آزمایش سدیم

سدیم در واقع یک ماده معدنی حیاتی به شمار می‌رود که نقش مهمی در بدن انسان ایفا می‌کند. برای اندازه‌گیری مقدار آن انجام آزمایش سدیم پیشنهاد می‌شود. در کنار آن عناصر دیگری مانند پتاسیم به حفظ سطح الکترولیت‌ها در بدن کمک می‌کند. در واقع می‌توان گفت میزان نرمال سدیم و پتاسیم خون باعث بهبود عملکرد اعصاب و ماهیچه‌ها می‌شود. اگر قصد دارید بدانید که Na در آزمایش خون چیست؟ و تفسیر این آزمایش چطور انجام می‌شود، ادامه مطالب را از دست ندهید.

آزمایش سدیم خون چیست؟

سدیم (Na) در تمامی مایعات بدن وجود دارد، اما غلظت بیشتر آن در خون باعث شده است تا برای اندازه‌گیری و بررسی آن نیاز به خون باشد. این ماده معدنی از طریق مواد غذایی وارد بدن شده و میزان اضافه آن از طریق عرق کردن، ادرار و مدفوع دفع خواهد شد. بالا بودن سدیم و پتاسیم در خون منجر به فشار خون بالا می‌شود و زمینه را برای بروز ناراحتی‌های کلیوی و قلبی فراهم خواهند کرد. اگر نسخه آزمایش دارید و وقت کافی برای رفتن به آزمایشگاه را ندارید، کلیک کنید!

سایت Health Line درباره آزمایش سدیم می‌گوید:

آزمایش Sodium (Na)  یک آزمایش معمولی است که به پزشک اجازه می‌دهد میزان سدیم خون را ببیند. سدیم یک ماده معدنی ضروری برای بدن است. همچنین به آن Na + گفته می شود.

سدیم به‌ویژه برای عملکرد عصب و عضله مهم است. بدن از طریق مکانیسم‌های مختلف سدیم را در تعادل نگه می‌دارد. سدیم از طریق غذا و نوشیدنی وارد خون  می‌شود. 

چرا آزمایش سدیم تجویز می‌شود؟

سدیم نوعی الکترولیت است و با تغییرات غلظت آن در داخل و بیرون غشای سلول جهت جریان حرکت مایعات در سلول مشخص می‌شود. تغذیه سلو‌ل‌های بدن با همین ورود و خروج مایعات انجام می‌شود و در صورتی که غلظت سدیم غیرطبیعی باشد سلول‌ها به خوبی تغذیه نمی‌شوند. در اثر به هم خوردن تعادل سدیم ماهیچه‌ها، سلول‌های عصبی، سلول‌های مغزی و سایر سلول‌ها دچار اختلال عملکرد می‌شوند. به همین دلیل کنترل کردن سطح سدیم خون اهمیت دارد.

در صورتی که پزشک علائمی مرتبط با کاهش یا افزایش غیرطبیعی سدیم خون شما را مشاهده کند انجام آزمایش سدیم را تجویز خواهد کرد. همچنین ممکن است پزشک این آزمایش را تحت یک آزمایش کلی‌تر به نام آزمایش پانل متابولیک پایه پیش از عمل جراحی تجویز کند.

چگونه باید برای انجام آزمایش سدیم آماده شویم؟

آزمایش سدیم به ناشتایی نیاز ندارد اما اگر در کنار آزمایشات دیگر انجام شود، توصیه می‌شود به مدت ۸تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. اگر دارویی مصرف می‌کنید حتما راجع به آن با پزشک و تکنسین آزمایشگاه مشورت کنید. مصرف برخی داروها قبل از آزمایش خون می‌تواند محدود یا قطع شود.

میزان نرمال و بحرانی سدیم در آزمایش خون چقدر است؟ 

مقادیر نرمال سدیم در آزمایش خون بین ۱۳۵ تا ۱۴۵ قرار دارد. زمانی که مقادیر تست سدیم یا آزمایش Na چیزی کمتر از ۱۲۱ و بیشتر از ۱۵۸ را نشان دهد، فرد وارد وضعیت بحرانی خواهد شد. البته این مقادیر در نوزادان، اطفال، کودکان و بزرگسالان به اندازه ناچیزی تفاوت دارد که تغییری در موضوع اصلی بحث ایجاد نمی‌کند. اگر نتیجه آزمایش خود را دریافت کرده‌اید و میزان Na یا هر فاکتور دیگری در بازه نرمال قرار ندارد، برای تفسیر آزمایش کلیک کنید!

