آزمایش PTT

زمانی که در قسمتی از بدن بریدگی یا آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شود، خونریزی رخ می‌دهد. برای بند آمدن خونریزی، بدن به پروتئین‌های موجود در خون نیاز دارد. از این پروتئین‌ها به نام فاکتورهای انعقادی یاد می‌شود. آنها منجر به لخته شدن خون خواهند شد. لخته شدن نیز باعث می‌شود تا خونریزی قطع شود. چندین عامل انعقادی وجود دارد که یکی از آنها فاکتور PTT است. آزمایش PTT به بررسی عملکرد این پروتئین در بدن می‌پردازد. در ادامه بیشتر با این آزمایش آشنا خواهید شد.

تست PTT چیست؟

در تست PTT مدت زمان لخته شدن خون در نمونه خون آزمایشگاهی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این تست زمان انعقاد خون نمونه آزمایشگاهی برحسب ثانیه محاسبه شده و نتیجه به عنوان زمان نسبی PTT فعال گزارش می‌شود.

اگر هریک از فاکتورهای انعقادی دچار نقص عملکرد شوند،‌ یعنی اینکه فرد با اختلالات خونریزی مواجه است. برخی بیماری‌های خاص مانند هموفیلی (Hemophilia) می‌تواند منجر به این اختلال شود. همچنین مصرف برخی داروهای خاص مانند هپارین (Heparin) شرایط را بروز این اختلال فراهم خواهند کرد. اگر نسخه آزمایش PTT و یا هر آزمایش دیگری را دارید و وقت کافی برای رفتن به آزمایشگاه ندارید، کلیک کنید!

چه زمانی آزمایش PTT انجام می شود؟

پزشک شما تست PTT را برای بررسی عامل خونریزی طولانی مدت یا زیاد تجویز می‌کند. نشانه‌هایی که باعث می‌شود پزشک شما این آزمایش را تجویز کند شامل موارد زیر است:

• وجود خون در ادرار
• خونریزی‌های مکرر یا شدید بینی
• پریود شدید یا طولانی
• درد و تورم مفاصل
• کبودی در اثر ضربات کوچک

آزمایش PTT برای تشخیص یک بیماری خاص استفاده نمی‌شود، اما اطلاعات مفیدی در مورد مشکلات انعقاد خون در اختیار پزشک قرار می‌دهد. چنانچه نتیجه آزمایش شما نرمال نباشد، پزشک آزمایش‌های بیشتری را برای تشخیص علت این اختلال تجویز می‌کند. همچنین هنگامی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، این آزمایش برای بررسی وضعیت انعقاد خون شما تجویز می‌شود.

شرایط انجام تست PTT

برای انجام آزمایش PTT شرایط بخصوصی اعلام نشده و نیاز نیست حتما ناشتا باشید.دقت کنید که پیش از انجام تست PTT  نباید دارویی مصرف کنید یا پیش از آن با پزشک مشورت نمایید. برخی از این داروها می‌توانند موارد زیر باشند: 

• ویتامین C
• آنتی هیستامین
• آسپرین
• وارفارین
• هپارین

وبسایت Medlineplus در ارتباط با شرایط آزمایش  PTT اینگونه بیان می‌کند:

در برخی از اختلالات خونی، خون بیش از حد لخته می شود. این می تواند باعث حملات قلبی، سکته مغزی و سایر شرایط تهدید کننده برای زندگی شود. بهتر است بدانید که مصرف بیش از حد هپارین می تواند باعث خونریزی بیش از حد شود. از همین رو اگر این دارو را پیش از آزمایش PTT مصرف کنید، احتمال خطا در نتیجه آزمایش نیز برای شما وجود دارد.

PTT در آزمایش خون چه زمانی مورد بررسی قرار می‌گیرد؟

تست PTT زمانی در آزمایش خون گنجانده می‌شود که متخصصین قصد بررسی بروز اختلالات و یا احتمال بروز خونریزی و عدم انعقاد سریع و نرمال خون را داشته باشند. بیمارانی که دچار هموفیلی یا فون ویلبراند (‌Von Willebrand) باشند، باید این تست را انجام دهند. بیمارانی که اختلال انعقاد خون دارند، معمولا با علائمی همچون خونریزی غیرقابل کنترل، خونریزی لثه، کبودی و ادرار خونی به پزشک مراجعه می‌کنند.

