمایش مقادیر کلسترول کل، LDL و تری گلیسیرید بالا و مقدار HDL پایین باشد لزوما به معنای مشکل حاد و یا ضرورت تجویز دارو نیست. مقدار نرمال کلسترول بدن شما به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. پزشک در هنگام تفسیر نتایج، فاکتورهای زیر را در نظر می‌گیرد:

* سن شما

* وضعیت عمومی سلامتی شما

* تاریخچه درمانی شما

* داروهایی که در حال مصرف هستید

* سایر فاکتورهای خطر مرتبط با بیماری‌های قلبی

در صورت لزوم، پزشک آزمایشات بیشتری تجویز می‌کند تا اطلاعات دقیق‌تری از وضعیت سلامتی شما به دست آورد.

غیر نرمال بودن نتیجه تست چربی خون به چه معناست؟

اکثر افراد به دلیل اینکه رژیم غذایی غلط از جمله مصرف غذاهای پرچرب دارند، دچار چربی خون بالا می‌شوند. برخی از افراد نیز به دلیل داشتن یک اختلال ارثی، سطح چربی بالایی دارند. چربی خون بالا ممکن است ناشی از شرایط پزشکی مانند دیابت، کم کاری تیروئید، اعتیاد به الکل، بیماری کلیوی، بیماری کبد و استرس باشد. از این رو اگر به هر دلیلی دچار علائم چربی خون بالا هستید، لازم است تا بصورت دوره‌ای این آزمایشات را تکرار کنید و تحت کنترل پزشک باشید تا دچار عوارض چربی خون بالا مانند سکته قلبی نشوید. شما می‌توانید بدون اینکه نیاز باشد به آزمایشگاه بروید، تست چربی خون در خانه را با سامانه هومکا انجام دهید.

اگر نتیجه آزمایش چربی غیرنرمال باشد گام بعدی چیست؟

به دلیل آنکه عوامل متعددی در ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی نقش دارند نمی‌توان با یک روش واحد مشکل همه بیماران را برطرف نمود. اگر مقدار چربی خون شما بالاتر از مقدار نرمال باشد پزشک یکی از موارد زیر را پیشنهاد می‌دهد:

* انجام دوره‌ای آزمایشات چکاپ پنل لیپید

* اصلاح سبک زندگی نظیر تغییر رژیم غذایی و یا افزایش فعالیت بدنی

* مصرف داروهای کاهنده کلسترول خون

تست چربی خون در خانه با هومکا

اگر قصد این را دارید تا خدمات آزمایش چربی خون در منزل را انجام دهید، مجموعه هومکا می‌تواند در کنار شما باشد. در گام اول، شما می‌توانید تا با مراجعه به سایت هومکا، درخواست آنلاین خود را ثبت کنید تا مجموعه هومکا در اسرع وقت خدمات آزمایش در منزل را برای شما فراهم کند. همچنین اگر تمایلی به درخواست آنلاین ندارید، به راحتی می‌توانید تا با تماس با شماره تلفن، ۰۲۱۶۷۳۷۱ آزمایش خون در منزل را انجام دهید.