تفسیر آزمایش سدیم چگونه است؟ 

تفسیر تخصصی آزمایش Na باید توسط پزشک انجام شود. اما گاهی شرایط ایجاب می‌کند که فرد با تفسیر جزئی آزمایش، بتواند بخش کوچکی از نگرانی و استرس خود را کاهش دهد. زمانی که میزان سدیم در اطلاعات آزمایش بین اعداد ۱۴۵-۱۳۵ قرار داشته باشد، هیچ جای نگرانی نیست. چون این محدوده عددی، نرمال بودن مقدار سدیم خون را نشان می‌دهد.
زمانی سطح غلظت سدیم خون کاهش پیدا می‌کند و می‌گویند اصطلاحا هیپوناترمی اتفاق افتاده است که اعداد آزمایش سدیم رقمی کمتر از ۱۲۱ را نشان دهند. در مقابل که افزایش سطح غلظت سدیم خون و هیپرناترمی اتفاق می‌افتد، ارقام آزمایش عددی بیشتر از ۱۵۸ را نشان خواهند داد.

علت سدیم بالا در خون چیست؟ 

سدیم تاثیر زیادی بر فعالیت سلول‌ها و عملکرد کلی بدن دارد و  تنظیم آب بدن از جمله وظایف آن است.  علت سدیم بالا در خون می تواند مربوط به بیماری‌های زیر باشد:

• هیپرآلدسترونیسم که از علائم آن می‌توان به خستگی و ضعف، مورمور شدن دست و پا، گرفتگی عضلات، اختلال بینایی و افزایش فشار خون اشاره کرد.
• سندرم کوشینگ که علائمی مانند خستگی و ضعف عضلات، افزایش وزن و چاقی، تکرر ادرار، افزایش فشار خون، پوکی استخوان و غیره دارد.
• مشکلات کلیوی که علائمی از قبیل تورم، احساس درد، خستگی، عفونت، نفس‌تنگی و غیره دارد.

آیا سطح Na در آزمایش خون شما در بازه نرمال قرار ندارد و به دنبال تفسیر آزمایش خود هستید؟ می‌توانید همین حالا کلیک کنید!

عوارض بالا بودن سدیم در خون چیست؟‌

• فرد احساس تشنگی بیش از اندازه می‌کند و عطش او تمام نمی‌شود.
• فرد مدام خسته است و احساس گیجی و خواب‌آلودگی دارد.
• اسپاسم و گرفتگی عضلات فرد به مراتب بیشتر از گذشته می‌شود.
• خطر ابتلا به سنگ کلیه با افزایش مصرف روزانه سدیم افزایش می یابد.

البته تحقیقات نشان داده است که در بیشتر مواقع، افزایش سطح غلظت سدیم در خون انسان، علائم چندان زیادی از خود نشان نمی‌دهد و فرد نمی‌تواند متوجه این موضوع شود. اگر هر یک از این علائم را دارید و می‌خواهید که از سلامتی خود مطمئن شوید، برای انجام آزمایش در منزل کلیک کنید!

علت پایین بودن سدیم در آزمایش خون چیست؟

عوامل متعددی می‌توانند باعث کاهش غلظت سدیم خون شما شوند. اگر بدن میزان آب و الکترولیت زیادی را دفع کند این امکان وجود دارد که میزان سدیم خون شما خیلی پایین بیاید. کاهش غلظت سدیم همچنین می‌تواند نشانه وجود بعضی بیماری‌ها نیز باشد.

مهمترین علل کاهش سدیم خون شامل موارد زیر است:

• اسهال یا استفراغ شدید
• تاثیر بعضی داروها مثل داروهای افسردگی و مسکن‌ها
• مصرف داروی دیورتیک (Diuretics)
• مصرف بیش از اندازه آب هنگام ورزش (به صورت نادر اتفاق می‌افتد.)
• کاهش آب بدن
• نارسایی کلیه یا سایر مشکلات کلیه
• اختلالات کبد
• بیماری‌های قلبی مثل نارسایی احتقانی قلب
• مشکلات غده آدرنال (Adernal Gland) مثل بیماری آدیسون که باعث می‌شود غده فوق کلیوی شما نتواند به خوبی بین میزان آب، سدیم و پتاسیم تعادل برقرار کند.
• کم کاری تیروئید
• دیابت بی مزه (در اثر این بیماری بدن هورمون ضد ادرار نمی‌سازد.)