در رابطه با آزمایش PTT و اینکه در چه مواقعی پزشک آن را تجویز می‌کند سایت Health Line این‌گونه نوشته است:

آزمایش PTT یک آزمایش خون است که به پزشکان کمک می‌کند توانایی بدن در تشکیل لخته‌های خون  ارزیابی شود.

با بروز خونریزی در بدن واکنش‌هایی برای انعقاد خون انجام خواهد شد. انعقاد فرآیندی است که بدن برای جلوگیری از خونریزی از آن استفاده می‌کند. سلول‌هایی که پلاکت نامیده می‌شوند برای پوشاندن بافت آسیب دیده شروع به فعالیت می‌‌کنند. سپس فاکتورهای لختگی خون برای ایجاد لخته با هم تعامل می‌کنند.

سطوح پایین عوامل لخته شدن می‌تواند از تشکیل لخته جلوگیری کند. کمبود فاکتورهای لخته شدن می‌تواند منجر به علائمی مانند خونریزی بیش از حد، خونریزی مداوم از بینی و کبودی شود.

فاکتورهای انعقاد خون

فاکتورهای انعقاد خون فاکتورهایی هستند که در آزمایش انعقاد خون مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرند. در آزمایش انعقاد خون هدف، سنجش زمان لخته شدن خون با وجود یا عدم وجود یکی از فاکتورهای انعقاد خون است. در آزمایش‌ها چندین فاکتور مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرند که به شرح زیر هستند: 

• فیبرینوژن (Fibrinogen): نوعی پروتئین در خون که در فرآیند انعقاد نقش مهمی دارد. از آن به عنوان فاکتور انعقادی (I) یاد می‌شود. 
• پروترومبین (Prothrombin): فاکتور انعقادی (II) است. 
• ترومبوپلاستین (Thromboplastin):
• کلسیم فاکتور انعقادیⅣ. 
•  فاکتور انعقادی(Ⅴ). 
• فاکتور انعقادی فاکتور (Ⅵ). 
•  فاکتور انعقادی (Ⅶ). 

تفاوت PT و PTT در آزمایش خون چیست؟

پروترومبین(Prothrombin) و ترومبوپلاستین(Thromboplastin) دو فاکتور مهم در انعقاد خون هستند. PT در آزمایش خون مدت زمانی را که طول می‌کشد تا لخته خون تشکیل شود اندازه‌گیری می‌کند. اما آزمایش زمان ترومبوپلاستین جزئی (PTT) هنگامی انجام می‌شود که بیمار خونریزی یا لخته شدن خون، بدون علت روشن داشته باشد. تست PTT غالبا به عنوان اولین تست هنگام بررسی علت خونریزی تجویز می‌شود.

پس از تشکیل لخته خون در محل زخم، فاکتورهای انعقادی یکی پس از دیگری فعال می‌شوند. برای اینکه فرایند لخته شدن کامل شود، لازم است که مقدار کافی از هر فاکتور انعقادی وجود داشته باشد و به درستی عمل کند. مقدار کم هر کدام ممکن است باعث خونریزی طولانی مدت شود، همچنین مقدار بیش از حد هر فاکتور می‌تواند باعث  لخته شدن بیش از حد شود.

مقدار نرمال و بحرانی PTT در آزمایش خون

• سطح نرمال آزمایش PTT بین  ۲۴-۴۰ است. 
• در صورتی که در تست میزان PTT بیش از ۴۰ گزارش شود، مورد بحرانی است.