عوارض پایین بودن سدیم در خون چیست؟

• اسهال و استفراغ
• نارسایی مزمن کلیه
• بیماری آدیسون که علائم آن عبارت است از کاهش وزن، کاهش اشتها، میل به مصرف نمک، افسردگی، ریزش مو، کاهش فشار خون و غیره.
• کاهش انرژی و  احساس خستگی و ضعف مداوم 
• تحریک‌پذیری و احساس بیقراری 
• اسپاسم و گرفتگی عضلات .
•  سردردهای متعدد
• تشنج و کما (در بدترین حالت ممکن این اتفاق‌ها خواهد افتاد)

علائم مرتبط با بیماری هایپرناترمی چیست؟

علائم هایپرناترمی بیشتر عصبی است و به دلیل کوچک شدن سلول‌های مغز در نتیجه جابجایی مایع داخل سلولی به خارج از سلول ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند با علائم زیر نیز همراه باشد:

• تهوع
• استفراغ
• بی قراری
• ضعف عضلانی
• گیجی و خواب آلودگی
• تشنج
• نقایص عصبی کانونی و کما

وبسایت Healthline در مورد بیماری هایپرناترمی و نحوه تشخیص آن، موارد زیر را بیان می‌کند:

هیپرناترمی اغلب از طریق آزمایش خون تشخیص داده می شود. همچنین می توان از آزمایش ادرار برای شناسایی سطوح بالای سدیم همراه با غلظت ادرار استفاده کرد و راه درمان سریع آن معمولا تعادل مایعات بدن است.

علائم اصلی هیپوناترمی چیست؟

این بیماری به حالتی گفته می‌شود که غلظت سدیم کمتر از محدوده نرمال است. علائم هیپوناترمی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اگر سطح پایین سدیم به تدریج در طول زمان ایجاد شود، فرد هیچ علامتی را نشان نمی‌دهد. کاهش ناگهانی و سریع سطح سدیم ممکن است علائم شدیدی را نشان دهد که می‌تواند حتی به کما منجر شود. رایج‌ترین علائمی که در این بیماری دیده می‌شود شامل موارد زیر است:

• احساس خستگی، کمبود انرژی
• ضعف و گرفتگی عضلانی
• حالت تهوع
• استفراغ
• سردرد
• بی‌قراری
• تحریک پذیری
• خواب آلودگی
• عدم تمرکز
• تشنگی و خشک بودن دهان و لب
• کما (بی‌هوشی، ناتوانی در پاسخ به محرک‌های دردناک)

بیماری‌های مرتبط با آزمایش سدیم

کاهش یا افزایش سدیم می‌تواند نشانه بیماری‌های خاصی باشد یا باعث بروز مشکلات فراوانی در سیستم بدن شما شوند. شایع‌ترین بیماری‌هایی که با اختلال میزان سدیم ارتباط دارند شامل موارد زیر است:

• تورم مغز
• ضربه مغزی
• پوکی استخوان
• تشنج
• بیماری کبد
• نارسایی قلبی
• اختلالات غده فوق کلیوی
• کم کاری تیروئید
• هایپرتانمی (Hypertension)
• هیپونترمی (hypothermia)

هایپرناترمی چیست؟

این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غلظت سدیم خون شما بیش از محدوده نرمال باشد. همان طور که گفته شد سدیم نقش مهمی در بدن دارد و تعادل مایعات درون سلولی و خارج سلولی را برقرار می‌کند. این بیماری باعث می‌شود که مایعات داخل سلول به بیرون از سلول و داخل خون جریان پیدا کنند. این اتفاق  باعث بروز مشکلات مختلفی در بدن خواهد شد. در بسیاری از مواقع افزایش غلظت سدیم ناشی از مصرف کم آب است. هایپرناترمی خود شامل سه نوع می‌شود که به شرح زیر است:

هایپرناترمی هیپوولمیک(Hypovolemic hyperemic): به معنای کاهش غیر طبیعی حجم خون یا پلاسما در خون است. هایپرناترمی هیپوولمیک وضعیتی است که میزان آب از دست رفته بیشتر از سدیم است.

هایپرناترمی هیپرولمیک(Hypervolemic hypernatremia) : به این معنا است که حجم خون در گردش بالا است. در این نوع هم میزان آب بدن و هم میزان سدیم افزایش یافته است؛ اما افزایش سدیم بیشتر از افزایش آب بوده است

هایپرناترمی نورموولمیک (Normovolemic hypernatremia): در این وضعیت اگرچه سطح سدیم طبیعی است، اما به دلیل کاهش میزان آب غلظت سدیم زیاد شده است.