قابل به ذکر است که سطح نرمال PTT ممکن است با در نظر گرفتن و وجود برخی از متغیرها و عوامل نیز مرتبط باشد، که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

• کاسته شدن از فاکتورهای انعقادی
• بروز اختلال در یکی از فاکتورهای انعقادی
• کاهش و یا عدم وجود برخی از فاکتورهای انعقادی
• خونریزی بدون دلیل
• مصرف داروهایی مانند هپارین و وارفارین(Warfarin)
• بروز مشکلات کبدی
• مصرف داروهای ضدبارداری و هورمونی
• غیرطبیعی بودن و کمبود ویتامین K

برای ثبت درخواست تفسیر آزمایش می‌توانید بر روی بنر زیر کلیک کنید.

علائم بالا یا پایین بودن فاکتور آزمایش PTT

به طور کلی بالا یا پایین بودن این شاخص در بدن خطر را برای بروز مشکلات انعقادی، خطر خونریزی داخلی و ریسک سکته فراهم می‌کند. البته باید در نظر بگیرید که معمولا افرادی که اختلال انعقاد خون دارند با علائم شایعی همچون موارد زیر روبه‌رو خواهند شد:

• پریودهای طولانی در زنان
• مشاهده خون در ادرار
• دردناک شدن مفاصل و تورم آن‌ها
• کبودی بدن با کمترین ضربات
• خونریزی لثه و عدم انعقاد سریع خون
• خونریزی شدید پس از دندان پزشکی

اگر هر یک از این علائم را دارید و می‌خواهید که از سلامتی خود مطمئن شوید، برای انجام آزمایش در منزل کلیک کنید!

عوارض بالا بودن PTT در آزمایش خون

همان‌طور که اشاره شد میزان بالای این آزمایش به این معنا است که خون شما دیرتر از حالت عادی منعقد می‌شود. انعقاد به موقع برای حفظ خون بدن در هنگام بروز زخم‌ها ضروری است. بنابراین در صورتی که نتایج این آزمایش خیلی بالا باشد ممکن است خطراتی برای حفظ خون بدن شما در هنگام جراحت ایجاد شود. بالا بودن PTT غالبا به عنوان نشانه بعضی بیماری‌ها شناخته می‌شود که می‌تواند با آزمایش‌های بیشتر تشخیص داده شود. این مشکل می‌تواند علامتی از بیماری‌های هموفیلی، بیماری کبدی یا حتی سرطان باشد.

عوارض پایین بودن PTT در آزمایش خون

اگر میزان PTT شما پایین‌تر از حد طبیعی باشد، نشانه این است که خون شما سریعتر از حالت عادی لخته می‌شود. بعضی مواقع این مشکل ممکن است به دلیل شرایط جدی مثل سکته قلبی یا سکته مغزی باشد، پزشک شما معمولا آزمایش D-dimer و آزمایشات دیگری را برای تشخیص دقیق علت آن تجویز می‌کند.

تست‌های مرتبط با آزمایش PTT

همراه با تست PTT ممکن است متخصص انجام چند تست دیگر را نیز برای شناسایی بیماری‌ها یا اختلال‌های مشکوک تجویز کند:

• آزمایش PT:این تست نیز مدت زمان لخته شدن خون را اندازه‌گیری خواهد کرد. 
• آزمایش PLT: این آزمایش به شمارش پلاکت‌های خون می‌پردازد. 
• آزمایش CT یا (Clotting Time) و آزمایش Bleeding Time یا  BT: این تست‌ها با هدف بررسی مدت زمان لازم برای تشکیل لخته و توقف خونریزی تجویز می‌شوند. 
• آزمایش Fibrinogen: با انجام تست Fibrinogen فعالیت فیبرینوژن مورد بررسی قرار گرفته. این تست معمولا در زمان‌هایی همراه با PTT همراه خواهد بود که پزشک بخواهد احتمال ابتلا به بیماری قلبی عروقی و خونریزی یا ترومبوز را ارزیابی کند و یا اینکه بیماری بروز کرده و بخواهند سطح آن را بررسی کنند.
• تست عامل انعقاد: در این تست فاکتورهای انعقادی مورد بررسی قرار می‌گیرند. این تست به شناسایی پروتئین‌ها یا کمبود سطح پروتئین‌ها کمک می‌کند.

عواملی که نتیجه آزمایش PTT را تحت تاثیر قرار می دهند.

درصورتی که در آزمایش PTT ، سطح آن بالا گزارش شده باشد زمینه برای بروز بیماری‌هایی مانند کمبود فاکتورهای انعقادی و کمبود ویتامین K فراهم خواهد شد.  به طور کلی نتایج این آزمایش به چهار دسته طبقه بندی می‌شود:

• PT طولانی و PTT نرمال یعنی: 

 کمبود ویتامین K، بروز نقص در فاکتور ۷، بیماری کبدی.

• PT طبیعی و PTT طولانی یعنی: 

 نقص در فاکتور یازده، هموفیلی، فون ویلبراند، ضد عامل ضد انعقادی لوپوس (Lupus)، نقص در فاکتور ۱۲( یکی از پروتئین‌هایی که در انعقاد خون نقش دارد.) 

• PT طولانی و PTT طولانی یعنی: 

کمبود فیبرینوژن (Congenital fibrinogen)، کاهش پروترومبین، کاهش فاکتور ۱۰ یا ۵، بیماری حاد کبدی.

• PT طبیعی و PTT طبیعی یا کمی طولانی یعنی: 

احتمالا هماتوزیس (Hematosis)طبیعی یا استفراغ خونی است و در فرم‌های خفیف فون ویلبراند نیز دیده می‌شود.

اگر نتیجه آزمایش خود را دریافت کرده‌اید و میزان PTT و یا هر فاکتور دیگری در بازه نرمال قرار ندارد، برای تفسیر آزمایش کلیک کنید!

بیماری‌های تاثیرگذار در نتایج آزمایش PTT

همان طور که گفتیم نتایج آزمایش PTT هیچ بیماری خاصی را شناسایی نمی‌کند. این تست در واقع فقط اطلاعاتی در مورد سرعت لخته شدن خون شما ارائه می‌کند. بیماری‌ها یا شرایط ویژه‌ای می‌تواند باعث نتایج غیر عادی PTT شوند. به طور کلی بیماری‌های زیر می‌توانند باعث تغییر در نتیجه آزمایش شما شوند:

• هموفیلی A و B
• کاهش فاکتورهای انعقادی خون
• هیپوفیبرینوژنمی (Hypofibrinogenemia) یا بیماری فون ویلبراند (بیماری که موجب لخته شدن غیرعادی خون فرد می‌شود.)
• برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون هپارین و وارفارین
• انعقاد درون رگی منتشر (اختلالی که موجب می‌شود پروتئین‌های مسئول لخته شدن خون بیش از حد فعال باشند.)
• مشکلات تغذیه مثل کمبود ویتامین K یا سوء هاضمه
• داروهای ضد انعقاد لوپوس
• سرطان خون
• بیماری کبد

عوامل موثر زیادی هستند که باعث تغییر در میزان آزمایش PTT خواهند شد. در صورت غیرطبیعی بودن نتایج تست شما، پزشک آزمایشات تشخیصی بیشتری را تجویز می‌کند.

 آزمایش PTT در منزل توسط هومکا

برای انجام آزمایش PTT یا سایر خدمات آزمایشگاهی، نیازی نیست تا حتما به آزمایشگاه بروید. سامانه هومکا با همکاری مجهزترین و مدرن‌ترین آزمایشگاه‌ها در استان تهران و شهرهای کرج، شیراز، اصفهان، اهواز، رشت، تبریز، قم، قزوین و مشهد، همواره بهترین خدمات آزمایش در منزل را زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی به شما ارائه می‌دهد.

اگر قصد انجام خدمات آزمایش در منزل یا تفسیر آزمایش را دارید، می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با کلیک بر روی بنر زیر، درخواست آزمایش خود را ثبت کنید. در اینصورت همکاران ما با شما تماس خواهند گرفت و هماهنگی‌های لازم جهت انجام آزمایش صورت می‌گیرد. علاوه بر این، جواب آزمایش شما در اسرع وقت به دستتان خواهد رسید.