هیپوناترمی چیست؟

بیماری هیپوناترمی هنگامی ایجاد می‌شود که غلظت سدیم در خون فرد کمتر از میزان استاندارد باشد. همان‌طور که گفته شد سدیم یک الکترولیت است و نقش مهمی در ورود و خروج مایعات به سلول‌های بدن بازی می‌کند.

در بیماری هیپوناترمی، عوامل متعددی مثل نوشیدن آب زیاد یا دفع الکترولیت‌ها می‌تواند باعث کاهش غلظت سدیم در خون شما شود. زمانی که این اتفاق می‌افتد، سلول‌های بدن شما کم‌کم متورم می‌شوند. تورم سلول‌ها می‌تواند باعث بروز مشکلات زیادی برای سلامتی شما شود که بعضی از آن‌ها می‌تواند خطرناک باشد.

درمان این بیماری غالبا بر روی رفع مشکل زمینه‌ای تمرکز دارد. بسته به اینکه عامل هیپوناترمی شما چیست، ممکن است پزشک توصیه کند که میزان نوشیدنی‌های خود را کاهش دهید. در موارد شدید هیپوناترمی، ممکن است به درمان دارویی نیاز داشته باشید

آزمایشات مرتبط با تست سدیم

به منظور این که جواب تست آزمایش سدیم بتواند همه چیز را نشان دهد، نیاز به انجام یک سری آزمایشات تکمیلی خواهد بود. این آزمایش‌ها کمک می‌کنند تا پزشک بتواند دلیل کمبود یا افزایش سدیم بدن فرد را تشخیص دهد و با در نظر گرفتن عوامل مختلف، فرآیند درمان را آغاز کند.
بعضی از آزمایشات مرتبطی که باید در اکثر مواقع همراه با تست سدیم انجام شوند، عبارتند از:

• آزمایش Urea. این تست میزان اوره را بررسی می‌کند. 
• آزمایش BUN. این تست به بررسی میزان اوره نیتروژن خون می‌پردازد. 
• آزمایش Creatinine. کراتینین یکی از مواد زائد بدن است که از طریق ادرار دفع می‌شود. 
• آزمایش Albumin. آلبومین یکی از پروتئین‌های پلاسما خون است. کاهش یا افزایش آن می‌تواند منجر به اختلالات کبدی و کلیوی شود. 
• آزمایش K. این تست میزان پتاسیم در بدن را اندازه‌گیری می‌کند. 
• آزمایشات کلیه

برای ثبت درخواست آزمایش سدیم در منزل روی دکمه زیر کلیک کنید.

هزینه آزمایش سدیم

غالبا انجام آزمایش سدیم در کنار سایر آزمایش‌های دیگر تجویز می‌شود و این می‌تواند در هزینه نهایی شما تاثیرگذار باشد. خوشبختانه این آزمایش نیز جزء تعهدات بیمه درمانی است و می‌تواند باعث کاهش هزینه شما شود. برای اطلاع از هزینه آزمایش سدیم در منزل می‌توانید با ما در تماس باشید.

آزمایش در منزل تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی  با هومکا

پس از پاسخ به سوال"Na در آزمایش خون چیست؟" بهتر است بدانید که برای انجام آزمایش سدیم یا خدمات آزمایشگاهی، نیازی نیست تا حتما به آزمایشگاه بروید. مجموعه هومکا با همکاری مجهزترین و مدرن‌ترین آزمایشگاه‌ها در استان تهران و سایر شهرهای کرج، شیراز، اصفهان، اهواز، رشت، تبریز، قزوین و مشهد، همواره بهترین خدمات آزمایش در منزل را زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی به شما ارائه می‌دهد.

اگر قصد انجام خدمات آزمایش در منزل یا تفسیر آزمایش خون را دارید، می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با کلیک بر روی بنر زیر، درخواست آزمایش خود را ثبت کنید. در اینصورت همکاران ما با شما تماس خواهند گرفت و هماهنگی‌های لازم جهت انجام آزمایش صورت می‌گیرد زیرا مجموعه هومکا انواع خدمات آزمایشگاه آنلاین را به شما ارائه می‌دهد. علاوه بر این، جواب آزمایش شما در اسرع وقت در اختیارتان قرار خواهد گرفت.